یک طراح قالب قبل از آنکه به انتخاب پرس برای قالب اقدام نماید، لازم است اطلاعاتی در مورد ساختمان پرس ها داشته باشد. از این رو طراح باید طرح قالب خود را با مشخصات پرس تطبیق دهد. شیوه های مختلفی در طبقه بندی پرس ها وجود دارد که به رایج ترین آن ها در این فصل پرداخته می شود :
بدنه
وضعیت بدنه
طرز عمل
سیستم محرکه
نوع نگهدارنده
تناژ
مسیر ضربه زن
ارتفاع دهانه
تنظیم
10) تعداد ضربه در هر دقیقه
11) فضای قالب
12) کلاچ
13) پرس های خاص
در این قسمت بشرح هر یک از موارد نامبرده شده در فوق می پردازیم :
1-1 بدنه
یکی از مشخصات کاملاً آشکار هر پرس نوع ساختمان بدنه آن است، بدنه هر پرس وظیفه نگهداری اسکلت کلی پرس را داراست . کلیه محورها ، بوشها، ضربه زن و دنده ها برروی این بدنه نصب شده اند. بدنه ها را میتوان به روشهای ریخته گری با جوشکاری ورقه های فولادی ضخیم ساخت.
بدنه های ریخته شده دارای سختی زیادی بوده ولی قیمت آنها گران است، برعکس بدنه های جوشکاری شده در اکثر موارد ارزانتر تمام می شوند.بدنه های جوشکاری شده که از فولادهای غلطک زده شده ساخته می شوند به علت استقامت بیشتر این ورقه ها در برابر بارهای ضربه ای مقاوم تر می باشند.
انواع پرس ها از لحاظ بدنه به دو گروه عمده پرس های با بدنه C شکل و پرس های دروازه ای تقسیم می شوند.
1-1-1 پرسهای C شکل
انوع پرسهای با بدنه c شکل به قرار ذیلند:
بدنه خم شونده یا بدنه خم شونده پشت باز
بدنه ثابت
بدنه با بستر قابل تنظیم
بدنه مناسب برای کارهای ورقکاری
بدنه چرخ در پشت
بدنه خم شونده یا بدنه خم شونده پشت باز
بدنه c شکل نام خود را به علت شکل خاصی که دارا است به خود گرفته است، در شکل 1-1 پرس c شکل با بدنه خم شونده نمایش داده شده است.
شکل 1-1 پرس c شکل با بدنه خم شونده
شکل 1-1 پرس خم شونده را در وضعیت عمودی نشان میدهد.
پرس خم شونده امروز متداول ترین نوع پرس است. این پرس بطور کلی یک پرس با تناژ پایین است که ظرفیت آن بین یک تا صد و پنجاه تن می باشد. از این نوع پرسها، پرسهای با تناژکم از نوع رومیزی و پرسهای با تناژبالا از نوع مستقر بر سطح زمین نیز ساخته می شوند. پرسهای خم شونده را میتوان معمولاً به سه زاویه مختلف خم کرد. مقدار زاویه با محل پیچ هایی که پایه و بدنه را به هم محکم می کنند مشخص می شود. پشت پرس های خم شونده باز است تا به این طریق قطعات پرس شده و زاویه آن به راحتی و با توجه به شیب میز پرس از پشت تخلیه شوند.
تنها دلیلی که پرسها را بصورت خم شونده می سازند کمک به خارج ساختن قطعات پرس شده و یا زاویه آن با نیروی ثقل آنها است. مجموعه قالب روی پایه پایینی بدنه c گذاشته می شود، به این پایه پایینی بستر پرس نیز گفته می شود.
پرسهای با بدنه ثابت
متداول ترین نوع پرس c شکل پس از پرس خم شونده پرس با بدنه ثابت است که این بدنه غالباً یک بدنه یک تکه می باشد که با بست های ثابت و غیر قابل تنظیم در محل خود استقرار یافته است. پرسهای c شکل بدنه ثابت به انواع پشت باز و پشت بسته ساخته می شوند. اینگونه پرسها بعلت پایه ثابت و بدنه یک تکه ظرفیت بالاتری را از نقطه نظر تناژ دارا می باشند. بستر اینگونه پرسها را نیز کمی بزرگتر از پرسهای خم شونده می توان ساخت. یک پرس بدنه ثابت مستقر روی زمین در شکل 2-1 نشان داده شده است.
شکل 2-1 پرس c شکل با بدنه ثابت
بدنه با بستر قابل تنظیم
نوع سوم بدنه c شکل، پرس با بدنه قابل تنظیم با پرس زانویی است . در این پرس قسمت پائینی بدنه c به صورت یک میز، یا بستر قابل تنظیم ساخته شده است . در نتیجه ارتفاع دهانه را میتوان به دلخواه تنظیم کرد و این تنها پرسی است که ارتفاع دهانه اش را میتوان تنظیم نمود.
ثبات این پرس ها بهعلت بستر قابل تنظیم کمتر از انواع دیگر بوده و درنتیجه تناژ کمتری نیز نسبت به دیگر پرسها دارند . پرس با بستر قابل تنظیم یکی از قابل انعطاف ترین انواع پرس ها است.
شکل 3-1 پرس c شکل با بستر قابل تنظیم
پرس با بدنه مناسب برای عملیات ورقکاری
در این گونه پرس های c شکل معمولاً بدنه به شکل یک ستون عمودی به نظر می رسد که در بالای آن میل لنگ و ضربه زن نصب شده است . در قسمت عمودی این پرس ها یک پایه گرد با مدور فرو رفته است، این پایه افقی مدور به شاخ موسوم بوده و بر روی آن می توان عملیات ورقکاری انجام داد. بهمین علت به این پرسها ، پرسهای شاخی نیز گفته می شود.
این پرسها از نوع پرسهای عمودی ثابت بوده و از شاخ آن به عنوان تکیه گاهی برای کار بر روی فلزهای ورق لوله ای استفاده می شود. غالباً نصب یک سنبه به تنهایی بر روی ضربه زن برای انجام کار کافی می باشد.
یک پرس ورقکاری شاخی در شکل 4-1 نشان داده شده است . این پرسها معمولاً در تناژ بالا ساخته می شوند.
شکل 4-1 پرس c شکل با بدنه مناسب برای عملیات ورقکاری
پرس چرخ در پشت
نوع دیگری از پرسهای c شکل پرس چرخ در پشت می باشد. در این پرس که محور محرک یا میل لنگ به صورت جلو به عقب استقرار یافته است.
شکل 5-1 پرس c شکل چرخ در پشت
از مزایای مهم این پرس ها دسترسی فوق العاده به قطعه کار واقع در دهانه آن می باشد، کلیه دنده ها بزرگ و چرخ طیار در پشت این پرس واقع بوده و خارج از محیط کار می باشد.بعضی از این پرس ها را می توان برای ساخت قطعات ساعت و نیز تولید وسایل اندازه گیری دقیق بکار برد. ظرفیت تناژ این پرسها معمولاً پایین است. یک نوع از این پرسها در شکل 5-1 نمایش داده شده است.
2-1-1 پرسهای دروازه ای
از طرح بدنه دروازه ای برای پرس های بزرگتر استفاده می شود. پرس های با بدنه دروازه ای دارای بستر بزرگتر و تناژ بالاتری هستند. پرس دروازه ای از یک بستر برای بستن قالب، ستون های عمودی و یک تاج برای نگهداری مکانیزم عمل کننده ساخته شده است. این وضعیت ساختمانی، ظرفیت پرس را برای انجام کارهای سنگین بالا می برد. ساختمان جعبه شکل این بدنه های دروازه ای به آنها ثبات بیشتر و هم چنین مقاومت بیشتری در مقابل خمش می دهد . با بدنه های دروازه ای میتوان حرکتهای طولانی تری برای ضربه زن داشت.
بدنه ای دروازه ای به چهار دسته ذیل تقسیم می شوند:
یک تکه
کمانی
پرس کمانی با مقاومت دهنده های مفتولی
ستونی
پرس دروازه ای یک تکه
پرس با بدنه دروازه ای یک تکه یک پرس غیر متداول است ولی تعداد از آنها را می توان در کارگاهها دید، فقط پرسهای دروازه ای با تناژ پایین را می توان در این سبک یافت، ولی با این همه تناژ این پرس ها از پرسهای c شکل باز هم بیشتر است .
شکل 6-1 پرس دروازه ای یک تکه
برای ریخته گری یک بدنه پرس یک تکه با تناژ بالا و بستر بزرگ اشکالات زیادی وجود دارد و به همین دلیل همان طور که اشاره شد این نوع پرس ها را در تناژ بالا نمی توان یافت. یک نوع از پرس دروازه ای در شکل 6-1 نشان داده شده است. از آنجا که پرس بدنه ثابت بصورت یک تکه است آن را میت وان با ثبات ترین نوع بدنه دانست. ولی به علت یک تکه بودن آن حمل و نقل یا جابجایی آن مشکل تر می باشد.