فرزکاری
فرزکاری یک فرآیند اساسی ماشین کاری است که طی آن با تشکیل و برداشتن تدریجی تراشه از قطعه کاری که در جهت عمود بر محور چرخش به سمت ابزار تراش چرخان تغذیه می شود، سطح جدیدی ایجاد می گردد. در پاره ای موارد قطعه کار ثابت است و ابزار تراش به سمت آن تغذیه می شود. در بیشتر موارد از ابزار تراش چند دندانه استفاده می شود تا نرخ تراشه برداری بالاتر می شود. در موارد بسیاری سطح مورد نظر با یک بار عبور ایجاد می شود.
ابزار مورد استفاده در فرزکاری تیقچه فرز نام دارد. معمولاً این ابزار یک قطعه استوانه ای است که حول محورش می چرخد و دارای دندانه های متساوی الفاصله محیطی است که به نوبت با کار درگیر شده و آنرا می ترشند، شکل (4-22) . در برخی موارد دندانه ها قسمتی از یکی یا هر دو انتهای استوانه را می پوشانند.
از آنجا که اساس فرزکاری موجب برداشتن سریع فلز شده و می تواند پرداخت خوبی در سطح ایجاد کند، این فرآیند برای انبوه سازی بسیار مناسب است، و ماشینهای فرز فوق العاده خوبی برای همین منظور ساخته شده اند. البته ماشین های فرز بسیار دقیق و انعطاف پذیر عمومی نیز ساخته شده اند که برای کارهای کارگاهی و قالب سازی مورد استفاده قرار می گیرند. کارگاهی که به یک ماشین فرز و یک ماشین گرد تراش موتوردار مجهز باشد، تقریباً قادر به تولید هر نوع فرآورده به اندازه متناسب است.
انواع عملیات فرزکاری
عملیات فرزکاری را می توان در دو طبقه وسیع قرار داد که هریک دارای چندین گونه مختلف هستند:
در فرزکاری محیطی سطح مورد نظر بوسیله دندانه های محیط ابزار تراش ایجاد می شود و این سطح به موازات محور چرخش ابزار است. با این روش می توان سطوح تخت و یا فرم دار ایجاد کرد. مقطع سطح ایجاد شده نظیر مقطع طولی ابزار تراش است. این روش معمولاً فرزکاری غلتشی خوانده می شود.
در فرزکاری پیشانی تراشی سطح تخت ایجاد شده بر محور ابزار تراش عمود است. این سطح در ترکیب اثرات تراش آن قسمت از دندانه های ابزار تراش حاصل می شود که در سطح انتهائی و محیط آن قرار دارند. بیشتر عمل تراش بوسیله قسمت محیطی دندانه انجام می شود و قسمت سطح انتهائی موجب پرداخت کاری می شود.
اصول فرزکاری محیطی و پیشانی تراشی در شکل (1-22) نمایش داده شده اند. فرزکاری محیطی معمولاً بوسیله ماشین های فرزی صورت می گیرد که محور چرخنده افقی داشته باشند در حالی که پیشانی تراشی بوسیله ماشین های فرز با محور چرخنده قائم و افقی، هر دو، انجام می شود.
ایجاد سطح در فرزکاری
ایجاد سطح در فرزکاری به دور روش کاملاً متمایز که در شکل (2-22) مشاهده می شود، میسر است. نکته قابل توجه اینکه در فرزکاری همراه جهت چرخش ابزار تراش با جهت تغذیه یکسان و در فرزکاری معکوس این دو جهت مخالف یکدیگر هستند. همانطور که در شکل های (2-22) و (3-22) مشاهده می شود، روش ایجاد تراشه در این دو حالت کاملاً با یکدیگر تفاوت دارند. در فرزکاری
شکل (1-22) : رابطه بین ابزار و کار در فرزکاری پیشانی تراشی و محیطی
شکل (2-22) : حرکت ابزار تراش در فرزکاری همراه و معکوس
معکوس در شروع درگیری دندانه ابزار، تراشه بسیار نازک است و رفته رفته کلفت تر می شود تا اینکه در خاتمه درگیری دندانه ضخامت تراشه به حداکثر میرسد. ابزار تراش می خواهد قطعه کار را در طول میز فشار داده و آن را روی میز بلند کند. این عمل موجب خنثی شدن اثرلقی پیچ تغذیه و مهره میز کار شده و حاصل کار سطح تراشکاری شده صاف است. البته این عمل باعث شل شدن قطعه کار درگیره می شود و در نتیجه باید قطعه را با نیروی بیشتری در گیره سفت کرد. علاوه بر این صافی سطح ماشین شده شدیداً تیزی لبه های تراش است.