سبوس گندم جهت تغذیه دام - طیور و آبزیان (ویژگیهای و روشهای آزمون )
- 0مقدمه
سبوس گندم به سبب فراوانی تولید و قیمت مناسب و دارابودن میزان نسبی پروتئین بالا و ویتامینها و مواد معدنی به خصوص فسفر، در تغذیه دام ، طیور و آبزیان مورد استفاده قرار می گیرد. مصرف سبوس گندم در جیره غذائی دامهای نشخوارکننده به علت ملین بودن و در مورد طیور به سبب محدود بودن قابلیت جذب مواد فیبری موجود در آن نباید از میزان معینی در خوراک متراکم آنها تجاوز نماید.
- 1هدف و دامنه کاربرد
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگیهای فیزیکی - شیمیائی - اصول بسته بندی و نشانه گذاری - نمونه برداری و روشهای آزمون سبوس گندم برای تغذیه دام و طیور آبزیان می باشد.
- 2تعاریف و اصطلاحات
-1-2سبوس گندم مخلوطی از لایه های مختلف پوسته و قسمتهای جوانه و لایه آلورن 1 در دانه گندم که در اثر عملیات آسیابانی به عنوان سبوس جدا می شود و کمیت و کیفیت آن بستگی به نوع گندم مصرفی و فرآیند کلی کارخانه آردسازی دارد. (به ویژه از نظر میزان آرد چسبیده به سبوس ).
-2-2مواد خارجی : به هر گونه موادی غیر از سبوس گندم از قبیل باقیمانده حشرات ، کنه های مرده اندامها، تنیده ها، فضولات آنها، فضله موش و پرندگان و تیرخاک و خاشاک اطلاق می شود.
- 3ویژگیها
-1-3ویژگیهای فیزیکی
-1-1-3رنگ : رنگ سبوس گندم به رنگ گندمی که از آن تهیه شده بستگی دارد و از رنگ کرم تا قهوه ای روشن متفاوت است .
-2-1-3بو: سبوس گندم دارای بوی طبیعی مخصوص بخود است .
-3-1-3اندازه : ریزی و درشتی ذرات سبوس گندم بستگی به نوع گندم و شیوه تولید آرد در کارخانه دارد ولی به هر حال سبوس گندم نباید بیش از 30درصد وزنی حاوی ذرات نرم باشد.
-2-3ویژگیهای شیمیائی :
-1-2-3ویژگیهای شیمیائی سبوس گندم باید برابر جدول زیر (جدول شماره 1) باشد.
- 4ناپذیرفتنی ها
-1-4وجود میکروارگانیسم ها بیش از حد مجاز برابر استاندارد ملی شماره 3207ایران (بنام ویژگیهای بهداشتی و میکروبیولوژی مواد اولیه تهیه خوراک طیور و دام آماده ).
-2-4وجود هر نوع بوی غیرطبیعی و ترشیدگی
-3-4وجود هرگونه مواد خارجی (به استثنای پوسته (سبوس ) جو و یا سایر غلات حداکثر به میزان 2 درصد).
-4-4وجود آفات انباری به هر میزان
-5-4وجود سموم آفت کش - میزان باقیمانده سموم در سبوس گندم نباید از حد مجاز استانداردهای مربوطه بیشتر باشد. (طبق موازین سازمان دفع آفات نباتی ).
- 5نمونه برداری
نمونه برداری سبوس گندم طبق استاندارد ملی ایران به شماره 331(آخرین تجدیدنظر) (روش نمونه برداری کنجاله دانه های روغنی ).
- 6روشهای آزمون
-1-6تعیین مقدار رطوبت مطابق استاندارد شماره 321ایران .
-2-6تعیین مقدار پروتئین مطابق استاندارد شماره 457ایران .
-3-6تعیین مقدار چربی مطابق استاندارد شماره 415ایران .
-4-6تعیین مقدار فسفر مطابق استاندارد شماره 513ایران .
-5-6تعیین مقدار کلسیم مطابق استاندارد شماره 571ایران .
-6-6تعیین مقدار خاکستر مطابق استاندارد شماره 332ایران .
-7-6تعیین مقدار خاکستر غیر محلول در اسیدکلریدریک مطابق استاندارد شماره 414ایران .
-8-6تعیین مقدار فیبر مطابق استاندارد شماره 520ایران .
-9-6روش تعیین میزان درصد پوسته جو و مواد خارجی در سبوس گندم به شرح زیر می باشد: یک گرم از نمونه برداشت شده (طبق استاندارد) را روی شیشه ساعتی بریزید و پوسته های جو و سایر مواد خارجی را به وسیله دست یا پنس جدا کنید. سپس با توزین پوسته جو و سایر مواد خارجی درصد وزنی هر یک از آنها را به طور جداگانه در محموله محاسبه نمائید.
-10-6روش تشخیص و اندازه گیری مواد خارجی : برای این منظور مقدار معینی از نمونه برداشت شده (طبق استاندارد) را داخل لوله آزمایش ریخته و بر روی آن مقداری کلروفرم و یا تتراکلروکربن بریزید سپس آن را کاملا تکان دهید. پس از مدتی که مواد خارجی و ناخالصی ها در آن حل شده و ته نشین می گردد با جدا کردن مواد ته نشین شده و توزین آنها درصد آن را محاسبه و تعیین کنید.
- 7بسته بندی و نشانه گذاری
-1-7سبوس گندم باید در کیسه های بهداشتی و سالم از جنس الیاف مصنوعی و به وزن های همسان پر شده و سرکیسه ها به طور مطمئن دوخته شود.
-2-7نشانه گذاری : روی هر بسته باید آگاهی های زیر نوشته شود و یا برحسب گردد.
-1-2-7نوع محصول .
-2-2-7نام و نشانی کارخانه تولید.
-3-2-7تاریخ تولید.
-4-2-7ذکر شرایط نگهداری .
-5-2-7وزن خالص بر حسب کیلوگرم .