فرق میان ازدواج دائم و موقت:
-من برخلاف بسیارى از افراد، از تشکیکات و ایجاد شبهه هایى که در مسایل اسلامى مى شود با همه علاقه و اعتقادى که به این دین دارم به هیچ وجه ناراحت نمى شوم . بلکه در ته دلم خوشحال مى شوم . زیرا معتقدم و در عمر خود به تجربه مشاهده کرده ام که این آئین مقدس آسمانى در هر جبهه از جبهه ها که بیشتر مورد حمله و تعرض واقع شده ، با نیرومندى و سرفرازى و جلوه و رونق بیشترى آشکار شده است .
خاصیت حقیقت همین است که شک و تشکیک به روشن شدن آن کمک مى کند، شک ، مقدمه یقین ، و تردید، پلکان تحقیق است . در رساله زنده بیدار از رساله میزان العمل غزالى نقل مى کند که :
(...گفتار ما را فائده این بس باشد که تو را در عقاید کهنه و موروثى به شک مى افکند. زیرا شک پایه تحقیق است و کسى که شک نمى کند درست تاءمل نمى کند. و هر که درست ننگرد خوب نمى بیند و چنین کسى در کورى و حیرانى بسر مى برد).
بگذارید بگویند و بنویسند و سمینار بدهند و ایراد بگیرند، تا آنکه بدون آنکه خود بخواهند وسیله روشن شدن حقایق اسلامى گردند.
یکى از قوانین درخشان اسلام از دیدگاه مذهب جعفرى که مذهب رسمى کشور ماست این است که ازدواج به دو نحو مى تواند صورت بگیرد: دائم و موقت :
ازدواج موقت و دائم در پاره اى از آثار با هم یکى هستند و در قسمتى اختلاف دارند. آنچه در درجه اول ، این دو را از هم متمایز مى کند یکى این است که زن و مرد تصمیم مى گیرند به طور موقت با هم ازدواج کنند و پس از پایان مدت ، اگر مایل بودند تمدید کنند تمدید مى کنند و اگر مایل نبودند از هم جدا مى شوند.
دیگر اینکه از لحاظ شرایط، آزادى بیشترى دارند که به طور دلخواه به هر نحو که بخواهند پیمان مى بندند. مثلا در ازدواج دائم خواه ناخواه مرد باید عهده دار مخارج روزانه و لباس و مسکن و احتیاجات دیگر زن از قبیل دارو و طبیب بشود، ولى در ازدواج موقت بستگى دارد به قرارداد آزادى که میان طرفین منعقد مى گردد. ممکن است مرد نخواهد یا نتواند متحمل این مخارج بشود، یا زن نخواهد از پول مرد استفاده کند.
در ازدواج دائم ، زن خواه ناخواه باید مرد را به عنوان رئیس خانواده بپذیرد و امر او را در حدود مصالح خانواده اطاعت کند. اما در ازدواج موقت بسته به قراردادى است که میان آنها منعقد مى گردد.
در ازدواج دائم ، زن و شوهر خواه ناخواه از یکدیگر ارث مى برند. اما در ازدواج موقت چنین نیست . پس تفاوت اصلى و جوهرى ازدواج موقت با ازدواج دائم در این است که ازدواج موقت از لحاظ حدود و قیود (آزاد) است ، یعنى وابسته به اراده و قرارداد طرفین است . حتى موقت بودن آن نیز در حقیقت نوعى آزادى به طرفین مى بخشد و زمان را در اختیار آنها قرار مى دهد.
در ازدواج دائم ، هیچ کدام از زوجین بدون جلب رضایت دیگرى حق ندارند از بچه دار شدن و تولید نسل جلوگیرى کنند، ولى در ازدواج موقت جلب رضایت طرف دیگر ضرورت ندارد. در حقیقت این نیز نوعى آزادى دیگر است که به زوجین داده شده است .
اثرى که از این ازدواج تولید مى شود یعنى فرزندى که بوجود مى آید با فرزند ناشى از ازدواج دائم هیچ گونه تفاوتى ندارد.
مهر، هم در ازدواج دائم لازم است و هم در ازدواج موقت . با این تفاوت که در ازدواج موقت ، عدم ذکر مهر موجب بطلان عقد است و در ازدواج دائم ، عقد باطل نیست . مهرالمثل تعیین مى شود.
همان طورى که در عقد دائم ، مادر و دختر زوجه بر زوج ، و پدر و پسر زوج بر زوجه حرام و محرم مى گردند در عقد منقطع نیز چنین است و همان طورى که خواستگارى کردن زوجه دائم بر دیگران حرام است ، خواستگارى زوجه موقت نیز بر دیگران حرام است ، همان طورى که زناى با زوجه دائم غیر، موجب حرمت ابدى مى شود، زناى با زوجه موقت نیز موجب حرمت ابدى مى شود. همانطور که زوجه دائم بعد از طلاق باید مدتى عده نگه دارد، زوجه موقت نیز بعد از تمام شدن مدت یا بخشیدن آن باید عده نگه دارد. با این تفاوت که عده زن دائم سه نوبت عادت ماهانه است و عده زن غیر دائم دو نوبت یا چهل و پنج روز. در ازدواج دائم جمع میان دو خواهر جایز نیست ، در ازدواج موقت نیز روا نیست .
این است آن چیزى که به نام ازواج موقت یا نکاح منقطع در فقه شیعه آمده است و قانون مدنى ما نیز عین آن را بیان کرده است .
بدیهى است که ما طرفدار این قانون با این خصوصیات هستیم ، و اما اینکه مردم ما به نام این قانون سوء استفاده هایى کرده و مى کنند، ربطى به قانون ندارد. لغو این قانون ، جلوى آن سوء استفاده ها را نمى گیرد بلکه شکل آنها را عوض مى کند. بعلاوه صدها مفاسدى که از خود لغو قانون برمى خیزد.
ما نباید آنجا که انسانها را باید اصلاح و آگاه کنیم به دلیل عدم عرضه و لیاقت در اصلاح انسانها مرتبا بجان مواد قانونى بیفتیم ، انسانها را تبرئه کنیم و قوانین را مسئول بدانیم .
اکنون ببینیم با بودن ازدواج دائم ، چه ضرورتى هست که . قانونى به نام قانون ازدواج موقت بوده باشد، آیا ازدواج موقت به قول نویسندگان (زن روز) با حیثیت انسانى زن و با روح اعلامیه حقوق بشر منافات دارد؟ آیا ازدواج موقت اگر هم لازم بوده است در دوران کهن لازم بوده است . اما زندگى و شرایط و اقتضاى زمان حاضر با آن موافقت ندارد؟
ما این مطلب را تحت دو عنوان بررسى مى کنیم :
الف . زندگى امروز و ازدواج موقت .
ب . مفاسد و معایب ازدواج موقت .
زندگى امروز و ازدواج موقت
چنانکه قبلا دانستیم ، ازدواج دائم مسؤ ولیت و تکلیف بیشترى براى زوجین تولید مى کند، به همین دلیل پسر یا دخترى نمى توان یافت که از اول بلوغ طبیعى که تحت فشار غریزه قرار مى گیرد آماده ازدواج دائم باشد. خاصیت عصر جدید این است که فاصله بلوغ طبیعى را با بلوغ اجتماعى و قدرت تشکیل عائله زیادتر کرده است . اگر در دوران ساده قدیم یک پسربچه در سنین اوایل بلوغ طبیعى از عهده شغلى که تا آخر عمر به عهده او گذاشته مى شد برمى آمد، در دوران جدید ابدا امکان پذیر نیست . یک پسر موفق در دوران تحصیل که دبستان و دبیرستان و دانشگاه را بدون تاءخیر و رد شدن در امتحان آخر سال و یا در کنکور دانشگاه گذرانده باشد در 25 سالگى فارغ التحصیل مى گردد و از این به بعد مى تواند درآمدى داشته باشد. قطعا سه چهار سال هم طول مى کشد تا بتواند سر و سامان مختصرى براى خود تهیه کند و آماده ازدواج دائم گردد. همچنین است یک دختر موفق که دوران تحصیل را مى خواهد طى کند.