پودر شفیره کرم ابریشم – یک ماده غذایی غیر متداول
پودر شفیره کرم ابریشم یک خوراک پروتئینی غیرمتداول برای حیوانات بوده که بهعنوان یک محصول فرعی پس از جدا کردن رشتههای ابریشم از پیله بدست میآید. همانطور که در تحقیقات نشانداده شده، به نظر میرسد که ارزشغذایی آن محدود باشد.
منشاء اولیه پرورش کرم ابریشم کشور چین بوده و بیش از 5000 سال قدمت دارد. کشورهای اصلی تولیدکننده ابریشم شامل چین(5/57% از تولید جهانی)، ژاپن(2/13%)، هند(3/10)، کره جنوبی(4/5%) و تایلند(1/2%) میباشد.
معمولترین گونه برای تولید تجاری ابریشم، کرم ابریشم درخت توت یا Bmbyx mori از زیر شاخه جانوران بند پا یا Tracheata است. کرم پروانه ابریشم عمدتاً از برگ‌های درخت توت تغذیه میکند. توت سفید یا Morus alba از خانواده Moraceae متداولترین نوع درخت توت در کشور ژاپن است. این خانواده شامل بیش از هزار گونه میباشد.
قبل از باز شدن رشتههای ابریشم، پیله را حرارت میدهند تا شفیره آن کشته شود. از یک پیله ابریشم حدود 800 متر نخ رشتهای با ملکولهای کشیده و لیفیشکل بدست میآید. پس از جدا شدن نخ ابریشم، شفیره باقیمانده خشک و سپس آسیا می‌شود. میتوان با استفاده از یک مایع حلال چربی آنرا استخراج نمود. پیلههای کرم ابریشم هیچ ارزش غذایی ندارند.
مشخصات پودر شفیره کرم ابریشم
محتوای پروتئین خام پودر شفیره کرم ابریشم(SPM)1 بسیار متفاوت است. در پودرهایی که روغن آنها گرفته شده، نسبت به پودرهای فرآوری نشده میزان پروتئین خام بیشتر بوده(بهترتیب 8/72% و 1/55%) و قابل مقایسه با پودر ماهی با کیفیت خوب است(جدول 1). بهدلیل وجود اسیدهای آمینه لیزین2، متیونین3، آرژنین4، هیستیدین5 و ترئونین6 که اسیدهای آمینه محدود کنندهای هستند، پروتئین پودر کرم ابریشم ارزش بالایی ندارد(جدول 2). ضریب اسیدهای آمینه ضروری و ارزش بیولوژیکی آن به ترتیب 3/61% و 6/51% است.
جدول 1- ترکیب شیمیایی پودر شفیره کرم ابریشم در مقایسه با پودر ماهی و کنجاله سویا(% ماده خشک)