دانلود تحقیق بیکاری

چکیده:

مشکل بیکاری در دهه های اخیر به صورت یکی از مسایل بسیار حاد کشورهای توسعه نیافته در امده است در کشورهای عقب افتاده جنبه های بیکاری در تارو پود جامعه نهفته و به صورت مزمن در امده است و  عقب ماندگی در فناوری در پاره ای از موارد مشکلی لاینحل نشان می دهد.

بیکاری به عنوان عارضه ای که باعث عدم استفاده از نیروی فعال و قابل کار می باشد بیماری است مزمن که مانند پدیده ی تورم خوشایند هیچ گونه اقتصادی نمی باشد که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه رشد سریعی دارد.

جمعیت بیکار به گروهی اطلاق می شود که مایل به کار کردن هستند ولی موفق به یافتن کار نمی شوند.بیکاران شهری اکثرا جوان هستند حدود دوپنجم انها زیر بیست و پنج سال و یک پنجم دیگر انها زیر سی و پنج سال هستند

سه دسته از نظریات راجع به بیکاری  به طور کلی شامل:

کینزین ها که استدلال میکنند که علت عمده بیکاری مربوط به مشکلات بخش تقاضا است و چنان چه دولت سیاست های افزایش تقاضا را اتخاذ نماید نرخ بیکاری کاهش خواهد یافت بر اساس نظریه عمومی کینز که در دهه 1930 بیان شد برخی کشورها از جمله امریکا و انگلستان موفق شدند نرخ بیکاری بالای دهه 1930 را کاهش دهند برای مثال انگلستان نرخ 25 درصدی بیکاری را به 6 درصد کاهش داد .

کلاسیک ها و کلاسیک های جدید استدلال می کنند که به دلیل کامل بودن بازارها بیکاری نمی تواند به صورت اجباری وجود داشته باشد و معتقدند اگر بازارها بدون دخالت دولت و ازادانه بتوانند فعالیت کنند از طریق کاهش دستمزد ها بیکاری پدید نخواهد امد .

بنیادگراها معتقدند بیکاری واکنش یک اقتصاد پویا به تغییرات تکنیکی است و تغییرات تکنولوژیکی باعث پدید امدن بیکاری می گردد.

 مهم ترین علت های بیکاری در ایران شامل :

رشد بی رویه شهرها

ازاد شدن بخش قابل توجهی از نیروی کار شاغل در بخش کشاورزی و عدم جذب نیروی مازاد توسط سایر بخش ها

رشد ناهماهنگ شهر و روستا

ماهیت رشد صنایع در ایران و عدم رشد صنایع مادر ومکمل

مشکلات و ایرادات موجود در قوانین سرمایه گذاری مالکیت و کار و شوراهای اسلامی

6- همچنین در سال77از عوامل اصلی بیکاری در ایران  افزایش شدید عرضه نیروی کار که حاصل عوامل رشد بالای جمعیت طی دهه 60 بوده  نیز قابل بیان می باشد.

انواع بیکاری:

1- بیکاری اشکار

2- بیکاری پنهان

3- بیکاری فصلی

کم کاری

برکناری

نه کاری و ناکاری

1- بیکاری اشکار

گروهی از جمعیت فعال کشور که در 7روز پیش از مراجعه مامور سرشماری در جستجوی کار بوده اند و هیچگونه درامدی ندارند بیکار اشکار شناخته می شوند.

2-بیکاری پنهان

بیکاری پنهان شامل افراد فعال و ظاهرا شاغلی است که عملا نقشی در تولید یا پیشرفت کار ندارند و با حذف انها خللی عمده به گردونه کار وارد نمی اید.

3- بیکاری فصلی

بیکاری فصلی شامل گروهی از شاغلین فعال می شود که به دلیل مشروط بودن حرفه شان فقط در قسمتی ازسال کار می کنند و بقیه اوقات بیکارند این گروه اکثر شامل روستاییان و کارگرانی می شوند که فقط در کشت و برداشت یا میوه چینی کار می کنند و بقیه سال را بیکار می مانند .

4-کم کاری

کم کاری شامل افراد فعالی است که با تمام استعداد جسمی و امادگی کاری از تمام توان کاری خود استفاده نمی کنند و صرفا ارتباط خود را با محل کار قطع نکرده وجدان کار یا شوق خدمت و انجام وظیفه ندارند.

5- برکناری

برکناری کردن افراد شاغل از کار ویا در اختیار نگذاردن تهسیلات شغلی برای افراد فعال به دلایل سیاسی ،عقیدتی،مذهبی،گروهی و...

6- نه کاری و ناکاری    

افزونی بی حد جمعیت ،بی برنامگی دولت یا برنامه ریزی های غیر واقعی همراه با مدیریت های نادرست موجب رواج بیکاری ها شده که از عوارض حتمی و ملموس ان شکل گیری و گسترش  مشاغل غیر رسمی نه کاری :واسطه گری،دلالی ،حق العمل کاری ،دست فروشی، شاگردی، مسفرکشی، دکه داری ...

و بالاخره ناکاری :قاچاقچی گری،رشوه خواری،گدایی،روسپیگری و دزدی ...

است.

مقدمه

مباحث کار و اشتغال از مهمترین دغدغه های فکری افراد جامعه و دولتهاست بطوریکه در بیشتر نظرخواهی ها و تحقیقاتی در کشورهای مختلف بعمل آمده است.

اشتغال و بیکاری را مهمترین مشکل خود بیان کرده اند.(آقاییان آرایی)

شکسپیردر صدها سال قبل با این بیان که: خانه ی من بر ستون ها و زندگی من بر کارم استوار است با برداشتن ستونها خانه و با بیکاری زندگیم را از من می گیرند.(سپهر- ص 9) براهمیت مسأله بیکاری توجه دارد.مشکل بیکاری در دهه های اخیر به صورت یکی از مسایل بسیار حاد کشورهای توسعه نیافته در امده است در کشورهای عقب افتاده جنبه های بیکاری در تارو پود جامعه نهفته و به صورت مزمن در امده است و  عقب ماندگی در فناوری در پاره ای از موارد مشکلی لاینحل نشان می دهد.(یارمحمدیان85)

بیکاری به عنوان عارضه ای که باعث عدم استفاده از نیروی فعال و قابل کار می باشد بیماری است مزمن که مانند پدیده ی تورم خوشایند هیچ گونه اقتصادی نمی باشد که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه رشد سریعی دارد.

جمعیت بیکار به گروهی اطلاق می شود که مایل به کار کردن هستند ولی موفق به یافتن کار نمی شوند.بیکاران شهری اکثرا جوان هستند حدود دوپنجم انها زیر بیست و پنج سال و یک پنجم دیگر انها زیر سی و پنج سال هستند سه دسته از نظریات راجع به بیکاری به طور کلی شامل: کینزین ها که استدلال میکنند که علت عمده بیکاری مربوط به مشکلات بخش تقاضا است و چنان چه دولت سیاست های افزایش تقاضا را اتخاذ نماید نرخ بیکاری کاهش خواهد یافت بر اساس نظریه عمومی کینز که در دهه 1930 بیان شد برخی کشورها از جمله امریکا و انگلستان موفق شدند نرخ بیکاری بالای دهه 1930 را کاهش دهند برای مثال انگلستان نرخ 25 درصدی بیکاری را به 6 درصد کاهش داد .

کلاسیک ها و کلاسیک های جدید استدلال می کنند که به دلیل کامل بودن بازارها بیکاری نمی تواند به صورت اجباری وجود داشته باشد و معتقدند اگر بازارها بدون دخالت دولت و ازادانه بتوانند فعالیت کنند از طریق کاهش دستمزد ها بیکاری پدید نخواهد امد .

بنیادگراها معتقدند بیکاری واکنش یک اقتصاد پویا به تغییرات تکنیکی است و تغییرات تکنولوژیکی باعث پدید امدن بیکاری می گردد.

مهم ترین علت های بیکاری در ایران شامل : رشد بی رویه شهرها ازاد شدن بخش قابل توجهی از نیروی کار شاغل در بخش کشاورزی و عدم جذب نیروی مازاد توسط سایر بخش ها رشد ناهماهنگ شهر و روستا ماهیت رشد صنایع در ایران و عدم رشد صنایع مادر ومکمل مشکلات و ایرادات موجود در قوانین سرمایه گذاری مالکیت و کار و شوراهای اسلامی 6- همچنین در سال77از عوامل اصلی بیکاری در ایران افزایش شدید عرضه نیروی کار که حاصل عوامل رشد بالای جمعیت طی دهه 60 بوده نیز قابل بیان می باشد.

انواع بیکاری: 1- بیکاری اشکار 2- بیکاری پنهان 3- بیکاری فصلی کم کاری برکناری نه کاری و ناکاری 1- بیکاری اشکار گروهی از جمعیت فعال کشور که در 7روز پیش از مراجعه مامور سرشماری در جستجوی کار بوده اند و هیچگونه درامدی ندارند بیکار اشکار شناخته می شوند.

2-بیکاری پنهان بیکاری پنهان شامل افراد فعال و ظاهرا شاغلی است که عملا نقشی در تولید یا پیشرفت کار ندارند و با حذف انها خللی عمده به گردونه کار وارد نمی اید.

3- بیکاری فصلی بیکاری فصلی شامل گروهی از شاغلین فعال می شود که به دلیل مشروط بودن حرفه شان فقط در قسمتی ازسال کار می کنند و بقیه اوقات بیکارند این گروه اکثر شامل روستاییان و کارگرانی می شوند که فقط در کشت و برداشت یا میوه چینی کار می کنند و بقیه سال را بیکار می مانند .

4-کم کاری کم کاری شامل افراد فعالی است که با تمام استعداد جسمی و امادگی کاری از تمام توان کاری خود استفاده نمی کنند و صرفا ارتباط خود را با محل کار قطع نکرده وجدان کار یا شوق خدمت و انجام وظیفه ندارند.

5- برکناری برکناری کردن افراد شاغل از کار ویا در اختیار نگذاردن تهسیلات شغلی برای افراد فعال به دلایل سیاسی ،عقیدتی،مذهبی،گروهی و...

6- نه کاری و ناکاری افزونی بی حد جمعیت ،بی برنامگی دولت یا برنامه ریزی های غیر واقعی همراه با مدیریت های نادرست موجب رواج بیکاری ها شده که از عوارض حتمی و ملموس ان شکل گیری و گسترش مشاغل غیر رسمی نه کاری :واسطه گری،دلالی ،حق العمل کاری ،دست فروشی، شاگردی، مسفرکشی، دکه داری ...

است.

مقدمه مباحث کار و اشتغال از مهمترین دغدغه های فکری افراد جامعه و دولتهاست بطوریکه در بیشتر نظرخواهی ها و تحقیقاتی در کشورهای مختلف بعمل آمده است.

اشتغال و بیکاری را مهمترین مشکل خود بیان کرده اند.(آقاییان آرایی) شکسپیردر صدها سال قبل با این بیان که: خانه ی من بر ستون ها و زندگی من بر کارم استوار است با برداشتن ستونها خانه و با بیکاری زندگیم را از من می گیرند.(سپهر- ص 9) براهمیت مسأله بیکاری توجه دارد.مشکل بیکاری در دهه های اخیر به صورت یکی از مسایل بسیار حاد کشورهای توسعه نیافته در امده است در کشورهای عقب افتاده جنبه های بیکاری در تارو پود جامعه نهفته و به صورت مزمن در امده است و عقب ماندگی در فناوری در پاره ای از موارد مشکلی لاینحل نشان می دهد.(یارمحمدیان85) امروزه بیکاری بیش از پیش به منزله ی چشمگیرترین نشانه ی توسعه ناکافی در کشورهای جهان سوم نمایان میشود.به هر حال از لحاظ اجتماعی بیکاری در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و حتی در مناطق شهری انها ،نسبت به کشورهایی که اکثریت نیروی کار وسیعا متکی به درامدهای مزد و حقوق بگیری هستند و ساختهای کهن خانواده جای خود را به خانواده هسته ای داده اند ،کمتر یک مشکل حاد شخصی است .(ریچارد جولی68) بیان مسئله جمعیت بیکار به گروهی اطلاق می شود که مایل به کار کردن هستند ولی موفق به یافتن کار نمی شوند.

(عبادی- ص 49) بیکاری به عنوان عارضه ای که باعث عدم استفاده از نیروی فعال و قابل کار می باشد بیماری است مزمن که مانند پدیده ی تورم خوشایند هیچ گونه اقتصادی نمی باشد که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه رشد سریعی دارد.(عبادی- ص 39) اقتصاددانان درباره ی بیکاری روستایی زیاد قلمفرسایی کرده اند و در حال حاضر بیکاری در شهرها موضوع مورد بحث میباشد در شهرها همواره بیکاری وجود داشته است و علت ان را فقدان توسعه شمرده اند.

بیکاری در کشورهایی سریعا افزایش می یابد که رشد بسیار سریعی دارند مردم روستا دسته دسته به شهر می روند و از انجا که امکانات اشتغال در شهر همپای افزایش جمعیت شهر نشین بالا نرفته نسبت بیکاران پیوسته در تزاید بوده است.(لوئیس ارتور ص166،167) قلی پور (1381)معتقد است که بیکاری در شرایطی محقق می شود که جمعیت فعال عملا فعالیت اقتصادی نداشته باشد به تعبیر دیگر زمانی که عرضه نیروی انسانی بیشتر از تقاضای ان باشد پدیده ی بیکاری رخ می دهد.(یار محمدیان85) طبق گزارش سازمان بین المللی کار بالاترین نرخ بیکاری جوانان به خاورمیانه متعلق دارد در این محدوده 4 میلیون بیکار و 20 میلیون جوان اماده کار داریم البته امارهای رسمی تعداد بیکاران را دو میلیون و چهارصد هزار نفر و نرخی زیر 13/ 0 را گزارش کرده اند .(اقاییان ارایی- 86) با توجه به اماری که توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در اختیار است نرخ بیکاری در سال 1380 ،80/14 – در سال 1381، 8/12 – درسال 1382، 82/11 و همیچنین در سالنامه ی اماری کشور در سال 1383 نرخ بیکاری 3/14 می باشد که این نرخ برای نقاط شهری 2/14وبرای نقاط روستایی 8/12 است.(سالنامه ی اماری کشور 1383) منظور از نرخ بیکاری در موارد بالا عبارت است از درصداین جمعیت ازکل جمعیت فعال و دلیل بروز بیکاری نیز همواره افزایش عرضه نیروی کار بر تقاضای ان می باشد و همچنین دلیل افزایش جمعیت بیکار در شهرها مهاجرت بخش وسیعی از جمعیت فعال مناطق روستایی به سوی مناطق شهری می باشد.

(عبادی – ص 52) با توجه به مباحثی که مطرح شد بحث و تحقیق در زمینه بیکاری به ویژه در مورد علل و عوامل بیکاری ،انواع بیکاری ، مشکلات ناشی از بیکاری مواردی می باشند که ضروری به نظر می رسند که دراین تحقیق به این موارد می پردازیم .

اهمیت و ضرورت تحقیق با توجه به نرخ بیکاری در کشورهای جهان سوم و همچنین کشور ما توجه به این مسئله از اهمیت ویژه ای برخوردار است و نیاز به رسیدن به یک راه کار جهت کاهش بیکاری در کشور بسیار ضروری است که این امر دلالت بر اهمیت این موضوع دارد.اهمیت بیکاری تا اندازهای می باشد، که اسلام بیان میکند: بیکاری در اسلام مردود است و کار به عنوان یک امر مقدس شناخته شده است درحدیث نبوی امده است: (ملعون من القی کله علی الناس) (کافی- 5/72) هرکسی که بیکار می‌گردد و سنگینی (اقتصادی)، خود را بر دوش مردم بیندازد ملعون است و لعنت خداوند شامل اوست.

(مطهری، 1370- ص 411( بیکاری فعالیتهای خانگی درون تعریف مورد نظر ما از کار می گنجد اما تعیین جای بیکاری از نظر اصول متعارف کار سختی است.از ان جایی که (بیکار بودن) اما (اماده کار بودن) به معنای نداشتن هر نوع فعالیتی است که ممکن است با جستجوی کار تضاد قرار گیرد لاجرم نمی تواند به عنوان کار تعریف گردد.اما بیکاری هنوز از چند نظر مساله تعیین کننده ای محسوب می گردد از جمله این که از نظر سنت غربی مرز کار و غیر کار را تعیین می کند سوالاتی را درباره مرکزیت کار دارای دستمزد در جامعه معاصر مطرح می کند معمولا نتایج وخامت باری برای فرد و خانوار او به وجود می اورد و تعریف ان به عنوان افرادی که به دنبال کار می کردند و در لیست دریافت کنندگان حق بیکاری ثبت نان کرده اند ایدئولوژی دولت حمایتگر از کار را به مثابه کار تمام وقت غیر خانگی و لامحاله پدیده ای مردانه بازتاب می دهد .بیکاری از دیدگاه مورد بحث یعنی کار را به عنوان فعالیتی دانست که ممکن است ادامه داشته باشد ولو این که خود اشتغال تداوم نداشته باشد دارای اهمیت است .

بالاترین نرخ بیکاری معمولا در بین افرادی است که صلاحیت های ضروری کار کردن را ندارند این افراد ممکن است در بین طبقه کارگر باشند در بین افرادی باشند که بیماری های مزمن یا معلولیت دارند و یا در بین افرادی باشند که ریشه های قومی پاکستانی یا بنگلادشی دارند .زنان به خصوص زنان جوان ازدواج کرده معمولا بیشتر از مردان برای کوتاه مدت بیکار می شوند اما مردان به خصوص مردان مسن اکثرا افرادی را تشکیل می دهند که به صورت طولانی مدت بیکاری را تجربه می کنند متغییر های ناحیه ای نیز در امر بیکاری موثرند از جمله ایرلند شمالی،جزایر غربی، استرات کلاید،گاونید،میرگلامورگان،ازاین نظر بالاتر از سایر نقاط بریتانیا بیکاری دارند(زمینه جامعه شناسی کار – ص 61) بیکاران چه کسانی هستند درباره ی ترکیب بیکاران اگاهیهایی لازم است که شامل:میزان سن ،سطوح تحصیلی، منزلت خانوادگی ، شغل ، مدت بیکاری ، دلایل ترک مشاغل پیشین و این که ایا از مهاجران روستایی به شمار می روند یا نه ، و غیره ...

از جمله پرسشهایی هستند که نیاز به دانستنشان داریم .

چنین خصوصیاتی ،اطلاعاتی اساسی درباره ماهیت مسئله در دسترس ما می گذاردند.

افرادی که قبل از همه تاثیر می پذیرند چه کسانی هستند ،و چرا چنین وضعی پیش امده است؟

در واقع علت اصلی اینکه بیکاری مزمن در بسیاری از کشورهای توسعه نیافته و از جمله کلمبیا وجود دارد ،عدم تعادل گسترده در سراسر کشور است که فقط از جهات فرعی می توان ان را به خصوصیات فردی خود فرد بیکاران نسبت داد چنین خصوصیاتی به عنوان تعیین کننده هایی در مورد این که چه کسانی بیکارند اهمیت دارند ، نه در مورد اینکه چرا بیکاری وجود دارد.

از لحاظ ترکیب بیکاران روستایی باز هم در واقع چیزی نمیدانیم تنها اطلاعات ما مربوط به مهاجران به شهرها است که معمولا جوان تر و اندکی با سوادتر از کسانی هستند که در ده می مانند.امید درامدهای بالاتر عامل جذب این گونه افراد به شهرها ،و فقدان فرصت های اقتصادی و به ویژه نبود زمین های کافی عامل دفع انها از روستاهاست .چنین می نماید که در شهرها این افراد هم دارای نرخهای مشارکت بالاتر و هم دارای نرخهای پایین تر بیکاری نسبت به افراد متولد در شهرها هستند .

برخی اطلاعات درباره بیکاری شهری از داده های بررسی های نمونه در دست است .بیکاران شهری اکثرا جوان هستند حدود دوپنجم انها زیر بیست و پنج سال و یک پنجم دیگر انها زیر سی و پنج سال هستند.

بخش بزرگی از انان به تازگی جزء نیروی کار شده اند در حقیقت با بررسی همان ارقام از دیدگاهی دیگر بیش از یک نفر از هر چهار نفر جوان به طور اشکار بیکارند .

این امر هم در مورد مردان و هم در مورد زنان صادق است .

به طور متوسط بیکارانی که تازه وارد نیروی کار شده اند به نحو قابل توجهی اموزش دیده تر از سایر بیکاران و در واقع با سوادتر از کسانی هستند که شاغلند این بدان معنا نیست که اموزش یک مانع است بر عکس نتایج سرشماری می توان حدس زد که اشخاص تحصیل کرده تر دارای نرخ های پایین تر هر چند نه به هیچ وجه ناچیز بیکاری اشکار و کم کاری پنهان نسبت به اشخاص کم سوادتر هستند .

این واقعیت عمدتا منعکس کننده بیشتر اشخاص تحصیل کرده است که در سال های اخیر وارد بازار کار شده اند .

از دیدگاه سیاست اجتماعی انها که مدتی طولانی بیکارند و نیز اشخاص مسن تری که دارای وابستگانی هستند از اهمیت خاصی برخوردارند در بسیاری از شهرها یک چهارم بیکاران به مدت دست کم یک سال و نیم انها به مدت بیش از سه ماه بیکار بوده اند کارگران غیر ماهر به ویژه ناچارند مدتی طولانی برای به دست اوردن شغل انتظار بکشند روشن نیست که چه تعدادی از بیکاران از جمله روسای خانوارها هستند گر چه می دانیم که حدود دو پنجم تمام مردانی که قبلا شاغل بوده اند متاهل هستند مسلما بیکاری برای این مردان و برای وابستگان انها سختی های بسیاری در پی دارد .

حدود درمان اسیبهای بیکاری از این راهها مبتنی بر حدس و گمان است و به هر حال در اینده کمتر می توان به این مکانیسم های ایمنی متکی بود زیرا شکل های همبستگی سنتی خانواده بدون شک با مستقر شدن بیشتر جمعیت در حال ضعیف شدن است به علاوه اکنون که بهره بردار های ارضی به چنین قطعات کوچکی تقسیم شده است اکثریت جمعیت روستایی خوراک چندانی برای بخشش به دیگران در اختیار ندارد.و در نهایت این واقعیت که بیکاری مسئله ای عمده و در حال رشد در بیشتر کشورهای در حال توسعه است نمایانگر ان است که برخی علل ان در این کشورها مشترک است و باید این علل را نه تنها در درون هر کشور بلکه در روابط میان کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه یافته تر نیز جستجو کنیم .(اشتغال در جهان سوم – 1368) نظریات اقتصاددانان در آغاز بحران رکود سالهای اغازین دهه ی 1930 مشکلترین بحران اقتصادی بود که نظام سرمایه داری تا ان هنگام با ان مواجه شده بود همچنان که بازماندگان ان گواهی می کنند ان دوران بسیار طاقت فرسا و مشکل بود کسادی ها و رکود های اقتصادی دیگر نیز به وقوع پیوسته بود ولی هیچ یک به ان اندازه عمیق و طولانی نبود .

در امریکا یک چهارم نیروی شاغل بیکار شده بود و در این زمان بیمه بیکاری وجود نداشت و هیچ چتر ایمنی هنوز بیکاران را زیر پوشش خود نگرفته بود کل تولیدات به یک سوم تقلیل یافت در تمام نقاط جهان صنعتی سرمایه داری ، کارخانه جات تعطیل و کارگران بیکار بودند حتی در وراء لطمات شدید مادی نکته یاس اور در مورد رکود بزرگ به چشم می خورد در واقع دلیل و یا هدف بخصوص برای حمل ضایعات وجود نداشت و مصائب وارده بدون هدف بی معنی و غیر لازم بود.

در جای دیگر کارگران بیکار به چشم می خوردند که خواهان شغل بوده و به کفش احتیاج داشتند ولی از عهده خرید ان بر نمی امدند سوال این جاست که در بحبوحه این بحران اقتصاددانان کجا بودند؟روی هم رفته این ها در حاشیه قرار داشتند و انها حتی گیج تر از سایرین بودند زیرا علی القاعده متعهد به ان نظریه اقتصادی بودند که می گفت پدیده ای به نام بیکاری دسته جمعی غیر ممکن است اتفاق بیفتد .اقتصاددانان کلاسیک ،بازار کار را اساسا متفاوت از سایر بازارها محسوب نمی داشتند رکود اقتصادی صرفا نوعی بهم خوردگی موقتی اعتماد و اعتبار بازار بود.

اگر دستمزدها انعطاف پذیر باشند احتمال بیکاری مستمر برای کارگران بیشتر از احتمال بیکاری سایر عوامل نیست .

همچنان که پیگو اقتصاددان برجسته و با شهرت جهانی در سال 1933 یعنی در نقطه ی حضیض بدترین رکود اقتصادی در تاریخ جهان گفت :ان بیکاری که ممکن است در هر برهه از زمان وجود داشته باشد کلا معلول این واقعیت است که تغییرات در شرایط تقاضا بطور مستمر واقع می شود و مقاومت ها و برخوردها مانع از ان می شوند که تعدیلات کافی در دستمزد و به طور انی به عمل اید .

اگر کارگرها بیکار می شوند این بدان معنی بود که هزینه های کارگری بسیار زیاد بوده و دولتها احتمالا جز ان که خواستار کاهش بیشتر و سریع تر دستمزدها شوند کاری از دستشان بر نمی اید .

کینز به گونهایی اساسی و تقریبا با شدت تمام با روش کلاسیکها مخالفت ورزید و در توصیف کتابش گفت :"این کتاب کوشش یک اقتصاددان در مشخص ساختن اختلاف عقیده عمیقی است که مابین همکارانش وجود دارد " این اختلاف عقیده در حال حاضر تقریبا تاثیرات عملی تئوری های اقتصادی را از بین برده و در صورت ادامه اختلاف در اینده وضع به همین منوال خواهد بود .

اصطلاح دستمزدهای بالا به عنوان عامل اصلی بیکاری یک توصیف انتزاعی از قضیه بود که گرچه چندان مورد علاقه کینز قرار نداشت ولی به هر حال اماج اصلی مخالفت های او نبود .بنابراین راه حل عملی تر استفاده از سیاست های پولی و مالی مناسب و محتاطانه به منظور کاهش بیکاری است و این روش در مقایسه با کاهش های پی درپی دستمزدها به مراتب عملی تر و مقبول تر است به عبارتی اگر مردم این توانایی را ندارند تا با صرف هزینه بیشتر تولیداتی در سطح اشتغال کامل داشته باشند دولت می تواند این کار را برای انها انجام دهد.( مارتین .ل .ویتزمن- 1368) سه دسته از نظریات به طور کلی شامل: 1-کینزین ها که استدلال میکنند که علت عمده بیکاری مربوط به مشکلات بخش تقاضا است و چنان چه دولت سیاست های افزایش تقاضا را اتخاذ نماید نرخ بیکاری کاهش خواهد یافت بر اساس نظریه عمومی کینز که در دهه 1930 بیان شد برخی کشورها از جمله امریکا و انگلستان موفق شدند نرخ بیکاری بالای دهه 1930 را کاهش دهند برای مثال انگلستان نرخ 25 درصدی بیکاری را به 6 درصد کاهش داد .

کلاسیک ها و کلاسیک های جدید استدلال می کنند که به دلیل کامل بودن بازارها بیکاری نمی تواند به صورت اجباری وجود داشته باشد و معتقدند اگر بازارها بدون دخالت دولت و ازادانه بتوانند فعالیت کنند از طریق کاهش دستمزد ها بیکاری پدید نخواهد امد .در واقع تفاوت اصلی و کلیدی نظریه های کینزین ها و کلاسیک ها در این نکته است که ایا برای دستمزدها نقش توصیه کنندگی بازار را در نظر بگیریم یا نه بنیادگراها معتقدند بیکاری واکنش یک اقتصاد پویا به تغییرات تکنیکی است و تغییرات تکنولوژیکی باعث پدید امدن بیکاری می گردد.

(اسعدی – ص 37) نظریات و علل و عوامل بیکاری 1- جمعیت نا متناسب عامل اصلی بیکاری چون شرط اصلی اشتغال افراد را در هر کشور وجود منابع طبیعی و سرمایه تشکیل می دهد لذا جمعیت متناسب هر کشور در یک زمان معین جمعیتی است که به تناسب ان سایر عوامل تولید در کشور مزبور فراهم باشد .

نسبت به جمعیت نظریات مختلفی ابراز شده که در ان میان تئوری جمعیت مالتوس بیش از هر نظریه دیگری در 150 سال اخیر مورد بحث واقع گردیده است ،این نظریه در سال1798انتشار یافت مالتوس خود در زمانی می زیست که جمعیت انگلستان مرتبا رو به فزونی و سطح زندگی نیز برای اکثریت جمعیت رو به ترقی بود در ان زمان اختراعات جدید یکی پس از دیگری توسعه ی صنعتی را امکان می بخشید ماشینهای ریسندگی جدید به سال 1779 ماشین بخار در سال 1785 و بالاخره ماشینهای بافندگی وضع اقتصادی کشور مزبور را تغییر و توده های وسیع جمعیت که با سیستم مالکیت کشاورزی دوران فئودالیته امنیت و ثباتی داشتند بتدریج با اوضاع جدیدی مواجه گردیدند که زندگی انها را متزلزل ساخت زیرا ماشین الات جدید با تولید خود فقر و بیکاری را نیز به ارمغان اورده بود (سپهر - 15) 2- نظر ریکاردو ریکاردو در ابتدا تئوری تعادل خود به خود و امکان اشتغال کارگران بیکار شده را می پذیرد ولی بعدا در صحت این نظر ترید نموده و می گوید پیدایش ماشین در جریان تولید یک کالاموجب تقلیل نیروی کار می گردد زیرا معنای استفاده از یک ماشین ان است که به اندازه قمیت ان ماشین ازسرمایه جاری یک کارگاه کسر گردیده است و بنا این به همان حد از میزان مزد کم میشود.

بر طبق نظر ریکاردو در سالی که ماشین تحت ساختمان است مجموعه کارگران شاغل با سال ماقبل ان تفاوتی ندارد و مزد این کارگران از محل سرمایه جاری که قبلا تهیه شده است تامین می گردد در سال بعد وقتی که ماشین قرار است به کار افتد عرضه سرمایه جاری به اندازه تعداد کارگرانی که به تولید ماشینی اشتغال داشته اند کم می گردد و سپس قسمتی از کارگران که قبلا اشتغال داشته اند در ردیف کارگران زائد قرار می گیرند.

ریکاردو می گوید ماشین و کارگردر یک رقابت دائمی بوده و با هر ترقی در مقدار سرمایه میزان بیشتری از ان اضافه سرمایه صرف تهیه ماشین الات می گردد.

ویمی گوید با اضافه شدن سرمایه نیروی کار بیشتری نیز به اشتغال در می ایند ولی نسبت این زیادتی با نسبتی از سرمایه که صرف تهیه ماشین می گردد معادل نبوده دومی به مراتب سهم بیشتری را اشتغال می کند کار همچنان رو به تنزل می رود.

ریکاردو همچنین استدلال می کند که ورود ماشین در تولید هنگامی بکندی می گراید که مزدها تنزل نمایند و با این ترتیب امکان بیکاری کم می شود.

3- عقیده کینز در مورد بیکاری کینز می گوید بیکاری نتیجه کاهش در سرمایه گذاری است و بر خلاف اعتقاد علما کلاسیک که تعادل و پس انداز را امری طبیعی و به طور خود به خود قابل حصول می دانستند وی با حصول طبیعی چنین تعادلی مخالفت کرد و ترتیبات دیگری را برای سرمایه گذاری و پس انداز تشخیص می دهد .

به عقیده کینز پس انداز تا حدود زیادی با ضرورت و عادت ارتباط دارد هر فرد برای زندگی خود ترتیبی را اختیار می کند و در حدودی که لازم تشخیص می دهد از در امد خود خرج کرده و بقیه را بدون توجه به نرخ بهره و مقادیری که از این راه می تواند به دست اورد پس انداز می کند .

کینز می گوید در هر سطح از در امد مبلغی که خرج می شود تحت تاثیر عوامل روحی و اجتماعی تعیین می گردد و کینز این میزان را تمایل به مصرف نامیده است و چون این کمیت در معادلات ریاضی مربوط به این موضوع اهمیت زیادی دارد به نام تابع مصرف نیز نامیده شده است و بالاخره انچه که پس انداز می شود مقداری است که برای خرید کالاهای مصرفی خرج نشده و باقی مانده است .

نکته مهم عقاید کینز این است که به اعتقاد وی در هر سطح از در امد مبلغی را که شخص پس انداز می کند متناسب مقدار در امد است نه تابع نرخ بهره، اشخاص کم در امد و فقیر باید تمام در امد خود را خرج کنند و ذخیره انها بسیار کم و حتی هیچ است ولی در امد اغنیا بیش از مصرفشان است و بنا براین میزان پس انداز نزد انها بیشتر است و این مطلبی است که مشاهدات روزانه نیز ان را تاکید می کند نتیجه حاصله از این نظر این است که اگر در امد کلی یا توزیع درامد تغییر نکند پس انداز نیز اجبارا ثابت می ماند.(سپهر 1345) افزایش بی حد و ناگهانی جمعیت شهرهای کشورهای جهان سوم و تراکم انسانهای عموما عصبی که از کمبود تسهیلات زندگی و گرانی رنج می برند تمام امکانات موجود را زیر فشار گذارده مختصر برنامه های عمرانی را نیز خنثی می نماید .محلات شلوغ و پر سرو صدا و کثیف ،بیکاری پنهان و اشکار ،گرانی ، تورم ،مهاجرت روستاییان و ...

همه از مشکلات شهر ها می باشد .

این جمعیت جوان که دل به اینده بهتر دوخته اند برای ادامه زندگی همه جویای کار و نام هستند پیدا کردن کار سالم و سازنده برای انها فوق العاده مشکل و خسته کننده است لذا همواره بیکاری زیاد و مشاغل بخش غیر رسمی گسترده ، به طوری که عموما نسبت ان در اینگونه شهرها به بالای 50 درصد می رسد.

اقتصاد شهری امادگی و قابلیت جذب صحیصح انبوه جمعیت جوان و غیر طبیعی خود را نداشته جمعیت فعال از اشتغال سالم باز مانده چاره ای جز رو کردن به بخش غیر رسمی و مشاغل حاشیه ای و کاذب ندارد ،مهاجرین روستایی نیز در واقع بیکاری و فقر روستا را به شهر منتقل می کنند و برای انها جذب در صنعت به دلیل عدم مهارت ،تکمیل ظرفیتها مشکلات خاص ارزی و برنامه ریزی صنایع مقدور نبوده بخش خدمات نیز در بخش عمومی ودولتی محدودیت و ممنوعیت داشته بخش خصوصی نیز سرمایه و جا و مهارت می طلبد.

می ماند بخش وابسته و متزلزل و غیر تولیدی مشاغل غیر رسمی که دهان به بلعیدن این خیل بیکار و نیازمند باز کرده این بخش به دلیل گستردگی و سهولت دستیابی مرزهای مشخص هر کسی را در هر سن و جنس و سرمایه و...

می پذیرد.

از علل مهاجرت روستاییان به شهرها که در افزایش بیکاری موثر است می توان دو مورد را به طور کلی نام برد : دافعه های روستا جاذبه های شهر دافعه های روستا فشار جمعیت رو به افزون بر امکانات محدود و ثابت روستا فصلی بودن کار در روستا افت کشاورزی بخاطر وارد کردن مواد ارزان کشاورزی از خارج کشور بهاء گذاری کمتر از حد بهینه کالاهای کشاورزی در مواردی جایگزین شدن ماشین الات کشاورزی به جای نیروی کار کشاورز نامعلومی وضع مالکیتها عدم ثبات بازار پایین بودن مزد کارگر کشاورزی نسبت به کارگر غیر ماهر شهری از دور کشاورزی خارج شدن بسیاری از زمینهای خوب اطراف شهرها و نقاط پر جمعیت و مراکز صنعتی کمبود،خشک شدن قنوات پایین رفتن سطح ابهای زیر زمینی ،خشکسالیها و کمبود بارندگی...

جاذبه های شهر -ایجاد امکانات اشتغال در شهر که مخصوصا از دو مقطع زمانی تشدید گردید.