دانلود مقاله - روش تحقیق بررسی نقش قرآن و تأثیر آن در زندگی فردی و اجتماعی

پیشگفتار:

 «قرآن کتاب انسان سازی است»

                                        امام امت(ره)

«قرآن که آخرین کتاب آسمانی و معجزه گویای خاتم پیامبران است، جهت هدایت انسان به راهی راست و استوار از جانب آفریدگار هستی و با براهین حسی و عقلی و قلبی بر بهترین و کامل ترین بندگان خدا، و اسوه و الگوی بشریت، امین مردم و عبد خدا نازل شده است که حاوی تمام نیازمندی های انسان و جوامع بشری در هر عصری است.

اکنون، بشر امروز در روزگار بحرانی قرن بیست و یکم با بهره گیری از قرآن به پیشرفتی غیرقابل تصور و سرعتی سرسام آور در علوم، صنعت و ارتباطات دست می یابد و هم زمان به فقر خود در ایجاد رابطه با عالم معنا پی می برد و بستری سالم برای دین داری و دین گرایی می جوید و منجی را فریاد می زند .

.

.

در آیات بی مثال الهی، ایمان و هدایت به سوی حیات  ابدی جاری است.

آن چه از ریز و درشت در صحنه ی ملکوتی ما رقم می خورد، در قرآن نیز ورق می خورد و سوره های معطّر و مطهر آن، روشنگر و مبیّن گفتنی ها و ناگفتنی هاست.

قرآن دریای بیکران معرفت است که هرکس به قدر وسع خود و به میزان تشنگی و نیازش می تواند از آن بهره گیرد که این خود نیز از معجزات این کتاب آسمانی است که به زبان خاکیان سخن می گوید و هدایت گر تمامی اقشار و توده های مردم است و نه مختص به یک قشر یا حرفه خاص.

لهذا بدیهی است که جهت استفاده از این نسخه شفابخش و هدایت و رستگاری باید با آن آشنا شده و آن را بشناسیم، گفتارش را بفهمیم و سپس بپذیریم و جان های خود را به آن عرضه کنیم تا در نسیم حیات بخش آن به شجره مثمره و پرثمر علم و عمل مبدل شده و خود، آیه ای از آیات گویا، مجسم و پویای آن شویم.

به همین دلیل سعی کردیم تا پژوهشی درباره ی قرآن انجام داده تا بتوانیم آیه ای از آیات گویا، مجسم و پویای آن شویم.

تحقیق ما دارای 5 فصل است که فصل اول کلیات تحقیق را در برمی گیرد و کلیات تحقیق شامل مقدمه، بیان مسأله و اهداف تحقیق و اهمیت و ضرورت تحقیق و سئوالات و فرضیات تحقیق و تعریف واژه ها و اصطلاحات می باشد.

فصل دوم تحقیق.

پیشینه ی تحقیق می باشد که پیشینه ی عملی و نظری را در بر می گیرد.

فصل سوم روش تحقیق می باشد که ما در این فصل به چگونگی جمع آوری مطالب پرداخته ایم و در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق پرداخته ایم و فصل پنجم فصل نتیجه گیری است که ما در این فصل به تفسیر نتایج پرداخته ایم.

مقدمه

«واتبعوا احسن ما انزل الیکم من ربکم .

.» «تبعیت کنید از بهترین آن چه بر شما از جانب پروردگارتان نازل شده است .

.» (سوره ی زمر- آیه ی 55)

خداوند متعال، معبود و محبوب فطری انسان هاست و طلب و حرکت به سوی این معبود، تنها از طریق اسماء حسنای او امکان پذیر است:

«والله الاسماء الحسنی فادعوده بها» «نام های نیکو از آن خداست؛ به وسیله ی آن ها خدا را بخوانید.»(سوره ی اعراف- آیه ی 180) تجلیات آسمانی خداوند، دو صورت دارند: صورت علمی و صورت عینی.

خداوند به طور اتم و اکمل در صورت علمی، در«قرآن» و در صورت عینی، در«انسان کامل» تجلی کرده است و به همین سبب است که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) این دو تجلی را به عنوان ما ترک خود معرفی می نمایند:

«انی قد ترکت فیکم ما إن تمسکتم به لن تضلوا بعدی ابداً، الثقلین واحد هما أکبر من الاخر و هو کتاب الله حبل ممدود من اسما الحوض» «من چیزی در میان شما به یادگار گذاشته ام که اگر به دامن آن چنگ زنید یا بدان متمسک شوید، پس از من، هیچ گاه گمراه نخواهید شد.

یادگار من دو ودیعه ی نفیس و گران بها است که یکی از دیگری بزرگ تر است.

یکی کتاب خداست که چون ریسمانی از آسمان تا زمین کشیده شده و دیگری خاندان من.

بدانید که این دو، تا  لحظه ای که درکنار حوض کوثر به من برسند، از هم جدا نخواهند شد» (مسند احمد- ج3: ص13)

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) این دو ثقل را رها ورد اتم آن چه خداوند نازل  کرده است، معرفی می کنند و سپس می فرمایند: «و اعتصموا بجبل الله جمیعا و لاتفرقوا» «همگی به رشته ی دین خدا چنگ بزنید و به راه های متفرق نروید.»

(سوره ی آل عمران .

آیه ی 103)

 روایات، این حبل را ولایت و قرآن معرفی کرده اند، که انسان با اعتصام به این دو حبل  می تواند در سیر تشریعی و صعودی به کمال لایق وجود خویش- که همانا معبودیت و قرب و الهی است- برسد؛ بدین ترتیب که ضمن«شناخت علمی» قرآن که لازمه ی حرکت وجودی است با حرکت در جوهر و صقع وجود خود، به مقام ولایت، شناخت عینی پیدا کند.

در واقع این دو، دو روی یک سکه اند و از هم هرگز جدا نمی شوند.

در نتیجه به قدری که به قرآن شناخت پیدا کنیم، انسان کامل را می شناسیم و به قدری که انسان کامل را بشناسیم، به قرآن راه می یابیم.

دستور قرآن به این است که مسلمانان، علی الخصوص شیعیان، به ظاهر قرآن بسنده نکنند و صرفاً به دنبال ابعاد مفهومی، تاریخی و شأن نزول آیات نباشند؛ بلکه به بطن قرآن- که همان مرتبه ی«احسن» آن است- برسند؛ رتبه ای که«فی کتاب مکنون لایسمه الا المطهرون» است.

(سوره ی واقعه – آیات 78-79) منظور از مطهرون کسانی هستند که دل هایشان را از هر گونه پلیدی دور کرده اند.

قرآن تجلی ذات خداوند است و با توجه به آیه ی«واتبعوا احسن ما انزل الیکم» بر همگان میسور است که با سیر باطنی و عروج روحی، به این رتبه ی احسن که حقیقت مکنون قرآن- ولایت- است، برسندو با وحدت وجودی و قلبی با انسان کامل، به اشتداد روح و جان نائل آیند.

در این مجمل،درصدد شناخت قرآن و نحوه ی بهره مندی از آن هستیم،تا از این طریق بتوانیم به درگاه «ولی» راه یافته، دل را در دریای بیکران«ولایت» شست و شو دهیم و آماده ی دریافت تجلّیات بیکران الهی در مراتب گوناگون این کتاب مقدس شویم.قرآن به تناسب مراتب وجودی انسان،  مراتبی دارد.

از آن جا که انسان دارای مراتب چهارگانه ی ماده، خیال، عقل و عالم اله است، قرآن نیز متناسب با این مراتب، دارای چهار رتبه است:

 

 

1- کتاب یا لفظ؛ 2- کلام؛ 3- فرقان؛ 4- قرآن

قرآن، نوری برای وجود انسان و خورشیدی است که در تجلی نورش به رتبه های قرآن، فرقان، کلام و کتاب در می آید و هر فرد به نسبت رتبه ی وجود خود، از آن بهره مند می شوند.

به طوری که وجود حقیقی قرآن، مربوط به عالم اله، رتبه ی فرقان آن مربوط به عالم عقل، رتبه ی کلام آن در رابطه با عالم خیال و رتبه ی کتابت آن مربوط به بعد مادی انسان است.

کسی که خواهان همگانی با قرآنی است، باید بداند که آن چه از کتابت این کتاب عظیم الهی در دست اوست، در حقیقت، نازل شده ی قرآن است و با این هدف از حقیقت خود نزول  کرده، که انسان ها را با خود بالا ببرد و به اصل خود برساند.

باید از«کتابت» این کتاب مقدس در بهبود زندگی ماده بهره جست، زیرا کتابت قرآن، چگونگی زندگی آدمی را در شناسنامه ی بشری ترسیم کرده است.

پس از تطبیق امور مادی زندگی با این رتبه، باید با حفظ و رعایت کامل آن، در رتبه ی بعدی- یعنی«کلام» وارد شد و مفاهیم این رتبه را با وجود خویش عجین کرد، تا آرام آرام این مفاهیم در اوصاف تأثیر بگذارد و اوصاف خود، با اوصاف و اسمای حسنای الهی ذکر شده در این رتبه از قرآن تطبیق پیدا کند.

در این صورت فرد به سعادت دنیایی و اخروی دست می یابد.

 

 

چکیده

 خداوند برای هدایت انسان ها، پیامبران الهی را به سوی بشر مبعوث کرده است تا اندیشه و تفکر آنان را تحول و در رفتار و کردار افراد بشر و جوامع آنان تغییر ایجاد کند.

هدف از این گردآوری اشاره به نقش قرآن در زندگی فردی و اجتماعی انسان است و قرآن به عنوان یک کتاب هدایت مطرح شده پس فواید و ثمرات قرآن در زندگی فردی و اجتماعی انسان بررسی شده است و اخلاق نیکوی انسانی در آن مطرح شده است.

در این تحقیق نگرش دانش آموزان در مورد مفهوم قرآن در زندگی فردی و اجتماعی انسان پرسش نامه ای تهیه کردیم و در اختیار 100 نفر از دانش آموزان سال دوم دبیرستان دخترانه شاهد خاندان قفلی ناحیه ی 7 مشهد قرار دادیم پس از بررسی پاسخ نامه، نتایج حاصل را به صورت جداول و نمودارهایی برای هر سئوال به صورت مجزا قرار دادیم و وقتی انحراف معیار عددی بزرگی می شود نتیجه می گیریم که داده ها پراکندگی زیادی دارند یعنی بین گزینه ها از لحاظ پاسخ پراکندگی زیادی دیده می شود و در بین بعضی پاسخ ها پراکندگی وجود دارد. 

1-1 مقدمه

 این تحقیق توسط دانش آموزانی که در ابتدای راه هستند و با پشتکار تلاش نموده اند تالیف شده.

در این فصل شما را از هدف و اهمیت تحقیق آگاه کرده و در آخر این فصل، ارکان اساسی تحقیق را توضیح داده تا با دیدی وسیع راه خود را دنبال کنند.

1 بیان مسئله

 بحث پیام ها و الگوهای قرآن از جمله مباحثی است که اگر به درستی تبیین شود تأثیرات قابل توجهی بر زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان بلکه جوامع انسانی و بشریت خواهد گذاشت.

چون الگوپذیری و پندگرفتن از فراز و نشیب های زندگی انسان ها و تاریخ گذشتگان راه را برای یک زندگی معنوی، بانشاط، امیدزا و کم هزینه ، هموار خواهد کرد، چه آن که استفاده از پیام های قرآن و موارد عبرت آموز آن که به امت های گذشته، پیامبران و رهبران الهی باز می گردد، دانش دینی و متعاقب آن احساس مسئولیت و وظیفه شناس انسان ها چه در زندگی فردی و چه در زندگی اجتماعی را افزایش داده و کارایی بیشتری را نتیجه خواهد داد.

3-1 اهداف تحقیق

«و هذا کتب أنزلنه مبارک فاتبعوه و اتقوالعلکم ترحمون» «و این کتابی است پربرکت که ما(برتو) نازل کردیم، از آن پیروی نمائید و پرهیزگاری پیشه کنید تا مورد رحمت قرار گیرید»(سوره انعام- آیه 155)

این آیه اشاره به نزول قرآن و تعلیمات آن کرده و می گوید:«این کتابی است که ما نازل کرده ایم، کتابی است با عظمت و پربرکت و سرچشمه ی انواع خیرات و نیکی ها»(وهذا الکتاب انزلناه مبارک)

و«چون چنین است به طور کامل از آن پیروی کنید و پرهیزگاری پیشه نمائید و از مخالفت با آن بپرهیزید شاید مشمول رحمت خدا گردید»(فاتبعوه واتقوالعلکم ترحمون)(مکارم شیرازی- 1376: ص 42)در دنیایی که ظلم و ستم غوغا می کندو ظالمان و زورگویان سعی دارند به جهانیان ثابت کنند که قرآن سخن خدا نیست و سخن بنده ی خدا است و ما هم به پا خواستیم تا به جهانیان حقانیت قرآن را به اثبات برسانیم و به همه گان بگوییم: قرآن مشعل هدایت و جوهر درایت و گنجینه ی معرفت و پناهگاه موحدان و ضامن سعادت بشر در دنیا و آخرت است.

قرآن خورشیدی است که متحیّران وادی ضلالت را به نور خود هدایت می کند و دردمندان وادی جهالت را از داروی معرفت خویش بهره مند می سازد.

4-1 اهمیت تحقیق

 در این پژوهش سعی شده است نقش قرآن در ابعاد گوناگون در زندگی فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد و چون در این رابطه کتاب مستقلی نوشته نشده لازم است با استفاده از منابع دیگر مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

غربی ها به سرکردگی آمریکای جهان خوار، اسلام را به عنوان دشمن اصلی نشانه رفته است.

آن ها با بهره برداری همه جانبه از وسایل ارتباطی و با برخورداری از پیشرفت صنعتی خویش قصد دارند تا جوامع اسلامی و به خصوص جوانان را از فرهنگ و ارزش های اسلامی نهی سازند.

شکی نیست که قرآن به عنوان کتابی جامع و کامل از  ذخایری بسیار ارزشمند و عمیق برخوردار است و ما باید با تفکر در آیات آن پرده از اسرار جهان کنار بزنیم و به علوم  گسترده دست یابیم و بتوانیم بدین وسیله در راستای حفظ کیان مملکت اسلامی گامی برداریم.

5-1 ضرورت تحقیق

 در هیچ نهادی از نهادی های اجتماعی و فرهنگی بشر نیست که قرآن در آن تأثیر نداشته باشد.

تفاوت جوامع اسلامی با دیگر جوامع این است که در مکتب اسلامی از قرآن به عنوان یک الگوی کامل برای سعات انسان در دنیا و آخرت استفاده می شود.

ضرورت دارد تأثیر قرآن در زندگی فردی و اجتماعی انسان را بشناسیم.

6-1 سئوالات پژوهش

سئوال 1: چرا فقط قرآن می تواند بهترین کتاب هدایت برای انسان باشد؟

سئوال 2: جایگاه نماز دردین اسلام و قرآن و  زندگی انسان چیست ؟

سئوال3: آیا قرآن مثال هایی برای عبرت گرفتن و اسوه قرار دادن در زندگی دارد؟

سئوال 4: آیا آن چه به نام نظام اجتماعی قرآن و اسلام بر سر زبان هاست، همه ی لوازم و بایسته های یک نظام زندگی ساز را داراست؟

سئوال 5: به چه میزان قرآن در زندگی فردی و اجتماعی و حقوق بین الملل نقش دارد؟

سئوال 6: نقش قرآن در واقعه ی عاشورا چگونه بود؟

سئوال 7: آیا می توان قرآن را یک کتاب پزشکی دانست؟

سئوال8:آیا استفاده از قرآن در زندگی ما تحقق  پیدا کرده است؟

- فرضیات پژوهش

فرضیه 1: قرآن بهترین کتاب برای هدایت انسان ها است.

فرضیه 2: نماز در قرآن و دین اسلام و زندگی انسان ها نقس مهمی ایفا می کند.

فرضیه 3: قرآن اسوه هایی برای عبرت گرفتن و هدایت انسان ها دارد.

فرضیه 4: آن چه به نام اجتماعی در قرآن و اسلام بر سر زبان هاست همه ی لوازم و بایسته های یک نظام زندگی ساز را داراست.

فرضیه 5: قرآن در زندگی فردی و اجتماعی و حقوق بین الملل نقش فراوانی دارد.

فرضیه 6: قرآن نقش مهمی در واقعه ی عاشورا ایفا کرده است.

فرضیه 7: قرآن یک کتاب پزشکی کامل است.

 فرضیه8:استفاده از فرامین قرآن در زندگی ما تا حدودی تحقق پیدا کرده است.

7-1 تعریف واژگان اساسی تحقیق:

 الف- قرآن: کتاب آسمانی مسلمانان که شامل صد و چهارده سوره است هشتاد و دو سوره ی آن در مکه نازل شده و به سوره های مکی معروف می باشد، سی و دو سوره آن هم در مدینه نازل شده و آن ها را سوره های مدنی می گویند.(عمید- 1361: 79)

ب- اجتماع: 1- گردآمدن- تجمع- انجمن شدن- فراهم آوردن 2- اتفاق کردن به چیزی 3- گروه فراهم آمده، دسته ای که برای هدفی مشترک گردهم آمده باشند.

(معین- 1375 : 146)

ج- اخلاق: ج خلق – خوی ها- طبیعت باطنی – سرشت درونی- یا تهذیب اخلاقی یا تهذیب نفس- یکی از شعب حکمت عملی است و آن دانش بد و نیک خوی ها و تدبیر انسان است برای نفس خود یا یک تن خاص(معین- 1375: 174)

د- جامعه: مؤنث جامع- توده ی مردم و علاقه (عمید- 1361 : 365)

ه - فرد: تک – تنها – یگانه – بی مانند – بی همتا- افراد و فرادی جمع- در اصطلاح ادب عبارت است از یک بیت شعر خواه هر دو مصراع آن قافیه داشته باشد یا مصراخ آخر (عمید – 1361: 763)

و) اقتصاد: اقتصاد در لغت از ریشه«قصد» و به معنای اعتدال و میانه روی و نیز، استقامت در راه است.

برای نهاد لاتین آن«Economy» از دو کلمه ی یونانی oikos (خانه) و Nomos(قانون) گرفته شده است که در فارسی، به«تدبیر منزل» ترجمه شده است.

برای اقتصادتعاریف گوناگون ارائه داده اندتعریف ارائه شده ازسوی پل ساموئلسون اقتصاد دان شهیرمعاصر به دلیل جامعیتش، ازپذیرش بیش تری برخوردار گشته است وی می گوید:«علم اقتصاد عبارت از بررسی روش هایی است که بشر به وسیله یابدون وسیله ی پول، برای به کار بردن منابع کمیاب به منظور تولید کالاها و خدمات درطی زمان وهم چنین برای توزیع آن ها بین افراد گروه ها در جامعه به منظور مصرف در زمان حال و آینده انتخاب می کند « ایروانی – 1384 : 24-25»

برای اقتصادتعاریف گوناگون ارائه داده اندتعریف ارائه شده ازسوی پل ساموئلسون اقتصاد دان شهیرمعاصر به دلیل جامعیتش، ازپذیرش بیش تری برخوردار گشته است وی می گوید:«علم اقتصاد عبارت از بررسی روش هایی است که بشر به وسیله یابدون وسیله ی پول، برای به کار بردن منابع کمیاب به منظور تولید کالاها و خدمات درطی زمان وهم چنین برای توزیع آن ها بین افراد گروه ها در جامعه به منظور مصرف در زمان حال و آینده انتخاب می کند « ایروانی – 1384 : 24-25» « شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن هدی للناس و بینات من الهدی و الفرقان» (ماه رمضان، ماهی است که در آن، قرآن برای راهنمایی مردم و بیان راه روشن هدایت، جدا کردن حق از باطل، نازل شده است.) (سوره بقره- آیه 185) 1-2 مقدمه از آن جا که برای دانستن نقش قرآن در زندگی فردی و اجتماعی انسان ابتدا باید خود آن ها را شناخت و بعد به تأثیرات آن بپردازیم در این فصل بر آن شدیم که تاریخچه ای از موضوع را داشته باشیم.

ضمن این که خواندن هر کتابی در ذهن خواننده ابهامات و سوالاتی ایجاد می کند که گاهی با خواندن دیگر کتب رفع می شود و گاهی به نقد می انجامد که ما با خواندن چندین کتاب نقدهایی از آن ها کردیم که اگر نقد ما به جا باشد انشاء الله سازنده نیز خواهد بود و اگر بی جاست ما همین جا از نویسندگان کتاب ها پوزش می طلبیم.

نمودار زیر آن چه در این فصل می خواهیم پرداخت را به طور خلاصه نشان می دهد.

2-2 تاریخچه ی موضوع 1- اکبری- محمود- صدف های قرآنی- 1385 در این کتاب قرآن تنها معجزه ی پیامبر معرفی شده 2- قرائتی – محسن – سیره ی پیامبر اکرم و نگاهی به قرآن کریم- 1385 معتقد است قرآن سرچشمه ی زلال معارف الهی است.

3- خرمشاهی- بهاء الدین- قرآن شناخت- 1387 در این کتاب به نقش و نفوذ قرآن در زندگی انسان اشاره کرده است.

4- سرلک- علی- جوانان و الگوهای قرآنی- 1387 در این کتاب ویژگی های قرآنی را بیان کرده است.

5- عمید- فرهنگ لغت فارسی- 1361 در این کتاب این گونه به توصیف قرآن پرداخته شده است: قرآن کتاب آسمانی مسلمانان که شامل صد و چهارده سوره است هشتاد و دو سوره ی آن در مکه نازل شده و به سوره های مکی معروف می باشد، سی و دو سوره ی آن هم در مدینه نازل شده و آن ها را سوره های مدنی می گویند.

2-2 پیشینه نظری نظریاتی که در مورد موضوع قرآن و نقش آن در زندگی فردی و اجتماعی انسان به قرار زیر است: 1- محسن قرائتی معتقد است قرآن، سرچشمه زلال معارف الهی است که روح انسان ها در پرتو تلاوت آن قوت می گیرد و تدبر در آیات نورانی و فراگیری مفاهیم بلند آن، زنگارها را از قلوب می زداید و انسان را به صراط مستقیم رهنمون و از لغزش ها مصون می سازد.

2- علی سرلک قرآن را به عنوان یک کتاب عظیم بیان کرده است که اگر جامعه بشری به آن متمسک و متوسل شود و دستورات و فرامین آن را بکار ببرد به سعادت دنیا و صلاح جامعه دست یافته است؛ هیچ چیز را فروگذار نکرده است، همه نیازهای بشر در قرآن وجود دارد مخصوصاً برای نسل جوان الگوهایی وجود دارد که برای برای سعادت نسل جوان یک جامعه، آن الگوها باید شناخته شوند و به جوانان معرفی شوند تا بتوانیم بهترین جامعه را بسازیم محمود اکبری قرآن را تنها معجزه ی جاوید پیامبر عظیم الشأن اسلام دانسته و قرآن را کتابی می داند که در عمق جان انسان ا نقلاب ایجاد می کند و انسان را از نادانی به آگاهی، از خودخواهی به خداخواهی، از گناه به اطاعت و بندگی سوق می دهد.

3- نظریه قرآن درباره قرآن:«انا انزلنا الیک الکتاب .

.» (سوره زمر- آیه 2) 4-2- پیشنه عملی (نقد کتاب) در کتاب پیام ها و عبرت های قرآنی ابتدا ارتباط قصه و عبرت آموزی را مورد بررسی قرار داده و بعد نکات تربیتی قرآن را در قصه ها مورد بررسی قرار داده و پس از آن الگوهای مثبت و منفی را آورده است این کتاب قرآن را چراغ روشنگر راه زندگی و هادی نسل های بشر به صراط مستقیم صلاح و سداد است.

در کتاب تجلی قرآن در حماسه ی عاشورا، حماسه ی عاشورا و حرکت امام حسین(ع) در سال 61 هجری، نمونه ی گویایی از تجلی قرآن کریم است.

از این رو پرداختن به حماسه ی عاشورا با نگاه قرآنی، باز نمود معارف بلند کلام الهی است.

در کتاب جوانان و الگوهای قرآنی بعد از توضیح ویژگی های معارف قرآنی به توضیح مفهوم هدایت پرداخته و آیات و روایاتی درباره ی صفات نیک آورده شده است اما شماره و نام آیه قرآن در آن ذکر نشده است.

« و ننزل من القرآن ما هو شفاه و رحمه للمؤمنیپن و لایزید الظالمین الا خسارا» ( و این قرآن راکه برای مؤمنان شفا و رحمت است، نازل می کنیم، ولی کافران را جز زیان نیفراید.) (سوره اسراء – آیه 82) 1-3 مقدمه روش های متفاوتی برای تحقیق موجود است که بستگی به موضوع پژوهش می توان همه روش ها را گاهی مورد استفاده قرار داد.

در این فصل نموداری از روش تحقیق را نشان داده و در مورد آن توضیح خواهیم داد.

2-3 روش های مورد استفاده در تحقیق: روش های کلی و عمومی تحقیق عبارت اند از: الف) تجربه و آزمایش ب) مشاهده ج) پرس و جو د) مطالعه ممکن است در تحقیق از یک یا دو یا هر چهار روش متناسب با موضوع تحقیق استفاده شود.

الف: تجریه و آزمایش بیشتر در موضوعاتی که مربوط به رشته ی تجربی است مورد استفاده قرار می گیرید.

ب: مشاهده: که به طور مستقیم با مشاهده کردن اطلاعات جمع آوری می شود که به علت محدودیت زمانی موفق به اجرای آن نشدیم.

ج: پرس و جو: از طریق پرسش نامه: در این قسمت جامعه آماری ما دانش آموزان دبیرستان دخترانه ی شاهد بود و پرسش نامه ای که به تعداد 10 سئوال در رابطه با قرآن و زندگی به طور تصادفی در اختیار آن ها قرار داده شده و پس از جمع آوری اطلاعات با رسم جدول و نمودار برای هر سئوال نگرش دانش آموزان مقایسه شد.

د: مطالعه: پژوهش گر موضوع خود را انتخاب می کند به جست و جو در منابع مختلف می پردازد که این جست و جو ممکن است کتابخانه ای باشد.

در روش کتابخانه ای( که بسته به هر کتابخانه شیوه ی جست و جو متفاوت است) با پژوهش در کتب، منابع علمی و دیگر مآخذ در محدوده ی کتاب و کتاب خانه و آن چه به این فضا مربوط است و (مانند استفاده از ابزارهای نوین اطلاع رسانی) به بررسی موضوع تحقیق پرداخته می شود.

ما بیش از نیمی از تحقیق خود را از روش فوق در کتابخانه های مختلف بهره بردیم.

3-3 بیان فنون گردآوری اطلاعات و توضیح آنها 1) میدانی 2) کتابخانه ای میدانی به سه طریق مشاهده و مصاحبه و پرسشنامه تقسیم می شود که ما در مبحث قبل به آن اشاره کردیم و در روش کتابخانه ای گردآوری اطلاعات به صورت نقل عین مطلب یا خلاصه ای از مطلب است.

ما از فنون فوق بسیار در تحقیقمان بهره بردیم به خصوص فن کتابخانه ای، سعی ما بر این بود که به بهترین نمونه ارائه دهیم ولی به علت عدم امکانات و کمبود وقت تا حدامکان تلاش کردیم.

« قرآن کتاب انسان سازی است.» امام امت 1-4 مقدمه فرازهایی از وصیتنامه ی سردار رشید اسلام شهید برونسی من با چشم باز این راه را پیموده ام و ثابت قدم مانده ام .

امیدوارم این قدم هایی که در راه خدا برداشته ام خداوند آنها را قبول درگاه خودش قرار بدهد و ما را از آتش جهنم نجات دهد فرزندانم خوب به قرآن گوش کنید و این کتاب آسمانی را سرمشق زندگیتان قرار بدهید.

باید از قرآن استمداد کنید و باید از قرآن مدد بگیرید و متوسل به امام زمان (عج) باشید.

همیشه آیات قرآن را زمزمه کنید تا شیطان به شما رسوخ پنهانی نکند .

ای مردم نادان ای مردمی که شهادت برای شما جا نیفتاده است در اجتماع پیشرو باید درباره ی شهیدان کلمه ی اموات از زبان ها و از اندیشه ها ساقط شود و حیات آنان با شکوه تجلی نماید((بل احیاء عند ربهم یرزقون )).

فرضیه ی 1: قرآن بهترین کتاب برای هدایت انسان هاست؟

«ذلک الکتب لاریب فیه هدی للتقتقین» « آن کتاب (با عظمت که) در (حقانیت) آن هیچ تردیدی راه ندارد، راهنمای پرهیزگاران است»(بقره- آیه ی 2) «لاریب فیه» یعنی در اینکه قرآن از سوی خداست، شکی نیست.

زیرا مطالب آن به گونه ای است که جایی برای شک و تردید باقی نمی گذارد و اگر شکی در کار باشد، بخاطر سوء ظن و روحیه لجاجت افراد است.

چنانکه قرآن می فرماید:( فهم فی ریبهم یترددون) آنان در شکی که خود ایجاد می کنند، سردرگم هستند.

هدف قرآن، هدایت مردم است و اگر به مسائلی از قبیل خلقت آسمان ها و زمین و گیاهان و حیوانات و .

اشاره کرده به خاطر آن است که توجّه مردم به آن ها، موجب توجه به علم و قدرت و حکمت خداوند گردد.

قرآن وسیله هدایت همه مردم است؛ (هدی للناس)همانند خورشید بر همه می تابد، ولی تنها کسانی از آن بهره می جویند که فطرت پاک داشته و در برابر حق خاضع باشند؛(هدی للقتقین) همچنان که نور خورشید، تنها از شیشه ی تمیز عبور می کند، نه از خشت و گل.

لذا فاسقان، ظالمان، کافران، دل مردگان، مسرفان و تکذیب کنندگان از هدایت قرآن بهره مند نمی شوند.(قرائتی – 1384 : 42 قرآن کتابی آسمانی «و إن کنتم فی ریب مما نزلنا علی عبدنا فأتوا سوره من مثله و ادعوا شهداءکم من دون الله إن کنتم صادقین» « و اگر در آن چه بربنده ی خویش فرو فرستادیم، شک دارید؛ اگر راست می گویید، سوره ای همانند آن بیاورید و از یاورانتان در برابر خداوند، یاری بخواهید»(سوره ی بقره – آیه ی 23) قرآن کریم معجزه ی جاویدان آخرین پیامبر الهی حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) به شمار می رود و دلایلی چند بر آسمانی بودن آن دلالت دارند.

این دلایل به دو بخش عقلی و نقلی تقسیم می یابند دلیل عقلی در قالب اعجاز قرآن تبیین می گردد و دلیل نقلی در نوید پیامبران گذشته شکل می پذیرد.

دلیل عقلی آسمانی بودن قرآنی دلیل عقلی عبارت از آن است که هیچ انسانی نتوانسته و نمی تواند همانند قرآن را بیاورد وهمین گویای اعجاز آن است.

مؤلفه های اعجاز در قرآن پیامبر (صلی الله علیه و آله) قرآن را به عنوان یک امر خارق العاده که تنها با امداد ویژه ا لهی تحقق می یابد و دلیل صحت ادعای پیامبری او است.

مطرح فرموده است.(مصباح یزدی- ص 110) این ادعای پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در آیات قرآن این سان بازتاب یافته که از یک سو، از ناتوانی انسان و جن بر همانند آوری قرآن سخن به میان آمده(سوره ی اسرا- آیه ی 88)، از سوی دیگر، هماهنگی و عدم اختلاف موجود در قرآن نشانه ی از سوی خدا بودن قرآن دانسته شده است.(سوره ی نسا- آیه ی 82) در آیاتی چند نیز از مردم خواسته شده است که برای روشن شدن و اثبات این که قرآن از سوی خدا است، گفتاری همانند قرآن یا دست کم، ده سوره یا حتی یک سوره بیاورند.(سوره ی طور- آیه های 23-32)، (سوره ی هود- آیه های 13-14)، (سوره ی یونس- آیه ی 38-39)، (سوره بقره – آیه ی 23) ناتوانی مخالفان از تحقق بخشیدن به این درخواست قرآن، یکی از دلایل اعجاز آن است.

1- پخش و گسترش ندای قرآن در سراسر جهان.

ندای قرآن از آغاز تاکنون- که بیش از چهارده قرن از آن می گذرد- به وسیله ی فرستنده های دوست و دشمن، به گوش همه ی جها نیان می رسد و حجت را بر همگان تمام می کند.(یزدی- ج2: 130) و دیگر نمی توان به بهانه ی این که قرآن در منطقه ای محدود انتشار یافته و اگر ادعای آن به گوش جهانیان می رسید، پاسخ آن را می دادند و آن را از صحنه خارج می ساختند، آسمانی بودن آن را به چالش کشید.

2- تلاش مخالفان برای هماوردی با قرآن.

مخاطبان پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) مسئله را جدی گرفته، درصدد بررسی و همانند آوری آن برآمده و با به کارگیری تمام توان علمی و اقتصادی خویش به ستیزه در برابر قرآن پرداختند.

موضع گیری های و قضاوت مخالفان قرآن که در آیات شریف و کتاب های روایی و تاریخی آمده است، همه بر این اصل گواهی می دهند.

آنان بیشترین انگیزه را برای همانند آوری قرآن داشتند، چه این که از سویی خود، اهل فصاحت و بلاغت بودند و از سوی دیگر، قرآن را الگوی مخالفت با ایده ها و آرمان های خود- که سخت بدان ها پای بند بودند- می دانستند.

قرآن هم در آیات تحدی از هر نکته و دقیقه ای که می توانست آنان را به همانندآوری ترغیب، تشویق و تحریک کند، بهره می جست.

(یزدی- قرآن شناسی- ص 125) مخالفان قرآن در کنار تلاش برای همانند آوری، از هر اقدامی در ستیز با قرآن در قالب به راه انداختن جنگ های طاقت فرسا، دعوت به مساحمه و سازش کاری، اعلام آمادگی رشوه دادن به پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) برای دست برداشتن از دعوتش، خودداری نکردند.

در آیات قرآن و کتاب های روایی و تاریخی، تلاش های متعدد و متنوع آنان بازتاب یافته است.(همان- ص 127) 3- ناکامی همانند آوران.

مخالفان قرآن در عین تلاش جدی برای همانندآوری، موفق به این کار نشده و به روشنی دریافته اند که نمی توانند همانند قرآن را بیاورند.

کتاب های تاریخ و علوم قرآن، افراد متعددی را ذکر می کنند که درصدد همانندآوری قرآن برآمده و خود با بررسی قرآن، به عجز خویش پی برده اند یا به آوردن چیزی شبیه قرآن دست یازیده، ولی نمونه هایی را ارائه داده اند که موجبات رسوایی خویش را فراهم آورده و عدم توانایی بشر از همانند آوری را به اثبات رسانده اند.

این نمونه ها به قدری از فصاحت و بلاغت قرآن فاصله دارد که هر فرد آشنا به ادبیات عرب به غیرقابل قیاس بودن آنان با آیات قرآن گواهی خواهد داد.

علاوه بر آن که در بسیاری از این نمونه ها از سبک و سیاق قرآنی استفاده شده است.

از سوی دیگر، اگر نمونه های دیگری وجود می داشت، به دلیل اهمیت مسئله و با وجود دشمنان قسم خورده و سرسخت اسلام و قرآن، حتماً آن نمونه ها به صورت برجسته در تاریخ به ثبت می رسید و هم اکنون در دسترس ما قرار می گرفت.(همان- ص 127) نتیجه آن که با نگاهی به این نکات، نگرش از سوی خدا بودن قرآن به اثبات می رسد.(چهار سوره ی ساختگی به نام های سوره های مسلمون، ایمان، الوصایا، التجسد که در اینترنت منتشر شده که مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند.( ر.

ک.

رجبی) ابعاد و جهات اعجاز قرآن محققان و قرآن پژوهان درباره ی جهات اعجاز قرآن هم داستان نیستند.

بسیاری از مفسران و دانشمندان علوم قرآن در گذشته، بر اعجاز قرآن در فصاحت و بلاغت تکیه داشته، گاه دیگر جهات اعجاز قرآن را نفی می کردند.