فصل اول اهداف و اهمیت اجتماعی ورزش
اهداف تربیت بدنی در جوامع گذشته و امروز
مطالعه و تحلیل تاریخی احوال اقوام گذشته و حال نشان می دهد که سعی و تلاش انسان قدمت تاریخی دارد ، تا آنجا که می توان گفت اداره حیات اقوام ابتدایی بدون حرکت و فعالیت میسر نبوده است.
اجرای مهارتهایی از قبیل زوبین اندازی ، تیراندازی با تیر و کمان ، کوه و غار پیمایی ، کشتی گیری و حتی اجرای مسابقه های دو که در قرآن کریم در داستان برادران یوسف نیز از آن ذکری به میان آمده است ، جملگی حاکی از رواج فعالیتهای جسمانی و تربیت بدنی در نزد ملتها و اقوام روزگاران گذشته بوده است.
در زندگی فردی و اجتماعی بسیاری از جوامع و ملتهای امروز جهان ، تربیت بدنی و ورزش بخش مهم و جدایی ناپذیری از برنامه های کلی تربیت کودکان و جوانان به حساب می آید .
امروزه ملتها بر اساس جهان بینی و شناخت کلی از انسان به طرح و تنظیم برنامه های ورزشی و تربیت بدن می پردازند و این گونه برنامه ها را در زندگی خانوادگی و آموزشگاهی نسلهای حال و آینده خود قرار می دهند.
اهداف عمده تربیت بدنی در تاریخ زندگی انسان عبارت است از : حفظ سلامت ، تعمیم بهداشت ، رشد و تقویت قوای جسمی ، آمادگی برای فعالیتهای دفاعی ، کسب شادابی و نشاط ، و نیل به موفقیت در وظایف حرفه ای و شغلی .
اهداف فوق تا به امروز با مختصر تغییری در نزد اکثریت جوامع بشری ترغیب می شود و بر حسب ضرورت تاریخی بر یک یا چند هدف تاکید بیشتری به عمل می آید.
در عصر حاضر ، در سایه تحولات اجتماعی و سیاسی در جهان بویژه در دنیای غرب ، مقاصد دیگری به اهداف فوق افزوده شده و مفهوم ورزش به جای تربیت بدنی عاملی برای تخدیر و سرگرم نگه داشتن ملتهای ضعیف جهان گردیده است.
تربیت بدنی که در آغاز پیدایش آن جنبه فردی و در نهایت ملی داشت اینکه به صورت جمعی و بین المللی در آمده است تا وسیله برای بهره برداری مقاصد سیاسی کشورهای استعماری باشد.
اهداف تربیت بدنی در جامعه اسلامی
پیش از اینکه دیدگاه اسلام در زمینه ورزش و تربیت بدنی مطرح گردد ضروری است نظر این آیین الهی درباره بدن انسان شناخته شود.
در آیین مقدس اسلام ، بر خلاف بسیاری از آیینهای دیگر ، بدن آدمی تحقیر نمی شود .
اسلام بدن انسان را بی ارزش نمی شمارد ، زیر بدن انسان ابزار تکامل روح اوست.
تحقیر بدن در حکم تحقیر شخصیت آدمی است و کسی که مرتکب این عمل شود مستوجب کیفر و قصاص است.
در اسلام حفظ بدن از خطرها و آسیبها و تامین موجبات سلامت و بهداشت آن وظیفه أی الهی است و تضعیف و یا تخدیر بدن امری ناروا و مزموم است.
امام سجاد (ع) در رساله حقوق می فرماید : ان لبدنک علیک حقا.
بدن تو بر تو حقی دارد و حق آن این است که آن را سالم ، نیرومند ، مقاوم در برابر شداید و سختیها و در کمال نشاط نگاه داری .
طول عمر و صحت بدن و ایمن بودن از بلاها و رنجها از اموری است که بدن از خطر و تامین سلامت و بهداشت آن تاکید شده و راههای مختلفی برای این منظر و ارائه گردیده است.
ارزش بدن و سلامت آن در اسلام به حدی است که بعضی از دانشمندان اسلامی گفته اند : پیامبران الهی در آغاز نبوت و رسالت خود باید سالم و از نقص بدنی دور و برکنار باشند.
در بینش اسلامی ، بیماری تن از مهمترین بلاها و گرفتاریها محسوب می شود.
صدمه زدن عمدی به بدن ظلم به شمار می آید و آدمی را مستحق کیفر و عقوبت می سازد.
بدن هدیه ای است الهی که بر اساس حسن و کرامت آفریده شده است و ظرافت شگفت انگیزی در آن به کار برده شده است که مطالعه و تامل در آن موجب افزایش معرفت انسان نسبت به خداوند متعال می گردد.
بدن وسیله أی برای به جای آوردن فرایض دینی و عبادت است.
نماز ، روزه، جهاد و انواع خدمتها به خلق خدا با توانایی بدن و سلامت آن میسر می شود.
نماز شب و قیام در خلوت شب در سایه توان بدنی امکان پذیر می شود.
در بینش اسلامی ، میان بدن و روح تاثیر و ارتباط متقابل و انفکاک ناپذیر وجود دارد.
سلامت یا ضعف و بیماری بدن در نشاط و فعالیت و یا افسردگی و ناتوانی روح اثر مستقیم دارد.
تربیت و تقویت بدن و آمادگی همه جانبه آن مورد توجه اسلام است و در صورتی که همراه با ذکر و یاد خدا باشد عین عبادت است.
بر خلاف آنچه بعضی از ناآگاهان می پندارند ورزش کاری لغو نیست .
کار لغو از نظر اسلام گفتار و یا رفتاری است که در آن فایده ای مشروع و یا عقل پسند وجود نداشته باشد ، و ورزش این چنین نیست .
درخواست سلامت و قوت بدن از خداوند جزء دعای مسلمانان است ، چنانکه در دعای ابوحمزه ثمالی می خوانیم : اللهم اعطنی السعه فی الرزق ..و الصحه فی الجسم و القوه فی البدن .
حفظ سلامت بدن و رعایت آن تا جایی توصیه شده است که حتی در مواردی به جای غسل و وضو، تیمم و به جای گرفتن روزه ، افطار تکلیف شده است.
در اسلام به مومنان ، قوی زیستن و سالم و با نشاط بودن و برخوردار شدن از قدرت تن توصیه می شود.
از این رو تربیت بدنی و ورزش باید جزئی از برنامه زندگی و بخشی از مراحل آموزش و پرورش هر مسلمان قرار گیرد.
مطالعه تاریخ حیات رسول گرامی (ص) و ائمه هدی علیهم السلام و نیز صحابه و تابعین گرانقدر آنان نشان می دهد آنان نیز به ورزش و تربیت و تقویت بدن خود می پرداختند و در فعالیتهایی از قبیل مسابقه های دو ، سواری ، تیراندازی شرکت می کردند.
مباحثی چون احکام سبق و رمایه و حتی شناکردن ، بخشی از محتوای کتب فقهی و روایات ما را تشکیل می دهد.
هدف غایی تربیت بدنی و ورزش از دیدگاه اسلام ، تامین سلامت و بهداشت بدن و تقویت و رشد آن و در نتیجه حرکت به سوی کمال است.
در جامعه اسلامی ورزش وسیله بسیار موثر و شیوه ای پسندیده برای رسیدن به اهداف زیر است :
اهداف تربیت بدنی و ورزش
1 هدفهای بهداشتی و تندرستی
تامین سلامت و بهداشت بدن و تجهیز آن در برابر عوارض و بیماریها ؛
تامین و تسهیل شرایط رشد و تقویت بدن در حد امکان و توان رعایت جنبه اعتدال در آن ؛
ایجاد ورزیدگی و هماهنگی در بین اعضا و اندامها به منظور برخوردار شدن از قدرت سرعت ، چابکی و مهارت ؛
ایجاد مقاومت و افزایش میزان تحمل و عادت دادن آدمی به صبر و استقامت در برابر شداید و سختی ها
دستیابی به قدرت ضبط ارادی اعضای بدن و به کارانداختن ارادی آنها .
بازسازی و نو توانی بدن به منظور رفع نقایص جسمی و نارساییهای فیزیکی و افزایش میزان کارآیی آن .
منابع و مآخذ :
1 تغذیه و بهداشت ورزشی …………..
انتشارات دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی
2 تندرستی برای زندگی بهتر ………………………………….
تألیف باهر فرقانی
3 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ………………………….
انتشارات کمیل
4 هدفهای آموزش و پرورش عمومی و مهارتهای فنی
در جمهوری اسلامی ایران ………………………… تألیف سید محمد کاظمی
5 مبادی روانی اجتماعی در یادگیری مهارتهای ورزشی …………… انتشارات
دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی ، تألیف مهدی نمازی زاده
6 سنجش قوای جسمانی…… انتشارات اداره کل تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش
ســــــــــنکـالــــــــــــریپسران 10 تا 12 ساله2400 تا 2500دختران 10 تا 12 ساله2400 تا 2500پسران 13 تا 14 ساله2800دختران 13 تا 14 ساله2600پسران 15 تا 16 ساله3200دختران 15 تا 16 ساله2800پسران 17 تا 20 ساله3800دختران 17 تا 20 ساله3400مردان با سن متوسط و فعالیت متوسط3000زنان با سن متوسط و فعالیت متوسط2500مردان با سن متوسط و فعالیت زیاد4500زنان با سن متوسط و فعالیت زیاد3000مردان با سن متوسط و بدون فعالیت (بازنشسته)2500زنان با سن متوسط و بدون فعالیت (بازنشسته)2100 نام ویتامینهامنابــعاثرات کمبودAشیر، کره، تخم مرغ ، روغن ماهی ، هویچ ، جگر سبزیجات پربرگ ، مارگاریناختلال در رشد طبیعی ، شب کوری ، ضعف عمومی در مقابل میکربها ، ناراحتیهای پوستی مو.B1 (تیامین)حبوبات ، نان و دیگر محصولات آردی ، ماهی جگر ، شیر ، گوشت بدون چربیاختلال در اعمال قلب و دستگاه عصبی ، جلوگیری از بیماری بری بری (علایم اولیه کمبود این ویتامین عبارتند از : از بین رفتن اشتها ، یبوست ، بی خوابی ، تحریک پذیری )Cمرکبات ، آب مویه ، گوجه فرنگی ، انواع انگور ، سبزیجات ، سیب زمینی ، فلفل سبزناراحتی در قسمت لثه ها ، دندانها ، استخوانها ، بیماریهای اسکوربوت ، خونریزی های داخلیDزرده تخم مرغ ، روغن ماهی ، شیر ، تابش اشعه آفتاب به روی پوست بدنبیماری راشی تیسم (نرمی استخوان) اختلال در کار بدن برای استفاده از کلسیم و فسفرEسبزیهای تازه ، روغنهای گیاهی ، تمام دانه های غلات و حبوبات ، جوانه گندماختلال در عمل گلبولهای قرمز و محافظت اسیدهای چرب مورد نیاز بدن.H (بیوتین)شیر ، جگر ، قلوه ، سبزیجات ، زرده تخم مرغپیدایش اختلال در سوخت و ساز مواد قندی ، پروتئینها و چربیهاB2 (ریبوفلاوین)نان و حبوبات غنی ، سبزیجات پربرگ ، شیر ، تخم مرغ ، گوشت بدون چربیبروز بیماریهای پوستی ، حساسیت چشمها به نور اختلال در ساخت و نگهداری بافتهای بدنB3 (نیاسین)حبوبات ،نان ، تخم مرغ ، گوشت بدون چربیبی اشتهایی ، بیماری پلاگر ، اختلال در دستگاه عصبی و تبدیل إذا به انرژیB6جوانه گندم ، دانه های حبوبات و غلات ، گوشت موز ، سبزیجاتاختلال در سلامت لثه ها و دندانها و گلبولهای قرمز ، اختلال در دستگاه عصبیB12جگر ، قلوه ، شیر ، ماهی ، صدفهابروز کم خونی ، اختلال در دستگاه عصبی و رشد مناسب دریچه هاKاز واکنشهای شیمیایی در روده تولید می شوداختلال در انعقاد خون و بروز خونریزی جمعکالری در ساعتفعالیتساعتوقت49070خواب76-1155110نماز و نظافت5/06:30 – 655110صبحانه5/07 – 6:3073290قدم زدن به طرف دانشکده25/07:15 – 7105140مطالعه و یادداشت75/08 – 7:15800270شرکت در کلاس (150 دقیقه) ایستادن و راه رفتن بین ساعات کلاس (30 دقیقه)412-8110110ناهار و نماز11 – 12260130آزمایشگاه و کتابخانه23 – 11800600تمرین ورزشی36-373290قدم زدن به طرف محل اقامت25/06:15 – 66080استراحت75/07 – 6:15110110شام و نهار18 – 755110مکالمه و کارهای شخصی5/08:15 – 8350140مطالعه5/211 – 8:54396جمع کالری مصرفی در 24 ساعتجمع کالری مصرفی در 24 ساعت نوع فعالیتجمع کالری مصرفی در هر ساعتخوابیدن لمیدن نشستن70 80 100ایستادن کاردستی آواز خواندن110 115 120رانندگی خانه داری قدم زدن 2 الی 3 کیلومتر در ساعت140 150 170خلبانی از پله بالا رفتن 6/1 کیلومتر در ساعت دوچرخه سواری 8/8 کیلومتر در ساعت175 180 190از پله پایین آمدن 2/3 کیلومتر در ساعت رنگرزی خانه نجاری200 210 230حرکات سوئدی راه پیمایی در سطح افقی 6/5 کیلومتر در ساعت قایقرانی تفریحی260 290 300تنیس روی چمن بازی کردن راه پیمایی در سطح افقی 8/4 کیلومتر در ساعت و حمل 20 کیلو بار اضافی بالارفتن از شیب 3% با سرعت6/5 کیلومتر در ساعت345 350 370شنای قورباغه دوچرخه سواری با سرعت شنای کرال سینه 6/1 کیلومتر در ساعت410 415 420قدم زدن به طرف بالا از شیب هیزم شکنی اسکیت کردن با سرعت 4/14 کیلومتر در ساعت420 450 480شنای قورباغه با سرعت 6/2 کیلومتر در ساعت شنای پشت با سرعت 6/1 کیلومتر در ساعت اسکی کردن با سرعت 8/4 کیلومتر در ساعت490 500 540شنای پهلو با سرعت 6/1 کیلومتر در ساعت قدم زدن به طرف بالا از شیب با سرعت 6/5 کیلومتر قدم زدن به طرف بالا از شیب با سرعت 6/5 کیلومتر550 560 580از پله بالا رفتن 2/3 کیلومتر در ساعت کوهنوردی شمشیر بازی590 600 630اسکیت کردن 6/16 کیلومتر در ساعت قایق رانی 6/5 کیلومتر در ساعت قدم زدن به طرف بالا از شیب 36% با سرعت 6/1 کیلومتر در ساعت و حمل 20 کیلو بار اضافه640 660 680شنای کرال با سرعت 6/2 کیلومتر در ساعت دویدن با سرعت 1/9 کیلومتر در ساعت قدم زدن به طرف بالا از شیب 4/14 با سرعت 6/5 کیلومتر در ساعت700 720 740قدم زدن در برف به قطر 30 تا 45 سانتیمتر اسکیت کردن با سرعت 21 کیلومتر در ساعت کشتی گرفتن760 780 790شنای پشت با سرعت 6/2 کیلومتر در ساعت دویدن با سرعت 8 کیلومتر در ساعت و حمل 20 کیلو بار اضافی دویدن با سرعت 2/11 کیلومتر در ساعت800 820 780قدم زدن به طرف بالا از شیب 36 با سرعت 4/2 کیلومتر در ساعت و حمل 20 کیلو بار اضافی دویدن به طرف بالا از شیب 6/8 با سرعت 7 کیلومتر در ساعت قایق رانی با سرعت 18 کیلومتر در ساعت890 950 970دویدن ( با سرعتی معادل دونده های ماراتن) فوتبال قایق رانی با سرعت 18 کیلومتر در ساعت990 1000 1100شنای پهلو با سرعت 6/2 کیلومتر در ساعت دویدن با سرعت 2/18 کیلومتر در ساعت قایق رانی با سرعت 2/19 کیلومتر در ساعت1200 1300 1500شنای کرال ، 5/3 کیلومتر در ساعت شنای پشت ، 5/3 کیلومتر در ساعت دویدن با سرعت 1/21 کیلومتر در ساعت1600 2000 2330شنای قورباغه با سرعت 8/3 کیلومتر در ساعت دویدن با سرعت 7/23 کیلومتر در ساعت شنای پهلو با سرعت 5/3 کیلومتر در ساعت2530 2880 3000شنای قورباغه با سرعت 3/4 کیلومتر در ساعت دویدن با سرعت 3/25 کیلومتر در ساعت دویدن با سرعت 5/27 کیلومتر در ساعت3690 3910 4740دویدن با سرعت 30 کیلومتر در ساعت دویدن با سرعت 31 کیلومتر در ساعت7790 9480 سن10 تا 2021 تا 3031 تا 4041 تا 5051 تا 6061 تا 70وراثتنداشتن سابقه بیماری قلبییک خویشاوند با بیماری قلبی بالای60دو خویشاوند با بیماری قلبی بالای 60یک خویشاوند با بیماری قلبی زیر 60دو خویشاوند با بیماری قلبی عروقی زیر 60سه خویشاوند با بیماری قلبی عروقی زیر 60وزنبیش از 5 پوند زیر وزن استانداردبین 5 پوند زیر و 5 پوند بالای وزن استاندارد6تا20 پوند با اضافه وزن استاندارد21 تا 35 پوند اضافه وزن36 تا 50 پوند اضافه وزن51 تا 65 پوند اضافه وزندخانیاتمصرف نمیکنداتفاقی سیگار یا پیپ می کشدروزانه تا 10 سیگار مصرف می کند20 سیگار در روز مصرف میکند30 سیگار در روز مصرف میکند40 سیگار یا بیشتر در روز مصرف میکندفعالیتهای بدنیفعالیت شدید تفریحی و کاریفعالیت ملایم تفریحی و کاریکار بدون حرکت و تفریح و تفریح بدون هیجاناتبازنشسته ن با فعالیت تفریحی ملایمبازنشسته با فعالیت تفریحی خیلی کمکلاً بدون فعالیت بدنیمقدار کلسترول یا چربی در غذاکلسترول زیر 180 میلیگرم رژیم غذایی بدون چربی حیوانیکلسترول بین 205 ـ 181 میلیگرم رژیم غذایی با 10% چربی حیوانی یا روغن جامدکلسترول بین 330 ـ 206 میلیگرم رژیم غذایی با 20% چربی حیوانی یا روغن جامدکلسترول بین 255 ـ 231 میلیگرم رژیم غذایی با 30% چربی حیوانی یا روغن جامدکلسترول بین 280 ـ 256 میلیگرم رژیم غذایی با 40% چربی حیوانی یا روغن جامدکلسترول بین 300 ـ 281 میلیگرم رژیم غذایی با50% چربی حیوانی یا روغن جامدفشار خونبیشتر از 100بیشتر از 120بیشتر از 140بیشتر از 160بیشتر از 180200 یا بیشتر از آنجنسزن زیر 40زن 40 تا 50زن بیشتر از 50مردمرد تنومند و چاقمرد تنومند ـ چاق و طاس ســـــــــنحداقل مدت توقف در هر سطحتا 20 سالیک روز20 تا 29 سالدو روز30 تا 39 سالچهار روز40 تا 49 سالهفت روز50 تا 59 سالهشت روز60 سال به بالاده روز ســــــنسطــــحبرنامـــــــــه6 سالB17 سالA18 سالD-29 سالC-210 سالB-211 سالA-212 سالD+313 سالC+314 سالB+315 سالD-416 تا 17 سالC+418 تا 24 سالC525 تا 29 سالA+430 تا 34 سالC-435 تا 39 سالB340 تا 44 سالC345 تا 49 سالA+250 تا 60 سالC+2