روشهای پیشگیری و درمان در علم پزشکی از دیر باز تاکنون رو به توسعه و رشد بوده و محدود به درمانهای دارویی نمیباشند. توجه به ورزش و فعالیت بدنی به عنوان راهکار اصلی پیشگیری و نیز درمان بسیاری از بیماریها محسوب شده و عامل ایجاد سلامت عمومی و کاهش سطح ناتوانی در جمعیت بیمار میگردد. بسیاری از این بیماریها ، همچون دیابت نوع دوم و بیماریهای قلب و عروق ، قابل پیشگیری هستند و در جامعه صنعتی امروز ، توجه به ورزش را به عنوان موثرترین عامل پیشگیری در نظر میگیرند.
نرمش و تمرینات بدنی ، جز بسیار باارزشی از ورزش است که باعث پیشگیری از بیماری و ناتوانی جسمی میشود. الگوی زندگی اگر شامل تمرینات بدنی باشد، فواید طبی چشمگیری به همراه خواهد داشت. یک برنامه مناسب ورزشی سلامت انسان را تضمین میکند و خطر بسیاری از بیماریهای متداول را کاهش میدهد. بنابراین ورزش مرتب میتواند طول عمر را افزایش دهد.
اثرات مفید ورزش بر بدن انسان :
افزایش حداکثر جذب اکسیژن در بدن.
افزایش کارآیی قلب از طریق حجم خون پمپ شده در یک ضربان.
کاهش تعداد ضربان قلب و کاهش فشار خون.
کاهش عوارض و احتمال مرگ و میر ناشی از نارساییهای قلبی.
کاهش مقاومت عروقی برای عبور دادن جریان خون.
افزایش جریان خون منطقهای و نقل و انتقال اکسیژن به بافتها.
افزایش توانایی بدن در مصرف اسیدهای چرب آزاد به عنوان سوبسترا در هنگام فعالیت.
افزایش تولید لیپوپروتئینهای سنگین (HDL) که برای بدن مفید هستند.
افزایش و بهبود تحمل بدن در هنگام تمرین.
کاهش و یا از بین بردن چاقی و افزایش قدرت عضلانی.
افزایش تولید اندروفینها که مخدرهای درونی هستند.
افزایش تولید عرق به هنگام فعالیت که در نتیجه تحمل بدن در برابر گرما بالا میرود.
جلوگیری از استئوپروز یا پوکی استخوان در صورت انجام تمرینات تحمل وزن.
افزایش تحمل گلوکز در بدن.
افزایش تحمل کار بدنی و کاهش تنگی نفس در بیماران مبتلا به انسداد مزمن ریه.
نقش ورزش در پیشگیری از پوکی استخوان :
در برنامه ورزشی مربوط به پیشگیری از استئوپروز نیز باید نیازها و محدودیتهای فرد را در نظر گرفت، در بین ورزشها آنهایی که بیشتر به تمرینات بدنی تحمل وزن وابستهاند غالبا در افزایش حجم استخوان موثر هستند. بنابراین متخصصان طب ورزش باید ورزشهای تحمل وزن مانند پیاده روی ، گلف و تنیس را برای افراد مستعد استئوپروز توصیه کنند.
تاثیر ورزش بر دیابت :
در بیماران مبتلا به بیماری قند نوع دوم، نیاز به انسولین برای سوخت و ساز گلوکز ، بر اثر ورزش کاهش مییابد زیرا در حین ورزش و بعد از آن حساسیت بافت اسکلتی و بافت چربی نیز به انسولین افزایش مییابد و تولید گلوکز کبدی در بدن نیز کمتر میشود. هر گاه بیمار تمرینات بدنی منظم را در برنامه عادی زندگی خود قرار دهد، باید انتظار داشت که نیاز او به انسولین کاهش مییابد. ورزش دائمی میتواند از اثرات زیانبار دیابت در زندگی بیمار بکاهد و دستگاه قلبی - عروقی را متناسب سازد.