ایمنى و بهداشت در کودکان
همین که کودک در استفاده از اشیاء مهارت پیدا مىکند، آگاهى از خطرات احتمالی، داراى اهمیت بسیار حیاتى است.
در صورتى که در مورد چیزى احتمال خطر مىدهید، آن را از دسترس او دور نگه دارید.
- بچهها هر چیزى را در دهان مىگذارند (این عمل، به لحاظ روانشناسى کودک، یک فرآیند شناخت اشیاء است.
م).
هرگز چیزهائى را که بهعلت کوچک بودن ممکن است توسط کودک بلعیده شود یا در گلوى او گیر کند و یا در گوش و بینى خود فرو نماید در دسترس او نگذارید.
توجه داشته باشید که این اصل مىتواند شامل آن دسته از اشیاء بزرگترى باشد که قسمتهاى مختلف آنها را مىشود کَند یا به هر علت جدا کرد.
مطمئنترین وسایل بازی، ظروفى هستند که درِ آنها پیچى است.
چون برخلاف درهاى فشاری، کودکان نمىتوانند قبل از رسیدن به سن هجده ماهگى آنها را باز کنند.
اسباببازىهائى را که احتمال مىدهید در رنگ آنها از سرب استفاده شده است، در اختیار آنها نگذارید.
بطرىهاى مورد استفادهٔ کودک را بهدقت بشوئید و بهطور کلى از بطرىهاى خالى مواد سفیدکننده و مایع شستشو به این منظور استفاده نکنید.
چیزهائى را که ممکن است باعث خفه شدن او شود از دسترس او دور نگه دارید.
این اشیاء شامل کیسههاى پلاستیکی، کوسن و بالش یا هر چیز دیگرى است که ممکن است روى او بیفتد.
- مراقب اشیاء تیز و بُرندهاى باشید که ممکن است انگشتان دست یا پاى او را زخم کند و یا رگ او را پاره نماید.
- هرگز او را با چیزهائى شبیه روبان تنها نگذارید.
- از اشیاء نوکتیزى که ممکن است در پوست او فرو برود و یا در بینى و چشمها یا گوشهاى خود فرو کند پرهیز کنید.
همینطور اشیاء لبتیزى که احتمال مىدهید باعث بریدگى شوند.
- ظرفهاى یکبار مصرف ماست را بلافاصله بعد از ترک خوردن، دور بیندازید.
- اشیاء سنگینى را که در صورت افتادن مىتوانند آسیبرسان باشند، از دسترس او دور نگه دارید.
- از تمیز بودن محل بازى کاملاً مطمئن شوید.
- وسایلى که براى مواد غذائى از آنها استفاده شده است، از نظر بهداشتى خطرناک هستند.
این نوع وسایل را قبل از اینکه در اختیار کودک قرار دهید، کاملاً استرلیزه کنید، اشیاء دیگر را با مایع ظرفشوئى و یا جوش شیرین بشوئید، آب بکشید و خشک کنید.
مراقبتهای دوره نوزادی
حرارت اتاق نوزاد را بین 18تا20 درجه بیشتر نباشد ، نوزاد را در سرما قرار ندهید و بیش از اندازه نیز نپوشانید .
لباس نوزاد بایستی سبک و گشاد و راحت باشد .
از قنداق کردن نوزاد که یک عمل غیربهداشتی و زیان آور است بپرهیزید و از قنداق کردن نوزاد حتی بمدت کوتاه خودداری کنید
حمام کردن روزانه نوزاد با داشتن بند ناف نه تنها اشکالی ندارد بلکه مفید است .
از بدو تولد نوزاد بایستی حداقل یک روز در میان حمام داده شود و تمام بدن نوزاد را با آب و صابون و یا شامپوی مناسب شستشو داد .
حمام دادن نوزاد بهیچوجه اثر سوء روی ناف نوزاد و محل ختنه نداشته بلکه شستشوی ناف با آب و صابون از بروز عفونت جلوگیری می نماید
حتما ناف نوزاد را با الکل یده پانسمان و با کاز استریل بپوشانید .
روزی جند بار ناف نوزاد را با الکل و یا بتادین تمیز نمائید و پس از افتادن ناف ، محل بندناف را با الکل و یا بتادین تمیز کنید
به هیچ وجه به چشم نوزاد دست نزنید ، اگر ترشحی نشان می دهد به پزشک مراجعه کنید
در موقع گرفتگی بینی به هیچ وجه از شیر و سنجاق استفاده نکنید ، کمی سرم فیزیولوزیک ، نرمال سالین ، داخل بینی او بچکانید
برای جلوگیری از سوختگی پای نوزاد نخاطر ادرا و مدفوع او را زود به زود عوض نمایی و در صورت ابتلا از پودر استفاده نکنید ، پای نوزاد را با آب و صابون بشوئید و خشک کنید سپس با پماد آ+د چرب نمائید
هر گریه نوزاد بخاطر گرسنگی نیست ، در صورت تداوم گریه حتما به پزشک مراجعه کنید
وجود ترشحات بیرنگ یا خون آلوده در قسمت تناسلی نوزاد دختر طبیعی است
در صورت مشاهده مواردی نظیر : زردی ، اسهال ، بیحالی ، بدنفس کشیدن و استفارغ مکرر ، خوب شیر نخوردن ، تب ، سرفه ، جوشهای چرکی ، ترشح از ناف و تشنج و حرکات غیرطبیعی در نوزاد هر چه سریعتر به پزشک و یا مرکز بهداشتی مراجعه کنید
زردی در نوزادان موجب ضایعات جبران ناپذیر سلول مغزی و عقب ماندگی عقلانی می شود .
در هفته های اول تولد بایستی دقیقا مراقب زردی در نوزاد بود .
شروع زردی بیشتر در سفیدی چشم کودک بروز می کند و در تنه گسترش پیدا می کند ، بمجرد مشاهده زردی بدون فوت وقت در هر زمان از شبانه روز مراجعه نماید .
این مسئله اورژانس و فوریت دارد .
هرچه زردی زودتر تشخیص داده شود درمان سبکتر و راحتتر است .
در موارد خفیف شاید نیاز به بستری و قرار گرفتن در زیر نور مخصوص باشد و در موارد شدید تعویض خون حتما باید انجام گیرد .
از بکار بردن پیشنهاد اطرافیان در مورد استفاده از شیرخشت و یا نور مهتابی و ...و نظایر آن خودداری کنید .
بکار بردن این روشها به قیمت سلامت نوزاد تمام می شود
زردی در نوزادان موجب ضایعات جبران ناپذیر سلول مغزی و عقب ماندگی عقلانی می شود .
در موارد خفیف شاید نیاز به بستری و قرار گرفتن در زیر نور مخصوص باشد و در موارد شدید تعویض خون حتما باید انجام گیرد .
بکار بردن این روشها به قیمت سلامت نوزاد تمام می شود توجه داشته باشید که نوزادانی که با شیر مادر تغذیه میشوند دفعات اجابت مزاجشان بیشتر است ولی حجم مدفوع آنها کم ، رنگ آن زرد و احیانا کف آلود و گاهی سبز است ، آن را با اسهال اشتباه نکنید خوردن مایعات زیاد توسط مادر و مک زدن پستان مادر بوسیله نوزاد شیر را زیاد می کند و ناراحتی عصبی موجب کم شدن شیر مادر میشود .
قرص ضدحاملگی اثر سوء بر روی شیر مادر دارد .
در موقع شیر دادن بهداشت شخصی را رعایت کنید قبل از شیر دادن دستها را بایستی با آب و صابون و نوک سینه ها را با آب ولرم تمیز کرد از بوسیدن زیاد نوزاد به خصوص توسط ملاقات کنندگان جدا خودداری کنید .
ملاقات افراد متعدد که اغلب ناقل میکروبهای مختلف می باشند با نوزاد خطر انتقال عفونت را در بر دارد دود سیگار برای همه کس مضر است و برای شیرخوار خطرناکتر است ، به هیچ وجه اجازه ندهید در جایی که کودکان هستند سیگار کشیده شود مشاوره پزشکی با پزشک کودکان دو بار در ماه اول و سپس ماهی یکبار توصیه می شود.
شیرخوار بایستی در فواصل معین برای معاینه ، بررسی رشد و تکامل ، دریافت دستورات تغذیه و واکسیناسیون بموقع به متخصص اطفال مراجعه نمایید .
در شش ماه اول هر ماه یک بار ، در شش ماه دوم هر دو ماه یکبار ، در سال دوم هر سه تا چهار ماه یکبار و بعد از دو سال هر شش ماه یکبار از بکار بستن توصیه های افراد غیرمتخصص و اطرافیان غیرپزشک در مورد نوزاد جدا خودداری کنید واکسن ها را بطور منطم انجام دهید برنامه واکسیناسیون را بخوانید .
توصیه می شود که واکسیناسیون کودک در یک محل واحد انجام شود شیرخورانی که از پستان مادر تغذیه می شوند ، غریزه مکیدن آنان ارضاء میشود و معمولا تمایلی به مکیدن پستانک و یا انگشت خود ندارند ، لذا عدم استفاده از پستانک ارجح است ولی چنانچه شیرخوار شروع بمکیدن انگشت خود نمود بهتر است به وی پستانک داده شود تا عادت به مکیدن انگشت پیدا نکند از روز پانزدهم بعد از تولد روزانه 6تا10 قطره مولتی ویتامین در یک قاشق آب جوشیده خنک شده به نوزاد داده می شود در صورتیکه شیرخوار از شیر مادر استفاده می کند نیازی به نوشیدن آب اضافی ندارد چنانچه بعلت گرمی محیط شیرخوار نیاز به آب اضافی دادشته باشد میتوان آب جوشیده خنک شده بدون قند به شیرخوار داد .
تا یکسالگی بایستی از آب جوشیده خنک شده استفاده شود از تجویز آب قند زیاد یا داروهای خانگی مثل ترنجبین یا شیرخشت و غیره به نوزاد بایستی خوداری شود .
شیر مادر شیر مادر سرشار از مواد مغذی و دارای انواع ویتامین هاست و بهتر از هر چیز دیگری رشد فرزند دلبند شما راتضمین می کند کودکی که در دوران اولیه زندگی خود تغذیه مناسب داشته باشد به رشد و پرورش جسمانی کامل دست یافته ، در آینده فردی تندرست و شاداب خواهد بود مزایای شیر مادر شیر مادر تا یکسالگی برای نوزاد بهترین است و موجب می شود نوزاد کمتر دچار عفونت های مختلف شود شیر مادر بعلت دارا بودن ماده ایمنی به نام ایمونوگلوبین تا حدود زیادی اسهال و استفراغ نوزاد را کاهش می دهد و نسبت به بعضی بیماریهای دیگر ایجاد مصونیت نموده و می توان گفت اولین واکسن نوزاد است .
شیرمادر نه تنها کاملترین غذا برای نوزاد است بلکه عامل مهمی در پیشگیری از عفونت و ضامن سلامتی جسمی و روانی شیرخوار می شود شیر مادر درجه حرارت مناسب داشته ، از آلودگی عاری است و میزان ابتلا به آسم و آلرژی را در شیرخوار کاهش می دهد شیر مادر آسودگی روانی و رشد عاطفی نوزاد را تامین می نماید و موجب افزایش ارتباط بین مادر و کودک می گردد تغذیه با شیرمادر مواد زاید تولید نمی کند ، استفاده از شیرخشک با زباله هایی همچون بسته بندیهای قوطی شیرخشک و بطری و اتلاف کاغذ همراه است شیرمادر در هر زمانی با دمای مناسب و با توجه به نیاز کودک در دسترس اوست .
و برای درست کردن شیرخشک نیاز به آب و استریل کردن بطری و سرشیشه و حمل آنها است .
شیرمادر نیاز به حمل ندارد و هر کجا برود آمادگی تولید شیر وجود دارد بدون آنکه گرم یا سرد باشد شیر هر مادر مناسب با نیاز کودکش می باشد و حتی شیرمادر دیگر مناسب همان کودک نمی باشد .
مسلما شیرخشک از این خاصیت برخوردار نیست.
یعنی ترکیب شیر هر مادر متفاوت است و با توجه به نارس بودن کودک و یا خیلی موارد دیگر این ترکیب متناسب با نیاز کودک تغییر می کند نکاتی در مورد شیردهی شیر مادر در روزهای اول تولد نوزاد کم می باشد _ البته در این مدت هم نوزاد احتیاج کمتری به شیر دارد .
شیر مادردر روزهای اول آغوز نامیده می شود که برای نوزاد ضروری است بنابراین تعذیه نوزاد را بلافاصله بعد از زایمان و با آغوز شروع کنید و ادامه دهید تداوم شیردادن از پستان مادر با فواصل کوتاه مهمترین عامل ترشح و افزایش شیر مادر می باشد ، لذا بهیچ عنوان نبایستی به نوزاد شیرخشک داد ، مگر در موارد استثنایی که با بایستی حتما توسط پزشک توصیه شود بیماریهای رایج مادران و مصرف دارو توسط مادر مانع از شیردادن به نوزاد نمی باشد .
بجز چند مورد استثنایی که بایستی توسط پزشک کودکان تجویز شود دفعات تغذیه از پستان بایستی بر مبنای خواست نوزاد باشد _ حدود 8تا12 بار در طول بیست و چهار ساعت در صورتیکه شیرخوار از شیرمادر استفاده می کند نیازی به نوشیدن آب اضافی ندارد و اگر بعلت گرمی محیط نیاز به آب اضافی باشد میتوان از آب جوئشیده خنک شده استفاده کرد بهترین راه برای تشخیص کافی بودن شیرمادر ، افزایش وزن و قد شیرخوار بر اساس منحنی رشد است که با مراجعه به پزشک کودکان و با بررسی رشد ماهیانه شیرخوار این کار میسر است .
نوزاد در روزهای اول تولد کمی وزن از دست می دهد .
این پدیده طبیهی است و نباید آنرا به حساب کمبود شیرمادر گذاشت .
اصولا تشخیص کمبود شیرمادر و احتیاج به شیرخشک در صلاحیت پزشک کودکان است ، لذا بدون مشاوره با پزشک کودکان اقدام به تجویز شیرخشک ننمائید کلید موفقیت در شیردهی اعتماد به نفس است ، نیاز به شبردهی نیاز به تصمیم و تعهد مادر دارد شیردادن به نوزاد خیلی زود و ظرف یکساعت بعد از تولد تغذیه شیرخوار بطور مکرر و بر حسب میل و یا تقاضای او تغذیه انحصاری شیرخوار فقط با شیرمادر در تمام مدت مرخصی زایمان قرص ضدحاملگی اثر سوء بر روی شیرمادر دارد خوردن مایعات زیاد توسط مادر و مک زدن پستان مادر بوسیله نوزاد شیر را زیاد می کند و شما پدر عزیز ، به منظور تغذیه فرزندتان با شیرمادر برای تشویق و حمایت از همسر خود با همه توان تلاش کنید .
توجه کنید که همسر شما در دوران شیردهی حساستر از دیگر مواقع بوده و نیازهای عاطفی ، روانی و تعذیه ای خاص دارد توصیه هائی هنگام شیر دادن به کودک قبل از شیر دادن دستهایتان را بشوید و پستان خود را آب ولرم تمیز کنید .
پستان را با استفاده از صابون یا مواد ضد عفونی تحریک نکنید هنگام شیر دادن نوزاد را بغل کرده ، سر او را بالاتر نگه دارید ، توجه کنید که سینه شما روی بینی نوزاد را نپوشاند و مانع تنفس نوزاد نشود برای جلگیری از اینکار چهار انگشت خودر را زیر سینه و انگشت شست را روی سینه قرار دهید .
برخی از مادران از دو انگشت خود بصورت قیچی استفاده می کنند که اینکار سبب کاهش شیر می شود در اوایل تولد به نوزاد از هر دو پستان خود شیر دهید پس از اینکه از یک سینه شیرخورد ، پشت او را ماساژ دهید تا آروغ بزند ، سپس سینه دیگر را به او بدهید و عمل ماساژ را تکرار کنید برای جلوگیری ار پریدن شیر در گلوی نوزاد ، او را پس از خوردن شیر یا به پهلوی راست یا چپ بخوابانید .
توجه کنید که هیچوقت نوزاد را بر روی شکم نخوابانید شیرمادر تا شش ماهگی برای رفع نیازهای شیرخوار کافی است و در این دوره به جز آب در مواقع نیاز یا استفاده از قطره هایی که پزشک توصیه می کنند ، هیچ چیز دیگر به کودک ندهید از شیردهی در حالت خوابیده خودداری کنید و حتما نوزاد را در آغوش گرفته و به او شیر دهید نکاتی در مورد دوشیدن شیر بهتر است دوشیدن شیر زمانی صورت گیرد که پستانها پر از شیر است ، معمولا بهترین زمان صبح هاست استراحت مادر به مدت 10تا20 دقیقه قبل از دوشیدن شیر ، خوردن مایعات نظیر یک لیوان شیر ، آب میوه ، چای کمرنگ و...
می تواند کمک موثری باشد ، البته مایعات گرم بیشتر از مایعات سرد به تولد شیر کمک می کند دوشیدن شیر با دست بهترین روش دوشیدن است و به استفاده از پمپ های دستی ترجیح دارد .شستن دستها با صابون و شستن سینه با آب ساده توصیه می شود بهتر است مادران در موقع دوشیدن شیر در محیطی آرام و ساکت و بدور از اضطراب فشارهای عصبی و در یک وضعیت راحت بنشینند فکر کردن به نوزاد ، نگاه کردن به او و یا نشستن در کنار او و یا شنیدن صدای کودک به ترشح شدن شیر کمک می کند استفاده از حوله گرم و مرطوب به مدت 10تا15 دقیقه روی پستان و نوک آن و یا حمام کردن یا ماساژ دادن به جاری شدن شیر کمک می کند