چیلر
دستگاهی است که آب سرد مورد نیاز کویل سرد را تامین می کند .
این دستگاه در ساختمان تاسیسات قرار داده می شود و به وسیله آب به سمت کویل سرد هدایت می شود .
انواع چیلرها : 1- جذبی 2- تراکمی
سیستم جذبی در دو فشار کار می کند که ژنراتورو کندانسور در فشار بالا و جذب کننده و اواپراتور در فشار پایین می باشند .
اجزاء چیلرهای جذبی
ژنراتور : در محفظه بالایی چیلرهای جذبی قرار داشته و وظیفه تغلیظ محلول لیتیوم بروماید رقیق وجداسازی آب سردرابر عهده دارد .
جذب کنند: درپوسته پائینی چیلرهای جذبی قرار داشته ووظیفه جذب بخارمبرد تولید شده در محفظه اواپراتوررا بر عهده دارد .
اواپراتور : در پوسته پائینی چیلرهای جذبی قرار داشته می گیرد .
مایع مبرد در اواپراتور به لحاظ فشار پایین محفظه ( خلا نسبی ) تبخیر شده و باعث کاهش درجه حرارت آب سرد درون لوله های اواپراتور می گردد کندانسور : در پوسته های بالایی چیلرهای جذبی واقع شده است و وظیفه تقطیرمبرد تبخیر شده توسط ژنراتور را بر عهده دارد .
بخارمبرد در برخورد با لوله های حاصل از آب برج ، تقطیر شده و به تشتک اواپراتور سرریز می شود .
محلول جاذب: این محلول در سیکل های پروژه حاضر محلول لیتوم بروماید و آب است .
مایع مبرد : مایع مبرد در جیلرهای جذبی آب خالص ( آب مقطر ) می باشد که به جهت فشار پایئن محفظه اواپراتور در اثر تبخیر خاصیت خنک کنندگی خواهد داشت .
کریستالیزه شدن : محلول بروماید در غلظت معمولی به صورت مایع است ولی چنانچه تغلیظ اولیه بیش از حد ادامه یابد ، حجم بلورهای ریزی که در آن تشکیل می شوند ، بزرگترشده و باعث مسدود شدن کامل مسیر عبور محلول شود .
به این پدیده کریستایزه شدن گویند .
ضریب عملکرد : پارامتر ضریب عملکرد در دستگاههای مرورتی از جمله چیلر های جذبی شاخصی از بازدهی دستگاه می باشد .
مقادیر بالاتر این پارامتر نشان دهنده معرف بهینه انرژی حرارتی می باشد .
نحوه عملکرد سیکل تبرید جذبی لک اثره لیتوم بروماید و اب به شرح زیر است :
1- مایع مبرد ( آب معمولی ) اواپراتور تبخیر آب سرد شدن لوله های تهویه ساختمان
2- جذب بخارات حاصله توسط محلول غفیظ لیتوم بروماید رقیق شدن محلول با جذب آب انتقال محلول توسط پمپ به سمت ژنراتور
3- داغ شدن و تبخیر آب لیتوم بروماید توسط لوله های بخار در قسمت ژنراتور غلیظ شدن لیتوم بروماید بازگشت به قسمت جذب کننده از طریق مبدل حرارتی تقطیر بخارات آب تبخیر شده توسط لوله های کندانسور در ژنراتور بازگشت دوباره به اواپراتور لوله های تهویه ساختمان ( لوله های سرد ) تا حدود 6 درجه سانتی گراد سرد می گردند .
توجه به نکات ذیل در ارتباط با این سیکل تبرید جذبی ضروری است :
درمناطق خشک فقط استفاده از یک سیکل تبرید گازی در این سیستم جهت خنک کردن اتاق ها پاسخگوی نیاز ماست زیرا تا زمانی که سیستم در حال کار می باشد رطوبت هوا نیز کاهش میابد .
این رطوبت در مجاورت کویل اواپراتور با رسیدن به درجه حرارت نقطه شبنم تقطیر می گردد در نتیجه حتما باید از عمل رطوبت زنی در این مناطق استفاده کرد .
دریچه های هوای ورودی و هوای برگشت در اتاقک مخلوط یا ملکیسنیگ بوکس با هم آمیخته شده و به سمت فیلترها می روند .
با این کار توانسته ایم از هوای تمیز برگشتی از اتاق هم استفاده کنیم .
شباهت چیلر جذبی و چیلر تراکمی
الف : در اپراتور از گرمای آب تهویه ساختمان برای تبخیر یک مبرد فرار در فشار پایئن استفاده می گردد.
ب : گاز مبرد فشار پایئن از اواپراتور گرفته شده و گاز مبرد فشار بالا به کندانسور فرستاده می شود .
ج : گاز مبرد در کندانسور تقطیر می گردد .
د : مبرد در یک سیکل همواره در گردش است .
تفاوت های اصلی چیلر های جذبی و تراکمی عبارتند از :
چیلرهای تراکمی برای گردش مبرد از کمپوسور استفاده می کنند در حالی که چیلرهای جذبی از انرژی گرمایی منابع مختلف استفاده می کند
ژنراتور و جذب کننده در چیلر های جذبی جانشین کمپرسور در چیلرهای تراکمی شده است .
در چیلرهای جذبی و ورنگ جاذب استفاده می شود که عموما آب یا نمک لیتوم بروماید است .
مبرد در چیلر های تراکمی یکی از انواع کلرو فلوئوروکربن هاست در حالی که در چیلرهای جذبی مبرد معمولا آب یا آمونیاک است .
چیلر های تراکمی ، انرژی مورد نیاز خود را از انرژی الکتریکی تامین می کنند در حالی که انرژی ورودی به چیلرهای جذبی از آب گرم یا بخار وارد شده به ژنراتور تامین می شود .
مهمترین مزایایی چیلر های جذبی نسبت به چیلر های تراکمی عبارتند از :
الف ) صرفه جویی درمصرف انرژی الکتریکی
ب ) صرفه جویی در هزینه خدمات برق
ج ) صرفه جویی در هزینه تجهیزات برق اضطراری
د) بهبود راندمان دیگ ها در تابستان
و) بازگشت سرمایه گذاری اولیه
ز) کاسته شدن صدا و ارتعاشات
ه) حذف مخاطرات زیست محیطی ناشی از صدا های مضر
ط) کاستن از میزان تولید گازهای گلخانه ای مانند Co2 آلاینده ها
ظ) هزینه اولیه چیزهای جذبی نسبت به چیزهای تراکمی بیشتر می باشد ولی از نظر مخارج راه اندازی و تعمیر و نگداری کم خرج هستند .
برج خنک کننده : گرمایی که در سیکل کار چیلر ، به آب داده می شود آبی که بدینصورت گرم شده به برج خنک کن منتقل می گردد تا گرمای خود را به محیط اطراف بدهد .
برج خنک کننده : گرمایی که در سیکل کار چیلر ، به آب داده می شود آبی که بدینصورت گرم شده به برج خنک کن منتقل می گردد تا گرمای خود را به محیط اطراف بدهد .
در گزینش صحیح دستگاه خنک کننده آب باید چند عامل اصلی را لحاظ کرد : توان خنک کنندگی ، مسائل اقتصادی ، سرویس های مورد نیاز و شرایط طبیعی و ...
عواملی همچون ابعاد دستگاه ،ظرفیت دستگاه ،مساحت محل نصب ، حجم هوای جریانی ، میزان مصرف انرژی فن و پمپ ، موارد به کار رفته در ساخت دستگاه سهولت یافتن دستگاه در بازار بر انتخاب نهائی تاثیر گذار خواهد بود .
برج های خنک کن در اندازه های مختلف برای رفع حرارت از یک تا چند تن تبریز ساخته می شوند .
محل نصب : اگر بتوان برج خنک کن را در فضای باز با جریان هوای آزاد قرار داد در حصول یک بازده مناسب از برج مشکلی وجود نخواهد داشت .
اما اگر در داخل ساختمان محوربین دیوار ها نصب شود موارد زیر بایستی مورد توجه قرار گیرد : باید فضای کافی و بدون مزاحم در اطراف برج وجود داشته باشد تا هوای لازم به برج برسد .
هوای گرم جروجی از برج باید طوری تخلیه شود که امکان بازگشت و گردش مجدد آن به برج وجود نداشته باشد .
زیرا گردش مجدد چنین هوایی در برج دمای مرطوب هوای ورودی به برج را افزایش می دهد وباعث گرم مانند آب در خروج از برج می شود .
گردش مجدد هوا به داخل برج هنگامی مورد توجه قرار می گیرد که چند برج در مجاورت هم باشند .
تعیین محل نصب به عوامل دیگری هم بستگی دارد از قبیل استحکام محل نصب ، تجهیزات اضافی برای تقویت آن ، هزینه فراهم کردن تجهیزات اضافی برای برج و مسائل مربوط به معماری ساختمان و ...
نکاتی در مورد موتور خانه در موتور خانه بایستی کشویی ویا به سمت بیرون باز شود تا در موقع خطر آتش سوزی به راحتی بتوان از آن خارج شد .
داشتن 2 پنجره برای موتور خانه الزامی است .
پنجره های موتورخانه باید دارای نرده باشند تا از ورود گردبه به داخل موتور جلوگیری بعمل آید .
کپسول های آتشنشانی باید نزدیک در ورودی و خروجی قرار گیرد .
بدلیل امکان کریستالنده شدن دستگاه ها ، وجود یک اپراتور در موتورخانه حتما الزامی است .
و همچنین اتاقی برای استراحت اپراتور باید در نظر گرفته شود .
معمول یک قسمت موتور خانه باید بدون سقف باشد ( چاله تاسیسات ) تا جرثقیل بتواند دستگاه را در این محوطه قرار دهند .
موتور خانه معمولا باید دور از ساختمان اصلی باشد تا ایجاد سروصدا برای فضاها نداشته باشد دستگاه های داخل موتورخانه عبارتند از : چیلر ، پمپ ، بویلر(دیگهای حرارتی ) ، سختی گیر فن کویل (fan coil): این دستگاه هم برای گرمایش در زمستان و هم برای سرمایش در تابستان مورد استفاده قرار می گیرد.
اجزاء اصلی که اساس واحد فن کویل را تشکیل می دهد : 1-فن که تولید جریان هوا می کند .
2-یک کویل آب سرد کننده یا انبساط مستقیم که هوا را سرد و رطوبت زدایی می کند.
3-کویل گرمایش 4-تشتک آب تقطیر شده بر روی کویل در فصل زمستان 5-بخش فیلتر 6-هوا رسان یا ونتیلاتور 7-ترموستات اتاقی یا شیر برقی تمامی اجزا بالا درون محفظه پیش ساخته ای که به شکل کابینت میباشد نصب می گردند.
آب سرد و گرمی که در دستگاههای مولد انرژی (دیگ وچیلر )تولید می شود و توسط پمپ و شبکه لوله کشی به فن کویل رسیده وآب گرم و یا سرد از طریق لوله رفت وارد کویل پرده دار دستگاه شده و در حین عبور از کویل باعث گرم و یا سرد شدن هوای عبوری از روی کویل می گردد و از طریق لوله برگشت به طرف موتور خانه جریان می یابد.
در فن کویل هوای تازه و یا هوای محیط توسط ونتیلاتور مکیده شده و سپس با فشار از فیلتر عبور کرده و بر روی کویل دمیده می شود و از طریق دریچه های خروجی فن کویل هوای تازه و مطبوع وارد اطاق می شود.
فیلتر هوا را می توان قبل و یا بعد از ونتیلاتور نصب کرد.
در سیتم لوله کشی به جز لوله رفت و برگشت لوله سومی جهت تخلیهی آبی که از تقطیر هوا در تشک جمع شده پیش بینی می شود .جنس این لوله حتما بایسنی از آهن سفید گالوانیزه باشد .
کنترل درجه حرارت در سیستم فن کویل به دو صورت انجام می گیرد : 1-نصب شیر برقی روی لوله رفت و بر گشت که آب ورود به فن کویل را قطع و یا وصل می کند بعلت هزینه یاد معمولا اجرا نمی شود .
2-نصب تر موستات اتا قی (تا بستانی و زمستانی )در داخل است که به بادرسان فن کویل دستور قطع و وصل می دهد در صورتی که درجه حرارت اتاق به اندازه مطلوب برسد باد رسان فن کویل به طور خود کار از کار می افتد ولی آب سرد و یا گرم کماکان در داخل آن جریان دارد.
فن کویل را باید در پر تلفات ترین قسمت اطاق نصب کرد به همین دلیل معمولا فن کویل را زیر پنجره قرار می دهند.
معمولا مدل فن کویل ها بر اساس ظر فیت دهی آنها ست .
به طور مثال در فن کویل مدل 300ظرفیت هوا دهی 300 فوت مکعب در دقیقه است.
فن کویل معمولا در ظر فیت های 200-300-400-600-800-1000-1200در بازار موجود است.البته سعی میشود از مدل های بزرگ آن مانند 1000و1200که حمل و نقلش با اشکالاتی مواجه است کمتر استفاده گردد.
عیب سیستم فن کویل نسبت به تهویه مطبوع (دستگاه هوا ساز )این است که در فن کویل نمی توان روی رطوبت هوا کنترل داشت این دستگاه در ساختمان هایی مورد استفاده می گیرد که درجه حرارت هر یک از اتاق ها را مستقلا بخواهند کنترل کنند .
همچنین در بیمارستانهایی که هوای هر اتاق باید نسبت به اتاق دیگر مجزا باشد با به کار بردن فن کویل مناسب است .
در حالی که در هوا ساز بعلت وجود کانال برگشت هوای اتاق با هم مخلوط شده و دوباره به اتاق ها توزیع می گردد.
در مواقعی که یکی یا تعدادی از اتاق ها مورد استفاده قرار نمی گیرد می توان با خاموش کردن فن کویل های مربوطه بار کلی سیستم را پایین آورده و در مصرف برق چیلر صرفه جویی نمود .
که این یکی از مزایای فن کویل می باشد.
در صفحه بعد مراحل رسیدن فن کویل از موتور خانه به سا ختمان نشان داده شده است.
باشد.
وسایل تولید سرما ( برودت ) بطور کلی سرما را به سه طریق می توان تولید نمود : 1- سیستم تبخیری 2- تراکمی 3- جذبی از میان این سه سیستم تبخیری بسیار ساده و کم خرج است و در مناطق خشک از راندمان خوبی برخورداراست .
روش کار به این صورت است که آب در اثر تبخیر از هوای اطراف مقداری گرما دریافت می کند .
هوایی که گرمای خود را از دست داده و سرد شده وارد محیط شده و محیط را خنک می نماید .
از دستگاههای که با این روش کار می کنند می توان کولر و ایرواشر را نام برد .
روش کار ایرواشر دستگاه ایرواشر غبار و ذرات و سایر آلودگی ها را از هوایی که به ان وارد می شود زدوده و هوای تمیز را بیرون می دهد .
هوا توسط بادزن دستگاه به داخل مکیده شده و با عبور از دیفیوزر به قسمت آبفشان می رسد که در آنجا ذرات معلق و آلودگی ها توسط بارانی از پودر آب شسته شده و هوای تمیز به سمت محل مورد نظر تهویه می شود .
آبی که برای شستشوی هوا بکار می رود باید قبل از گردش مجدد در دستگاه هوا شوی تمیز شود .
برای این کار آب از یک صافی عبور کرده و اجرام و ذرات از آن گرفته می شود .
در هوای خیلی سرد که امکان یخ زدن آب پاششی وجود دارد برای جلوگیری از این امر یک کویل گرمکن آب استفاده می شود .
در مناطق مرطوب که هوای محیط دارای رطوبت زیادی است عمل تبخیر صورت نمی پذیرد و یا بسیار کم و بی اثر است بنابراین در این گونه مناطق نمی توان از سیستم های تبخیری استفاده نمود .
دستگاه ایرواشر علاوه بر زدودن گرد وغبار و آلودگی ها از هوا سه کار مهم دیگر نیز انجام می دهد .
1- رطوبت زنی 2- رطوبت گیری 3- خنک کردن هوا به روش تبخیری بنابراین در هوای گرم و خشک به عنوان یک دستگاه خنک کننده مورد استفاده قرار می گیرد .
وسایل تولید سرما نگهداری این دستگاه شامل موارد زیر می باشد : 1- نظافت و تمیز کاری که شامل قسمت ها را اجزای این دستگاه از جمله - تیغه های دمپر و میله های رابط آنها - کل قسمتهای آب نشان شامل لوله های اصلی و لوله های قائم و نازل - تست زیرین دستگاه و شناور فلوسوئیچ - تیغه های قطره گیر - صافی - واشر لاستیکی و کلیه درزبندها - سینی تجمع لجن 2- باد بزن زوایای تیغه ها و فواصل آنها باید بازرسی و در صورت لزوم تنظیم شود .
در فواصل زمانی معین باید موتور بادزن طبق دستورالعمل کارخانه سازنده پیاده شود و موارد بازرسی قرار گیرد .
3- روانکاری لازم است یاتاقان بادزن هر 4 ماه بازرسی و گریس کاری شود .
( با گریس مقاوم در برابر آب ) یاتاقان های محور اصلی صافی خود کار باید بازرسی شود .
اگر یاتاقانها بصورت مستمر کار می کنند باید سالی یک مرتبه روانکاری شود و چنانچه خارج از آب کار می کنند باید هر 3 ماه یک بار روانکاری شود .
منابع : چیلر ، حمید دارابی بازدهی در چیلرها غلامرضا سالارکیا، عوض لطیفی (ویراستار) 3-تاسیسات برودتی،سید مجتبی موسوی نایینیان 4- تاسیات ساختمان ، مهندس سید مجتبی طباطبایی 5- فرهنگ تاسیسات ساختمان ، محمدرضا سلطاندوست