تاریخچه
هانری دونان در 8 مه 1826 در خانوادهای مذهبی در شهر ژنو دیده به جهان گشود . درزادگاه هانری دونان، پس از انتشار کتاب خاطرات سولفورینو تعدادی از افراد خیرخواه و سرشناس شهر ژنو از پیشنهادات وی استقبال نمودند و یک کمیته پنج نفره را تشکیل دادند. این کمیته در 23 اکتبر1863 با دعوت از 16 کشور اجلاس را در ژنو برگزار نمود که براساس مصوبه اجلاس کمیته صلیب سرخ تأسیس گردد.صلیب سرخ که معکوس رنگهای پرچم کشور سوئیس زادگاه هانری دونان بود به احترام وی بعنوان نشان کمیته بینالمللی انتخاب گردید. با تلاش های هانری دونان و کمیته بینالمللی صلیب سرخ در جریان اجلاس سال 1864 در ژنو که با شرکت 15 کشور اروپایی برگزار شد اولین کنوانسیون ژنو در مورد کمکرسانی به مجروحین جنگهای زمینی به تصویب رسید.
در جنگ سال 1870 میان آلمان و فرانسه که بمحاصره پاریس انجامید، هانری دونان ضمن سازماندهی و جمعآوری کمکهای مردمی و انتقال پتو و غذا به جبههها، به مجروحین جنگ کمک نمود تا از منطقه درگیری خارج شوندوسال بعد کمیته بینالمللی صلیب سرخ به سرپرستی دونان اسامی اسراء جنگ را اعلام نمود و خانوادههای آنان را از نگرانی خارج ساخت در سال 1875 نام کمیته به ” کمیته بینالمللی صلیب سرخ “ تغییر یافت.
در سال 1876 دولت عثمانی بجای استفاده از نشان صلیب سرخ از معکوس رنگهای پرچم خود یعنی هلال احمر در زمینه سفید برای جمعیت ملی خود استفاده کرد که بعدها بسیاری از کشورهای اسلامی آن را بعنوان نشان جمعیت ملی خود بکار بردند. هانری دونان درسال 1901 اولین جایزه صلح نوبل را بخاطر تلاشهای بشردوستانهاش دریافت داشت ودر سیام اکتبر سال 1910 در سن 82 سالگی در گذشت. روز تولدهانری دونان یعنی هشتم ماه مه برابر با 18 اردیبهشت همه ساله بعنوان روز جهانی صلیب سرخ وهلال احمر گرامی داشته میشود.
دولت ایران در سال 1301 جمعیت ملی خود را تأسیس نمود ولی بجای استفاده از نشان صلیب سرخ و یا هلال احمر علامت شیر و خورشید سرخ را بعنوان نشان جمعیت خود انتخاب کرد.با تلاشها و پیگیری متمادی دولت و جمعیت ایران سرانجام علامت شیر و خورشید در کنفرانس ژنو در سال1929 بعنوان نشان سوم مورد حمایت بینالمللی، به تصویب رسید. از آن پس سه نشان صلیب سرخ، هلال احمر وشیر وخورشید سرخ بعنوان نشانهای رسمی بینالمللی شناخته شده ونهایتاً درمتن کنوانسیونهای چهارگانه ژنو مصوب 1949 بعنوان نشانهای سه گانه بینالمللی که تحت حمایت حقوق بینالملل بشردوستانه قرارداردبه تصویب رسیدند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال 1359 دولت ایران با ارسال نامهای به دولت سوئیس بعنوان امین و نگاه دارنده قراردادهای چهارگانه ژنو اعلام نمودکه استفاده از شیروخورشید سرخ را به تعلیق درآورده و بجای آن از نشان هلال احمراستفاده خواهد نمود. از آن پس جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران تغییر نام داد.
با گسترش ارتباطات بینالمللی و توجه بیشتر به مسایل اجتماعی و بهداشتی در اوایل قرن بیستم، تعدادی از کشورها به فکر تأسیس تشکیلات جدیدی در داخل صلیب سرخ افتادند. به پیشنهاد رئیس صلیب سرخ آمریکا، هانری دیویسون، و جهت یاری رسانیدن به جمعیتهای ملی در زمینه بلایا و سوانح طبیعی و نیز خدمات بهداشتی و اجتماعی، اتحادیه جمعیتهای ملی صلیب سرخ در سال 1919 در شهر پاریس تأسیس گردید که با افزایش کشورهای عضو این اتحادیه درسال 1991، به فدراسیون بینالمللی جمعیتهای صلیب سرخ و هلال احمر تغییر نام داد. فدراسیون بینالمللی امروزه با عضویت جمعیتهای ملی 178 کشور جهان و بعنوان بزرگترین سازمان بشردوستانه جهان در سطوح بینالمللی، منطقهای، ملی و محلی به کمک مردم آسیبدیده از بلایا و سوانح میشتابد و جمعیت های ملی را در زمینه خدمات بشردوستانه و توسعه سازمان یاری میدهد.
تاریخچه نهضت بین المللی صلیبسرخ وهلال احمر
در سال 1859 میلادی به دنبال نبرد سخت میان سپاهیان فرانسه و اتریش در سولفرینو ( محلی در شمال ایتالیا ) ، هانری دونان با دیدن صحنه های این جنگ پیشنهاد تاسیس یک جمعیت امدادی داوطلب را داد . وی با دعوت از 16 کشور اروپایی صلیب سرخ را تاسیس کرد و به همین علت هانری دونان را پدر صلیب سرخ می دانند.
در سال 1876 میلادی کشور ترکیه علامت هلال احمر را روی زمینه سفید که معکوس رنگهای پرچم کشور ترکیه است به عنوان آرم جمعیت خود انتخاب کرد.
در ایران اولین گروه امداد ارتش بود و با علامت شیر و خورشید که در سال 1301 توسط دولت ایران پیشنهاد شده بود و در سال 1308 ( 1929 میلادی ) به همراه علائم صلیب سرخ و هلال احمر به رسمیت شناخته شد. پس از انقلاب اسلامی ایران در سال 1360 علامت شیر و خورشید سرخ ایران از علائم حذف و به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران تغییر کرد.
صلیب سرخ وهلال احمر یک سازمان جهانی است که تمام جمعیتهای آن مقامی یکسان دارند و مسئولیتها و وظایف مشترکی را در کمک به یکدیگر دنبال می کنند.
در سال 1863 میلادی به احترام هانری دونان علامت صلیب سرخ روی زمینه سفید که معکوس رنگهای پرچم کشور سوئیس زادگاه وی است به عنوان علامت مشخصه کمیته صلیب سرخ انتخاب شد.
صلیب سرخ و هلال احمر بزرگترین سازمان بشردوستانه دنیادرسال 1863 انجمن سلامت عمومی ژنو توسط پنچ شهروند سوئیسی تاسیس شد. این افراد تحت تاثیر کتابی از هنری دونانت (Henry Dunant) که عقاید بشردوستانه وی را درباره پرستاری و مراقبت از بیماران ومجروحین جنگی بیان می کرد،اقدام به تأسیس انجمن خودنمودند. درکتاب دونانت پیشنهاد شده بود که خدمت به آسیب دیدگان و نظامیان زخمی، فعالیتی بی طرف محسوب گردد.
صلیب سرخ و هلال احمر
در سال صلیب سرخ و هلال احمر بزرگترین سازمان بشر دوستانه دنیا 1863 انجمن سلامت عمومی ژنو توسط پنچ شهروند سوئیسی تاسیس شد. این افراد پرستاری و مراقبت از بیماران و مجروحین جنگی بیان می کرد،اقدام به تاسیس انجمن خود نمودند. در کتاب دونانت پیشنهاد شده بود که خدمت به آسیب دیدگان و نظامیان زخمی،فعالیتی بی طرف محسوب گرد.
بانیان این انجمن عبارتند بودند از:
هنری دوفور (1787-1875) ژنرال سوئیسی که در سال اول فعالیت انجمن به عنوان رئیس انجمن، و از آن پس به عنوان رئیس افتخاری باقی ماند.گوستاو موینر (1826-1910) وکیل جوان و باهوش که تمامی عمر خود را در خدمت صلیب سرخ و گسترش سازمان صرف نمود. لوئیس آپیا (1818-1898) و تئودور ماینویر (1806-1869)، وهنری دونانت که پزشکانی با وسعت نظر بوده و سعی بر کاهش دردهای نوع بشر داشتند.
به واسطه تیزهوشی و درایت موینر، کمیته در اکتبر 1863 طی فراخوانی بین المللی از 16 کشور دعوت به عمل آورد تا نسبت به حصول توافقی براصول و باورهای کمیته در مورد حمایت از مجروحان جنگی، اقدام کرده و باورهای بشردوستانه خود را به رسمیت شناسند. کمیته همچنین اصول و باورهای خود را به دیگر ملل دنیا معرفی نمود و از آنها برای عضویت، دعوت به عمل آورد. سرانجام با تلاشهای بانیان و دیگر بشر دوستان، انجمن پنج نفره به جمعیت صلیب سرخ جهانی تبدیل شد.
کمک رسانی صلیب سرخ در جریان نا آرامیهای کنیا در آفریقا
کنفرانس ژنو به تصمیم گیری درباره قوانین برخورد با اسرا، زخمی ها و غیر نظامیان در جنگها می پرداخت. کنفرانس ژنو از توافق 1863 اعضای صلیب سرخ جهانی به عنوان مرجعی برای تعریف قوانین خود بهره برد. طی این قوانین، بی طرفی جامعه پزشکی در جنگها، حین کمک رسانی و مداوای مجروحین جنگی تعریف شد. در این معاهده بین المللی مصونیت نیروهای امداد رسان و پزشکی درمیدانهای جنگ، از حملات نیروهای متخاصم نیز به تائید رسید.
همچنین درهمین سال نشان صلیب سرخ رنگ بر روی زمینه سفید، ابتدا توسط 12 عضو و سپس توسط تمامی اعضا به رسمیت شناخته شد. با شروع به کار صلیب سرخ جهانی قانون دیگری نیز به مجموعه قوانین آن افزوده شد. این قانون به محافظت از مجروحین و اسرای جنگی در نبردهای دریایی می پرداخت.
صلیب سرخ، تاکنون در میادین جنگ، جان بسیاری را نجات داده و زخمهای بسیاری را مرحم بخشیده است. اعضای صلیب سرخ در این راستا، خود را از انجام سخت ترین و خطرناکترین ماموریتها، نیز معاف نکرده اند. بدین ترتیب صلیب سرخ جهانی دامنه فعالیتهای خود را آهسته آهسته گسترش داده است، بطوری که اکنون برنامه های منظم بشر دوستانه خود را در زمان صلح نیز به انجام می رساند.
کمکهای هلال احمر در جاده منتهی به فلوجه - عراق
تشکیلات:
صلیب سرخ سازمانی اکیدا بی طرف است، و کلیه منابع و توانایی های خود را درجهت اهداف بشر دوستانه و کاهش آلام بشر به مصرف می رساند. کشورهای اسلامی جمعیتی به نام هلال احمر را که همانند صلیب سرخ بوده و ارتباطی نزدیک با آن دارد تاسیس کرده اند.
فدراسیون صلیب سرخ و هلال احمر از 181 عضو تشکیل می_ شود. دبیرخانه مرکزی در ژنو قرار دارد و بیش از 60 نمایندگی برای پشتیبانی و انتقال کمکهای بین المللی به مناطق جنگی و مصیبت زده، در سراسر دنیا فعال هستند.
جمعیتهای صلیب سرخ و هلال احمر با 97 میلیون داوطلب و 300000 کارمند سالانه به بیش از 230 میلیون نیازمند رسیدگی می کنند. جمعیتهای صلیب سرخ و هلال احمر توسط اعضای داوطلب خود در کشورهای عضو به طور جهانی عمل می کنند و تمامی اعضا هنگام وقوع حوادث مصیبت بار به کمک یکدیگر می شتابند و ه درمان،اسکان آواره گان و پناهنده گان حوادث طبیعی و یا جنگها می پردازند.
اهداف :
فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر، بزرگترین سازمان بشر دوستانه دنیاست، که بدون هیچ تبعیضی از قبیل ملیت، نژاد، عقاید دینی و دیدگاههای سیاسی کمکهای خود را به بشریت ارائه می کند. هدف اصلی فدراسیون ارتقاء سطح زندگی مردم آسیب پذیر توسط بسیج نیروهای بشردوستانه است.
این نهادبین الملل برنامه هایی بلندمدت وهمچنین برنامه های ضرب العجلی در مواق بحرانی دارد:
• برپایی پناهگاههای اضطراری جهت تغذیه و امدادرسانی .
• کمپ های اضطراری برای تهیه آب آشامیدنی و سرویس های بهداشتی
• یافتن اعضای خانواده های مصیبت زده.
• آموزش وسیع کمکهای اولیه و مراقبت های پزشکی در مواقع اضطراری.
• پیشگیری و ریشه کنی بیماری ها.
• پیشگیری از گسترش ایدز.
• تامین نیازهای خونی توسط جمع آوری و نگهداری خون در مواقع ضروری.
• ساماندهی به فعالیتهای داوطلبین.
صلیب سرخ بعنوان نشانهای رسمی بینالمللی شناخته شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال 1359 دولت ایران با ارسال نامهای به دولت سوئیس بعنوان امین ونگاهدارنده قراردادهای چهارگانه ژنو اعلام نمود که استفاده از شیر و خورشید سرخ رابه تعلیق درآورده و بجای آن از نشان هلال احمر استفاده خواهد نمود.
جایگاه جمعیت صلیب سرخ وهلال احمر ازنظر عرف بینالمللی بسیار حائز اهمیت است. در حال حاضر صلیب سرخ وهلال احمر جهانی بزرگترین شبکه بشردوستانه غیرسیاسی و امدادرسانی جهانی را تشکیل میدهند. امروزه در سطح بینالمللی یکی از معیارهای سنجش میزان فعالیتهای بشردوستانه و غیرسیاسی در هر کشور وضعیت جمعیت ملی صلیب سرخ و یا هلال احمر و عدم وابستگی و غیرسیاسی بودن آن است.
صلیب سرخهانی به سبب کوششهای بی مانند در جنگها تا کنون چهار بار موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شده است. (سالهای 1901 – 1917 – 1944 – 1963(