دانلود تحقیق مدیریت در نظام آموزش

مقدمه:

امروزه اهمیت فرایند مدیریت بر کسی پوشیده نیست.((کشورهای صنعتی پیشرفته ازدهها سال قبل به این مقوله توجه داشته اند و عملا“ توسعه خویش را مدیون بهبود شیوه های مدیریت میدانند)) (محمدرشیدی،جایگاه برنامه ریزی آموزشی درفراگردمدیریت،مدیریت دولتی،23،دوره جدید،33،1372 )در حالیکه کشورهای درحال توسعه هنوز در گیر مسایل و مشکلاتی از قبیل فقر، رشد نرخ جمعیت ،نرخ بالای بیکاری،تورم افسارگسیخته،اتلاف سرمایه های گرانبهای انسانی و مادی و…هستند که سیستم مدیریت بخصوص نظام آموزشی این کشورها از حل آن ناتوان است.به عنوان مثال:خسارات اقتصادی ناشی از شکست تحصیلی دانش آموزان در مدارس ایران در فاصله سالهای 1365 تا 1371 مبلغ 394 میلیارد ریال بوده است .

نیاز به مدیریت و رهبری در همه زمینه های فعالیت اجتماعی امری محسوس و حیاتی است.منابع انسانی و مادی عظیم بدون هدایت و رهبری لایق بزودی رو به اضمحلال و نابودی میرود.

(علی علاقه بند،اصول مدیریت آموزشی، تهران ،انتشارات دانشگاه پیام نور1369 ص1 )

پیتردراکر در مورد اهمیت مدیران در سازمانها می گوید:

((مدیران کمیاب ترین و در عین حال با ارزش ترین سرمایه سازمانها هستند))peter drucke

اما میان در میان مدیران آموزشی به عنوان اداره کنندگان یا مسئولین سازمانها و واحدهای آموزشی عوامل اصلی و تعیین کننده آماده سازی و تأمین نیروی انسانی دیگر نهادهای تولیدی و خدماتی در جامعه هستند که نقش اساسی و حیاتی در رشد و توسعه جامعه ایفا میکنند و همچنین عامل موفقیت در امر بهسازی و حتی بازسازی این سازمانها محسوب می گردند،چرا که مدیریت و مدیران آموزشی لایق و آگاه قادرند با بهره گیری ازتواناییهای ذاتی،دانش تخصی و تجربیات شغلی اهداف سازمان را با صرف منابع کمتر و کیفیت بهتر تحقق بخشند و اثربخشی و کارآیی سازمان را ارتقاء دهند.

 (علی شیرازی ،مدیریت آموزشی، مشهد ،انتشارات جهاد دانشگاهی 1373 ص32)

وظیفه اساسی مدیریت آموزشی کمک به فراهم آوردن زمینه ها و شرایط مناسب کار برای معلمین و دانش آموزان وتحقق هدفهای آموزشی و پیشبرد مؤثر آموزش و یادگیری و در نتیجه پیشرفت امور آموزشی است.

اگر مدیران مدارس بخواهند شرایط مناسب تحصیل و رشد دانش آموزان را فراهم آورند تا آنجا که امکان دارد باید ایجاد توسعه و گسترش روابط حسنه بین معلمین ،هدفهای سازمان را از طریق رضایت مسندی معلمان بوجود آورند.

یک مدیر بوجود آورنده جو مدرسه است.

ارزشها و اعتقادات و اقدامات مدیر بر رفتار دیگران اثر میگذارد.

یک مدیر ممکن است نبوغ و خلا قیت را تشویق کند یا مدرسه را همچون کارخانه ای اداره نماید.

مدیر ممکن است راههای سازنده را برای نیل به اهداف پیشنهادکند.

ارتباطاتبین اعضا را بهبود بخشد و دیگران را در تصمیم گیریها شریک نماید.

در هرصورت اقدام مدیر در انجام کارها بر جو سازمان اثر می گذارد چون:

1-تصمیم اجرایی ،رضایت یا عدم رضایت شغلی را تحت تأثیر قرار می دهند.

2-اعضای سازمان در عکس العمل به عملکرد های مدیریت یکسان نیستند.

3-عملکردهای مدیریت و رسیدن برای تعیین روندها و شرایط محسوب میشوند که می توانند حل مسایل سازمانی را تسهیل نمایند یا اثر بخشی عملکرد سازمانی را مانع شوند.

بیان مسئله:

در زمان بوجود آمدن علم مدیریت تا کنون در زمینه های بسیاری بخصوص مدیریت ، پژوهشهای متعددی در کشورهای پیشرفته انجام شده است .

با مشخص شدن اثرات مثبت و منفی آن در زمینه های تحقیقاتی ،پیشنهادهایی کاربردی در بهبود کیفی و کمی امر مدیریت ارائه گردیده است.

در کشور ایران نیز پژوهشهای متعددی در زمینه مدیریت انجام پذیرفته است.

با وجود این ،هنوز شیوه های مدیریتی ،بخصوص در مدارس تا حدودی نا شناخته مانده است و پیشنهادهای کاربردی مؤثر در بهبود کیفی مدیریت ارائه نگردیده است.

شناخت و به کار گیری مبانی علمی سبکهای مدیریتی ، از ضروریات مهم و حیاتی در نظام آموزش و پرورش می باشد.لازم است مورد توجه قرار گیرد،اثرات مثبت و یا منفی هر کدام از سبکها شناخته شوندتا شیوه های مؤثر ترغیب و شیوه –های نا مناسب کنارگذارده شوند.در واقع برای سنجش میزان موفقیت یک مدرسه و یا یک مجتمع آموزشیو یا حتی میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به بررسی نحوه مدیریت در آن سازمان می پردازند.

لذا در این تحقیق سعی خواهد شد ((رابطه بین نوع مدیریت مدیران آموزشی مدارس راهنمائی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان)) بررسی شده و به سؤال تحقیق یعنی ((آیا رابطه ای بین نوع مدیریت آموزشی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان وجود دارد؟)) پاسخ داده شود  و با توجه به نتایج تحقیق ، پیشنهادهای لازم ارائه گردد. 

اهداف تحقیق به دلیل اینکه تحقیقات علمی کافی در زمینه مطالعه و بررسی رابط بین نوع مدیریت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان انجام نگرفته است ،و این امر در آموزش و پرورشدارای اهمیت خاص در زمینه اعتلای مسائل علمی،فرهنگی، اقتصادی،اجتماعی و … در جامعه می باشد.

از این رو پژوهش حاضر ، بررسی و مطالعه بین نوع مدیریت آموزشی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را هدف اصلی خود قرار دادهتا از این طریق روشن کند که چه نوع مدیریت آموزشی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مؤثر است ،تا به دست اندرکاران با توجه به جنبه های مختلف پیشنهادهای لازم جهت اعمال نوع مدیریت در مدارس را ارائه دهد.

اهمیت و ضرورت مسئله تحقیق:

چیزی که امروز به آن آموزش و پرورش گفته می شود،حتی در بهترین مدارس و دانشکده های ما به طور یأس آوری نا بهنگام و بی مورد است .والدین محصلین از آموزش و پرورش انتظار دارند که بچه هایشان را برای زندگی در آینده آماده سازد.

آموزگاران هشدار میدهند که بی بهره شدن از آموزش و پرورش مناسب شانس و اقبال بچه ها را در دنیای آینده تباه می کند.

مدرسه های ما به جای آنکه به جامعه جدیدی که در حال پیدایش است چشم داشته باشند، به یک سیستم در حال مرگ واپسین می نگرند .همه توانائیشان  در این جهت بکار گرفته می شودتا انسانهایی شبیه به ابزار درست کنند و تحویل دهند،انسانهایی که بتوانند در سیستم مختصری که قبل از خودشان خواهد مرد به زندگی ادامه دهند.

(الوین تافلر،شوک آینده،ترجمه حشمت ا… کامرانی،چاپ اول ،تهران،انتشارات مترجم،72 ،ص410 )

بی شک در نظام آموزشی فعلی ما تلاشهای فراوانی برای بهبود چنین وضعی صورت می گیرد که سالانه بخش بزرگی از درآمدهای ملی برای گسترش و

بهبود کارهای آموزشی اعم از تهیه تجهیزات آموزشگاهی،احداث مدارس و مؤسسات آموزشی جدید، پرداخت مستمری به کارکنان و بازنشستگان ،ایجاد و تشکیل کلاسهای ضمن خدمت و… صرف می شود .با وجود این مدارس ما هنوز به شیوه هایی که در نیم قرن گذشته شکست آفرین بوده اند اداره می شود .(علی علاقه بند مبانی نظری و اصولی مدیریت آموزشی ،چاپ دوم،تهران،انتشارات بعثت،سال71 ص3)

از اواسط قرن بیستم مدیریت و رهبری آموزشی دستخوش تحولات و تغییرات قابل توجهی شده است و از رفتارهای مدیریت و رهبری آموزشی در کشور ایران با تحولات و خلاقیتهای آموزش و پرورش در جهان همخوانی ندارد واز مطالعه و تحقیق در مورد مسائل آموزشی در مدارس خبری نیست.

تا زمانی که اقدام به مطالعه و تحقیق از نوع کاربردی نشود و شیوه های اثر بخش مدیریت در مدارس شناسایی نشود نباید به روابط اجتماعی و اقتصادی صحیح و بالنده و از همه مهمتر به اعتلای فرهنگ خود امیدوار باشیم.

در ادبیات مدیریتی شاهد سبکهای مختلف مدیریتی هستیم که هر یک حاصل تحقیقات دامنه دار و تجربیات گرانبهای مدیران برجسته و نظریه پردازان مشهول مدیریت است.

اکثر این نظریه ها و سبکها اثر بخشی خود را در بوته آزمایش نشان دادند.

مدیرانی که تنها به یک بعد (رابطه-کار)تأکید داشته اند از اثر بخشی مطتوبی برخوردار نبوده اند.

تنهامدیرانی کارا و اثر بخش بودند که همزمان به هر دو بعد رابطه و کار با قوت بیشتر توجه داشته اند .

از اینرودر این تحقیق در صدد هستیم نشان دهیم که: 1-آیامدیران مدارس به حضور در محل کار و اجرای مقررات اداری از طرف دبیران تأکید دارند ؟

2-اولویت نیروی انسانی را مورد توجه قرار داده و برای حفظ رابطهدوستانه در محیط کاری تلاشی میکنند ؟

با انجام این تحقیق مدیران میتوانند با یک نگرش اصلاحی به سبک مدیریت خود بازنگری نموده و پیشرفت تحصلی یا عدم پیشرفت تحصیلی دانش آموزان خود را از این زاویه مورد بررسی قرار دهندو از طرف دیگر نتایج این تحقیق میتواند مورد استقاده مسئولان و برنامه ریزان امر تعلیم و تربیت قرار گیردودر جلوگیری از افت تحصیلی با اصلاح سبک مدیریت مدیران مدارس اقدام نمایند.

فرضیه های تحقیق :

فرضیه اهم تحقیق:

(( بین سبک مدیریت دبیران آموزشی و پیسرفت تحصیلی دانس آموزان رابطه وجود دارد.))

فرضیه یک:

((سبک مدیریت رابطه مدار مدیران آموزشی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه سوم راهنمایی رابطه وجود دارد.))

فرضیه دو:

((سبک مدیریت کار مدار مدیران آموزشی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه سوم راهنمایی رابطه وجود دارد.))

تعزیف مفاهیم و واژه گان :

1-سبک عبارت است از تعبیر و تفسیر افراد و گروهها از الگوههای رفتاری ثابت مدیر در کار باما و از طریق آنان .(علی رضاییان ،کدامین سبک مدیریت ،نشریه علوم تربیتی 3-4 ،1367)

2-کلمه سبک دقیقأ برابر است با روشی که رهبر پیروان را تحت نفوذ خود قرار دهد ،(fred luthans .organizatinal.behavior,sixth edition mc grow –hill,1992,P.299  )

سبک عبارت است: از زیر بنای ساختارنیاز فرد ،که رفتار او در وضعیتهای مختلف بر می انگیزد .(خلیلی شورینی-1373،ص35 )

3-سبک رهبری یک فرد عبارت است از (( الگوی رفتاری که مدیر هنگام هدایت کردن فعالیتهای دیگران از خود نشان میدهد.(پال هرسی و کنت بلاز چارد،مدیریت رفتار سازمانی ،ترجمه علاقه بند سال 65 ص85)

سبک رهبری عبارت است از ((رفتار ویژه رهبر به منظور انگیزش گروه برای تحقق پاره ای از هدفها.)) (هنسن،مدیریت آموزشی و رفتار سازمانی ،ترجمه نائلی 1370 ص274)

مدیریت عبارت است از ((کار با، افرادوگروهها به منظور کسب اهداف سازمانی ))

(علی رضائیان ،مدیریت رفتاری سازمانی، سال 72 ص188)

5-مدیریت کارمدار(task oriented) عبارت است از توجه مدیریت به اهداف سازمانی از طریق اعمال قوانین و ساختار رسمی سازمان.در این سبک مدیریت ،مدیر تلاش میکند به اهداف سازمانی برسد،آنچه برای مدیر مهم است رسیدن به هدف سازمان می باشد.

مدیریت کار مدار:

مدیران وظیفه مدار کسانی هستند که رضایت اصلی را از انجام کاربه دست می آورند و عزت نفس خود را از دست یابی به هدف حاصل میکنند نه از روابطشان با دیگران.(خلیلی شورینی 1373 ص138)

6-مدیریت رابطه مدار عبارت است از :توجه مدیریت به نیازها و مسائل انسانی از طریق برقراری روابط با زیردستان و رسیدن به اهداف سازمانی و یا فردی با توجه

به ابعاد انسانی .

مدیریت رابطه مدار:برخی از مدیران رضایت عمده خود رااز روابط شخص خوب با دیگران بدست می آورند در واقع زمانی احساس راحتی میکنند که روابط خوبی با دیگران داشته باشند ،عزت نفس آنها تا حدود زیادی بسته به این است که اطرافیان چه نظری نسبت به آنها ابراز می دارند (خلیلی شورینی 1373 ص138 )

7-پبشرفت تحصیلی Acadamic Achievment  ،منظور افزایش کمی نمرات درسی دانش آموزان در یک مقطع زمانی معین یکسال است.

پیشرفت تحصیلی:اصطلاحی به معنای موفقیت در کسب معلومات یا مهارتهای اکتسابی عمومی یا خصوصی در موضوعهای درسی است که معمولا“ بوسیله آزمونهای میزان شده standard dized test وآزمونهای معلم ساخته teacher made test  اندازه گیری می شود.(علی اکبر سیف،  اندازه گیری و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ،سال1371 ،ص41)

خلاصه روش اجرای تحقیق:

نوع تحقیق:

نوع تحقیق توصیفی-استنباطی و کاربردی است !

این تحقیق شیوه های مدیریت ، مدیران آموزشی مدارس واسطه آن با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را بررسی و ارزیابی میکنند.

هدف عمده این تحقیق شناسایی سبک های موجودمدیران آموزشی جامعه آماری میباشد ،به تعبیردیگر شناسایی سبک های مدیریتی است که در فرضیه های تحقیق عنوان شده است و همچنین بررسی رابطه هر یک از سبکهای مورد نظر در جامعه

آماری با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است .هدف عمده دیگر این تحقیق استفاده کاربردی و عملی است که موقعیت شیوه های مدیران آموزش مدارس مورد نظر را بررسی و تجزیه و تحلیل نموده و از یافته های بدست آمده در جهت ترویج سبکهای اثر بخش و نهی سبکهای غیر اثر بخش استفاده نماید.

در این تحقیق جمع آوری اطلاعات علاوه بر استخراج داده ها از سایت رایانه ای امور امتحانات منطقه 15 شهر تهران از طریق پرسشنامه نیز انجام گرفته است .

خلاصه روش انجام تحقیق :

الف)روش کتابخانه ای :جهت بررسی و مطالعه ای نظری موضوع و دسترسی به اطلاعات اولیه مطالعات کتابخانه ای با استفاده از کتب ،مجلات،نشریات مرتبط با موضوع انجام گرفته است.

ب)روش میدانی :

1)جهت شناسایی و تعیین سبکهای مدیریتی پرسشنامه تهیه شده و در بین دبیران توزیع و جمع آوری گردیده است.

2)جهت تعیین پیشرفت تحصیلی با مرا جعه به سایت رایانه واحد امتحانات منطقه 15 و معدل دانش آموزان پایه سوم راهنمایی خرداد سال تحصیلی 81-82 انتخاب و میانگین معدل محاسبه شده و همچنین تعداد قبول شدگان ،تعداد مردودین استخراج گردیده است.

جامعه و نمونه آماری مورد پژوهش :

1)جامعه آماری:

منبع گرد آوری اطلاعات در این پژوهش کلیه کارکنان و دبیران و سایت رایانه ای واحد امتحانات منطقه 15 و 30 آموزشگاه راهنمایی دخترانه و پسرانه منطقه 15 شهر تهران که به لحاظ گستردگی ووسعت این منطقه دارای ویژگیها وخصوصیاتی است که از لحاظ وضع اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی،تربیتی،سیاسی،و… احتمالا“ دارای تفاوتهایی باشد.

2)نمونه آماری پژوهش:

از آنجایی که دسترسی به کلیه افراد جامعه آماری به لحاظ وسعت و پراکندگی منطقه15 شهر تهران امکان پذیر نبوده از اینرو ابتدا منطقه15 آ.پ.شهر تهران 5 منطقه تقسیم و حجم نمونه از این منطقه به روش ((نمونه برداری تصادفی ساده))

انتخاب گردیده اند، منطقه به 5 قسمت شمال،جنوب،شرق و غرب و مرکز تقسیم گردیده و از هر قسمت 6 مدرسه به طور تصادفی انتخاب گردید که سه مدرسه پسرانه و سه مدرسه دخترانه مورد آزمون قرار گرفت.

ضمنأ سایت رایانه ای واحد امتحانات منطقه 15 شهر تهران کلاسهای سوم راهنمایی محاسبه میانگین معدل دانش آموزان برای یکسال تحصیلی انتخاب و مورد استفاده قرار گرفته است .

ابزار گرد آوری اطلاعات:

وسیله گرد اوری اطلاعات علاوه بر مطالعات و بررسی ادبیات و مراجعه حضوری و استخراج داده های لازم از سایت رایانه ای منطقه 15 شهر تهران ،یک پرسشنامه 30 سؤالی محقق ساخته از پایان نامه کارشناسی ارشد دانشجو حسن نجاری که در رابطه با سبک مدیریت پژئهش نموده است انتخاب گردید این پرسشنامه با استفاده از طیف یا مقیاس لیکرت نگرش دبیران و کارکنان را در مورد سبک مدیریت مدیر می سنجد.

این پرسشنامه با استفاده از طیف کلمات کاملا“ موافقم ،موافقم،مطمئن نیستم مخالفم و کاملا“ مخالفم ساخته شده و افراد نمونه میزان موافقت یا مخالفت خود را با هر یک از سؤالات پرسشنامه که یکی از ویژگیهای سبک مدیریتی را توصیف می نمود اعلام می کردند

روشهای آماری تجزیه و تحلیل داده ها : در این پژو هش پس از اجرای آزمون بر روی گروه نمونه و گردآوری داده ها و پس از بررسی و انتخاب پرسشنامه ها ابتدا جوابهای پرسشنامه ها جهت تعیین سبکهای مدیریتی مدیران مدارس امتیاز بندی شده و میانگین های امتیازات سبکهای مدیریتی برای یکایک مدیران مدارس نمونه توسط کامپوتر محاسبه و سبک مدیریتی هر کدام از مدیران تعیین گردید.

برای تعیین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان درصد معدل نمرات یکسال آنها محاسبه شد،بعد از این مراحل برای تعیین تغییرات معدل دانش آموزان و سبک مدیریتی مدیران مدارس از ضریب هبستگی استفاده شد.

بخش اول: بررسی و پیشینه پژوهش حاضر بخش د وم : تعریف مدیریت آموزشی وظایف مدیریت آموزشی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان فصل دوم ادبیات تحقیق بخش سوم: سبکهای مدیریت سبکهای مدیریت هرسی و بلانچارد سبکهای مدیریت لیکرت سبکهای راف وایت و رونالدلپیت سبکهای مدیریت جان کی همفیل سبکهای مدیریت کونتزو اودائل سبکهای مدیریت مطالعات میشگان سبکهای مدیریت مگ گریگور سبکهای مدیریت تانن بام و اشمیت بخش اول : بررسی و پیشینه پژوهش حاضر: (( پژوهش امری گروهی است.هر مطالعه ضمن آنکه مبتنی بر مطالعات قبلی است،خود نیز مقدمه و پایه ای برای مزالعات بعدی است هر قدر ارتباطها و پیوندهای ممکن یک مطالعه با مطالعات قبلی و تئوریهای موجود بیشتر باشد ، اهمیت و سهم آن مطالعه در بسط دانش آدمی بیشتر خواهد بود.)) ( حیدر علی هومن ،پایه های پژوهش در علوم رفتاری، 1370 ،ص67 ) بنابراین با بررسی ای که در مورد پیشینه تحقیق انجام گرفت ملا حظه شد که تعدادی تحقیق در زمینه مدیریت صورت پذیرفته است، این تحقیقات گر چه دقیقأ مشابه تحقیق حاضر نیستند اما تعدادی از آنها دارای زمینه مشترک بسیاری با موضوع این پایان نامه داشته اند که بر اهم آنها اشاره میشود .

1)بهناز مهاجران : (( بررسی سبک رهبری و اثر بخشی رفتار مدیران مدارس متوسطه شهرستان ارومیه )) ((پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشکده علامه طباطبائی 1373 .)) تحقیق مذکور به بررسی رابطه میان سبک رهبری و اثر بخشی رفتاری مدیران مدارس متوسطه شهرستان ارومیه پرداخته و اثر متغیر هایی از قبیل :سن ،جنسیت، رشته تحصیلی ،سابقه آموزشی و سابقه مدیریتی مدیران آموزشی را نیز در اثر بخشی رفتار مدیران مدارس این شهرستان مورد ارزیابی قرار داده است.

نتایج تحقیق نشان می دهد که مدیران رابطه مدار نسبت به مدیران وظیفه مدار دارای اثر بخشی رفتاری بالاتری هستند.

محقق در فصل نتیجه گیری و پیشنهادهای پایان نامه خویش با تأکید بر توجه به باز دهی بالای مدارس ،شیوه مدیریت رابطه مداری را در مدارس این شهرستان توصیه نموده است .

2)محمد رضا اردلان : (( بررسی رابطه مداری و کار مداری در مدیریت مدیران مدارس راهنمائی تهران .)) (( پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران ،1370 )) در این تحقیق محقق سعی نموده که رفتار مدیران آمـوزشی و تفاوت روشـهای آنـان را با در نظـر گرفـتن جنس مدیـران ، بر اساس تئـوریهای کلاسیـک ، نئو کلاسیک دانش مدیریت ، مورد بررسی قرار دهد .نتایج تحقـیق نشان مـی دهد که بین سبکهای مدیران و همچـنین بین منـاطق مختـلف آموزش و پـرورش از لحاظ سبک مدیریت تفاوت معنی دار وجود دارد و شیوه مدیریت اغلب مدیران زن و مرد رد مدارس راهنمائی به سبک رابطه مداری میباشد و گرایش به رابطـه مداری در مدیران زن بیشتر از مدیران مرد است.

3)آقای غلامرضا الهام در سال78-79 در مطالعات خود به بررسی سبکهای رهبری مدیران مدارس ابتدائی و راهنمائی شهرستان اندیمشک و رابطه آن با میزان رشد حرفه ای معلمان پرداخته است که به این نتایج دست یافته است .

الف) بین سبک رهبری مدیران وظیفه مدار قوی ورشد شغلی و حرفه ای سطح پایین معلمان رابطه وجود دارد .

ب)بین سبک رهبری مدیران وظیفه مدار ضعیف و رشد شغلی و حرفه ای متوسط معلمان رابطه وجود دارد.

4)و در تحقیق دیگری آقای علی اکبر عظیمی دانشجو کارشناسی ارشد دانشگاه تهران در سال 1376 –به بررسی تأثیر سبک مدیریت بر میزان شناخت و توجه مدیران به عوامل انگیزشی معلمامان در مدارس پرداخته است .

که در این تحقیق محقق به این نتیجه رسیده است که سبک مدیریت در بالا رفتن میزانانگیزش معلمان تأثیر دارد.

در خارج از کشور نیز پژوهشایی نیز در این زمینه انجام شده است که به بعضی از آنها اشاره می گردد : -ریزو هاوس (1970 ) در زمینه رهبری آمرانه وارتباط آن با خشنودی شغلی و ابهام نقش زیر دستان در یک کارخانه سازنده صنایع سنگین پژوهشی را انجام دادند و در بررسی های خود به این نتیجه دست یافتند : بین سبک و خشنودی شغلی رابطه معنا داری وجود دارد و هنگامیکه نقش زیر دستان مبهم باشد بین سبک و خشنودی زیر دستان رابطه منفی وجود دارد.

(شکر کن ، صص 513-451 ، 1373) -لوتانزوباکو ضمن اعتماد بر تأثیر متغیرهای میانجی بر نوع رهبری مدیر و تعهد سازمانی زیر دستان در پژوهشهای خود پی بردند.

بین سبک رهبری آمرانه مدیران با تعهد سازمانی زیردستان رابطه مثبت وجود دارد (شکر کن ، صص 513-451 ،1373 ) بخش دوم : پیشینه مدیریت آموزشی: نهضت مدیریت علمی واصولی که تبلیغ می کرد مدیریت آموزشی را متأثر ساخته و توجه اندیشمندان ومحققان آموزشی را به خود جلب نمود .

هواداران مدیریت علمی در نظامهای آموزشی به کاربرد اصول آن همت گماشتند .

آنها مدرسه را مشابه کارخانه تلقی می کردند که درآن دانش آموزان مانند مواد خام ، باید در فرا گرد process آموزش و پرورش ، متناسب با کیفیت و مشخصات مورد انتظار جامعه تغییر و تحول پیدا کند.

بنا بر این نظامهای آموزشی باید برای تحقق این هدف کارکنان واجد صلاحیت ، ابزارها و روشهای فنی ویژه مورد نیاز با معیارها و استانداردها از پیش تعیین شده فراهم سازند.

(علی علاقه بند، مبانی نظری و اصول مدیریت آموزشی پیشین ، ص76 ) طالبان اولیه مدیریت آموزشی ، گرچه دقت نظر مهندسان انسان را نداشتند ولـی همانند مدیـران علمی تیلور رفتار سازمان آموزشی را مورد تجزیه و تحلیـل قرار می دادند و سعی می کـردند که اصول مدیریت علمی را در محیطهای آموزشـی پیاده کنند و پیشنهادهایی در جهت انجام مؤثر امور و به حداکثر رساندن کارایی سازمان ارائه دهند.

تجزیـه و تحلیـل مدارس به وسیـله ریموند کالاهان ramond callahan در سالهای 1930 تا 1910 فعالیتهای متأثر از اصول مدیریت علمی را بخوبی نشـان مـی دهد .

با ایـن حـال تا سـال 1940 مدیریـت آموزشـی تحت تأثیر مطالعات هارثورن قرار داشت .مدیریت دموکراتیـک تصمیم گیـری دموکراتیک و تدریس دموکراتیـک شعـار این دوره بود ،تـا سال 1950 مدیریت آموزشـی بیشتر تحت تأثیر فرضیه های تئوریک قرار داشت ولی در سالهای 1960 تا 1950 رفتار گرایان پا به عرصه وجود گذاشتند و نهضتی جدی برای مطالعه و تدریس مدیریت آموزشی به وجود آوردند و از این طریق مفاهیم زیادی از دیگر رشته –های علمی در مورد مدیریت آموزشی گرد آوری شد.

در دهه 1970 بحرانهای اجتماعی و سیاسی مانند بحرانهای نفتی و رکورد اقتصادی در غرب مطالعات تئوریک و عملی در مدیریت آموزشی را تحت تأثیر قرار دادو انتقاداتی نیز بر رویکرد Approach علوم رفتاری مطرح گردید به طوری که ((گریفتیز)) Griffiths مدیریت آموزشی را تاسال 1979 به عنوان رشته ای درآشوب روشنفکری توصیف می کند.

ولی در سال 1979 با انتشار مقاله ای از طرف (( ران ادموندز)) که رهبریت قوی اداری را یکی از خصوصیات مدارسی که در زمینه تدریس ،اثـر بخش بودنـد (فیلیپ هالینجر،پیشینین ص57 ) معرفی کرد.

این موضوع نقطه عطفـی شد که توجهی مجدد به مدیریت آمـوزشی را جلب نمود و در اواسط دهه 1980 منجـر به ظهور رهبریت آموزشـی تدریس گـرا گردید که استاندارد آموزشی جدیدی برای مدیـران تعیین مـی کرد .در ایـن الگو مهمترین منبع دانش برای رشد برنامه های آموزشی در مدرسه تلقـی می گردید.

در ایالات متحده مراکز آموزشی ایجاد گردید که بتواند توانایـی هایی از قبیل توانایی بهبودبخشیدن روشهای تدریس معلمین .

داشتـن انتظـار بیش از حد معـلمین ودانش آموزان ،سرپرستـی نـزدیک در کلاسهای درس ،هماهنگی مواد درسی و نظارت بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را در مدیران پرورش دهند .

به لحاظ ظهور متغیرهای محیطی جدید دردهه 1990 بطورکلی عقیده گروهی بر این است که نظام آموزش و پرورشدانش آموزان را بطور کارا و مؤثر برای ایفای نقششان در جامعه آینده آماده نمی کند ،از اینرو سیاستگزاران آموزشی بر آن شدند تا فرضهای اساسی و زیر بنای آموزش و پرورش را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهند .

پیشنهادهای این افراد بر این فرض استوار است که نیاز بیشتری به روشهای پویا وجامع درتدریس و یادگیری وجود دارد ،در نتیجه مواردی چون تعویض اختیار از نواحی آموزش و پرورش به مدارس در ارتباط با تصمیم گیریهای مرتبط با مواد درسی ،افزایش نقش معلمین و والدین در فرایند تصمیم گیری و تأکید بیشتر بر تدریس پویا و یاد گیری فعالانه را پیشنهاد می کند.

تعریف مدیریت آموزشی : (( مدیریت با تئجه به ارزشهای حاکم بر جوامع و زیر بنای اعتقادی وفلسفه اجتماعی آن تعریف می شود .)) ( خدا مراد شیالی ،مدیریت مطلوب در آ.پ.،مدیریت در آ.پ شماره 3 سال دوم ،ص43، سال 72 ) به زعم دکتر کمبل وایلز Wiles مدیریت و رهبری آموزشی دارای معانی و مفاهیم مختلفی است و هر کس بر حسب تجارب و احتیاجات ومقاصد خود برای آن مفهومی را در نظر می گیرد .

فرهنگ لغات بین المللی تعلیم و تربیت مدیریت آموزشـی را (( بکار بردن تکنیکها و روشهای اداره سازمان های تربیتی با در نظـر گرفتن هدفها و سیاستهای حکی تعلیم و تربیت )) تعریف می کند.

(سید محمد میر کمالی رهبری و مدیریت آموزشی ،چاپ اول ،سال 73 ، ص34 ) از نظر کنزویج Kenzevich مدیر آموزشگاهی فرایند اجتماعی مربوط به هویت دادن ،نگهداشتن ، برانگیختن ، کنترل کردن ووحدت بخشیدن تمام نیروهای رسمی و غیر رسمی انسانی و مادی سازمان یافته در یک نظام واحد و یکپارچه می باشد که برای دستیابی به هدفهای از پیش تعیین شده طراحی شده است.

دکتـر میر کمـالی مدیریت آموزشـی را (( فراینـدی اجتمـاعی می دانـدکـه با بکارگیری و مهارتهای علمی ، فنی ،و هنری کلیه نیروهای انسانی و مادی را سازماندهی و هماهنگ نموده و با فراهم آوردن زمینه های انگیزشی و رشد ، با تأمین نیازهایی منطقی فردی و گروهی معلمان دانش آموزان و کارکنان به طور صرفه جویانه به هدفهای تعلیم و تربیت میرسد )) دکتر وایلز بر این اعتقاد است (( هر عملی که بتواند معلم را در امر آموزش یک یک قدم پیش تر ببرد مدیر و رهبر آموزش خوانده می شود )) (کیمبل وایلز ،مدیریت و رهبری آموزشی ترجمه:طوسی مرکز آموزش مدیریت دولتی 1370 ص5) هدایت و رهبری آموزشی در محیط مدرسه محدود به فردی که عنوان مدیر یا راهنمـا را دارد نمـی شود.

از نظـر وی رئـیس آ.پ ، مدیـر مدرسـه ،دبیـران ، متخصصین وسایل سمعی بصری ،فیلمهای آموزشی ،کتابدار و حتـی سـرایدار مدرسـه که بتواند قدم مثبتی در امر آموزش بردارد رهبر و مدیر آموزش تلقی میگردد به این دلیل که هر یک از آنان به گونه های مختلف می توانند دبیران و همکاران خودشان را در جهت آموزش دانش آموزان یاری کنند .

همه متخصصین امور آموزشی ، دستیابی به اهداف تعلیم و تربیت را هدف عمده وروشن مدیـریت آموزشی میدانند.

ایـن در حالـی است که بسـیاری از مـدیران آمـوزشی مـدارس ما نظر روشـن و قاطعی دربـاره اهـداف سازمانهای آموزشی ندارند.

وظایف مدیریت آموزشی : (( تحقیقات نشان داده است که مدیران آموزشی از آنچه شرح وظایف برای آنان تعیین نموده است مسئولیتهای گسترده تری برعهده دارند.)) (بروس بارنت ، شماره 3 ، سال دوم ص16 ، 1372 ) مدیران آموزشی علا وه بر تعقیب وظـایفی ماننـد برنامه ریزی ،سـازماندهی ،نظـارت وکنتـرل انـگیزش ، ارتباطـات هـدایت و تـصمیم گیری وظیفه دارند به کیفیـت امـر آموزش و یادگیری توجه خاص مبذول دارند .

مدیران آموزشی باید توجه داشته باشد که ساختار سـازمانی ،وسایل و تجهیزات آموزشی ، جو سازمانی ،امکانات و تسهیلاتی هستند که برای آموزش بهتر می توان آنها را در اختیار قرار گرفت .

اکثر دبیران و دیـگر اعضای سازمـان برای تحقق امـر تـدریسی و آموزش بهتر دارای استعداد بالقوه و بالفعل بیشتری هستند، موانع بسیاری از قبیل :جو نامناسب سازمانی ، عدم علاقه دبیـران به امر آموزش و تدریس ، نبـود فـکر خلاق ، نبود حسن رابطـه با مدیر ،اعمال تبعیض از طرف مدیر ، پایبندی دبیر به نگرش و باورهای شخصی ، عدم وجود ارزشیابی مؤثر و برانگیزاننده ،وضع اقتصادی نامطلوب ،عدم عدالت اجتماعی و بسیاری مسایل دیگر باعث می شود که دبیران ودیـگر اعضای سازمان آموزشی وظیفه دارد تا آنجا که به حیطه کاری او مربوط می شود با برقراری روابط انسانی با اعضای سازمان در رفع محدودیتها و موانع تلاش کند و با اعمال یک محیط آموزشی سرشار از احساسات و عواطف انسانی به شکوفایی و آزاد ساختن استعدادهای اعضای سازمان خود کمک کند.

مدیریت آموزشی برای ارتقاء کیفی آموزش و پرورش یک الزام است ، ابعاد پیچیده و گسترده وظایف آموزشی به مدیـرانی بـا بینش عمیـق وانعطاف پـذیری تـوأم با دانش مدیریت نیاز دارد .

از اینرو وظایفـی را که بـر مدیریـت آموزشی قایـل شده اند اشاره می شود .

(( 1- نظارت و راهنمایی دبیران یا معلمان 2- برنامه ریزی آموزشی 3- روابط اجتماعی و فرهنگی در مناسبات انسانی 4- ایجاد و استقرار تغییر 5-ارزشیابی 6- اجرایی 7- میانجی و یاور در حل مشکلات 8- حسابرسی و کنترل امور مالی و بودجه و پشتیبانی تدارکاتی 9- مشاوره و راهنمایی تحصیلی، شغلی، روحی و روانی دانش آموزان 10- رشد سازمانی و امور کارکنان )) (محمد رضا بهرنگی ،مدیریت آموزشی و آموزشگاهی چاپ اول تهران ،انتشارات خود مؤلف ،سال 1371 ،ص46-45) در جای دیـگر هدف اصلـی مدیریـت آموزشـی را تسهـیل و پیشـبرد امر آموزش و یادگـیری داشته و وظایفی را که مستقیما“ با فعالیتهای آموزشـی و پرورشـی ارتباط می یابند بهه شرح زیر بین می کند: (علی علاقه بند ،مقدمات مدیریت آموزشی ،1372 ،ص 167 ) 1- برنامه آموزشی و تدریس 2- امور دانش آموزان 3- امور کارکنان آموزشی 4- روابط مدرسه – اجتماع 5- تسهیلات و تجهیزات آموزشی 6- امور اداری و مالی سرانجام دکتر وایلز در یک تعریف کلی وظایف آموزشی را به پنج دسته ،مهارت رهبری، مهارت در استفاده از روابط انسانی ،مهارت در روابط گروهی ،مهارت در امور استخدامی و مهارت در ارزشیابی تقسیم نموده است در نظر او وظایف مدیران به قرار زیر است : (کیمبل وایلز مدیریت و رهبری آموزشی ص 23-15 ) استفاده از عقاید و نظریات معلمان ایجاد محیط خلاق و پویا تعیین اهداف مشترک معرفی صاحبان عقاید و آرای جدید به معلمان ارائه منابع حاوی عقاید و نظریات جدید شرکت در کلاس به دعوت خود معلم ارائه روشهای جدید مقابله با مشکلات به معلمان تقویت روحی کارکنان مدارس تشکیل شوراهای مربوط به امور درسی تشکیل گروهی از معلمان جهت مطالعه و بررسی برنامه درسی تشکیل کارگاههای آموزشی 12-احترام فوق العاده به مقام معلم و دانش آموزان 13-توجه به مشکلات عاطفی و خصوصی معلمان 14-جلب همکاران و سایر مردم اجتماع در امور مدرسه 15- هدایت کارکنان وپیداکردن طریقه های مؤثر انجام کار 16- داشتن مهارت در استفاده از روشهای ارزشیابی 17- تعیین موازین و ضوابط میزان پیشرفت کار ضرورت توجه به مدیریت آموزشی : با افزایش تعداد دانش آموزان ، گسترش واحدهای آموزشی و اداری و افزایش متولیان آموزشی نیاز به مدیران آموزشی بیشتری برای اداره مدارس در دوره های مختلف تحصیلی ایجاب می کند در نتیجه اهمیت توجه به مدیریت آموزشی را از نظر کمی و کیفی بیش از پیش نمایان می کند .

در سالهای اخیر اقداماتی در جهت بهبود کیفی امر مدیریت انجام شده و دوره ها و مراکز آموزشی مدیریتی در نقاط مختلف کشور ایجاد گردیده است ولی تا رسیدن به حد مطلوب هنوز راهی طولانی در پیش است .

بزعم دکتر سید عباس زاده مدیریت آموزشی در ایران به فقر علمی دچار شده است ایشان عقیده دارند ،مسؤلان آ.پ.

اهمیت لازم برای علم مدیریت قائل نیسـتند و در عـمل اولویـت آن را به رسمیت نمی شناسند .

جـو حاکم بر اداره هـا و مؤسسات آموزش وپرورش بیش از آنکه مشوق به کارگیری مدیریت آموزشی به عنوان علم باشد مؤید برداشتهای شخصی و ذهنی گرایی است و در نتیجه مدیران آموزشی در ایران فاقـد دید و بینش علمی هستند ، در واقع مؤسـسات آموزشی تحت تولیـت حرفه ای مدیـریت آموزشی قرار ندارد ،و مطالعـات و نوشتـه های علمی نظامـدار به خصوص با رنگ و بوی ایرانی وجود ندارد ،ادبیات این رشته مملو از عاریه های تئوریک از رشته های دیگر به خصوص مدیریت بازرگانی است .

(میر محمد سید علی عباس زاده ،لزوم توجه به مدیریت آموزشی ص48 ) در سالهـای اخیـر گرچه وزارت آموزش و پـرورش در صـدد تـوجه به مدیـریت آموزشی بر آمـده است و اقـدام به تشـکیل دوره هـا و کلاسهـای آموزشـی ضمن خدمت دررشته های مدیریتی نموده است اما ازآنجا که اکثردانشجویان این دوره ها