- شناسنامه کارخانه
1- نام : کارخانه شیر ساورز باشت
2- آدرس: کیلومتر 45 جاده گچساران – شیراز ( باشت )
3- موقعیت جغرافیایی: در قسمت شرق باشت قرار دارد.
4- ظرفیت تولیدی محصولات مختلف: این کارخانه محصولاتی مانند: شیر یارانه، دوغ، ماست تولید می کند.
5- سال شروع فعالیت: این کارخانه ( شیر ساورز باشت ) در سال 1369 تأسیس و از سال 1379 شروع به کار کرده است.
6- تعداد پرسنل: 20 نفر می باشد.
7- خصوصی یا دولتی: تعاونی
2- تحویل شیر:
1- مقدار شیر: مقدار شیری که در هر روز به این کارخانه تحویل داده می شود حدود 20 تن است.
2- زمان دریافت: زمان دریافت شیر از ساعت 5/7 صبح تا 7 شب است.
3- نحوه حمل و نقل: حمل و نقش بیشر با تانکر انجام می شود و بعضی اوقات هم با بیدون
4- نحوه دریافت و توزیع: نحوه دریافت شیر در کارخانه از قسمت دریافت شیر، شیر را دریاف کرده این کار به وسیله پمپ انجام شده و شیر در مخازن رو باز وزن شدن و بعد تا دمای حدود 5-4 درجه سلسیوس سرد شده و به تانک ذخیره شیر خام انتقال می یابد.
5- قیمت : قیمتی که شیر خریداری می شود 300 تومان است.
6- نحوه نگهداری: شیر بعد از اینکه دریافت شد ، وزن شده و در تانکهای 10 تنی ذخیره می شود تا بعد پاستوریزه و هموژن و ... شود.
7- میزان ضایعات احتمالی: در این کارخانه میزان ضایعات احتمالی 2% است.
8- مشخصات مخازن شیر خام: تانکهای دو جداره 10 تنی هستند که سطح داخلی این مخازن که در تماس با محصول می باشند از فولاد ضد زنگ ساخته می شود.
در این موارد مخازن را به صورت دو جداره ساخته و ضخامت بین دو جداره با حداقل 70 میلیمتر پشم شیشه عایق بندی می نماید معمولاً جدار بیرونی را بنا به دلائل اقتصادی از فولاد متوسط ساخته و روی آن را با رنگ ضد رنگ و خوردگی می پوشانند.
برای تخلیه آسان مخازن، ته آن را با شیب 6 درصد به طرف مسیر خروجی شیب دار می سازند. که دارای همزن و یک پمپ در پایین آن ها قرار دارد. دارای یک دماسنج بوده که دمای شیر داخل تانک را نشان می دهند/
9- انبار ها و سردخانه ها: انبارهای این کارخانه، سوله های بزرگ و مخصوص نگه داری مواد اولیه بسته بندی و ... است. و سردخانه عایق بندی شده اند و در دمای بین 5 درجه سلسیوس تا 10 درجه سلسیوس را دارا هستند که این کارخانه دارای چند انبار و 2 سردخانه است.
3- خط تولید:
الف) تئوری و مراحل تولید:
1- تولید شیر یارانه: شیری که در تانکهای ذخیره و در دمای پایین بین 5 درجه سلسیوس تا 10 درجه سلسیوس وجود دارد به دستگاه پاستوریزاتور فرستاده شده، شیر در مرحله اول تبادل حرارتی انجام داده تا دمای 55 درجه سلسیوس تا 65 درجه سلسیوس گرم شده تا بتوان آن را به سپراتور فرستاد و در سپراتور خامه گیری می شود.
شیری که خارج می شود 5/2 % چربی دارد به دستگاه هموژن فرستاده می شود تا چربی آن در تمام شیر پخش شده و رویه بستن شیر را به تاخیر می اندازد.
بعد از طی این عمل شیر در قسمت ( پاستوریزیشن ) تا دمای 74 درجه سلسیوس گرم می شود و به هولدر ( که در اینجا هولدر ما میله ای است ) فرستاده می شود تا در همین دما به مدت
15 الی 20 ثانیه را طی می کند. بعد از طی این عمل تا 10 درجه سلسیوس و به تانک ذخیره فرستاده
می شود. ( تانک ذخیره شیر پاستور ).
که در این تانک دو جداره و عایق به حرارت و ... است تانک مورد نظر 10 تنی است.
شیر از طریق لوله هایی به دستگاه های بسته بندی فرستاده می شود. در این کارخانه شیر ساورز یک دستگاه بسته بندی شیر در خط تولید هست که ایران ( شهریار تهران ) می باشد که درهر ساعت 1200 لیتر شیر را بسته بندی می کنند. و بعد از بسته بندی ( البته در همین زمان هم تاریخ زنی
می شود ) در پلاستیک های سه لایه پلی اتیلنی به سرد خانه فرستاده می شود و دست گرفته می شود از آنجا توسط کامیون های مخصوص به بازار فرستاده می شود.
2- تولید ماست 5/2 % چربی: برای تهیه ماست قبل از هر کار باید چربی شیر را طوری تنظیم کرد که محصول نهایی دارای چربی مورد نظر باشد، در مورد میزان ماده خشک نیز در صورت لزوم باید مقداری ( حدود 20 – 10 درصد ) آب شیر را تبخیر نمود با این عمل میزان ماده خشک شیر 3/2 – 1 درصد افزایش می یابد بعد از استاندارد کردن چربی و ماده خشک شیر، آن را هموژن یا همگن می کنیم که در این مورد معمولاً شیر را در حرارت 70 درجه سلسیوس، 55 درجه سلسیوس در فشار 200-150 اتمسفر همگن می کنند.
شیر هموژن را حرارت می دهیم یا پاستوریزاسیون می کنیم، معمولاً عمل پاستوریزاسیون به خاطر تعلیظ بیشتر شیر و اطمینان از سختی و لخته و در نتیجه قوام خوب و کاهش جدا شدن سرم در محصول نهایی در حرارت خیلی زیاد حدود 95 درجه سلسیوس، 85 درجه سلسیوس به مدت نسبتاً طولانی 15 – 10 دقیقه می گیرد.
و بعد از عمل سرد کردن شیر تا درجه حرارت مایه زنی به کار می رود که حرارت مناسب
مایه زنی 45 درجه سلسیوس، 42 درجه سلسیوس است.
مایه زنی :
مایع ماست ماده ای است که سبب بالا رفتن اسیدیته شیر و به وجود آمدن عطر و بو و مزه مخصوص ماست می شود و از کشت خالص در نوع باکتری به نامهای استرپتوکوکتوس ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس بولگاریکوس به وجود می آید نسبت این دو باکتر در مایه معمولاً برابر است و در عملیات تشکیل شیر به ماست نقش مهمی را دارا می باشند. از مایه فوق به نسبت 3 – 2 درصد شیر مصرفی را به آن اضافه نموده، به خوبی مخلوط می نمایند. بعد بلافاصله در ظرف ماست که اغلب پلاستیکی
( در این کارخانه ) می باشند ریخته شده و بعد دربندی می شود. ظروف ماست را در جعبه های مخصوص قرار داده، به گرمخانه منتقل می کنند.
نگهداری شیر مایه زده شده در گرم خانه حدود 3 – 2 ساعت در حرارت 45 درجه سلسیوس، 42 درجه سلسیوس است تا منعقد گردد. در مدت نگه داری در گرم خانه باکتری های مایه ماست در داخل شیر فعالیت کرده، تولید اسید لاکتیک می نماید که در نتیجه محیط اسیدی شده، شیر منعقد می گردد و وقتی PH محصول به 4/4 – 3/4 رسید آنها را به سردخانه منتقل کرده و فعالیت
رایحه سازی ( عطر و بو ) شروع می شود.
- تولید دوغ: دوغ یک نوشیدنی ایرانی و برای تمام سنین مفید است.
مواد متشکله دوغ عبارتند از: ماست پاستوریزه، آب، نمک، مواد معطر طبیعی ( عرق نعناع )، دوغ از 50 % ماست و 50 % آب بدست می آید، نمک 1 % ، ماده خشک بدون چربی 2/3 درصد، چربی حداقل 5/0 درصد بوده.
ج) کلیه دستگاه های موجود در خط تولید: تعداد و مشخصات دیگر آنها:
1- پاستوریزاتور: مشخصات پاستوریزاتور موجود در خط تولید کارخانه شیر ساورز.
در این کارخانه که دستگاه پاستور ساخته هلند بوده و مقدار ظرفیت اسمی که می توند شیر را پاستور کند 30 تن شیر در ساعت است که در اینجا یعنی ظرفیت عملی آن حدود 2 تن در ساعت است در این کارخانه ( شیر ساورز باشت ) یک نفر نظاره گر آن است، در ضمن همان طور که در صفحه قبل گفته شد نام دستگاه APV است. انرژی مصرف آن برق بوده، ساختار آن سه قسمتی است.
2- هموژنیزاسیون:
Rannie
Holland serial no.190148
Starting and operating Instructions
دستور العمل هایی که برای شروع، عمل به آن ضروری است.
WArning: RELLEVE Pressure on homgising valva.
هشدار: از قبل از شروع هموژنیزاسیون فشار را از روی ولورها کم کنید.
Before staring
1- oil: use mobil dte 27 oil or equivalent oil type check oil livel the oil must bteree from imporities and water. After 250 working must renew oil: then – after every 2000 working hours.
1- روغن ها: روغن های استفاده می شوند به عنوان یک روان کننده 27 درجه، روغن ولوها باید چک شود. روغن باید از ناخالصی و آب پاک باشد. بعد از 250 ساعت کار عوض کنید روغن ها سپس بعد از هر 2000 ساعت کار عوض کنید.
2- cooling water: check that all pistons are lubricated by water. check the oil.
2- خنک کردن با آب: پیستونها باید چک شوند که همه آنها در تماس با آب باشند. همچنین روغن هم چک شود.
3- Pressure Gauge: Air in the systen and sticking or worn valves. Will cause irregular deflections correct and detects.
3- فشار گیج: هوا در سیستم و ولوهای کهنه یا پاره باعث کارکرد نامنظم خواهد شد، و نقص ها اصلاح گردند.
4- Packings: check reqularly and revew defective piston pakings.
4- پوشش ها: پوشش پیستونها را باید به طور منظم کنترل کنید و آنهایی که معیوب هستند عوض کنید.
5- Valves and springs: Renew the valve springs after 500 – 1000 working hours. check at the same time valves and valve seats.
Regrind worn or damaged valves and valve seats.
5- ولوها و فنرها: ولوها و فنرها بعد از 1000 – 500 ساعت کار باید عوض شوند ولوها و جایگاه ولوها را همزمان چک کنید، ولوهای صدمه دیده یا پاره شده را تعمیر کنید و همچنین جایگاه ولوها را کنترل کنید.
6- V-Belts: Regulary check and tigten.
6- تسمه ها: به طور منظم باید چک ( کنترل ) و محکم شوند.
7- suctin strsiner in the valve Hosing:
if there is strainer in suction this must be cleaned befor a damaging pressure fall of the feeding pressure for the pump takesplace.
check the inlet pressur during working ( should be approx 1 , 5 – 5 bar)
7- مکش، صافی در لوله های پلاستیکی ولو: در عمل مکیدن یک صافی وجود دارد که باید این قبل از کار تمیز شود، یک فشار صدمه زنده تغذیه می شود از فشاری که در پمپ رخ می دهد/
کارکرد فشار قوی آبشاخه را چک کنید. ( تقریباً بین 5-5/1 را بار باید باشد ).
Never let the machine run dry of liquid or with Air in the product as this may damaje pump, pressure Gauge, pakinge ETS.
هرگز نگذارید که ماشین ( هموژنایزر ) از مایع خالی شود یا فرآورده با هوا همراه باشد. چون این ممکن است به پمپ صدمه بزند.
این هموژنایزر در هر ساعت دو تن شیر را هموژن می کند. که ظرفیت عملی آن هم، همین قدر است آن APV بوده ، هلند.