کلیات گیاه شناسی
گشنیز گیاه بومی جنوب اروپا و مناطق مدیترانه است . در بیشتر نقاط ایران نیز می روید . از زمانهای قدیم وجود داشته و حتی مورد مصرف مصری ها بوده است .
بقراط این گیاه را می شناخته و برای درمان بیماریهای مختلف از آن استفاده می کرده است . در قرون وسطی ضعف جنسی را با گشنیز درمان می کردند .
گشنیز گیاهی است علفی و یکساله ، برنگ سبز که ارتفاع آن تا 80 سانتیمتر نیز می رسد . برگهای آن به دو شکل ظاهر می شود آنهائی که در قاعده ساقه وجود دارد بشکل دندانه دار و دیگری در طول ساقه که باریک و نخی شکل می باشند .
قسمت مورد استفاده گیاه ،ساقه و برگ و میوه آن است . میوه گشنیز گرد و برنگ زرد می باشد . بوی تازه آن مطبوع نبوده و تقریبا بد بو است ولی بر اثر خشک شدن این بو از بین رفته و خوشبو می شود . حتی نام لاتین گشنیز از لغت یونانی Korio مشتق شده که به معنی بد بو است .
ترکیبات شیمیایی:
در یکصد گرم گشنیز مواد زیر وجود دارد
آب 7/5 گرم
مواد چرب 15 گرم
سلولز 38 گرم
اسانس 1 گرم
اسید اگزالیک 12 میلی گرم
کلسیم 170 میلی گرم
ویتامین آ 200 واحد
ویتامین ث 50 میلی گرم
مواد جرب گشنیز مرکب از اسید اولئیک ، اسید پالمتیک ، اسید لینولئیک و اسید پتروسه لینیک است .
ذر برگهای خشک گشنیز مقدر زیادی ویتامین A,C یافت می شود .
خواص داروئی:
خواص طبی گشنیز
گشنیز و تخم گشنیز از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است
خواص تخم گشنیز بقرا ر زیر است
1)تخم گشنیز را پودر کرده و با نسبت مساوی با شکر و یا عسل مخلوط کنید برای تقویت بدن بسیار مفید است
2)معده را تقویت می کند
3)خوذن تخم گشنیز با غذا به هضم غذا کمک می کند
4)ادرار آور است
5)قاعده آور است
6)کرم های معده و روده را از بین می برد
7)برای برطرف کردن تب تیفوئید مفید است
8)خاصیت ضد باکتری درد و بیماریهای عفونی روده را برطرف می کند
9)تب های نوبه ای را از بین می برد
10)برای نرم کردن سینه از جوشانده تخم گشنیز استفاده کنید
11)جوشانده تخم گشنیز خواب آور است
12)زکام را برطرف می کند
12)تخم گشنیز شیر را در مادران شیر ده زیاد می کند
13)برای تسکین درد دندان تخم گشنیز بجوید
14)تقویت کننده قلب است
15)جوشانده تخم گشنیز یا خوردن تخم گشنیز بوداده اسهال خونی را برطرف می کند
خواص برگ وساقه گشنیز
1)آّ گشنیز خواب آور است
2)مسکن و آرام کننده است
3)مسمومیت های حاصله از مواد پروتئینی را برطرف می کند
4)با غذا گشنیز بخورید تا از ترش شدن غذا جلوگیری کند
5)تشنگی را برطرف می کند
6)طحال را تمیز و تقویت می کند
7)برای فتق مفید است
8)برای برطرف کردن بوب بد دهان سوپ گشنیز بخورید
9)دل درد را برطرف می کند
طرز استفاده:
فرمول برطرف کردن بواسیر
حدود 10 گرم تخم گشنیز را در ماهی تابه ریخته و بو بدهید تا رنگ آن قهو ه ای شود سپس آنرا پودر کنید و با سرکه و یا شراب مخلو ط کرده و چند روز آنراب نوشید تا بواسیر از بین برود
برای برطرف کردن دندان درد
حدود 10 گرم تخم شگنیز را در چهار لیتر آب ریخته و بگذاریدبجوشد تا حجم آن به یک لیتر برسد آنرا کمی سرد کنید و در دهان مضمضه کنید تا درد دندان برطرف شود
برای شستن دهان و دندان
یک قاشق چایخوری پودر تخم گشنیز را در یک لیوان آّ ب جوش ریخته و بمدت 5 دقیقه دم کنید سپس آنرا برای شستن دهان ،دندان و گلو غرغره کنید
مضرات :
گشنیزاگر باندازه بکار رود هیج گونه ضرری ندارد ولی مصرف زیاد از حد آن تولید مستی توام با خستگی شدید می کند و گاهی به خوابی عمیق و گنگی و بی حسی منجر می شود .
تخم گشنیز را می توانید از فروشگاههای گیاهان دارویی و یا ایرانی و یا چینی خریدری کنید . چینی ها گشنیز را جعفری چینی Chinese Parsley می نامند .