ارتفاع میزکار
همان گونه که نمیتوان کفش هایی با سایز یکسان برای کارکنان خرید و انتظار داشت آنها در پوشیدن آنها راحت باشند، نمیتوان یک وسیله مانند میز کار با ارتفاع یکسان را نیز برای همه کارکنان در محیط کار در نظر گرفت اما امروزه در بسیاری از جاها و به خصوص در محیط های کاری میزهای کار با ارتفاع یکسان در اختیار کارکنان قرار دارد.
فردی که قدش بلند است پشت همان میزی فعالیت میکند که همکارش با قد کوتاه کار میکند.
نتیجهاش کمردرد و گردندرد برای فرد بلند قد و درد نواحی کتف و شانه و احتمالا زانو برای فرد کوتاه قد است.
علاوه بر اندازه قد کارکنان که فاکتور مهم و تاثیرگذاری است نوع کاری هم که انجام میشود در تعیین ارتفاع میز نقش دارد.
چنانچه ارتفاع میز کار بلند باشد کاربر مجبور است برای جبران این بلندی دست خود را در ارتفاع بالاتری قرار دهد و پس از مدتی فرد از ناحیه گردن و شانهها دچار آسیب خواهد شد.
اگر ارتفاع میز کار کوتاه باشد به خم شدن فرد و کمر درد منجر میشود.
بهترین ارتفاع میز کار برای هر فرد ارتفاعی است که وقتی وی میایستد فاصله آرنج تا میز 5 تا 10 سانتیمتر باشد.
سه قانون مهم در بحث ارتفاع میز کار
1) در کارهای ظریف مانند طراحی و نقاشی یا مونتاژ قطعات ریز و سبک، ارتفاع مناسب میز کار 5 تا 10 سانتیمتر بالای آرنج است.2) در کارهای سبک یا فعالیتهایی که نیاز به نیروی بدنی متوسطی است و فرد برای جابهجا کردن قطعات نیاز به فضا دارد ارتفاع میز کار 10 تا 15 سانتیمتر پایینتر از آرنج است.
3) در کارهای ایستاده سنگین که نیاز به نیروی بدنی زیادی است ارتفاع میز کار 15 تا 40 سانتیمتر زیر آرنج توصیه شده است.
میزهایی با قابلیت تنظیم ارتفاع
دانش ارگونومیمیزهای با قابلیت تنظیم ارتفاع را پیشنهاد میکند.
هر چند ممکن است این پیشنهاد کمی هزینه دربرداشته باشد اما مطمئن باشید به سلامت کارکنان کمک زیادی میکند.
این میزها برای هر فردی با هر طول قامتی و برای هر شغلی با هر نیروی بدنی مورد نیازی قابل استفاده است و از صدمات و اختلالات اسکلتی عضلانی به افراد جلوگیری میکند.
راههای مقابله با افسردگی شغلی
برای بسیاری، شغل یک منبع درآمد و عامل شناسایی است و محل کار، جایگاهی است که تقریباً نیمی از عمر خود را در آن سپری می کنیم.
در این باره بیندیشید.
اکثر ما روزی هشت ساعت از وقتمان را در محل کار می گذرانیم.
اگر ساعتهایی را حساب کنیم که صرف رفت و آمد و اضافه کاری می شود، این زمان شاید روزانه به 10 یا حتی 12 ساعت هم برسد.
در این جا باید پرسید که آیا هرچه بیشتر کار می کنیم، کمتر لذت می بریم؟
امکان دارد شغلها، منبع ناخوشی باشند.
امروزه دو عامل فشار روانی (استرس) و افسردگی بالینی، محل کار را »خلل پذیر« می سازند.
به موجب بررسی پیمایشی که توسط جامعه کارشناسان مدد کار کارمندان (ایی ای پی ای) صورت گرفت، معلوم شد که فشار روحی و افسردگی بالینی به ترتیب دومین و سومین مشکل بسیار مهم محل کار، البته بعد از بحران خانوادگی، محسوب می گردد.
برآورد شده است که هر ساله در ایالات متحده بر اثر کاهش بازدهی، کارگریزی و مرگ نابهنگام، میلیاردها دلار به هدر می رود.
پنجاه درصد تلفات جانی ناشی از ده علت عمده ی مرگ و میر در ایالات متحده را می توان به عوامل رفتاری، از آن جمله فشار روانی نسبت داد.
فشار روانی و کامیابی
ما برای انجام کار به نیکوترین شیوه ای، باید تنش و فشار روحی ایجاد کنیم.
به جریان یافتن آدرنالین درخونمان نیاز داریم.
ولی تنش زیاده از حد، موضوع متفاوتی است.
شایع ترین علامت های فشار بی نهایت شغل عبارتند از خستگی، بی خوابی، فشار خون، سردرد، زخم، ترش کردن، ناتوانی در تمرکز یا آرمیدن و بی اشتهایی.
چنانچه افسردگی بالینی موردتوجه قرار نگیرد، احتمالاً از تنش محل کار ناشی می گردد.
چه بسا افسردگی به عنوان اعمال تکانشی (براساس انگیزش ناگهانی) یا بی نتیجه، زودرنجی (تندمزاجی) و خشم، دیر رسیدن و تمایل به دوری جستن از همکاران نمایان گردد.
عامل تنش شغلی چیست؟
کار زیاد و تعارض شخصیت (به ویژه با بالادستان) دو نمونه از رایج ترین علل تنش شغلی است.
قبول مسئولیت سنگین، علت دیگری است.
کسانی که در مشاغل مدیریت انجام وظیفه می کنند، غالباً از حجم زیاد کار شکوه می کنند.
اما امتیازی دارند که شاید از وجودش بی خبر باشند و آن نرمش پذیری است.
این قدرت در آنها هست که ازطریق جستار (بحث و گفت و گو) و حتی رویارویی، تنش محل کار را بزدانید.
این حالت پیوسته برای سایر کارکنان مانند کارگرانی که در خط تولید کار می کنند یا کسانی که به کارهای دفتری سرگرمند، رخ نمی دهد.
پژوهش ثابت می کند پیشه هایی که ملال آور و یکنواخت به نظر می رسند همان قدر بر انسان فشار وارد می سازند که مشاغل اجرایی کارآمد.
پنج واکنش اساسی در برابر تنشهای محل کار
!
شریک غم دیگران بودن بی آنکه گام های اساسی درجهت تغییر وضعیت برداشته شود؛
!
برای کاستن از سنگینی کار، طولانی تر و بیشتر کارکردن؛
!
روی آوردن به تلاش جالب واکنشی به منظور اینکه بتوانیم سرزندگی را بازگردانده و کار بیشتری را در مدت کوتاهتری انجام دهیم.
!
جسماً از شغل خویش کناره گرفتن یا آن را رها کردن و به دنبال کار دیگری گشتن یا زمان و توان صرف شده در مسیر کار را کاهش دادن؛
!
تجزیه و تحلیل وضع، بازبینی راهبردها و به جست و جوی راهکارهایی برای دگرگون سازی موارد پرداختن.
در نگاه اول، به نظر می آید که واکنش شماره 5 عملی ترین واکنش است به شرطی که تشخیص دهیم موقعیت شغلی ما تا چه حد از اختیار ما خارج است.
موارد وابسته به کنشها و قواعد پدید آمده توسط دیگران چنان فزون است که حتی سازنده ترین کوششها نیز قادر به تضمین آن نیستند.
آنچه که می توان تضمین کرد احساس نیکوی »پذیرش مسئولیت« شغلی مان است.
از آنجایی که شرایط فردی خیلی زیاد فرق می کند، از این رو »راه حل صحیح« برای هر کس متفاوت است.
به یاد بسپارید که امکان دارد راهکارهای مستقیمی برای مشکلات حاصل از تنش شغلی وجود نداشته باشد.
پیشنهادهایی جهت کاهش فشار روانی کاری
1 - مسئولیت شغلتان را به عهده بگیرید: تا جایی که مقدور است اولویتها را درنظر گرفته و مجدداً تعیین کنید.
نخست مراقب کارهای مهم و دشوار باشید و وقت تان را تنظیم کنید.
در این صورت کاراتر می شوید.
2 - هر بار، به عملی دست زنید: هر طرح بزرگ را به کار کوچکتر و اجراشدنی تقسیم کنید.
فهرستی از تمام اموری که باید انجام یابند و زمان تقریبی پایان هریک تهیه کنید.
به کارها اولویت ببخشید.
ابتدا کاری را به اتمام رسانده و آنگاه به سراغ بعدی بروید.
کارها را تا زمانی آسان بگیرید که حس کنید نیاز به اجرا و نظارت داشته باشند.
3 - با همکاران روراست باشید: این مسئله درمورد رئیس نیز صدق می کند.
اگر دچار مخمصه شده اید، عیان سازید.
چه بهتر که در این رهگذر، همدردانی هم داشته باشید.
تنها شکوه نکنید.
راه گشا باشید و پیشنهادهای عملی مطرح سازید.
4 - بگذارید کارفرمایتان کمک کند: بسیاری از شرکتها به کارکنان خود یاری می کنند تا به مدد برنامه مساعدت به کارمند، پیامدهای حاصل از تنشهای پیشه ای را از میان بردارند.
5 - کمتر کار کنید:« نه »گفتن را یاد بگیرید.
دست از کارهایی بکشید که سرنوشت ساز نیستند.
6 - نشانه های خطر تنش شغلی را بشناسید: از علایم فشار شغلی با خبرباشید و به محض اینکه مهارنشدنی گشتند، واردعمل شوید؛
7 - مراقب بهداشت جسمی خود باشید: تندرستی جسمانی سبب می شود که تحمل فشارتان افزایش یابد.
باید تغذیه و خوابتان متعادل باشد.
به اندازه کافی ورزش کنید.
8 - آرمیدن را بیاموزید: دریچه اطمینان سالمی اعم از ورزش، سرگرمی، موسیقی، مطالعه یا فقط پیاده روی بیابید و از آن به عنوان »پلی« بین کار و زندگی داخلی خودتان استفاده کنید.
9 - از زندگی خصوصی خویش غافل نباشید: برنامه ای تنظیم کنید تا رعایت عدالت بین کار و زندگی شخصی را بر شما امکان پذیر سازد.
از این کار، دمی غفلت نورزید.
10 - به فکر تغییر یا ترک شغل خود باشید: گرچه این آخرین راه چاره است، ولی با این همه شق دیگری برایتان پیش می آید.
چنانچه وضع مالی تان پرداختن به اینگونه تصمیمات را ناممکن می سازد، در این صورت حواس خود را جمع زندگی داخلی تان کنید.
اگر زندگی خصوصی تان پرثمرتر، مهیج تر و مفرح تر باشد، احتمال دارد پاره ای از درد و رنج وضع ناشاد کاری را برطرف سازد.
سر و صدا
سر و صدا نیز از اهمیت خاصی در محیط کار برخوردار است و معمولاً در بهداشت صنعتی بطور جداگانه مورد مطالعه قرار میگیرد .
سر و صدای مداوم ممکن است در طول مدت کار ایجاد سنگینی گوش نماید که آنرا اصطلاحاً کری شغلی مینامند .
ضمن معایناتی که در بدو استخدام از کارگران بعمل آید در مورد کارگرانی که باید در محیط پر سر و صدا کار کنند بایستی دقت بیشتری بعمل آید و همچنین سابقه آنها را در معاینات دوره ای در نظر گرفت و اگر به کری تدریجی و کری شغلی مبتلا شده باشند در معالجه یا تعویض کار آنها باید اقدام نمود .
جلوگیری از زیانهای حاصله از سر و صدا با استفاده از وسایل حفاظت شخصی مانند : حفاظت گوش تا حدودی امکان پذیر است و لیکن چارهای دیگر چون محدود کردن و یا توسعه فضای کار بر حسب تعداد ماشینهای مولد صدا ، رعایت اصول مهندسی ، مکانیکی ، سرویس ماشینآلات و بالاخره تعویض کار یا کوتاه کردن ساعات کار کارگران و غیره نیز وجود دارد .
ضمن اینکه استفاده از وسایل حفاظت فردی نظیر گوشی و پلاک همیشه باید به عنوان آخرین راه حل مد نظر باشد .
متخصصین شنوایی از دستگاههای شنواییسنج استفاده نموده و با قرار دادن کارگر در اتاقکهایی که صدا در آن نفوذ نمیکند آنها را مورد آزمایش قرار میدهند و میزان شنوایی را میسنجند .
(معمولاً در فرکانسهای مختلف از 5/63 هرتز تا 8000 هرتز)
بنابراین باید گفت ضرر و زیان کار مداوم و طولانی در محیط کار پر سر و صدا (صدای مداوم) بر شنوایی ، بیشتر از کاری است که شدت صدا زیادتر ولی طول تماس با آن کمتر باشد ، (صدای متناوب) .
البته فاکتورهای دیگری نظیر استعداد شخصی سن و سلامت هوش در ابتلا به سنگینی گوش ، دخالت دارند .
سرو صدا به طور کلی دارای تاثیر عمومی و عضوی و همچنین تاثیر روانی است و همچنین در اثر کم شدن حس شنوایی امکان دارد ایجاد خطرات مختلف در محیط کار برای خود کارگر و یا سایر همکاران او نیز خطرات مختلفی ایجاد نماید .
وسایل خاصی جهت اندازهگیری شدت صدا وجود دارد که به نام ترازسنج صدا معروف است .
همچنین در تجزیه صدا به فرکانسهای مختلف از دستگاه مکمل دیگری به نام اکتاوباند صدا استفاده میشود .
شدت صدا بر حسب واحدی بنام دسیبل اندازهگیری میشود و معمولاً صداهایی که شدت آنها بیش از 85 دسیبل نبوده و در فرکانسهایی بین 300 تا 4800 ارتعاش در ثانیه نباشد برای شنوایی مضر نخواهند بود .
علاوه بر اهمیت سر وصدا در صنعت ، امروزه سر و صدا به عنوان یکی از عوامل آلوده کننده محیط زیست مورد توجه خاص قرار گرفته و حتی اثرات آن در روی افراد جامعه مورد بحث است و مطالعاتی روی افرادی که در مناطق پر سر و صدای شهری نظیر مرکز شهر یا اطراف فرودگاهها و … زندگی میکنند انجام شده است.
ضمن اینکه اثرات روانی سر و صدا نیز مهم بوده و همواره با تغییرات فیزیولوژیکی در بدن همراه میباشد و عوارض خاصی بوجود میآورد که نهایتاً منجر به کاهش راندمان کاری و افزایش حوادث در صنایع میگردد
ضمن اینکه اثرات روانی سر و صدا نیز مهم بوده و همواره با تغییرات فیزیولوژیکی در بدن همراه میباشد و عوارض خاصی بوجود میآورد که نهایتاً منجر به کاهش راندمان کاری و افزایش حوادث در صنایع میگردد مشکلات بهداشتی صنایع کوچک هرروزصبـح منزل را به مقصد محل کارترک می کنیم درگذرازخیابان های شلوغ وپرترافیک شـهر، ویتـرین مغازه ها چشم هـر رهگذررانوازش می کند باخود می گوییم عجب مبـل قشنـگی چه کفـش زیبـایی چه فـرش خوش نقشـی وچه ماشین خوش رنگـی و... حیرت کنان به مسیر خودادامه می دهیم از کنارکارگاههای نجاری ،کفاشی،نقاشی وصافکاری و...می گذریم سروصدای گوش خراش آهـنگری،بوی بنـزین ورنگ نقاشی،گـردوغبارنجاری و...
آدمی را از رویای شیرین زندگی بیدارمی کندتا لذت زودگذر زیباییهای پشت ویتـرین مغازه هارا فراموش کند،حس کنجکاویـش راتحریک می کندکه بااندکی تامل وتوقف تغییرمسیر وارد این کارگاهها شود تا بداند خالق آن همه زیباییها درنمایشگاهها و فروشگاه ها کیست ؟
کجاست؟
چگونه ودرچه محیطی کارمی کند؟
درکارگاهـی ،نقاشـی راباپیسـتوله ای پرازخون جگـرمشاهده می کنیم که چگونه روی ماشـین رنگ می پاشد ومحیـط کاررا آکنده ازدودقرمزاسپند می کندتا هنرش ازگزندبدنظران مصون ماند وبدانند خوش رنگی قرمز جگری ازکجاست! به کارگاه نجــاری واردمی شویم سـروصدای زیاد دستگاهـهای رنده واره فلکه و...
آهنـگ ملایم محیـط کارراتغـییر میدهد.آشوب واضطـراب رادرکارگاه حاکم می کندکه باشنیدن دستورات آهنینش ترس ونگرانی سراسروجودمان رافرا گیردوضـربان قلبمان تند تندبزندبطوریکه گوشهایمان دیگـر،درددل نجاررانشنوند. ازکنارکارگاه اهنگـری می گذریم چشمان هررهگذرمجذوب اشعه نورانی جوشکاری میشودتاازحرارت وروشنایی آن لذت ببرد غافل از آنکه چشمانش فدای آن گرما وروشنایی کذایی خواهد شد.تیرگی سقف ودیوار،سرخی چشمان آهنگروسردی محیط کارنشان ازبی مهری کاردارددرحالیکه کار،بزرگترین تفریح زندگی (به فرموده مولی الموحدین حضرت علی (ع)وجوهروجودی هرشخص است.
انسان بیکارهمانندجسم بی روح است که باکارکردن روح درجسم اودمیده می شود.
آری نمونه هایی ازاین کارگاهـهارا بارهاوبارها بطورروزمره درتمام نقاط شهرمشاهده می کنیم که بصورت پراکنده تحت شرایـط ناایمـن وغیربهداشـتی مشـغول فعالیت هستند بدون پاســخ به سئــوالاتی که درذهــن مانقــش می بنددازکـنارآنهابی تفـاوت می گذریم راستـی چه گـروهی،چه ارگـانی مسئول وضامن سلامـتی کارگران ومحیـط کارصـنایع کوچک شهـرمان هستند اما نکـته ای که بایدبدان توجه نمودآن است که بدانیم سلامـتی این قشر عظیم زحمتکش به واسطه عوامل مضر و زیان آور محیط کارهمواره تهدیدمی شود. باتوجه به گزارشات ونتایج بازدیـدهای مستـمرکارشناسان وبازرسین بهداشـت کارمبنـی بروضعیت نامناسب وغیر بهداشـتی کارگاهها، علل بروزمشکلات بهداشـتی صنـایع کوچک موردارزیابی قرارگرفت تاضمن گسترش فرهنگ ایمنـی وبهداشـت کار راهکارهای مناسبی درجهت بهبودسلامـتی کارکنان صنوف فنی وخدماتی اتخاذ گردد. عوامل بروز معضلات بهداشتی صنایع کوچک 1.نبودآموزش مستمر متصدیان صنوف فنی وخدماتی : عدم آگاهی متصدیان صنوف فنی وخدماتی ازدستـورالعملهاواهـداف وبرنامههایبهداشـتکاریکی ازعوامل بروزمشکلات بهداشـتی کارگاههابوده که بدون اطلاع ازعوامل زیان آور ومخاطرات بهداشـتی محیط کار خود مشغولفعالیتهستندلذاارتقاءسطحآگاهیشاغلـین صنوف فنـی وخدمـاتی مسـتلزم انجام اقدامات مسـتمری ازقبیل تشکیل کلاسهای آموزشـی واستفاده ازپمفلت ها وپوسترهای آموزشی درمحیط کارو...
می باشد 2.پراکندگی صنوف فنی وصنایع کوچک درنقاط مختلف شهر: از روشـهای کاهش اثرات عوامل زیان آور محـیط کار میتوان به کاهش تعـداد افــراد در معرض این عوامل از قبیل سـروصدا ،گردوغبار و...می باشد که با توجه به پراکندگی و استقرار صنوف فنی در نقاط مختلف شهر و در مجاورت منازل مسکونی ،علاوه برشاغلین صنوف، عابرین وساکنین نیزدرمعرض عوامل زیان آورقرارمی گیردکه باعث آزارومزاحمت آنان میشوند. 3.استیجاری بودن کارگاهها: اکثرکارفـرمایان به علت مشکلات اقتـصادی توانایی خرید مغـازه راندارند به ناچار جهت تامین مکان فعالیت خود مغـازهای را اجاره میکنند که از لحـاظ ساختمانی منطـبق با آییننامه تاسیسات و تسهیلات بهداشـتی کارگـاه نمیباشد عـلیرغـم موافقت برخی از آنان با مـرمت و تعـمیر سقف و دیوار و کف کارگاه و...بعلت مخالفت صاحب ملک با هــرگونه تغییروبهـسازی ، با قبول شرایط موجوددرکارگاه به فعالیت خود ادامه می دهنددرغیر اینصورت مجبورند مغازه راتخلیه نمایند. 4.فعالیت بدون پروانه کسب کارگاهها: اکثر کارگاههای فنی وخدماتی بنابردلایلی ازقبیل موقتی بودن مکان فعالیت،سهل انگاری کارفرمایان در اخذمـجوز فعالیت وعدم نظارت مستمر اتحادیه های صنفی و...
فاقد پروانه کسب میباشند اگرهم دارای پروانه کسب باشند بدون درنظرگرفتن ضرورت استعلام از مرکز بهداشت نسبت به تمدیدآن اقدام شده است لذاعدم نظارت بروضعیت بهداشتی کارگاهها درهنگام اخذیاتمدیدپروانه کسب کارگاهها،باعث بروزمشکلات ومخاطرات بهداشـتی میگردد.
5.همکاری محدود شهرداری با صنایع محدود: تاخیر در ایجادوراه اندازی شهرک صنوف وعدم واگذاری به موقع زمین یا کارگاه صنفی به کارفرمایان ازیک طرف،اعـطای پروانه ساخت بدون درنظرگرفتن تسهیلات ویژه به کارفرمایان درراستای بهسازی وضعیت بهداشتی کارگاهـهاازطرف دیگر، ازعلل استـقراروپراکندگی صنوف فنی علی الخصوص صنوف مزاحم درسـطح شهربشمارمی آیندکه بدون نـظارت برفعالیت این نوع کارگاههای غیربهداشـتی وعدم همـکاری گسـترده شهرداری درزمینه انتـقال آنهابه خارج شهرعلاوه بردگرگونی بافت شهری باعث ایجاد آلودگی زیست محیطی ازقبیل آلودگی صوتی وشیمیایی و...عواقب ناگواردیگرمی گردد . 6.وضعیت نامساعد اقتصادی کارفرمایان: یکی دیگرازعوامل بوجود آورنده معضلات بهداشـتی صنایع کوچک عدم تمکن مالی وبرخورداری کارفـرمایان ازتسهیلات اعطایی موسسات اعتباری وبانکهامی باشدکه اگرتسهیلاتی جهت بهسازی وضعیت بهداشنی کارگاههابه متصدیان صـنوف فنی وخدماتی درنظرگرفته شود می تواند درکاهش معضلات بهداشتی کارکاهها موثرواقع گردد 7.سهل انگاری کارفرمایان دراجرای دستورات ومقررات ایمنی وبهداشتی درمحیط کار: نظر به اینکه بکاربردن دستورالعملهای ایمـنی و بهداشـتی توصیه شده توسـط کارشناسان ذیربط ازسوی شاغلین صنوف فنی وخدماتی تضمین کننده امنیت وسلامتی آنان درمحیط کارمیباشد متاسفانه اکثرکارفرمایان باسهل انگاری دراجرای این مقرات سلامتی خودواطرافیان رابه خطرانداخته وبه فعالیت خوددرمحیط غیرایـمن وبهداشـتی ادامه میدهند این درحالـی است که نظارت محدودارگانهای ذیصلاح ازقبیل مرکز بهداشـت،اداره کارو...بروضعیت ایمنی وبهداشـت محیط کار می تواند منجر به عدم رعایت واجرای دستوالعمل مربوطه وبروزبیماریها وحوادث ناشی ازکارگردد . باتوجه به علل بروز مشکلات بهداشتی صنایع کوچک که دربالا به پاره ای ازآنها اشاره گردید راهکارهای ذیل جهت رفع آن پیشنهاد میگردد.
1.تامین نیازآموزشــی متصدیان صنوف فنی وخدماتی درخصوص مسایل ایمـنی وبهداشـتی محیط کاربه صورت مستمربا مشارکت وهمکاری ارگانهای ذیربط ازقبیل اداره کارمرکز بهداشت ومجامع امورصنفی و...
2.تشکیل جلسـات وهمایش هایی درزمینه بررسی علل بروزمشکلات بهداشـتی صنایع کوچک باهمکاری ارگانهای ذیربط ومشارکت مسئولین شهر وکارفرمایان ونمایندگان سازمانهاوادارات و... 3.متمرکزنمودن صنوف فنی وخدماتی درخارج ازشهروایجادشهرک صنوف باتفکیک صنوف ازیکدیگروفعالیت صنوف خاص درکناریکدیگر 4.تشویق کارفرمایان به دریافت پروانه کسب والزام به استعـلام ازمرکز بهداشـت درخصوص وضعیت بهداشـتی کارگـاه با درنظرگرفتن تسهیلات ومزایاو...درنهایت برخورد باکارفرمایان بدون پروانه ازسوی اتحادیه های صنفی 5.همکاری شهرداری ازطریق اعطای تسهیلات ویژه درزمینه مجوزمرمت وساخت کارگاهها به طوری که متصدیان صـنوف فنی وخدماتی باکمال رغبت نسبت به بهسازی وبهداشتی نمودن کارگاه اقدام نمایند. 6.برخورد قانونی بادرنظرگرفتن جرائـم سنگین برای کارفرمایان کارگاههای مزاحم به نحویـکه درجهت پرهیز ازمزاحـمت همسایگان وکاهش آلودگی عوامل زیان آور سروصداوگردوغبار محیط کار موثر واقع گردد. 7.همکاری وهماهنگی بیش ازپیش مراجع قضایی،اداره کار.مرکز بهداشت .اتحادیه های صنفی بایکدیگردرخصوص اجـرای مقررات ایمنی وبهداشتی در کارگاههای فنی وخدماتی 8.همکاری بانکها وموسسات مالی واعتباری باکارفرمایان صنایع کوچک درزمینه اعطای وام مرمت وبهسازی کارگاه 9.مشارکت ونظارت همگانی مردم برحسن اجرای مقررات ایمنی وبهداشتی درکارگاههادرهنگام تردد درسطح شهریاسکونت درجوارکارگاههای فنی به عنوان رابطین ایمنی وبهداشت کاردرجهت همکاری باکارشناسان مرکز بهداشت واداره کار. 10.همکاری تامین اجتماعی درزمینه ارائه خدمات بیمه ای به کلیه کارگاههاوحمایت اقتصادی ودرمانی درهنگام بروزحادثه وبیماری ناشی ازکار اکبــــر طاهـــری پاکــدل کارشناس بهداشت حرفه ای مرکز بهداشت شهرستان ساوه پیشگیری از ایدز در محیط کار امروزه شیوع اچ-ای-وی/ایدز در جهان به نوعی است که کمتر کشوری وجود دارد که از عوارض اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن مصون مانده باشد.
با توجه به اینکه این بیماری در سنین فعال زندگی افراد را مبتلا می نماید یکی از بهترین اولویتها در برنامه های پیشگیری از ایدز، برنامههای پیشگیری در محیط کار میباشد.
امروزه در آمریکا از هر 6 سازمان بزرگ (با بیشتر از 50 کارمند) یک سازمان و از هر 15 سازمان کوچک (با کمتر از 50 کارمند) یک سازمان دارای کارمند یا کارفرمای آلوده به ویروسHIV/AIDS میباشند.
بازدید از برنامه های پیشگیری از ایدز کشورهای سوئد و فنلاند و طی دو دوره آموزشی در دانشگاه کارولینسکا سوئد و سازمان جهانی کار(ILO) ، منجر به طراحی برنامه پیشگیری ازایدز در محیط کار گردید که خوشبختانه با حمایت جدی جناب آقای دکتر گویا رئیس مرکز مدیریت بیماریهای وزارت بهداشت درمان و اموزش پزشکی این ایده تبدیل به برنامه کشوری گردید.
برنامه پیشگیری از ایدز در محیط کار مشارکت بخشهای دولتی و خصوصی و همچنین کارکنان آن ها در جهت پیشگیری از ابتلاء به ویروس اچ-ای-وی میباشد که برای تمامی سازمانها، مراکز تجاری، کارخانجات و حرف کوچک طراحی گردیده است تا از طریق طراحی سیاست سازمانی برای پیشگیری از اچ-ای-وی و اجراء برنامه های آموزشی برای مدیران، کارکنان و خانواده های آنها در جهت کنترل ایدز در کشور فعالیتی اثر بخش را آغاز نماید.
مدیران محیطهای کاری در هر دو بخش دولتی و خصوصی نقشی راهبردی در برنامههای پیشگیری از ایدز در محیط کار داشته و لازم بذکر نمیباشد که نتایج حاصل از این برنامه که در حقیقت حفظ و ارتقاء سطح سلامت نیروی کار میباشد نیز به مدیران و کارفرمایان و در نهایت به جامعه باز خواهد گشت.
مدیران میتوانند با طراحی سیاستهای مدون و اجرای برنامه های کارآمد پیشگیری از ایدز در محیط کار، گامی اساسی را در جهت سلامت نیروی کار بعنوان محور توسعه پایدار بردارند.
تهیه مواد آموزشی مورد نیاز برای اشنایی مدیران با این برنامه که در حقیقت یک برنامه توانمند سازی بخش مولد اقتصاد و تولید جامعه می باشد نیازی بود که کمبود آن بهشدت حس میگردید.
لذا با کمک همکار ارجمندم سرکار خانم دکتر مرجان قطبی که یکی از کارشناسان با تجربه در این زمینه میباشند راهنمای آموزشی حاضر که حاصل فعالیت گروه بین المللی SMARTWork در این زمینه بوده ترجمه و به همراه تألیف بخشهای دیگری که مورد نیاز و مناسب کشورمان میباشد بهصورت یک مجموعه آموزشی مخصوص مدیران در سطوح و بخشهای مختلف دولتی و خصوصی تقدیم حضور شما مدیران ارجمند می گردد.
امید آنکه با ارتقاء سطح اکاهی کارکنان و کارمندان در جهت حفظ سلامت نیروی کار گامی مثمر ثمر بر داشته باشیم.
نقش بهداشت حرفه ای درافزایش تولیدوبهره وری درکارخانه ها: نیروهای کار درکارخانه ها ازاهمیت بسزائی برخوردار می باشند زیرا سبب افزایش میزان تولید ونیز بهره وری می گردند.
اگر میخواهیم که همواره میزان تولیددرکارخانه ها افزایش یابد بایستی سلامتی نیروی کار بیشتر مورد توجه قرارگیرد .
دراین میان نقش کارشناسان بهداشت حرفه ای بسیار با ارزش می باشد که با آگاه ساختن مدیران کارخانه ها می توانند زمینه فرهنگی آن را درکارخانجات فراهم سازند.
وظیفه فوری کارشناسان بهداشت حرفه ای آگاه ساختن مدیران کارخانه ها به اهمیت مسائل ایمنی وبهداشت کار می باشد که این باوررا درآنها ایجاد نمایند که نیروی کارسالم سبب افزایش بهره وری می گردد واگر سلامت جسمی وروانی این نیرو های کار به مخاطره افتد چه عواقب ناگواری برای مدیران کارخانه ها ایجاد می گردد.
این کارشناسان با اندوخته های علمی خود که درجهت دستیابی آن متحمل زحماتی گردیده اند می توانند کمک موثری برای آکاهی مدیران کارخانه ها ونیز کارگران باشند.
با این توضیح که اگر روشهای مناسب درجهت افزایش آگاهی مدیران ونیز کارگران اتخاذ شود می تواند نتایج مطلوبی حاصل گردد.
هنگامیکه کارشناسان بهداشت حرفه ای زمینه فرهنگی بهداشت وایمنی کاررا درمدیران کارخانه ها فراهم نمودندوبه آنها نشان دادند که نیروهای کارسالم بهتر وبیشترمی توانند درافزایش تولید ونیزبهره وری موثرباشند آنگاه می توان با کمک همین مدیران به آموزش نیروهای کار اقدام نمود.
با کمک مدیران کارخانه ها کارگران را وادار به رعایت مسائل ایمنی وبهداشتی نمود.
به کارگران آموزش دادکه چگونه درهنگام کار مسائل ایمنی را که هم برای خودوهمچنین برای مدیران کارخانه ازاهمیت ویژه ای برخوردار است رعایت نمایند.
بایستی شعار : اول ایمنی وبعد کار.
درکارخانه ها عملیاتی گردد.
مدیران ونیز کارگران بایستی این شعار را همواره دردستورکارخودقرار داده ونسبت به رعایت آن نهایت دقت رابنمایند.
مدیران کارخانه ها ونیز کارگران بایستی واقف باشند که عدم رعایت مسائل ایمنی می تواند منجر به صدمات جبران ناپذیری برای نیروهای کارگردد که این صدمات ممکن است سبب کاهش تولید وحتی خسارات شدیدتری را درپی داشته باشد.
کارگران همواره نسبت به رعایت مسائل ایمنی کار ونیز مسائل بهداشتی نهایت دقت را نموده وهرگاه دراینگونه موارد با مشکلی ربروشدند با کارشناس بهداشت محل کارخود تماس حاصل نمایندوکارشناسان بهداشت کار با جدیت نسبت به راهنمائی وحل مشکل آنها اقدام نمایند.
اگرمدیران کارخانه ها ونیز کارگران با همکاری یکدیگر مسائل ایمنی وبهداشت کاررا رعایت نموده ودرانجام آن کوشا باشند بطوریقین شاهد افزایش بهره وری درکارخانه ها ونیز شکوفائی ورونق اقتصادی درجامعه شان خواهند بود.
ایمنی وبهداشت در محیط کار ایران صدا: نیروی کار سالم و فعال می تواند یک جامعه سالم و پویا را تشکلیل دهد.
روند روبه رشد سرمایه داری صنعتی در کشور های کم تر توسعه یافته و بهره کشی بی حد و حصر از نیروی کار شرایط بغرنجی را برای کارگران بوجود آورده است./گروه اجتماعی واقتصادی اقتصاد بیمار، عدم امنیت شغلی، تعطیلی کارخانه ها و کارگاه های تولیدی، خصوصی سازی بی ضابطه و....
کارگران را مجبور به کار در شرایط سخت و طاقت فرسا کرده است.
از سوی دیگر رواج قراردادهای موقت کار در مشاغل دایم و تسهیل در امر اخراج کارگران موجب شده تا کارگران در شرایط نامناسب ایمنی و بهداشتی کار بکار گرفته شوند و حتی نیروی کار خویش را ارزان در اختیار کارفرما قرار دهند؛ زیرا از این موضوع مطلع هستند که صف بیکاران جویای کار در پشت درب کارخانه ها و شرکت ها منتظر کوچکترین فرصت هستند تا شغل وی را در اختیار بگیرند.
برخی از کارفرمایان با سوء استفاده از این مسائل اقدام به راه اندازی محیط های کاری غیر استاندارد و فاقد ایمنی و امروزه در جوامع صنعتی، نیروی کاربه عنوان اصلی ترین اهرم به حرکت درآوردن چرخه تولید و اقتصادی یک کشور به شمارمی رود اما این مولفه مهم به دلیل روش ها و شیوه های استثماری بکارگیری کارگران چندان از قدرت و توان کافی برای بهره مندی رفاه نسبی کارگران برخوردار نیست.
مطمئنا نه تنها در کشورهای جهان سوم بلکه درکشورهای پیشرفته نیز داشتن اقتصاد ی پویا، در گرو داشتن بهداشت کرده اند و کارگران را از هر سو با فشارهای روانی و جسمی مختلف مورد آزارو اذیت قرار دهند و شرایط نامناسبی که براین کارخانه ها و کارگاه ها حاکم است در نهایت منجر به بروز بیماری ها و امراض و حوادث ناگوار ناشی از کار می گردد.
نبود یک عزم ملی و برنامه عملی صحیح در بین دستگاه های متولی وزارت کار، سازمان تامین اجتماعی، بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، در پیش گرفتن شیوه فرار از مسئولیت، عدم پاسخگویی شفاف در مورد حوادث ناشی ازکار، نبود قوانین محکم و برخورد قانونی شدید با کارفرمایان متخلف و عدم آموزش لازم به کارگران سبب شده هر ساله شاهد رشد چشمگیر حوادث و بیماری های ناشی از کار در گوشه و کنار کشور عزیزمان باشیم.
نقص های گوناگون موجود در سیستم بازرسی و نبود پشتوانه اجرایی مناسب برای بسط و گسترش ایمنی و بهداشت در کارخانه ها و کارگاه ها بخصوص در کارگاه های گلیم بافی، فرش بافی، شیشه گران، آجرپزها، کارخانه های شوینده و مواد شیمیایی و بیمارستانها ...
منجر به افزایش حوادث ناشی از کار گردیده است، در سالهای اخیر در مشاغل ساختمانی و پروژه های سدسازی حوادث ناشی از کار را دو چندان کرده است.
نبود وحدت رویه و انسجام در وزارت خانه های صدرالاشاره این امر نه تنها ضریب حوادث ناشی از کار را افزایش داده بلکه نیروی کار نیز قربانی سیستمی ناهماهنگ کرده است و به گفته مسئولین وزارت بهداشت، ایمنی و بهداشت در کارخانه های کشور مطلوب نیست.
حوادث پنهان: حوادث ناشی از کار تنها در یک سوی این قصه غم انگیز قرار دارد و از سوی دیگر عوامل فیزیکی زیان آوری چون آلودگی صوتی، ارتعاش امواج، عوامل شیمیایی زیان آور و استنشاق آن در این کارخانجات و کارگاه ها باعث از بین رفتن ریه، کلیه، مری و معده و تاثیر آن برشنوایی و اعصاب و روان ....
که در بستر زمان صدمات جبران ناپذیری به نیروی کار وارد میکند که به لحاظ مخفی ماندن بلند مدت بیماری و بروز آنی آن، کارگر بخت برگشته پس از بازنشسته شدن بیماری پنهانی رااز کار و حرفه خویش به میراث برده و بعد از چند صباحی نیز در اثرهمان بیماری فوت میکند.
بر اساس آیین نامه اجرایی (94) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت هرکارخانه خصوصی و دولتی موظف است خود را راسا یا از طریق سایر موسسات که دارای مجوز از وزارت بهداشت هستند خدمات بهداشت حرفه ای و مراقبتهای بهداشتی درمانی تعریف شده توسط وزارت بهداشت را مطابق با استاندارد ها و ضوابط مربوط تامین نمایند این در حالی است که برخی کارخانه ها بدلیل نبود ضمانت اجرایی در قانون نه تنها به این مقررات تمکین نمی کنند بلکه کارگران را تحت شرایط نامناسب بهداشتی و ایمنی کار وا می دارند.
نبود تجهیزات استاندارد در برخی از کارخانجات و استفاده از دستگاه های فرسوده وقدیمی هرآن امکان آسیب رساندن به نیروی کار را به همراه دارد ونبود ابتدای ترین وسایل ایمنی مانند کلاه،ماسک،دستکش ،کفش، عینک، صافی مناسب واستاندارد منجر به بروز حوادث و بیماری های خطرناک در محیط کار می شود.
گفتنی است: راه کارها برای موارد صد رالاشاره زمانی محقق میشود که ماشین آلات هماهنگ با شرایط مناسب راه اندازی، واحدهای طب کار در سازمان تامین اجتماعی(بخش درمان) مجزا از طب کار بهداشت درمان معاینات دوره ای کارگران در فصول مختلف، بازرسی های مکرر و دقیق تر، وضع قوانین جدید که کارفرما ملزم به رعایت شرایط استاندارد کار شود و نهادینه کرن فرهنگ کارهم برای کارگر و هم برای کارفرما از راه حل های کاهش صدمات ناشی از کار است.
امنیت و بهداشت کارگری تا چه حد ؟
مسئولین وزارت کار و تامین اجتماعی و بهداشت و درمان چه تدبیری اندیشیده اند ؟
ارومیه خبرنگار آفرینش امروزه در جوامع صنعتی، نیروی کاربه عنوان اصلی ترین اهرم به حرکت درآوردن چرخه تولید و اقتصادی یک کشور به شمار می رود اما این مولفه مهم به دلیل روش ها و شیوه های استثماری بکارگیری کارگران چندان از قدرت و توان کافی برای بهره مندی رفاه نسبی کارگران برخوردار نیست.
مطمئنا نه تنها در کشورهای جهان سوم بلکه درکشورهای پیشرفته نیز داشتن اقتصاد ی پویا، در گرو داشتن نیروی کار سالم و فعال و همچنین قانونی اساسی و هدفمند است که حامی و پشتیبان قشر ضعیف جامعه باشد.
روند روبه رشد سرمایه داری صنعتی در کشور های کم تر توسعه یافته و بهره کشی بی حد و حصر از نیروی کار شرایط بغرنجی را برای کارگران بوجود آورده است، اقتصاد بیمار ،عدم امنیت شغلی،تعطیلی کارخانه ها و کارگاه های تولیدی ،خصوصی سازی بی ضابطه و....
از سوی دیگر رواج قراردادهای موقت کار در مشاغل دایم و تسهیل در امر اخراج کارگران موجب شده تا کارگران در شرایط نامناسب ایمنی و بهداشتی کار بکار گرفته شوند و حتی نیروی کار خویش را ارزان در اختیار کارفرما قرار دهند زیرا از این موضوع مطلع هستند که صف بیکاران جویای کار در پشت درب کارخانه ها و شرکت ها منتظر کوچکترین فرصت هستند تا شغل وی را در اختیار بگیرند.
برخی از کارفرمایان با سو» استفاده از این مسائل اقدام به راه اندازی محیط های کاری غیر استاندارد و فاقد ایمنی و بهداشت کرده اند و کارگران را از هر سو با فشارهای روانی و جسمی مختلف مورد آزارو اذیت قرار دهند و شرایط نامناسبی که براین کارخانه ها و کارگاه ها حاکم است در نهایت منجر به بروز بیماری ها و امراض و حوادث ناگوار ناشی از کار می گردد.
نبود یک عزم ملی و برنامه عملی صحیح در بین دستگاه های متولی وزارت کار، سازمان تامین اجتماعی، بهداشت و درمان و آموزش پزشکی ، در پیش گرفتن شیوه فرار از مسئولیت، عدم پاسخگویی شفاف در مورد حوادث ناشی ازکار، نبود قوانین محکم و برخورد قانونی شدید با کارفرمایان متخلف و عدم آموزش لازم به کارگران سبب شده هر ساله شاهد رشد چشمگیر حوادث و بیماری های ناشی از کار در گوشه و کنار کشور عزیزمان باشیم.
در فصل چهارم قانون کار که با هدف اجرای قوانین و آئین نامه ها تنظیم و تدوین شده است و در قانون کار اداره بازرسی کار، وزارت کار را مکلف به نظارت ،بررسی و رسیدگی به حوادث ناشی از کار کرده است.
نقص های گوناگون موجود در سیستم بازرسی و نبود پشتوانه اجرایی مناسب برای بسط و گسترش ایمنی و بهداشت در کارخانه ها و کارگاه ها بخصوص در کارگاه های گلیم بافی،فرش بافی،شیشه گران،آجرپزها، کارخانه های شوینده و مواد شیمیایی و بیمارستانها ...
منجر به افزایش حوادث ناشی از کار گردیده است ،در سالهای اخیر در مشاغل ساختمانی و پروژه های سدسازی حوادث ناشی از کار را دو چندان کرده است.
نبود وحدت رویه و انسجام در وزارت خانه های صدرالاشاره این امر نه تنها ضریب حوادث ناشی از کار را افزایش داده بلکه نیروی کار نیز قربانی سیستمی ناهماهنگ کرده است و به گفته مسئولین وزارت بهداشت،ایمنی و بهداشت در کارخانه های کشور مطلوب نیست.
ما تا رسیدن به ایده آل ها فاصله زیادی داریم و تا زمانیکه فرهنگ کار و کارفرما در ایران به اندازه کشورهای توسعه یافته در زمینه بهداشت و ایمنی کارخانه ها نزدیک نشود،رسیدن به نقطه مطلوب دور از دسترس خواهد بود.
کارفرمایان حداقل به اندازه ماشین آلاتشان، به کارگران خود ارزش قایل شوند!؟
و با تدوین استاندارد ، ابلاغ و نظارت برحسن اجرای آن را در محیط های کارگری وظیفه سیستم بازرسی است و دلیل افزایش حوادث ناشی از کار درکشور نیز ازکوتاهی های صورت گرفته از این مجموعه است.
حوادث پنهان: حوادث ناشی از کار تنها در یک سوی این قصه غم انگیز قرار دارد و از سوی دیگر عوامل فیزیکی زیان آوری چون آلودگی صوتی، ارتعاش امواج ، عوامل شیمیایی زیان آور و استنشاق آن در این کارخانجات و کارگاه ها باعث از بین رفتن ریه،کلیه، مری و معده و تاثیر آن برشنوایی و اعصاب و روان ....
که در بستر زمان صدمات جبران ناپذیری به نیروی کار وارد میکند که به لحاظ مخفی ماندن بلند مدت بیماری و بروز آنی آن ،کارگر بخت برگشته پس از بازنشسته شدن بیماری پنهانی رااز کار و حرفه خویش به میراث برده و بعد از چند صباحی نیز در اثرهمان بیماری فوت میکند.
بر اساس آیین نامه اجرایی (94) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت هرکارخانه خصوصی و دولتی موظف است خود را راسا یا از طریق سایر موسسات که دارای مجوز از وزارت بهداشت هستند خدمات بهداشت حرفه ای و مراقبتهای بهداشتی درمانی تعریف شده توسط وزارت بهداشت را مطابق با استاندارد ها و ضوابط مربوط تامین نمایند این در حالی است که برخی کارخانه ها بخصوص در آذربایجان غربی بدلیل نبود ضمانت اجرایی در قانون نه تنها به این مقررات تمکین نمی کنند بلکه کارگران را تحت شرایط نامناسب بهداشتی و ایمنی کار وا می دارند.
افزایش 9 درصدی حوادث ناشی از کار در کشور یک کارشناس گروه تخصصی و بهداشتی حرفه ای تامین اجتماعی کشور می گوید: بیش از 16 هزار مورد حادثه ناشی از کار در سال 1385 رخ داده است که این آمار نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته نزدیک به 9 درصد رشد داشته است.
عدم برخورد قاطع با کارفرمایان متخلف آیا تا کنون برخورد قانونی محکمی با کارفرمایان متخلف صورت گرفته است، ظواهر امر و افزایش حوادث ناشی از کار خلاف این امر در کشور و به تبع آن در آذربایجان غربی را نشان می دهد بطوریکه برخی از کارفرمایان در کارخانه ها و شرکتها نه تنها مسئولیتی در قبال این حوادث برعهده نمی گیرند بلکه تنها کارگران را مقصر اصلی قلمداد می کنند و هیچ مرجع قانونی نیز در این زمینه به فریاد کارگران گوش نمی دهد.
نبود تجهیزات استاندارد در برخی از کارخانجات و استفاده از دستگاه های فرسوده وقدیمی هرآن امکان آسیب رساندن به نیروی کار را به همراه دارد ونبود ابتدای ترین وسایل ایمنی مانند کلاه،ماسک،دستکش ،کفش، عینک، صافی مناسب و استاندارد منجر به بروز حوادث و بیماری های خطرناک در محیط کار می شود.
گفتنی است: راه کارها برای موارد صد رالاشاره زمانی محقق میشود که ماشین آلات هماهنگ با شرایط مناسب راه اندازی، واحدهای طب کار در سازمان تامین اجتماعی(بخش درمان) مجزا از طب کار بهداشت درمان معاینات دوره ای کارگران در فصول مختلف ، بازرسی های مکرر و دقیق تر، وضع قوانین جدید که کارفرما ملزم به رعایت شرایط استاندارد کار شود و نهادینه کرن فرهنگ کارهم برای کارگر و هم برای کارفرما از راه حل های کاهش صدمات ناشی از کار است.