مقدمه :
مطالب گردآوری شده نتایج فعالیت هایی بوده که در طی دوره کارآموزی انجام شده است . در این دوره 30 روزه با بازدید ترانس های سطح شهر بیجار و اطراف آن به همراهی مسئول آن بخش در اداره برق بیجار رفته و مشکلات پیش آمده برای ترانس ها رفع می شد .
که در این بازدیدها با انواع کلیدها ، ترانس ها ، بریکر ها ، ساختمان داخلی ترانس ها ، کاربرد خازن در ترانس ، رأکتور ها ، باطریخانه (توزیع DC,AC) ، تابلوهای فشار قوی و ضعیف که از نظر کاربرد به انواع تابلوهای کنترل ، تابلوهای آلارم ، تابلوهای توزیع DC,AC ، مخابراتی ، تابلوهای اندازه گیری تقسیم می شود ؛ آشنا شده ام .
همچنین در ادامه این بازدیدها :
با انواع رله های حفاظتی ، ارت ، اضافه جریان ، دیستانس ، دیفرانسیل ، ریستریکنت ارت فالت ، اضافه ولتاژ ، رله کمبود ولتاژ ، رله اضافه جریان ، ارت فالت جهتی و با خصوصیات یک سیستم حفاظتی و روش های جلوگیری از خسارت خطا در سیستم قدرت در انواع حفاظت های اصلی خط ، حفاظت های پشتیبان خط ، حفاظتهای اصلی ترانسفورماتور می باشد ؛ آشنا شده ام .
مطالب ارائه شده در این زمینه با توجه به مشاهدات خویش و استفاده از کتاب هایی در زمینه های فوق گردآوری شده است .
از تمامی عزیزانی که در این مدت با بنده همکاری داشته اند کمال قدردانی را دارم ؛ امیدوارم که تجربه های بدست آمده در این جزوه مورد توجه استاد گرانقدر قرار گیرد.
با تشکر
آشنایی با تجهیزات و بهره برداری از پستهای فشار قوی :
سیستم ها یا شبکه های برق رسانی را می توان به چند دسته کلی تقسیم نمود که هر کدام در جای خود از اهمیت زیادی برخوردار می باشد این سیستم ها شامل :
1- تولید 2- انتقال 3- فوق توزیع 4- توزیع می باشد .
تولید شامل انواع نیروگاه های بخار ، گازی ، دیزلی ، آبی و غیره می باشد که معمولاً خروجی نیروگاه های بخار به شبکه های انتقال 400 یا 230 کیلوولت و خروجی نیروگاه های گازی به شبکه های 63 کیلوولت و خروجی نیروگاه های دیزلی به شبکه های 20 کیلوولت متصل می شوند .
انتقال شامل خطوط و پست های 400 و 230 و 132 کیلوولت و فوق توزیع شامل خطوط و پستهای 63 کیلوولت می باشد . شبکه های توزیع شامل خطوط و پستهای 20 و 4/0 کیلوولت می باشند .
اصولاً علت انتخاب ولتاژهای متفاوت در شبکه های برق رسانی به دو دلیل عمده می باشد :
دلایل فنی
دلایل اقتصادی
دلایل فنی :
اگر بخواهیم توان ثابتی را برای مسافتی معین انتقال دهیم هر چقدر ولتاژ را بالاتر ببریم جریان کمتر و برعکس. بنابراین در مسافت های طولانی باید ولتاژ را آنقدر بالا ببریم که در انتهای شبکه افت ولتاژ زیادی نداشته باشیم زیرا در غیر اینصورت آنقدر ولتاژ پائین می آید که برای مصرف کننده قابل استفاده نمی باشد و به همین دلیل باید ولتاژ مناسب را برای شبکه معینی انتخاب کنیم.
دلایل اقتصادی :
هر چقدر ولتاژ بالاتر رود جریان پائین تر می آید و باعث تلفات کمتری می شود . زیرا تلفات مستقیماً با جریان ارتباط دارد ولی در عوض بالا بردن زیاد ولتاژ هم از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نمی باشد به همین دلیل ولتاژ انتقالی را انتخاب می کنند که کمترین هزینه ی تجهیزات و کمترین مقدار تلفات انرژی را داشته باشد .
تقسیم بندی یک پست فشار قوی از نظر آرایش :
یک پست فشار قوی را می توان به دو دسته کلی تقسیم بندی نمود :
الف- تجهیزات فشار قوی که وظیفه انتقال و توزیع انرژی را به عهده دارند .
ب- تجهیزات حفاظتی ، کنترلی و جانبی .
در پست های فشار قوی ، تجهیزات فشار قوی معمولاً در فضای باز ( غیر سرپوشیده ) نصب می شوند البته در پستهای 20/63 کیلوولت فیدرهای 20 کیلوولت در اتاق سربسته ای نصب می وشند . تجهیزات حفاظتی کنترلی و جانبی در داخل ساختمان پست نصب می گردند . در پستهای فشار قوی که وظیفه کاهش ولتاژ را به عهده دارند دو نوع ولتاژ وجود دارد :
ولتاژ ورودی که به آن H.V ( High Voltage ) گفته می شود .
ولتاژ خروجی که به آن L.V ( Low Voltage ) می گویند .
تجهیزات خارجی را می توان به دو دسته تقسیم نمود :
بی خط ( L.B )
بی ترانس (T.B )
Gبی خط ( L.B ) شامل این تجهیزات می باشد :
برقگیر
ترانس ولتاژ و لاین تراپ
سکسیونر خط و اِرت
ترانس جریان
بریکر
سکسیونر باس بار
به این مجموعه تجهیزات که سر راه خطوط خروجی و یا ورودی قرار می گیرند بی خط می گویند .
Aبی ترانس ( T.B ) به ترتیب شامل این تجهیزات می باشد :
سکسیونر باس بار
ترانس جریان
بریکر
برقگیر
به این مجموعه از تجهیزات که ارتباط ترانس با باس بار را برقرار می نمایند بی ترانس گفته می شود . بنابراین تجهیزات فشارقوی که در یک پست موجود می باشد عبارتند از :
برقگیر
ترانس ولتاژ
لاین تراپ
ترانس جریان
سکسیونر زمین
سکسیونر خط
بریکر
باس بار
ترانس قدرت
ترانس مصرف داخلی و زمین ( کمپکت )
کابل های فشار قوی زیرزمینی
اتاق فرمان و تجهیزات کنترل ، حفاظتی و کمکی :
در ساختمان پست بترتیب شامل این بخش ها می شوند :
اتاق فرمان شامل تابلوهای فرمان و تابلوهای آلارم
اتاق حفاظت که کلیه رله ها و تابلوهای حفاظتی وجود دارد .
اتاق توزیع DC,AC .
اتاق دیزل اضطراری
کلیدخانه 20 کیلوولت .
ممکن است دیزل ژنراتور در پست 63 کیلوولت نباشد ولی در پست 230KV وجود دارد .
تجهیزات پست
1- برقگیر (LA) :
وسیله ای است که در پست های فشارقوی در ابتدای خطوط و روی به پست و در طرفین ترانس قدرت نصب می شود و کارش این است که اختلاف ولتاژهای ناشی از رعد و برق و قطع و وصل های کلید قدرت را به زمین متصل می کند تا ولتاژ زیاد به تجهیزات صدمه ای وارد نکند و معمولاً دارای کنتوری می باشد که هر شش ماه یک بار کنتورهای مربوط هر سه فاز مربوط به یک خط را با هم مقایسه می کنیم تا ببینیم اگر فازهای مختلف اختلاف زیادی با هم دارند باید فوراً مراتب را گزارش دهیم .
انواع برقگیر :
برقگیر گلوله ای ( جرقه ای )
برقگیر آرماتور ( سافی شکل ) بیشتر روی بوشینگ ترانس نصب می شود .
برقگیر لوله ای ( میله ای )
برقگیر مقاومتی