گوجهفرنگی
گوجهفرنگی گیاهی است با نام علمی "LYCOPERSISCOM ESCULENTUM" از خانواده سیب زمینی "SOLANACEAE" که به نام عمومی "TOMATO" در جهان مشهور است. میوه این گیاه که قسمت اصلی آن است به صورت خام یا پخته در سالاد، انواع سسها، سوپ و انواع مواد غذایی به طور وسیع در جهان مورد استفاده قرار میگیرد. اکثرا گوجهفرنگی را در زمانی که به رنگ قرمز است استفاده میکنند و کمتر از میوه سبز آن استفاده میشود.
مهمترین ترکیبات گوجهفرنگی شامل حدود"90" درصد و یا کمیبیشتر آب میباشد و بقیه آن را پروتئین، چربی، قندهای مختلف از جمله گلوکز و فروکتوز، ویتامینهای آ، ث، کا، تیامین، ریبوفلاوین، پانتوتنیک اسید، اسید فولیک، ویتامین ای، اسید آمینههای ضروری، املاح معدنی از جمله کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، منیزیوم، مس، منگنز، کبالت، روی و آرسنیک میباشد و به تازگی وجود ید نیز در گوجهفرنگی گزارش شده است.
با توجه به ترکیبات یاد شده که فقط قسمتی از ترکیبات گوجهفرنگی را تشکیل میدهند میتوان به خواص کم نظیر آن پی برد. به همین دلیل در سالهای "1980" تا "1990" حدود "6000" مقاله تحقیقاتی در مورد تجزیه و شناسایی مواد ارزشمند این گیاه به چاپ رسیده است. با وجود این که مسلم است هنوز تحقیقات در باره گوجهفرنگی به پایان نرسیده و بسیاری از مواد و عناصر آن کشف نشدهاند ولی تحقیقات امروز حاکی از وجود مجموعهای از عناصر و مواد بسیار ارزشمند برای انسان در این گیاه میباشد که کمتر کسی از آن آگاه بوده و به همین دلیل به ارزش آن واقف نمیباشند.
املاح معدنی موجود در این گیاه با ارزش وظایف مهمی در بدن ایفا میکند که بسیاری از آنها در تحقیقات جدید پزشکی در حال بررسی است. گوجهفرنگی در بعضی افراد ایجاد حساسیت میکند که باید به آن توجه کرد. دانههای گوجهفرنگی دارای روغن میباشند که برای تهیه مارگارین، سالاد و صابون مصرف میشود.
در طب سنتی نقاط مختلف جهان، برای گوجهفرنگی اثراتی در جهت تسکین و بهبود بعضی بیماریها نظیر آسم، سرفه، آنفلوآنزا، امراض چشم، گوش درد، حصبه، برص و تب زرد قایل میباشند. در مراجع جدید علمیخاصیتهای ضد میکروب، ضد اسهال، هضم کننده و ادرارآور را برای آن ذکر کردهاند.
گر چه شباهتهایی بین ترکیبات گوجهفرنگی قرمز و سبز (نرسیده) وجود دارد، ولی رنگهای گیاهی موجود در گوجهفرنگی رسیده (قرمز) در سبز وجود ندارد و ممکن است گاهی در گوجهفرنگی سبز، مواد سمی وجود داشته باشد. با توجه به ارزش غذایی و اثرات جالب دارویی آن، استفاده روزمره و یا ممتد آن در رژیم غذایی توصیه میشود.
یکی دیگر از استفادههای باارزش گوجهفرنگی استفاده از ماسک آن برای خانمهاست. این مورد به خصوص برای کسانی که به گوجهفرنگی حساسیت ندارند مفید است. برای استفاده از این ماسک میتوان پس از استحمام که منافذ پوست بازتر میباشند یک یا دو گوجهفرنگی تازه را له کرده و برای مدت "15" تا "20" دقیقه روی پوست صورت پهن کرد و سپس با آب شستشو داد.
این ماسک به علت داشتن مواد ارزشمند میتواند در طراوت و شادابی پوست مؤثر واقع شود. البته باید ذکر کرد که استفاده از ماسکهای میوهها احتیاج به زمان طولانی دارد و باید هفتهای دو یا سه بار از آنها استفاده کرد. چرا که غلظت مواد مؤثر آنها نسبتا پایین بوده و اثرات آنها کند است و در مقایسه با ماسکهای شیمیایی که غلظت مواد آنها بیش از "20" برابر مواد طبیعی میباشند، احتیاج به مصرف مداوم و طولانی دارند ولی در عوض عوارض جانبی محصولات شیمیایی را به دنبال ندارند.
با توجه به این که خوردن سبزیهای تازه و انواع میوهها برای سلامتی و جلوگیری از چاقی بیرویه خانمها دارای اهمیت است، خوردن گوجهفرنگی به عنوان یک میوه باارزش در رژیم غذایی روزانه یا هفتگی توصیه میشود.
مصرف مداوم گوجه فرنگی، خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش می دهد. این عامل موثر لیکوپن نام دارد که یک آنتی اکسیدان است و باعث قرمز رنگ شدن میوه و سبزیجات می شود و در برابر رادیکال های آزاد و زیان آور اکسیژن محافظت می کند.
تحقیقی که بر روی "32" بیمار مبتلا به سرطان پروستات انجام گرفته، نشان داد مقدار لیکوپن در بافت پروستات افرادی که در رژیم غذایی آنها گوجه فرنگی و فراورده های آن وجود دارد، زیاد است. آسیبهای ناشی از سرطان پروستات در این افراد 28 درصد کمتر از دورانی بوده که گوجه فرنگی مصرف نمی کردند.
این آمار، تاثیر زیاد گوجه فرنگی و لیکوپن موجود در آن در پیشگیری و درمان سرطان پروستات را نشان می دهد. که می توان از این ماده به عنوان یک مکمل غذایی در رژیم بیماران استفاده کرد.
رادیکال های آزادی که از اکسیژن به وجود می آید می تواند بسیار زیان آور بوده و تومورهای خطرناکی را ایجاد کند