خلاصه :
اقژثر کربونیترید های زیرکونیوم روی رفتار زبر شدن یا درشت شدن دانه ای آستنیت در فولادهای HSLA میکرو آلیاژ شده Zr-Nb و zr کشته شده AL و فولادهای HSLA میکر آلیاژ شده Zr – Nb با نسبت های Zr / N (22-8/2) بررسی شده است و با نسبت های کربونیتیدهای حاوی Ti در فولادهای Ti - Nb و
Ti - Nb -Zr مقایسه شدند. مشاهدات TEM و تجزیه و تحلیل PEELS نشان داد. که در فولادهای Zr-Nb و Zr با افزودنی های کم Zr (3/6- 8/2 = Zr /N) ذرات دارای Zr ، از جمله کربونیتیدریدهای بزرگ غنی از ZrN با سایزهای متغییر از mm100 تا چند میکرون و با شکل نا منظم بودند، در حالیکه با افزودنی های Zr زیاد (22-15= Zr/N) ، که دو از استئولیومتری بودند (5/6= Zr/N) ، ذرات کروی زیر کربونیتریدهای Zr غنی از Zr (mm 100-10) با هم همراه با بسیاری کربونیتدریدهای بسیار بزرگ غنی از ZrC تشکیل شدند. علاوه بر این، فقط در فولادی با پایین ترین نسبت های Zr/N، یعنی 34/2 برای فولاد Zr 011/0 و 75/2 برای فولادهای Zr – Nb 022/0 . بخش عمده ای از AIN تشکیل شده بود. درشت شدن دانه ای آستنیت، بسیار تدریجی تر برای فولادهای Ti-Nb ، Ti-Nb-Zr و دارای zr زیاد ، مثبت شدند. به دلیل گیر کردن موثر دانه های آستنیت با کربونیتریدهای zr یا Ti-nb (mm100 <) .="" یک="" مدل="" باز="" داری="" رشد="" دانه="" ذره="" جدید="" توسط="" gladman="" تهیه="" شد="" و="" برای="" برآورد="" اثر="" کربونیتیدیدهای="" zr="" ریز="" روی="" رشد="" دانه="" ای="" آستنیت="" بکار="" رفت.="" یک="" همبستگی="" خوب="" با="" داده="" های="" آزمایشی="" مشخص="">
1- مقدمه:
طی 25 سال پیش، تأثیر مفید Zr روی کنترل شکل سولفید در فولادهای کربن مشاهده شد. جدیداً، افزودنی های Zr در فولاد ریل از لحاظ کنترل شکل سولفید و روی خصوصیات نژمکانیکی و چقرمگی فولادهای میکروآلیاژ شده Nd بررسی شده اند در اینجا، اضافه کردن Zr باعث بهترین ترکیب استحکام و چقرمگی می شود. کار در استرالیا گزارش داد که اضافه کردن Zr باعث تصفیه دانه ای در فولادهای میکروآلیاژ شده قالب می شود. نقش Al, Zr, Ti, B و W در فولادهای ساختمان قابل جوش تمیز شده و یژسرد شده در آلمان مکورد بررسی قرار گرفته است و نسبت Zr:N بزرگتر از 5/6 برای محافظت b توصیه شد. لا اینحال، مشخص خواهد شد که هیچ بررسی جامعی از رسوب کربونیترید ZR در فولادها بعمل نیامده است. استفاده از ذرات برای محدود کردن رشد دانه، یک پدیده خوب مطرح شده است. اضافه از zr برای کنترل رشد دانه آستنیت، مختصراً در دهه 1960 مشخص گردیده اما کار جزعی برای بررسی مؤثر بودن عنصر صورت گرفت. علاوه بر این، پی بردن به واکنش های چند عنصری و مقایسه اثرات افزودنی های Zr روی رشد دانه های آسنتیت با اثرات افزودنی های Ti ، جالب توجه است.
2- مواد و جنبه آزمایشی
همه روقه های فولادی، بعد از حرارت مجدد تا C ْ1150 نورد کاری و کنترل شوند و بین c ْ800- 820 تا ضخامت mm16 نورد کاری و پرداخت شدند. اینکار در مرکز تکنولوژی سوئد ، فولاد بریتانیا صورت گرفت. ترکیبات شیمیایی فولادها در جدول 1 ارائه شدند. میکروساختمان ها با متالوگرافی و با میکروسکپ الکترونی انتقال تحلیلی تحقیق و مورد بررسی قرار گرفتند.
رو نوشت های استخراج آلومینیوم و کربن، با متود استاندارد آماده شدند و رسوب های استخراج شده با استفاده ار یک TEM 400- EM فیلیپس تنظیم شده با سیستم EDAX تجزیه و تحلیل شدند، یک ردیاب ECON برای تشخیص و تمایز نیتریدها از اکسیدها بکار برده شده برای پی بردن به اثر محتوا و مقدار Zr و نسبت Zr/N روی ترکیب کربونیتریدهای Zr پارامترهای شبکه رسوب ها در فلزات از منطقه انتخاب شده الگوه های انسکار الکترونی (SAEI) محاسبه شدند. الگوهای حلقه از رونوشت AL بصورت کالیبراسیون داخلی برای محاسبه پارامتر شبکه رسوب ها بکار رفتند و خطا به 5/0% محدود شد. سایز کربونیتریدها در بزرگنمایی از
100000- 10000 برابر واقع در محک در TEM و یا از میکروگرافت های TEM اندازه گیری شد. یک میکروسکپ VG 5HB مجهز به اسپکترومتر PEELS 66 GATAN برای آشکار سازی n.C بکار رفت. برای خنثی کردن یک ویژگی c از رونوشت C، طیف ها از ذرات معلق در لبه سوراخ ها و ترک های موجود در فیلم نازک ثبت شدند.
رفتا درشت کردن دانه آستنیت در رنج دما از C ْ1300 – 900 بررسی شد. نمونه ها mm 15× 10× 10 در هوا به مدت 30 دقیقه در دماهای بالای C ْ1150 واکنش دادند. برای دماهایی بالاتر، نمونه ها در کپسول های سیلیکال آب بندی شدند و به مدت 30 دقیقه واکنش دادند. نمونه ها نیز در آن سرد شده، سرد شدند. اگر ساختمان سرد شده آستنیت هنگام حکاری در محلول پیکریک اشباع شده آشکار نشد. نمونه ها به مدت 17 ساعت در C ْ500 باز پخت شدند. سایز دانه آستنیت با مانع خطی میانگین معین شدند.