مقدمه:
موفقیت ماموران راهنمایی و رانندگی در این است که برابر تعالیم اسلامی بتوانند وظایف خود را بخوبی انجام دهند و در خدمتگذاری به جامعه از هیچ گونه کوششی دریغ نکننند. یک مامور راهنمایی باید قاطع باشد و با قدرت عمل نماید و نسبت به رانندگان خشونت روا نداشته و با آنان با مهربانی و با ادب برخورد نماید.
نحوه برخورد با متخلف:
در حالی که مامور وسیله خود را در محل مناسب پارک کرده از سمت راننده به وسیله نزدیک شده و با راننده سلام و احوالپرسی نماید و به خاطر توجه به ایست تشکر کند.
با ادب و قاطعیت از راننده گواهینامه رانندگی و سایر مدارک تقاضا شود.
قبح خلاف راننده به او تفهیم شود و از مذاکرات طولانی با راننده متخلف پرهیز گردد.
سپس اقدامات لازم جهت صدور اخطاریه سریعاً انجام پذیرد.
سعی شود از ایجاد ترافیک و مزاحمت برای دیگر وسایل نقلیه خودداری شود.
با قاطعیت و مهارت در انجام وظیفه خود کوشا باشد
وظایف مامور راهنمایی و رانندگی:
برقراری نظم عبور و مرور و ایجاد تسهیلات در رفت و آمد وسایل نقلیه و عابرین پیاده
گشت زنی و رفع تراکم و انسداد در معابر حوزه استحفاظی و هدایت رانندگان در جهت عبور از مسیر صحیح
گزارش موارد مهم و قابل توجه ترافیکی به رده بالاتر
تهیه گزارش اولیه تصادف خسارتی ( کمک کارشناس تصادف) وارائه آن به کارشناس تصادفات برحسب ضرورت برابر دستورالعمل های صادره
اعلام به موقع وقوع تصادفات منجر به فوت و حرج به پاسگاه راهدار یا پلیس راه یا کارشناس تصادفات و نگهداری صحنه تا حضور کارشناس تصادفات.
ارائه پیشنهادات سازنده به رده بالاتر (پلیس راهنمایی و رانندگی) در جهت برقراری امنیت ترافیکی و تسهیل عبور ومرور
تصادفات:
تصادفات رانندگی سه نوع اند: تصادفات منجر به فوت، تصادفات منجر به جرح و تصادفاتی که منجر به خسارت مالی می گردند.
تصادفات منجر به خسارت سازشی:
به تصادفاتی اطلاق می شود که رانندگان در صحنه تصادف با هم سازش نمایند. این کار با داشتن کارت بیمه شخص ثالث، کم هزینه بوده ضرر و زیان، با میانجیگری افراد حاضر، دریافت وجه نقدی بابت خسارت، قبول هزینه تعمیرگاه، و لوازم مورد نیاز و یا عوامل دیگر، به سازش منجر شود.
تصادفات منجر به خسارت مالی غیر سازشی: کلیه تصادفاتی که منجر به خسارت چه سبک و چه سنگین گردد و رانندگان با هم در محل سازش ننمایند. در این حالت گزارشی تنظیم و کروکی محل تصادف نیز به طور دقیق ترسیم می گردد. ضمناً کروکیها درباره تصادفات منجر به فوت و حرج نیز تنظیم می گردد.
وظایف کارشناسان تصادف: کارشناس تصادف برای بررسی تصادف وظایف سه گانه ای دارد:
الف: قبل از حرکت به محل تصادف
ب: در حال حرکت به سمت محل تصادف
ج: در محل تصادف
قبل از حرکت به محل تصادف:
کارشناس تصادفات می باید قبل از حرکت اطلاعاتی را کسب نماید از قبیل
اطلاع از صحت و سقم تصادف
محل دقیق تصادف
نوع تصادف
وضعیت ترافیک مسیری که به محل تصادف ختم می شود.
هماهنگی با پاسگاه مربوطه
چنانچه به وسایل امدادی نیاز باشد مانند آمبولانس و جرثقیل و ... اقدام کند
آیا راننده یا رانندگان وسایل نقلیه ی تصادفی متواری شده اند
ب: در حال حرکت به طرف صحنه تصادف:
1- حرکت سریع ولی با احتیاط به محل تصادف
2- هماهنگی با پاسگاه ( اگر قبل از حرکت به پاسگاه نتوان هماهنگی و تماس برقرار کند در حال حرکت انجام می شود)
3- انتخاب مسیر حرکت با توجه به ترافیک و نزدیکی به محل حادثه
4- بازدید وسایل نقلیه ای که از روبروی می آیند ( از نظر راننده متواری)
ج: وظایف کارشناسان در محل تصادف»
1- انتخاب محل مناسب جهت توقف وسیله
2- بررسی سریع در مورد خطرات آتش سوزی در صحنه تصادف
3- کمک به اعزام مجروحین به بیمارستان
4- متفرق نمودن کسانی که در محل ازدحام نموده اند
5- بررسی دقیق از صحنه تصادف با منظور انجام وظیفه مطابق ماده 2 قانون رسیدگی به خسارت ناشی از تصادفات رانندگی
6- جمع آوری صحنه تصادف
7- نگهداری و مراقبت از اموال اشخاص تصادف دیده تا حضور ماموران پاسگاههای انتظامی (کلانتری ها)
8- عادی سازی ترافیک و کنترل عبور و مرور در محل تصادف
9- استماع اظهارات شهود
10- تهیه و تنظیم گزارش های مربوط
وظایف درجه داران در تصادفات:
درجه داران که به صورت پیاده یا گشتی انجام وظیفه می نمایند، وظایفی دارند:
وظایف آنان در مورد تصادفات قتلی می باید سریعا به پاسگاه و رده بالاتر اعلام گردد و سپس صحنه تصادفات را تا حضور کارشناس تصادف حفظ و رفت و آمد را کنترل کرده و دقت نمود که آثار صحنه تصادف بر اثر عبور و مرو و ازدحام از بین نرود
در مورد تصادفات منجر به حرج، اولین وظیفه این است که مجروح با مجروحین را از طریق وسایل نقلیه عبوری یا امدادی به بیمارستان اعزام کرد، و بقیه موارد ما نند تصادفات قتلی است.
ضمناً باید توجه داشت که نباید برای اعزام مجروح محل تصادف را ترک نمود و پس ازحضور کارشناس مربوطه همه گونه همکاری لازم را انجام دهد.
در مورد تصادفات خسارتی، مامور انتظامی، که فاقد مجوز لازم برای رسیدگی به تصادفات است برابر ماده 79 آئین نامه راهنمایی و رانندگی اگر وسیله امکان حرکت داشت آن را در نزدیکترین محلی که سد معبر نگردد برای رسیدگی و معاینه متوقف سازد و پس از حضور افسر کارشناس تصادف در محلی، اطلاعات بدست آمده در محل تصادف و مشاهدات خود را به وی اعلام نماید و مراقب باشد که بر اثر این تصادف، تراکمی رخ ندهد و یا تا حد امکان به تخلیه محل و عادی سازی ترافیک اقدام نماید.
شرایط انتخاب محل صحیح برای پارک:
انتخاب محل پارک وسیله نقلیه در صحنه تصادف یا امثال آن دارای شرایطی است که رعایت آن بسیار ضروری است و به شرح ذیل است:
باعث مزاحمت و کندی ترافیک نشود
مسائل مربوط به حفاظت خودرو رعایت گردد
فاصله وسیله تا محل تصادف به قدری باشد که در صورت لزوم از امکانات مخابراتی آن مانند چراغ، چراغ گردان و بلندگو و بی سیم بتوان استفاده کرد.
به هیچ وجه وسیله دور از چشم نباید قرار داشته باشد ولی اگر به عللی مامور بررسی کنند تصادف مجبور به دور شدن از وسیله شد بهتر است که برای مراقبت از آن از افراد مورد اعتماد محل نیز استفاده شود.
وظایف ماموران در قبال وسیله ها:
پس از اتمام بررسی صحنه تصادف نظر به این که افسر کارشناس تصادفات برای اظهار نظر کلی پیرامون تصادف و تهیه و تنظیم گزارش تصادف علاوه بر دریافت گزارش اولیه تصادف و مدارک مربوط به رانندگان و وسیله ها نیاز به رویت وسیله نیز دارد تا با توجه به علایم حاصل از تصادف روی وسیله ها و همچنین تعیین دقیق نقاط آسیب دیده از روی وسیله ها بررسی هایی نیز انجام دهد تا پس از اطمینان از صحت و سقم تصادف و این که علت اصلی آن را به دست آورد، گزارش مربوط را تنظیم نماید.
پس ضرورت دارد که افسر کارشناس تصادف وسیله های تصادفی را نیز ببیند، برای این کار دو حالت وجود دارد این که وسیله ها قابل حرکت هستند و یا هر دو یا یکی از آنها غیر قابل حرکت می باشد. که در این دو حالت ماموران با شرح ذیل عمل می نمایند.
الف: اگر هر دو وسیله قابل حرکت باشند:
اگر هر دو وسیله قابل حرکت باشند و مدارک راننده مقصر نیز کامل باشد و خسارت وارده به غیر مقصر کمتر از حد میزان پرداخت بیمه باشد مامور شخصا طرفین را به پاسگاه هدایت و در غیر این صورت مدارک مربوطه را از هر دو نفر اخذ و پس از ثبت موارد مربوط به تصادف، آنان را به پاسگاه اعزام تا در موعد معینی حاضر باشند و سپس خود شخصا مدارک مربوطه را به همراه گزارش اولیه تصادف به افسر کارشناس تحویل دهد
ب: اگر وسیله ها یا یکی از آنها غیر قابل حرکت باشد:
اگر یک یا هر دو وسیله غیر قابل حرکت باشند با هماهنگی پاسگاه مربوطه به موسسات امدادی جرثقیل اعدام تا سریعا در محل حاضر تا نسبت به گسیل کردن وسیله های خسارتی غیر قابل حرکت به محل پارکینگ اختصاصی این قبیل وسایل اقدام نماید ودر این حال مامور نباید صحنه تصادف را ترک کند تا محل از وسیله نقلیه تصادفی تخلیه گردد و مامور باید هر گونه اقدامی که برای جلوگیری از تراکم و امنیت ترافیکی لازم است انجام دهد.
وظیفه ماموران در قبال وسایلی که موجب سد معبر شده اند:
اطمینان از وقوع راهبندان و تراکم و این که چه عاملی یا چه وسیله ای باعث این تراکم شده
حرکت سریع به سوی محل تراکم ولی توام با رعایت مقررات و با احتیاط
با توجه به عامل راهبندان در صورت لزوم تقاضای جرثقیل و عوامل کمکی نماید.
توقف وسیله خود را محل مناسب
بررسی این که علت راهبندان چیست؟
اگر وسیله سبک باشد آن را به کمک مردم و راننده مربوط از سطح راه خارج و به عادی سازی ترافیک اقدام نماید.
اگر راننده در حال تعویض چرخ باشد، باید به او کمک کرد تا چرخ را سریعا تعویض نماید
اگر باری از وسیله سقوط کرده باشد در این حال مامور ضمن کنترل ترافیک با همکاری عوامل محلی یا کمکی و مالک بار راننده وسیله نسبت به جابه جایی و کنار زدن بار اقدام کند.چنین مواقعی باید توجه داشت که این عمل مانعی برای ترافیک ایجاد نکرده و در ضمن حتی الامکان باعث خسارت مالی بیشتر نگردد. پس از اتمام این امور ضمن اعمال مقررات قانونی آموزشهای مربوط نیز داده شود.
رسیدگی به تخلفات رانندگی:
برای اعمال مقررات قانونی و رسیدگی به تخلفاتی مختلف دو گونه اقدام صورت می گیرد.
الف: اعزام به دادگاه
ب: صدور برگ اخطاریه
الف: موارد اعزام به دادگاه: براساس آیین نامه راهنمایی و رانندگی برای رسیدگی و اعمال مقررات قانونی در مورد تعداد زیادی از تخلفات رانندگی دادگاه حکم می نماید که مهمترین آنها به شرح ذیل است:
راننده ای که دارای گواهینامه غیر مجاز باشد
راننده ای که فاقد گواهینامه باشد
راننده ای که حین رانندگی مست باشد
مالک وسیله نقلیه ای که اتومبیل خود را در اختیار شخص فاقد گواهینامه قرار دهد و بعنوان معاونت در جرم
مالک اتومبیلی که وسیله نقلیه خود را برای رانندگی در اختیار فردی که دارای گواهینامه غیر مجاز است قرار دهد
وسیله نقلیه مسروقه باشد
راننده ای که در انظار عمومی مرتکب عمل منافی عفت شود
تعلیم دهندگان رانندگی غیر مجاز به عنوان معاونت در جرم
هرگاه با وسیله نقلیه کالای قاچاق یا مواد مخدر حمل شود.
چگونگی تنظیم اخطاریه ها:
عاملین اجرا در نوشتن اخطاریه باید نهایت دقت را به عمل آورند از هر گونه خط خوردگی و تراشیدگی اخطاریه که موجب ابطال آن می شود، جدا پرهیز و اطلاعات مندرج در آن را به طور خوانا تکمیل کنند.
در صورت باطل شدن اخطاریه ای مراتب را به پاسگاه مربوطه با پیوست نسخه های اخطاریه گزارش نمایند.
عامل صدور اخطاریه باید اطلاعات مندرج در اخطاریه را به طور کامل و خوانا تکمیل نماید و پس از مشخص شدن نحوه ابلاغ ( الصاقی، تسلیمی، دوبرگی، خوداری)
داشتن پیوستی، مشخصات کامل خود را به طور واضح در محل مربوطه نوشته و با ذکر کد خود ذیل آن را امضا نماید.