تابلوها
در هر پست توزیع، حداقل یک ترانسفورماتور و دو تابلوی فشار قوی و فشار ضعیف وجود دارد. تابلوی فشار قوی از یک کلید قطع کننده بار و سه عدد فیوز HH تشکیل شده است و تابلوی فشار ضعیف (380V) که در توزیع اولیه NHV و در توزیع ثانویه UV نامیده میشود. بحث ما دراین قسمت روی تابلوهای فشار ضعیف NHV و UV خواهد بود.
انواع تابلوها از لحاظ محل و نقش در سیستم کنترل
تابلوهای فشار ضعیف به چهار دسته اصلی، نیم اصلی (که از تابلوی اصلی تغذیه میشود)، فرعی تأسیسات (که از تابلوی نیماصلی تغذیه میشود) و فرعی روشنایی و پریز (که از تابلوی نیم اصلی تغذیه میشود)، تقسیم میشود که به تابلوی اصلی NHV و به بقیه تابلوها UV میگوییم.
انواع تابلوها از لحاظ کاربرد
1) تابلوهای تمامبسته: این تابلوها در کارخانه ساخته میشوند و در فضاهای سرپوشیده به کار میروند. انواع این تابلوها در زیرآمده است:
الف) تابلوی تمام بسته ایستاده: این تابلوها در تابلوهای اصلی، نیم اصلی و فرعی تأسیسات به کار میروند. و به انواع زیر تقسیم میشوند.
الف 1) تابلوهای قابل دسترسی از جلو
الف 2) تابلوهای قابل دسترسی از پشت و قابل فرمان و اندازهگیری از جلو
الف 3) تابلوهای چند خانهای: هر سلول قابل خانهبندی متغیر است.
الف 4) تابلوهای چند جعبهای: که با اتصال جعبهها به هم تابلو تشکیل میشود و بر روی پایه فلزی یا دیوار قابل نصب است و برای توزیع نیروی اصلی برق، فضای باز، مناطق صنعتی و کارخانجات و در مناطق غباری و مرطوب به کار میرود.
ب) تابلوی تمام بسته دیواری: که به دو نوع توکار و روکار تقسیم میشوند، این تابلوها فقط از جلو قابل دسترس هستند و در تابلوهای فرعی روشنایی و نیرو به کار میروند.
2) تابلو توزیع نیرو و روشنایی برای نصب در محوطه باز دارای سقف شیبدار و با پایه بتونی هستند، کاربرد آنها در تغذیه منازل، فرمان و کنترل روشنایی محوطه، آب نماها و ... است.
چند مشخصه فنی مهم تابلوها
1) تابلو اصلی و نیماصلی توزیع نوع ایستاده قابل دسترس از جلو یا پشت:
الف 1) ساختمان بدنه باید به گونهای باشد که از طرفین قابل توسعه باشد.
ب 1) ظرفیت الکتریکی شینه فازها نباید از صد و پنجاه درصد شدت جریان اسمی کلید اصلی تغذیه کننده تابلو کمتر باشد و همچنین سطح مقطع شینههای خنثی و زمین نباید از نصف سطح مقطع شینه فاز کمتر باشد.
و شینههای فازها و نول باید روی مقرههای اتکایی چینی یا صمغ مصنوعی نصب شود. همچنین شینه زمین به بدنه وصل شود و حداقل فاصله بین شینهها باید از 10 سانتیمتر کمتر نباشد، باید اتصالات کابلها به شینهها، کلیدها و فیوزها با کابلشو انجام شود.
رنگ شینهها به صورت فاز اول، قرمز (R)، فاز دوم زرد (Y)، فاز سوم آبی (B) است.
همچنین جداولی برای حداقل سطح مقطع شمشهای مسی و آلومینیومی تدوین شده است.
ج 1) باید سیمها، سرسیمها و کابلها و کلیدها و وسایل اندازهگیری و ... دارای شمارهگذاری جهت تعمیرات بعدی باشند.
د 1) ابعاد این نوع تابلوها به صورت زیر است:
ارتفاع 200 سانتیمتر، عرض 90 سانتیمتر و عمق برای تابلو قابل دسترس از جلو 60 سانتیمتر و برای تابلو قابل دسترس از پشت 80 سانتیمتر است.
ه 1) حداقل قدرت قطع مجاز کلیدهای فرعی نسبت به حداقل قدرت قطع کلیدهای اصلی در جدول زیر آمده است.
) تابلو اصلی و نیماصلی نوع ایستاده چند خانهای:
الف 2) هر سلول قابل تفکیک به 3، 4 یا 6 خانه اصلی و هر خانه اصلی نیز قابل تفکیک به 3، 4 یا 6 خانه فرعی میباشد. و ساختمان این تابلوها باید به گونهای باشد که به آسانی قابل توسعه باشد.
ب 2) در این نوع تابلوها بهتر است شینهها گرد و با ایزولاسیون باشد و همچنین حداقل فاصله شینهها کمتر از 10 سانتیمتر نباشد. و همچنین اتصال کابلها به شینهها، کلیدها و فیوزها بوسیله کابلشو انجام شود.
ج 2) ابعاد تابلو به صورت زیر است:
ارتفاع 200 سانتیمتر، عرض 50 سانتیمتر و عمق نیز 50 سانتیمتر است.
بقیه موارد مانند مشخصات فنی تابلوهای قابل دسترس از پشت یا جلو است.
روشهای نصب تابلوهای ایستاده (از جلو، پشت یا چند خانهای): که به دو صورت نصب بر روی اتاقک کابل یا بر روی کانال صورت میگیرد.
3) تابلوهای ایستاده چند جعبهای:
الف 3) این تابلوها از پنچ جهت قابل نصبند
ب 3) برای جلوگیری از نفوذ رطوبت یا گرد و غبار واشربندی بین جعبهها ضروری است
بقیه موارد مانند تابلوهای قابل دسترس از جلو یا پشت است.
روش نصب تابلو ایستاده چند جعبهای به دو صورت نصب بر روی دیوار یا نصب بر روی پایه فلزی انجام میشود.
4) تابلوهای توزیع فرعی نوع دیواری:
این تابلوها شامل سه قسمت اصلیاند: الف) جعبه تابلو ب) اسکلت داخلی برای نصب لوازم ج) چارچوب و درب تابلو ارتفاع نصب تابلوهای دیواری 210 سانتیمتر بالاتر از کف تا نقطه بالای تابلو است. این تابلوها به دو صورت توکار و روکار قابل نصب هستند.
بقیه موارد مانند تابلوهای قابل دسترس از جلو یا پشت است.
5) تابلوهای توزیع فرعی نیرو و روشنایی برای نصب در محوطه باز:
الف 5) این تابلوها فقط قابل دسترسی از جلو هستند.
ب 5) سقف بیرونی دارای شیب دو طرف با لبههای برگردان به طرف داخل است.
ج 5) این گونه تابلوها دارای قفل مخصوص هستند و همچنین دارای لاستیک آببندی در طرفین در هستند.
د 5) ابعاد تابلو به صورت زیر است:
ارتفاع 120 سانتیمتر، عمق 40 سانتیمتر و عرض برحسب نیاز فرق میکند.
روش نصب اینگونه تابلوها بدین صورت است که این تابلوها بر روی سکوی بتوانی یا آجری که 20 تا 25 سانتیمتر از کف ارتفاع دارد نصب میشود که این سکو تو خالی میباشد.
لوازم، وسایل و تجهیزات داخل تابلو
الف) وسایل اندازهگیری
ب) وسایل حفاظت و فرمان
ج) اعلام خطر (چراغهای سیگنال)
د) مقرهها و شینهها