موضوع1:
چرا عبادت؟
فلسفه آفرینش انسان بندگی و عبادت و عبودیت اوست. این صریح کلام الهی در قرآن کریم است که می فرماید:
« و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون»
جن و انس را، خبر برای پرستش و بندگی خود نیافریدم.
1. عظمت خدا:
برخورد با یک شخصیت عظیم، انسان را به تواضع وا می دارد، دیدار با یک دانشمند بزرگ، آدم را به تکریم و احترام وا می دارد، چون که انسان در برابر عظمت و دانش آن شخصیت و این دانشمند خود را کوچک و کم سواد می بیند. خداوند، مبدأ همه عظمت ها و جلال هاست. شناخت خداوند به عظمت و بزرگی، انسان ناتوان و حقیقی را به کرنش و تعظیم وا می دارد.
2. احساس نیاز و وابستگی:
انسان، برخوردار از عجز ونیاز و ناتوانی است و خداوند، در اوج بی نیازی و غنای مطلق و سر رشته دار امور انسان هاست. این هم عاملی است، تا انسان در برابر خداوند، «بندگی» کند.
3. سپاس نعمت:
توجه به نعمت های بی حساب و فراوانی که از هر سو و در هر زمینه ما را احاطه کرده قوی ترین انگیزه را برای پرستش پروردگار ایجاد می کند. نعمت هایی که حتی پیش از تولد انسان شروع می شود در طول زندگی همراه ماست و در آخرت هم اگر شایستگی داشته باشیم از آنها بهره مند خواهیم شد. در قرآن به این نکته اشاره شده و به مردم زمان پیامبر(ص) می فرماید:
« فلیعبدو ارب هذا البیت الذی اطعمهم من جوع و آمنهم من خوف»
باید خدای کعبه را عبادت کنند؛ خدایی که آنان را از گرسنگی نجات داد سیر کرد و از ترس ایمن ساخت.
موضوع 2:
چگونه عبادت کنیم؟
مگر نه اینکه آدرس هر خانه را باید از صاحبخانه گرفت
عبادت حضور در برابر خدایی است که صاحب جهان است، و نشستن بر سرمائده های معنوی پروردگار است که برای« بندگی» فراهم کرده است. پس چگونگی عبادت را باید از او فرا گرفت و به دستور او عمل کرد و دید که او چه چیز را عبادت دانسته و عبادت به چه صورت از ما طلبیده و بهترین عبادت آنست که:
1. آگاهانه باشد
دو رکعت نماز انسان آگاه و دانا، از هفتاد رکعت شخص نادان بهتر است و عبادت کننده نا آگاه، همچون الاغ آسیاب است که می چرخد ولی پیش نمی رود.
امام صادق(ع) می فرماید:
کسی که دو رکعت نماز بخواند و بداند با که سخن می گوید، گناهانش بخشیده می شود در اینصورت است که نماز، معراج روح می شود و عامل بازدارنده از فساد و موجب قرب به خدا.
2. عاشقانه باشد:
آنچه موجب نشاط روح در عبادت می شود و عابد، از پرستش خود لذت می برد، عشق به الله و شوق به گفتگو با اوست. عبادت های بی حال و از روی کسالت و سستی و خمودی، نشانه نداشتن شور و شوق نیایش و نجوا با پروردگار است. آنان که از عبادت لذت نمی برند مانند بیماری هستند کهاز غذای لذیذ لذت نمی برند، اگر این شوق و عشق باشد، دیگر چندان نیازی به تبلیغ و تشویق و تحریک از بیرون نیست، بلکه انگیزه درونی انسان را به عبادت وامی دارد و آنگونه که برای دیدار یک شخصیت معروف و محبوب، لحظه شماری می کنیم و ازآن دیدار مسرور می شویم شنیدن صدای اذان اعلام فرا رسیدن لحظه دیدار است.
3. خالصانه باشد:
هیچ چیز همچون دریا و خود نمایی و مردم فریبی، آفت عبادت نیست. و از آن طرف، هیچ چیز چون خلوص، ارزش آفرین عبادت و نماز نمی باشد. البته داشتن اخلاص در عبادت بسیار دشوار است و دل و جان را از تهاجم وسوسه های ابلیسی رهاندن رنجی بزرگ دارد و همتی بلند و اراده ای نیرومند می طلبد و تنها پشیمانی بر زمین زدن و قرائت نام داشتن کافی نیست.
4. خاشعانه باشد:
خشوع حالت قلبی انسان در عبادتست آنکه نیاز و عجز خود را می داند و عظمت و کمال الهی را می شناسد و در عبادت خود در برابر آن خدای بی همتا و آگاه می یابد؛ دل، حالتی متناسب با این«حضور» چیدا می کند، قلب ، خاشع می شود و نگاه افتاده می گردد؛ توجه از هر چیز دیگر بریده و به معبود متوجه می شود.
5. مخفیانه باشد:
شیطان دشمن رستگاری انسان است. س.گند خورده که همواره در راه انسان، چاه گمراهی و پرتگاه گناه بکند و همون خود، اسان را هم جهنمی کند. از این رو، برای تباه ساختن عمل عبادی انسان دام می گسترد و عبادت او را فاسد می سازد ی یا از طریق سلب توفیق از انسان.
و یا از راه کشاندن به گناه که موجب تباه شدن و هدر رفتن رحمت انسان از طریق بندگی می شود.
موضوع3:
اقسام نماز بر حسب آثار:
1. نماز ناب، نمازی است که با بالاترین درجه از عشق و معرفت شیرین خشوع و حضور خوانده شود نمازی که نمازگزار آنی غافل از خدا معطوف به دنیا نشود.
2. نماز پرآثار، نمازی است که آگاهانه و عاشقانه برگزارند نمازی ناب و پر از حضور توسط انسانهای خالص و ناب، اینگونه نمازها در انسان سازی و جامعه سازی نظیر ندارند و مخصوص عارفان و بندگان صالح خدا هستند. افسوس که عارفان در جامعه اندک هستند.
3. نماز موثر، چنانچه آفات نماز؛ یعنی «جهل» «ضعف» «سهو» «ریا» را به «آگاهی» «ایمان» «توجه» و «اخلاصی» بدل کنیم، نمازمان ؛ نماز موثر تری خواهد بود.
اینگونه نماز نماز مومنانی است که اهل علم و معرفت اند.
4. نماز کم اثر، نمازی است که غالباً از اول وقت خود به تأخیر می افتد و چنانچه در آغاز وقت خوانده شود باز هم با توجه کامل و حضور دل خوانده نمی شود این نماز همان نماز ساهی و غافل است. همان نمازی که در خور ویل می باشد.
5. نماز بی اثر، نمازی است که نماز گزارنده، آن را از روی اعتقاد و به عنوان یک تکلیف بلکه برای چشم و گوش دیگران و به عنوان یک فریب می خواند و چون نمازش خالی از انگیزه های خدایی و بدور از آگاهی و احساس تعهد و مسئولیت است و گاهی نماز می خواند وگاهی نمی خواند چنین نمازی بی ثمر و فاقدآثار نیک می باشد بلکه زیانبار ایت و بزرگترین آفت نماز« جهل و ریا» و بهترین عوامل بهبود نماز و هرکار دیگر « اخلاص و آگاهی» است.
موضوع4:
آثارهای بداشتی - درمانی- روحی و روانی- اخلاقی و تربیتی- تربیتی و اجتماعی- وضو طهارت- اضاعه نماز- ترک نماز.
آثار بهداشتی درمانی نماز:
بهداشت عمومی:
پاک نگه داشتن بدن، لباس، جای نماز و پرهیز از نجاستهاست که موجب زدودن میکروبها و آلودگیها از محیط زندگی و حفظ بهداشت جسمانی است.
وضو موجب نشاط و سلامت است و مانند غسل دارای آثار روحی و معنوی است.
بهداشت دهان و دندان:
پاکی نیمی از ایمان است. یعنی نیمی از نماز است. مسواک زدن نیمی از وضو است.
سلامت تغذیه:
نمازگزار مسلمان، حق ندارد از غذاها و نوشیدنی های حرام استفاده کند. خوردن نوشیدنیهایی که نجس شده باشند، حرام است، یعنی علاوه بر آشکار تن، درون جسم مسلمان نیز باید از نجاستهای بیرونی محافظت گردد.
نگهداری بدن از میکروبها و ویروسهای ناشی از گناه و حفظ سلامت نسل:
نماز باعث تقوی است و تقوی نه تنها روح را بلکه جسم را نیز از آلودگی های ناشی از گناه نگه می دارد و بیماریهای ناشناخته و خانمان براندازی که امروز در جهان شایع شده است سلامت نسل بشر را به مخاطره افکنده است نتیجه تبهکاری کسانی بوده که اهل نماز و نیایش نبوده اند.
آثار روحی و روانی نماز:
برای روح و روان انسن دو آفت است یکی هوس و دیگری شیطان گه بزرگ آفت روح است از نتیجه های هوسها و دمدمه های شیطان است. پرهیز از این دو افت، پیشگیری از بیماریهای روانی و اخلاقی است.