آخر اتوبان اعتیاد بن بست است/1
معتادان در ایران در اتوبانی سیر می‌کنند که گر چه در میانه‌های آن دوربرگردانهایی برای بازگشت به زندگی سالم وجود دارد اما گویی آنان این مسیرهای بازگشت را نمی‌بینند و تخت گاز به سمت انتهای این اتوبان پیش می‌روند، اتوبانی دوبانده که انتهای آن چیزی جز بن بست مرگ نیست. اعتیاد
-------------------------------
، در یک طرف اتوبان دوبانده اعتیاد در ایران انبوهی از معتادان وجود دارند که پشت سر هم صف کشیده‌اند، بوق می‌زنند، سبقت می‌گیرند و دانسته یا ندانسته با سرعت به سمت دیوار بلند انتهایی آن می‌تازند اما در طرف دیگر آن معتادان کمی هستند که گهگاه مسیر خود را عوض می‌کنند و برای بازگشت به زندگی سالم تغییر مسیر می‌دهند اما از این تعداد اندک نیز بسیاری دوباره به همان مسیر شلوغ قبلی بازمی‌گردند.
جمهوری اسلامی ایران اکنون در چهارراهی قرار گرفته است که به هزار دلیل و علت گرفتار خیل معتادان است، افرادی که به خاطر دسترسی آسان مواد مخدر، مواد توهم زا و محرک از دو نوع طبیعی و شیمیایی آن گرفتار اعتیاد میشوند و اگر گرفتار جنون یا ایدز نشوند کوتاه مدتی فرسوده میشوند یا طلاق می‌گیرند و در هر صورت مسیر زندگیشان دگرگون می‌شود.
بر اساس گزارش سازمان ملل متحد اکنون 220 میلیون نفر معتاد در جهان زندگی می‌کنند، معتادانی که نیازمند مصرف روزانه مواد اغوا کننده‌ای مانند تریاک، هروئین، کرک، کریستال، شیشه، گرس، حشیش، ماری جوانا، کوکائین، مرفین و هزاران نوع ماده روانگردان شیمیایی و صنعتی هستند و بسیاری از آنها شهامت و جسارت ترک این اعتیاد و نجات خود را ندارند.
160 میلیون نفر از این معتادان حشیش مصرف می‌کنند، حدود 14 میلیون نفر در جهان معتاد به کوکائین هستند، 9 تا 12 میلیون نفر آنها معتاد به تریاک و خانواده اُپیودها(opiud) هستند،50 میلیون نفر مصرف کننده انواع مواد روانگردان شیمیایی هستند که در هر سه نوع مواد محرک، مخدر و توهم زا وجود دارند و بقیه نیز به سایر مواد مخدر معتاد هستند.
در کشور ما به علت نزدیکی به کشور افغانستان به عنوان بزرگترین تولید کننده خشخاش و تریاک جهان، تریاک و سایر مشتقات حاصل از این ماده بیشترین مصرف را دارد به طوری که ایران بزرگترین مصرف کننده تریاک دنیاست و البته پس از ایران کشورهای روسیه، قزاقستان و چین بیشترین تعداد مصرف کنندگان مواد افیونی یا گروه مشتقات تریاک را دارند.
*آمار اعتیاد در ایران
در مورد آمار معتادان در ایران، اعداد و ارقام مختلفی ذکر می‌شود، بر اساس آخرین اعلام ستاد مبارزه با مواد مخدر و به نقل از فداحسین مالکی، دبیر کل و جانشین رئیس این ستاد، تعداد معتادان ایران کمتر از دو میلیون نفر است.
آمار دو میلیون معتاد در ایران اولین بار در سال 76 از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام شد و از آن زمان تاکنون ثابت مانده است، بر اساس این آمار یک میلیون و 200 هزار نفر در ایران معتاد دائمی هستند و حدود 800 هزار نفر نیز به صورت تفننی مواد مخدر مصرف می‌کنند که البته با توجه به اینکه در همه جای دنیا تعداد افرادی که به صورت تفریحی و تفننی مواد مخدر مصرف می‌کنند بیش از معتادان دائمی است اکثر کارشناسان به این آمار به دیده تردید نگاه می‌کنند.
بر اساس اعلام مسئولان درمانی کشور در وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی کشور، سالانه حدود 8 درصد به تعداد معتادان و مصرف کنندگان مواد مخدر در کشور افزوده می‌شود.
سید موید علویان، معاون سلامت وزارت بهداشت آمار معتادان را در ایران 3 میلیون و 700 هزار نفر اعلام می‌کند و معتقد است بررسی های وزارت بهداشت نشان می‌دهد در ایران یک میلیون و 200 هزار نفر معتاد دائمی و روزانه مواد مخدر هستند و بقیه این گروه مصرف تفننی و گاه به گاه مواد مخدر دارند.
این آمار را دقیقا محمد اسماعیل اکبری، معاون سابق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرده بود، او نیزهمین تقسیم بندی را در مورد معتادان دائمی و تفننی داشت اما در همان زمان محسن وزیریان، مدیر کل پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر آمار 3 میلیون و 700 هزار نفری معتادان را مربوط به سال 80 اعلام کرد و گفت: مطمئنا این آمار در زمان حاضر (اردیبهشت 84) افزایش یافته است.
اما درست در همان زمان، علی هاشمی، دبیر کل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر در حالی که اختلاف نظر بین نیروی انتظامی که آمار معتادان را دو میلیون نفر اعلام می‌کرد و وزارت بهداشت در مورد تعداد معتادان در ایران بالا گرفته بود، علی هاشمی، دبیر کل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر و جانشین رئیس جمهوری وقت در این ستاد، آمار معتادان در ایران را 4 میلیون نفر اعلام کرد و گفت: 5/2 میلیون نفر از این افراد معتاد قطعی روزانه و 5/1 میلیون نفر آنها مصرف کننده قطعی تفننی و گاهگاهی مواد مخدر در کشور هستند.
هاشمی تیرماه 84 اعلام کرده بود: بر اساس آمار رسمی ستاد مبارزه با مواد مخدر که تنها مرجع رسمی در زمینه مواد مخدر در کشور است، بین 250 تا 350هزار نفر در ایران معتاد به هروئین هستند و 145 هزار نفر معتاد تزریقی هستندکه 60 درصد مبتلایان به بیماری ایدز نیز در این دسته قرار دارند.
دبیر کل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر گفته بود: نه معتقد به سیاه نمایی هستم و نه سفید نمایی اما معتقدم باید واقعیتها را به مردم گفت زیرا اگر پنهانکاری کنیم مشکلات ناشی از اعتیاد 10 برابر می‌شود.
به گفته وی، بر اساس اسناد موجود تعداد معتادان در ایران در سال 1322 یک و نیم میلیون نفر بود که بر اساس اسناد ساواک این آمار درسال 56 به دو میلیون نفر رسید، با این وجود آمار رسمی ایران در سال 1366 باز هم دو میلیون معتاد را تایید کرد.
دبیر کل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر در آن زمان گفته بود که همه شاخصهای مربوط به مواد مخدر در این سالها تغییر کرده است، تولید تریاک در افغانستان از 350 تن در سال 66 به حدود 5 هزار تن در سال 84 رسیده است، افراد دستگیر شده در ارتباط با مواد مخدر توسط نیروی در آن سال، 78 هزار نفر بود اما در سال 83 بر اساس اعلام نیروی انتظامی 431 هزار و 430 نفر در این ارتباط دستگیر شده اند.
با این وجود، سید موید علویان، معاون سلامت وزارت بهداشت معتقد است که در زمان حاضر بین 5 تا 7 میلیون نفر در ایران حداقل یکبار تجربه مصرف مواد مخدر را دارند، او تاکید می‌کند که خطرناکترین مسئله در مورد اعتیاد در ایران وجود 250 هزار معتاد تزریقی است که بین 5 تا 20 درصد آنها آلوده به ویروس ایدز هستند و مانند بمبهای ساعتی عامل انتقال این بیماری به دیگرانند و البته تعداد بیشتری از آنان نیز گرفتار هپاتیت هستند که البته به گفته محمد‌رضا راه چمنی، رئیس سابق سازمان بهزیستی کشور بین 40 تا 50 هزار نفر از آنان، معتادان تزریقی خیابانی پر خطر هستند.
اما فدا حسین مالکی دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر می‌گوید: تعداد معتادان ایران از دو میلیون نفر تجاوز نمی‌کند و آمارهایی که بیش از این باشد واقعی و قابل قبول نیست.