دانلود ترجمه فرزکاری

فرزکاری

فرزکاری یک فرآیند اساسی ماشین کاری است که طی آن با تشکیل و برداشتن تدریجی تراشه از قطعه کاری که در جهت عمود بر محور چرخش به سمت ابزار تراش چرخان تغذیه می شود، سطح جدیدی ایجاد می گردد.

در پاره ای موارد قطعه کار ثابت است و ابزار تراش به سمت آن تغذیه می شود.

در بیشتر موارد از ابزار تراش چند دندانه استفاده می شود تا نرخ تراشه برداری بالاتر می شود.

در موارد بسیاری سطح مورد نظر با یک بار عبور ایجاد می شود.

ابزار مورد استفاده در فرزکاری تیقچه فرز نام دارد.

معمولاً این ابزار یک قطعه استوانه ای است که حول محورش می چرخد و دارای دندانه های متساوی الفاصله محیطی است که به نوبت با کار درگیر شده و آنرا می ترشند، شکل (4-22) .

در برخی موارد دندانه ها قسمتی از یکی یا هر دو انتهای استوانه را می پوشانند.

از آنجا که اساس فرزکاری موجب برداشتن سریع فلز شده و می تواند پرداخت خوبی در سطح ایجاد کند، این فرآیند برای انبوه سازی بسیار مناسب است، و ماشینهای فرز فوق العاده خوبی برای همین منظور ساخته شده اند.

البته ماشین های فرز بسیار دقیق و انعطاف پذیر عمومی نیز ساخته شده اند که برای کارهای کارگاهی و قالب سازی مورد استفاده قرار می گیرند.

کارگاهی که به یک ماشین فرز و یک ماشین گرد تراش موتوردار مجهز باشد، تقریباً قادر به تولید هر نوع فرآورده به اندازه متناسب است.

انواع عملیات فرزکاری

عملیات فرزکاری را می توان در دو طبقه وسیع قرار داد که هریک دارای چندین گونه مختلف هستند:

در فرزکاری محیطی سطح مورد نظر بوسیله دندانه های محیط ابزار تراش ایجاد می شود و این سطح به موازات محور چرخش ابزار است.

با این روش می توان سطوح تخت و یا فرم دار ایجاد کرد.

مقطع سطح ایجاد شده نظیر مقطع طولی ابزار تراش است.

این روش معمولاً فرزکاری غلتشی خوانده می شود.

در فرزکاری پیشانی تراشی سطح تخت ایجاد شده بر محور ابزار تراش عمود است.

این سطح در ترکیب اثرات تراش آن قسمت از دندانه های ابزار تراش حاصل می شود که در سطح انتهائی و محیط آن قرار دارند.

بیشتر عمل تراش بوسیله قسمت محیطی دندانه انجام می شود و قسمت سطح انتهائی موجب پرداخت کاری می شود.

اصول فرزکاری محیطی و پیشانی تراشی در شکل (1-22) نمایش داده شده اند.

فرزکاری محیطی معمولاً بوسیله ماشین های فرزی صورت می گیرد که محور چرخنده افقی داشته باشند در حالی که پیشانی تراشی بوسیله ماشین های فرز با محور چرخنده قائم و افقی، هر دو، انجام می شود.

ایجاد سطح در فرزکاری

ایجاد سطح در فرزکاری به دور روش کاملاً متمایز که در شکل (2-22) مشاهده می شود، میسر است.

نکته قابل توجه اینکه در فرزکاری همراه جهت چرخش ابزار تراش با جهت تغذیه یکسان و در فرزکاری معکوس این دو جهت مخالف یکدیگر هستند.

همانطور که در شکل های (2-22) و (3-22) مشاهده می شود، روش ایجاد تراشه در این دو حالت کاملاً با یکدیگر تفاوت دارند.

در فرزکاری
 

شکل (1-22) : رابطه بین ابزار و کار در فرزکاری پیشانی تراشی و محیطی

شکل (2-22) : حرکت ابزار تراش در فرزکاری همراه و معکوس

معکوس در شروع درگیری دندانه ابزار، تراشه بسیار نازک است و رفته رفته کلفت تر می شود تا اینکه در خاتمه درگیری دندانه ضخامت تراشه به حداکثر میرسد.

ابزار تراش می خواهد قطعه کار را در طول میز فشار داده و آن را روی میز بلند کند.

این عمل موجب خنثی شدن اثرلقی پیچ تغذیه و مهره میز کار شده و حاصل کار سطح تراشکاری شده صاف است.

البته این عمل باعث شل شدن قطعه کار درگیره می شود و در نتیجه باید قطعه را با نیروی بیشتری در گیره سفت کرد.

علاوه بر این صافی سطح ماشین شده شدیداً تیزی لبه های تراش است.

علاوه بر این صافی سطح ماشین شده شدیداً تیزی لبه های تراش است.

شکل (3-22) : تشکیل تراشه در فرزکاری همراه و معکوس در فرزکاری همراه بیشترین ضخامت تراشه در نزدیکی نقطه آغاز تماس دندانه با کار است.

نظر به اینکه حرکت نسبی بین ابزار تراش و قطعه کار تمایل به کشیدن کار به طرف ابزار دارد، هرگونه امکان لقی پیچ تغذیه میز باید از بین برود.

هرگز نباید ماشین هائی را که برای این منظور طراحی نشده اند با این روش بکار گرفت.

از آنجا که در انتهای درگیری دندانه، ماده بصورت مماسی تسلیم می شود، آثار دندانه های ابزار بر روی سطح ماشین شده خیلی کمتر از حالت فرزکاری معکوس است.

امتیاز قابل توجه دیگر فرزکاری همراه، این است که نیروی تراش تمایل به چسبانیدن کار به سطح میز دارد و لذا می توان از نیروهای کمتر برای بستن کار استفاده کرد.

این امر مخصوصاً هنگام فرزکاری قطعات نازک یا تراشه برداری ضخیم اهمیت پیدا می کند.

گاهی اوقات یکی از معایب فرزکاری همراه، این است که دندانه های تیغچه در شروع هر تراشه بصورت ضربه ای با سطح کار برخورد می کنند.

در مواردی که سطح کار سخت باشد، (مانند قطعات ریختنی) این امر موجب کند شدن سریع دندانه ها می شود.

ابزارهای فرزکاری (تیغچه های فرز) ابزار فرزکاری را می توان به چند روش طبقه بندی کرد.

یک روش طبقه بندی در دو گروه خیلی وسیع بر اساس خلاصی دندانه ها به شرح زیر است : در تیغچه های پشت تراشیده با ایجاد یک باریکه پشت هر دندانه بوسیله سنگ زنی حلاصی ایجاد می شود.

لبه تراش ممکن است مستقیم یا منحنی باشد.

در تیغچه های نوع خلاصی بادامکی یا فرم، مقطع هر دندانه یک منحنی خارج از مرکز در پشت لبه تراش است، که به این ترتیب خلاصی بوجود می آید.

کلیه مقاطع خلاصی خارج از مرکز که به موازات لبه تراش هستند، باید همانند مقطع لبه تراش باشند.

برای تیز کردن اینگونه تیغچه ها فقط پیشانی دندانه ها را سنگ می زنند و به این ترتیب مقطع لبه تراش تغییر نمی کند.

روش طبقه بندی مفید دیگر براساس نحوه بستن تیغچه در ماشین است.

تیغچه های میله فرزی دارای سوراخی در وسطح هستند که بر روی میله فرز ماشین سوار می شوند.

تیغچه فرزهای انگشتی دارای ساقه مستقیم یا مخروطی هستند.

تیغچه های با ساقه مخروطی را می توان مستقیماً در محور چرخنده ماشین بست، ولی تیغچه هائی که ساقه مستقیم دارند باید در نظام بسته شوند.

تیغچه های پیشانی تراش غالباً با پیچ و مهره به انتهای میله کوتاه افقی فرز بسته می شوند.

انواع متعارف تیغچه های فرز که با این روش طبقه بندی می شوند به قرار زیر هستند: چند نوع تیغچه های میله فرزی در شکل (4-22) و چند نوع تیغچه فرز انگشتی در شکل (5-22) نمایش داده شده اند.

یک نوع طبقه بندی دیگر وجود دارد که فقط در مورد تیغچه های پیشانی تراش و انتها تراش بکار می رود.

این طبقه بندی بر اساس جهت چرخش تیغچه است.

تیغچه راست بر تیغچه ای است که اگر از انتهای محور چرخنده به آن نگاه شود، در جهت عکس ساعتگرد می چرخد.

به همین ترتیب، تیغچه چپ بر در جهت ساعتگرد می چرخد.

جهت بریدن بقیه انواع تیغچه ها را می توان با وارونه بستن بر روی محور ماشین، معکوس کرد.

زاویه تراش تیغچه ها ممکن است مثبت یا منفی باشد.

در سالهای اخیر روند استفاده از تیغچه های با زاویه تراشه منفی و خصوصاً در مورد ابزارهای کربور و سرامیکی مورد مصرف در انبوه سازی، رو به افزایش است.

ابزار با زاویه تراشه منفی محکم تر است و بیشتر گرما را انتقال می دهد.

تیغچه های با زاویه تراشه مثبت بیشتر در کارهای کارگاهی مورد استفاده قرار می گیرد.

گاهی اوقات از زاویه تراشه دو گانه استفاده می شود.

این تیغچه ها سطح تراشه منفی کوتاهی شکل (4-22) : انواع تیغچه فرز نصب شونده بر روی میله فرز از چپ به راست.

(بالا) کناره، ساده، دندانه چپ و راست.

(وسط) مورب، تک دندانه (پائین) اره فلز شیار کن، دندانه چسباندنی، فرم تراش.

در مجاورت لبه تراش دارند که به سطح طولانی تری با زاویه مثبت وصل می شود.

انواع تیغچه فرز تیغچه فرزهای ساده استوانه ای و پولکی شکل هستند و دندانه های مستقیم یا مارپیچ در محیط خود دارند.

از این تیغچه ها برای فرزکاری سطوح تخت استفاده می شود.

این نوع تراشکاری فرزکاری ساده یا فرزکاری پیشانی تراشی نام دارد.

همانطور که در شکل (6-22) مشاهده می شود، دندانه های مارپیچ به تدریج با کار درگیر می شوند و معمولاً در هر لحظه بیش از یک دندانه در حال تراشکاری شکل (5-22): انواع تیغچه فرز انگشتی.

(بالا) از چپ براست : شکاف تراش، پوسته ای انتها تراش جاخار نیم دایره، توخالی انتها تراش، توپرانتها تراش.

(پائین) : تک دندانه.

است.

این امر ارتعاض و لرزش را کاهش می دهد و سطح حاصله صاف تر است.

در نتیجه معمولاً این تیغچه را بر تیغچه با دندانه های صاف ترجیح می دهند.

تیغچه فرزهای کناره تراش شبیه تیغچه فرزهای ساده هستند، با این تفاوت که دندانه های آنها در یک طرف یا در هر دو طرف استوانه بصورت شعاعی و به سمت مرکز مقداری ادامه یافته اند.

غالباً دو یا بیش از دو تیغچه فرز کناره تراش را بر روی یک میله فرز می بندند و طی عملی بنام فرزکاری گروهی، عملیات تراشکاری متوازی را بصورت هم زمان انجام می دهند.

تیغچه های شیار ساز قفل شونده شامل دو تیغچه شبیه تیغچه های فرز کناره تراش هستند که بصورت واحد عمل می کنند.

برای تنظیم پهنای شیار به اندازه دلخواه با قراردادن لائی بین دو تیغچه فاصله لازم را ایجاد می کنند.

تیغچه فرزهای دندانه چپ و راست تیغچه های استوانه ای نازکی هستند که دندانه های چپ و راست دارند و هر دو دندانه مجاور زاویه های مارپیچ مخالف هم دارند.

این تیغچه ها طوری ساخته شده اند که فقط با محیط خود می تراشند، ولی روی لبه بیرون زده هر دندانه فضای آزاد تراشه نیز تعبیه شده است.

این تیغچه ها بصورت آزاد می تراشند و در نتیجه برای ایجاد شیارهای عمیق مناسب هستند.

تیغچه های اره ای تیغچه های ساده نازکی هستند که ضخامت آنها بین اینچ است.

برای جلوگیری از چسبیدن تیغچه به ورق فلز، ضخامت دندانه ها قدری بیشتر از بدنه تیغچه است.

در مقایسه با تیغچه فرزهای ساده، تعداد دندانه های این تیغچه ها در هر اینچ بیشتر است.

از این تیغچه ها برای تراشیدن شیارهای باریک عمیق و همچنین برای عملیات قطع کردن استفاده می شود.

تیغچه فرزهای مورب در دو نوع یکطرفه و دو طرفه ساخته می شود.

دندانه های تیغچه های مورب یک طرفه بر روی یک سطح مخروطی و معمولاً با زاویه 60 یا 45 درجه نسبت به سطح تیغچه قرار دارند.

ممکن است دندانه ها در جهت شعاعی بر روی سطح تیغچه ادامه یابند، تیغچه های دو طرف دندانه های V شکل دارند.

هر دو سطح مخروطی با سطح تیغچه زاویه می سازند.

ولی الزاماً این دو زاویه با هم برابر نیستند.

زاویه V معمولاً 45، 60 یا 90 درجه است.

از تیغچه فرزهای مورب برای ایجاد شیار با زاویه های مختلف یا فرزکاری لبه های کار با زاویه دلخواه استفاده می شود.

به تازگی بیشتر تیغچه های فرز بزرگ را از نوع دندانه چسبانیدنی می سازند.

بدنه اصلی تیغچه از فولاد معمولی است، در حالی که دندانه ها از فولاد تندبر، کربورهای تف جوشی شده یا سرامیک هستند که به روشهای مختلف به بدنه وصل شده اند.

معمولاً دندانه ها از جنس سرامیک و کربور هستند که به سادگی در محل خود قرار گرفته و پس از مصرف دور انداخته می شوند.

به این ترتیب در مصرف ماده ابزار گران قیمت صرفه جوئی می شود.

از این تیغچه ها می توان تقریباً برای هر نوع تراشکاری استفاده کرد، ولی بیشتر اوقات برای پیشانی تراشی بکار می روند.

شکل (17-22) یک تیغچه از این نوع را نشان می دهد.

تیغچه های فرم تراش دارای دندانه هائی هستند که به شکل خاص (معمولاً یک مقطع نامنظم) سنگ زده شده اند و بوسیله آنها می توان سطح با مقطع عرضی دلخواه ایجاد کرد.

این تیغچه ها از نوع خلاصی بادامکی هستند و برای تیز کردن شکل (7-22) : تیغچه فرز با دندانه های چسبانیدنی.

در این تیغچه از دندانه های دور انداختنی کربور و گوه های قفل کننده استفاده می شود که در شکل بالا نشان داده شده اند.

آنها فقط سطح دندانه ها را سنگ می زنند، و تا زمانی که سطح تیغچه نسبت به محور چرخش آن عوض نشده باشد، شکل مقطع تراش تغییر نمی کند.

از انواع متعارف این تیغچه ها می توان تیغچه های مقعر، محدب، لبه گردکن و دندانه تراش را نام برد.

تیغچه فرزهای انتها تراش تیغچه فرزهای انگشتی هستند که در محیط انتهای برنده شان دندانه دارند.

در نتیجه، از این تیغچه ها برای کارهای پیشانی تراشی، کپی سازی دو بعدی و انتها تراشی استفاده کرد.

دندانه ها ممکن است صاف یا مارپیچ باشند، ولی نوع مارپیچ آن معمول تر است.

تیغچه های کوچک ساقه مستقیم دارند، ولی ساقه تیغچه های بزرگتر مخروطی است.

تیغچه فرزهای انتها تراش ساده دارای دندانه هائی هستند که در انتهای تیغچه تا حدود نصف فاصله محیط تا مرکز به سمت مرکز ادامه می یابند.

از این تیغچه ها برای تراش شیار، کپی سازی دو بعدی و پیشانی تراشی سطوح کم عرض استفاده می شود.

تیغچه فرزهای انتها تراش دو لبه دو دندانه مستقیم یا مارپیچ دارند که تا مرکز ادامه می یابند.

در نتیجه می توان آنها را مانند مته در کار فرو کرد، و سپس بطور طولی تغذیه نمود و شیار ایجاد کرد.

تیغچه فرزهای انتها تراش پوسته ای ابزارهای تراش یکپارچه چند دندانه شبیه تیغچه های انتها تراش ساده هستند، ولی ساقه ندارند.

در وسط سطح تیغچه سوراخی ایجاد شده است که از طریق آن تیغچه را به ساقه خارجی یا میل فرز کوتاه با پیچ یا مهره می بندند.

پشت تیغچه شیارهائی دارد که با قرار دادن خار در آنها تیغچه به ساقه وصل می شود.

به این ترتیب می توان یک ساقه را برای چند تیغچه مورد استفاده قرار دارد و در مورد تیغچه های بزرگ صرفه جوئی شایانی کرد.

تیغچه نمایش داده شده در شکل (7-22) از اینگونه است.

تیغچه فرزهای انتها تراش توخالی مقطع لوله ای شکل دارند و دندانه هایشان فقط در انتهای تیغچه است و از طرف داخلی فضای آزاد دارند.

از اینگونه تیغچه ها در درجه اول در ماشین های پیچ تراش خودکار به منظور تصحیح اندازه قطعات استوانه ای و ایجاد سطوح استوانه ای کوتاه با قطر بسیار دقیق، استفاده می شود.

تیغچه فرزهای شیار ساز از نوع انگشتی با ساقه متغیر هستند که در دو طرف خود دندانه های محیطی دارند.

از این تیغچه ها برای ایجاد قسمت پهن شیار T شکل استفاده می شود.

برای استفاده از این ابزار ابتدا باید بوسیله فرز اره ای یا فرز انتها تراش شیار قائم در قطعه ایجاد شود تا فضای کافی برای ساقه تیغچه بوجود آید.

از آنجا که تیغچه های شیار ساز بطور هم زمان در پنج سطح تراشکاری می کنند.

هنگام تغذیه آنها باید دقت کافی بعمل آید.

تیغچه فرزهای جاخار نیم دایره فقط برای درآوردن شیار نیم استوانه ای در محورها به منظور ایجاد جای خار با همین شکل است.

اندازه این تیغچه ها استاندارد و برابر با اندازه خارهای نیم استوانه ای است.

تیغچه هائی که قطرشان کمتر از 2 اینچ باشد ساقه متغیر دارند، ولی تیغچه های بزرگتر از این اندازه مستقیماً بر روی میل فرز بسته می شوند.

تیغچه فرز تک لبه یک ابزار تراش تک لبه است که به ساقه مخصوصی بسته شده است.

با ابزار گیرهای ویژه نظیر آنچه در شکل (5-22) مشاهده می شود می توان به سادگی شعاع مؤثر ابزار تراش نسبت به محور چرخش را تنظیم کرد.

لبه تراش را می توان به هر شکل ساخت و بخاطر تک لبه بودنش به آسانی سنگ زد.

از این ابزار می توان برای سوراخ تراشی و پیشانی تراشی استفاده کرد و غالباً در مواردی بکار گرفته می شود که انجام هر دو عمل با یک تنظیم ابزار و قطعه کار لازم باشد.

کاربرد این ابزار در درجه اول در کارهای آزمایشی وابزارسازی است.

ماشین های فرز از آنجا که فرزکاری عمل انعطاف پذیر و با درجه فرآورش بالا است، ماشین های زیادی بر اساس این عمل تراش طراحی و ساخته شده اند.

یک نوع از این ماشین ها که متعارفاً ماشین فرز خوانده می شود، یک ماشین عمومی با انعطاف پذیری زیاد است.

یک نوع دیگر فقط برای تراش قطعه از روی الگو مورد استفاده قرار می گیرد و فرز کپی نام دارد.

نوع سوم در طبقه ماشین های ویژه قرار می گیرد که در انبوه سازی بکار می روند.

اینگونه در فصل 38 مورد بحث قرار خواهد گرفت.

ماشین های نوع چهارم بسیار انعطاف پذیر هستند و برای عملیاتی غیر از فرزکاری نیز بکار می روند.

این نوع ماشین غالباً مرکز ماشین کارینام دارد و در فصل 29 مورد بحث قرار می گیرد.

نظر به اینکه ماشین های فرز عموماً دارای محور چرخنده، دقیق و محکم هستند، می توان از آنها برای عملیات دیگر نظیر مته کاری و سوراخ تراشی نیز استفاده کرد.

در نتیجه، از آنجا که با این ماشین ها می توان چندین نوع سطح مختلف ایجاد کرده و با یک تنظیم عملیات متفاوتی بر روی قطعه انجام داد، از مهمترین ماشین های ابزار هستند.

انواع معمولی این ماشین ها را می توان بر اساس مشخصه های عمومی شان به شرح زیر طبقه بندی کرد: ستون و زانوئی (عمومی) الف) ساده ب) یونیورسال ج) قائم د) یونیورسال بازودار 2- بستر دار الف) تکی ب) دوتائی ج) سه تائی 3- دروازه ای (فقط برای کارهای بزرگ) 4- مخصوص الف) میز گردان ب) طبلکی ج) فرم تراش د) کپی تراش ساختمان ماشین فرز بیشتر ماشین های فرز از نوع ستون و زانوئی هستند که اجزاء و حرکت های اساسی آنها در شکل (8-22) نمایش داده شده است.

ستون که بر روی پایه نصب شده است قاب اصلی دستگاه است و تمام اجزاء دیگر بر روی آن تکیه دارند.

محور چرخنده و مکانیزم حرکت دهنده آن در ستون نصب گردیده است.

همانطور که مشاهده می شود، این نوع ساختمان حرکت میز در سه جهت متعامد را میسر می سازد: از طریق زانو با حرکت قائم بر روی ریل های جلو ستون.

از طریق زن با حرکت عرضی بر روی ریل های زانو.

از طریق میز با حرکت طولی بر روی ریل های زین.

همه این حرکت ها را می توان با نیروی موتوری یا نیروی دست انجام داد.

در بیشتر موارد علاوه بر نرخ های تغذیه معمولی یک حرکت سریع موتوری سرتاسری برای تنظیم کار و بازگشت میز در انتهای یک دور تراشکاری، منظور شده است.

شکل (8-22) : اجزاء اساسی ماشین فرز ساده نوع ستون و زانوئی چنانجه میز ماشین فرز فقط امکان سه حرکت متعامد گفته شده در بالا را داشته باشد، ماشین فرز نوع ستون و زانوئی ساده خوانده می شود.

این نوع ماشین ممکن است دارای محور افقی یا قائم باشد.

یک ماشین فرز افقی نوع ستون و زانوئی ساده در شکل (9-22) نمایش داده شده است.

در این ماشین بازوی افقی بالای ستون و زانوئی ساده در شکل (9-22) نمایش داده شده است.

در این ماشین بازوی افقی بالای ستون جهت ایجاد تکیه گاه انتهائی برای میل فرز (در صورت لزوم) است.

ماشین فرز قائم نوع ستون و زانوئی ساده در شکل (10-22) مشاهده می شود .

در برخی از ماشین های قائم محور چرخنده در یک سر کشوئی قرار گرفته است و می توان آن را با دست یا با نیروی موتوری بالا و پائین برد.

ماشین های قائم برای کارهای پیشانی و انتها تراشی مناسب هستند.

بعلاوه این ماشین ها برای مته کاری و سوراخ تراشی، خصوصاً در مواردی که لازم باشد تعدادی سوراخ متوازی با فاصله دقیق بر روی یک سطح افقی ایجاد شوند، بسیار مناسب هستند.

دلیل این امر سهولت کنترل حرکت میز است.

ماشین های فرز ستون و زانوئی یونیورسال در این ماشین ها میز می تواند حول محور افقی بر روی زین بچرخد، در نتیجه شکل (9-22) : ماشین فرز ستون و زانوئی ساده در حال فرزکاری گروهی انعطاف پذیری اینگونه ماشین ها زیادتر است و به کمک آنها می توان مارپیچ مته، تیغچه فرز و چرخ دنده را تراشید.

یکی از اینگونه ماشین ها در شکل (11-22) نمایش داده شده است.

شکل (10-22) : ماشین فرز ستون و زانوئی قائم سریع ماشین های فرزبازودار در شکل (12-22) نوع ویژه ای ماشین فرز ستون و زانوئی دیده می شود که سر محور چرخنده آن بر انتهای بازوی افقی قابل تنظیم نصب شده است.

سر محور شکل (11-22) : فرزکاری خیاره های یک تیغچه فرز مارپیچ بوسیله ماشین فرز یونیورسال نوع ستون و زانوئی.

سر تقسیم کننده ای که در سمت راست میز نصب شده است برای نگهداشتن و گرداندن قطعه کار است.

چرخنده می تواند حول محور افقی بچرخد و به این ترتیب می توان در صفحه افقی، قائم یا مورب فرزکاری کرد.

این انعطاف پذیری در مواردی که لازم باشد عملیات متنوعی بر روی قطعه صورت گیرد (نظیر کارگاههای ابزارسازی و تحقیقاتی) ، بسیار مفید واقع می شود.

اندازه ماشین فرز اندازه ماشین فرز با اعداد از 1 تا 6 بیان می شود، که بیانگر مقدار تقریبی حرکت طولی میز بر اساس جدول صفحه بعد هستند : شکل (12-22): ماشین فرز نوع بازودار با سر در وضعیت فرزکاری قائم این رابطه ها استاندارد نشده اند، لذا ممکن است اندازه یک ماشین خاص به میزان قابل توجهی از این مقادیر فاصله داشته باشد.

ماشین های فرز با تغذیه دستی در برخی ماشین های فرز کوچک و ساده حرکت تغذیه طولی ماشین یا اهرم دستی انجام می شود.

اهرم چرخ دنده ای را که با سطح دندانه دار زیر میز درگیر است، می چرخاند.

از این ماشین ها برای فرزکاری کارهای سبک نظیر شیار و غیره، استفاده می شود.

ماشین های فرز بستر دار ماشین های فرز نوع بستر دار برای کارهای تولیدی بکار می روند، که بجای انعطاف پذیری، استحکام و قابلیت تراشه برداری زیاد ماشین در درجه اول اهمیت قرار دارد.

در این ماشین ها که نمونه ای از آن در شکل (13-22) مشاهده می شود، میز کار مستقیماً بر روی بستر ماشین نصب شده است و فقط حرکت طولی دارد.

برای تنظیم ماشین جهت فرزکاری یک قطعه خاص می توان سر محور چرخنده را در جهت قائم بالا و پائین برد.

معمولاً پس از تنظیم سر را در وضعیت مورد نظر قفل می کنند و از آن پس در طول ماشین کاری آنرا حرکت نمی دهند.

البته در پاره ای ماشین ها در هر دوره ماشین کاری محور چرخنده حرکت قائم دارد.

در این نوع فرزکاری، پس از تنظیم ماشین مهارت چندانی برای ماشین کاری لازم نیست.

به این ترتیب می توان از کارگر نیمه ماهر استفاده کرد.

پاره از ماشین های فرز بستر دار به کنترل های خودکار مجهز هستند و تنها کاری که کارگر باید انجام دهد قرار دادن کار در در کارگیر و راه انداختن ماشین است.

معمولاً در هر انتهای میز یک گیره کارگیر نصب شده است، بطوری که می توان هم زمان با فرزکاری یک قطعه کار، قطعه کار دیر را از ماشین باز کرد.

شکل (13-22) : ماشین فرز نوع بستر دار معمولاً ماشین های فرز بستر دار با یک محور چرخنده را ماشین های فرز تکی می نامند که محور چرخنده افقی و قائم را با هم دارند.

علاوه بر این ماشین های فرز بستردار با دو یا سه محور نیز ساخته می شوند که به ترتیب ماشین فرز دوتائی و سه تائی خوانده می شوند.

به این ترتیب می توان در یک مسیر حرکت دو یا سه تراشکاری هم زمان انجام داد.

شکل (14-22) یک ماشین فرز بستردار سه تائی را نشان می دهد.

در شکل (15-22) نحوه ایجاد انعطاف پذیری و صلابت مورد نیاز در کارهای تولیدی نمایش داده شده است.

با اضافه کردن حرکت عرضی به میز ماشین نوع بستردار، قسمتی از انعطاف پذیری ماشین نوع ستون و زانوئی ساده بدست می آید.

شکل (14-22) : ماشین فرز سه تائی برای پیشانی تراشی هم زمان سه سطح مختلف شکل (15-22) : ماشین فرز Vercipower که در آن صلابت ماشین نوع بستردار با قسمت عمده انعطاف پذیری ماشین نوع ستون و زانئوی ترکیب شده است.

ماشین های فرز نوع دروازه ای در فصل18 گفته شد که یکی از معایب جدی ماشین های صفحه تراش دروازه ای این حقیقت است که ابزارهای تراش تک لبه ای به شدت فرآورش این ماشین ها را محدود می سازند.

در نتیجه امروزه عملاً ماشین های فرز دروازه ای جایگزین آنها شده اند.

همانطور که در شکل (16-22) مشاهده می شود، اساس ساختمان هر دو نوع ماشین یکی است، فقط بجای ابزار گیر معمولی سرفرزکاری نصب شده است.

Arbor cuttersArbor cuttersPlain Side Staggered – tooth Metal – sliting sawAngle Inserted-tooth Form FlyShank cuttersEnd mills Solid ShellT-slot Woodruff key seat FlyHollowHollow Size Table travel , inches1 222 283 324 405 506 60 تیغچه های میله فرزیتیغچه های میله فرزیتیغچه های میله فرزیساده کناره تراش دندانه چپ و راستاره ای مورب دندانه چسباندنیفرم تراش تک دندانهتیغچه فرزهای انگشتیتیغچه فرزهای انگشتیتیغچه فرزهای انگشتیانتها تراش یکپارچه پوسته ایتوخالی شکاف تراش چاخارسازتک دندانه اندازه123456حرکت میز به اینچ222832405060