کلیات گیاه شناسی
سنبل الطیب گیاهی است علفی و چن ساله که ساقه آن بطور عمودی تا ارتفاع دو متر بالا می رود . این گیاه بصورت وحشی در جنگل های کم درخت ، در حاشیه جویبارها و گودال ها در بیشتر مناطق آسیا و ایران می روید .
سنبل اطیب دارای بویی مطبوع است و گربه بوی این گیاه را از فاصل دور تشخیص داده بطرف آن یم رود و در اطراف آن به جست و خیز می پدرازد و از بوی آن مست می شود.
گلهای سنبل الطیب برنگ سفید یا صورتی و بصورت خوشه ای می باشد .
قسمت مورد استفاده این گیاه ریشه آن است و معمولا از ریشه گیاهی که بیش از سه سال عمر ددر استفاده می شود .
سنبل الطیب پس از خشک شدن برنگ قهوه ای در می آید . طعم آن تلخ ولی خوشبو و معطر است . عطر آن پس از خشک شدن بیشتر می شود .
ترکیبات شیمیایی:
ریشه سنبل الطیب حاوی 1% اسانس است . این اسانس درریشه تازه بیشتر است و بتدریج که ریشه خشک می شود مقدار اسانس آن کاهش یافته ولی بوی آن قوی تر می شود . اسانس تازه برنگ سبز مایل به زرد است ولی در اثر ماندن غلیظ میشود .
آثار دارویی ریشه تازه آن سه برابر خشک شده آن است . سنبل الطیب باید در حرارت کم خشک شود و در حرارت بالا تمام اثر دارویی آن از بین می رود .
خواص داروئی:
ریشه سنبل الطیب از نظرطب قدیم ایران گرم و خشک است خواص مهم آن به شرح زیر می باشد
1)اثر ضد تشنج ددر
2)در رفع ناراحتی های عصبی و هیستری مفید است
3)ضد اسپاسم و آرام بخش است
4)تب بر است
5)در معالجه صرع اثر مفید ددر
6)بیخوابی را درمان می کند
7)ضد کرم معده و روده است
8)گاز معده را از بین می برد
9)ضد هیجان است
10)میگرن را برطرف می کند
11)سرددرهای ناشی از سیگار کشیدن و مصرف الکل را رفع می کند
12)برای برطرف کردن دلهره ف تشویش و نگرانی مفید است
13)در درمان بیماری مالیخولیا اثر مفید ددر
14)در برطرف کردن ددر سیاتیک موثر است
15)ددر معده را برطرف می کند
16) سکسکه مداوم را از بین می برد
17)تقویت کننده ینروی جنسی است
18)ترشح ادرار را زیاد می کند
19)ددر سینه را برطرف می کند
20)استفراغ را برطرف می کند
21)دهان را خوشبو می کند
22)در معالجه مرض قند موثر است
23)گرد سنبل الطیب را روی زخم ها بپاشید ا التیام یابند .
طرز استفاده:
1)گرد سنبل الطیب : ریشه سنبل الطیب را خرد کرده و در حرارت 40 درجه خشک کنید . سپس آنرا آسیاب کنید و از الک ریز در کنید . یان گرد بعنوان ضد تشنج بکار می رود . مقدار مصرف آن 5-10 گرم در ورز است .
2) مخلوط سنبل الطیب : 4 گرم گرد ریشه سنبل الطیب را با 4 گرم رازیانه و 4 گرم قند سائیده و مخلوط کنید این مخلوط را چهار قسمت کرده و در طول روز بفواصل مساوی بخورید .
3)تنطور والریان : 100 گرم ریشه سنبل الطیب را خرد کرده و در نیم لیتر الکل طبی 60 درجه بریزید و بگذارید بماند . هر ورز چند بار انرا بهم بزنید و پس زا 15 روز آنرا صاف کرده و در شیشه دربست نگهداری کنید .مقدار مصرف آن 10-30 قطره می باشد.
مضرات :
چون سنبل الطیب برای کلیه مضر است باید آنرا با کتیرا خورد .