دانلود گزارش کارآموزی پتروشیمی رازی

مقدمه

  ( معرفی واحد پتروشیمی رازی )

امروزه نقش کلیدی صنعت پتروشیمی در توسعه اقتصادی کشورهای مختلف جهان بر کسی پوشیده نیست . نیاز روز افزون جوامع بشری به محصولات تولیدی آن توجه کشورها را به ایجاد کارخانه های تولیدی و جلب سرمایه به سمت پتروشیمی معطوف داشته است یکی از مهمترین ویژگی های صنعت پتروشیمی ارزش افزوده بالای آن است بدین معنی که با تغییرات شیمیایی و فزیکی بر روی هیدروکربورهای نفتی و گازی می توان ارزش محصول را به میزان 10 تا 15 برابر افزایش داده از ویژگی های دیگر این صنعت تنوع محصولات آن و تامین مواد اولیه هزاران کارگاه و کارخانه صنایع بین دستی می باشد که از نظر اشتغال زایی و کسب درآمد های ارزی و قطع وابستگی نقش بسیار موثری در اقتصاد کشور دارد.

خوشبختانه به دلیل وجود منابع اولیه فراوان ( نفت و گاز ) عوامل دیگر تولید مواد پتروشیمی در ایران مورد توجه و عنایت خاصی قرار گرفته است . کشور ما پس از پشت سر گذاشتن سالهای دفاع مقدس گسترش صنعت پتروشیمی را در نظر داشته و با پایان یافتن جنگ بلا فاصله ترمیم و بازسازی کارخانه ها آغاز گردید و پروژه های بزرگی به تدریج به مرحله اجرا در آمدند.

ارزش محصولات پتروشیمی کشورمان هم اکنون 5/1 میلیارد دلار در سال است که در پایان سال 2005 به 5/7 میلیارد دلار می رسد و انتظار می رود از این مبلغ ارزش صادرات ارزی به میزان 5 میلیارد دلار افزایش یابد.

طرح استراتژیک توسعه تولیدات شرکت ملی صنایع پتروشیمی را محقق می سازد. با اجرای طرح های مهم منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی در بندر امام ( ره ) و عسلویه پیش بینی          می شود رقم صادرات برون مرزی به 30 میلیون تن در سال برسد.

بطور کلی محصولات پتروشیمی در ساخت موادی نظیر لاستیکها, پلاستیکها ,شومینها ,    کود ها …. مورد استفاده قرار می گیرد.

پتروشیمی رازی

مجتمع پتروشیمی رازی یکی از عظیم ترین کارخانه های تولید کود های ازته و فسفاته و مواد شیمیایی کشور ما می باشد اولین فاز واحدهای این مجتمع در سال 1349 به دنبال عملیات ساختمانی چهارساله به بهره برداری رسید به علت قدمت واحد ها و صدمات وارده در جنگ ظرفیت قابل حصول به میزان 2400000 تن رسیده انتظار است با تکمیل پروژه های در دست اجرا واحد های تولیدی به ظرفیت بیش از 3000000 تن در سال برسد. این مجتمع بزرگترین تولید کننده آمونیاک , کود اوره اسید سولفوریک و گوگرد و تنها تولید کننده اسید فسفوریک و کود دی آمونیم فسفات در ایران می باشد. فرآورده های مذکور علاوه بر تامین نیازهای داخلی , سالیانه با صدور گوگرد.

آمونیاک, اوره و اسید سولفوریک به بازارهای جهانی نقش ارزنده ای در رفع نیازمندیهای ارزی مجتمع و صنایع پتروشیمی را ایفا می نماید.

موقعیت جغرافیایی

مجتمع در زمین به مساحت 100 هکتار و در منطقه بندر امام خمینی واقع در شمال شرقی خور موسی در 66 کیلومتری از مدخل ورودی خلیج فازس و در شمالی ترین بخش این خلیج قرار دارد.

مواد اولیه مصرفی مجتمع پتروشیمی رازی

گاز اصلی ترین خوراک مجتمع گاز است که از هفت حلقه چاه اختصاص شرکت واقع در منطقه مسجد سلیمان استخراج می گردد. عمق این چاه ها به تفاوت از 396 تا 4270 متر است که گاز مورد نیاز مجتمع را با فشاری در حدود 150 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع  ( 2200 پوند براینچ مربع ) تامین می نمایند.این گاز حاوی 24% ئیدروژن سولفوره ( CH2 S 64% متان و 11% گازکربنیک است. )و بقیه آن را ئیدروکربورهای سبک       تشکیل می دهد که مخلوط آنها را ( گاز ترش ) می نمامند گاز ترش پس از نم زدایی در واحد جذب                 ( DEHYDATLON PLANT) مسجدسلیمان بوسلیه یک خط لوله 20 اینچی بطول 174 کیلومتر که حداکثر ظرفیت آن در حال حاضر حدود 220 میلیون فوت مکعب در روز می باشد به مجتمع فرستاده می شود.

خاک فسفات

ماده خاص و اساس دیگری که در مجتمع بکار می رود خاک فسفات است و از کشورهایی نظیر مراکش, توگو , اردن تامین  و به وسیله کشتی در اسکله اختصاص مجتمع تخلیه می شود. منابع موجود خاک فسفات در اطراف بافق یزد ازجهت کمیت و کیفیت پاسخگوی نیاز این مجتمع نمی باشد.

آب

آب مصرفی مجتمع به وسیله خط لوله و کانال آبرسانی منطقه از رود خانه کارون واقع در 20 کیلو متری اهواز ( محل کوت امید) – به مسافت 80 کیلومتر به سه مخزن آب مجتمع با گنجایش هر کدام 33000 متر مکعب که اخیراً جهت افزایش ذخیره آب مورد نیاز کارخانجات مجتمع احداث شده اند به صورت ذیل مصرف می شود.

الف) آب صنعتی که پس از تصفیه شیمیایی و گرفتن املاع آن جهت مصرف واحدها و دیسک های مولد بخار استفاده می گردد.

ب)آب مورد نیاز برجهای خنک کننده ابتدا در واحد جدید زلال کننده آب خام تصفیه ( رسوب زدایی ) شده و در برج ها مصرف می گردد.

پ) آب آشامیدنی

ت) آب آتش نشانی و مصرفی

در ضمن بخشی از آب مورد نیاز چگالنده های واحدهای آمونیاک از طریق آب دریا تامین می شود . این آب به وسیله تلمه خانه مجهزی مشتمل بر شش دستگاه تلمبه ( با ظرفیت هر کدام 80 هزار متر مکعب در روز ) که در کنار اسکله اختصاصی مجتمع قرار دارند به واحدها اسال می شود.

هوا

یکی دیگر از مواد مورد نیاز کارخانجات هوا می باشد که به صورت هوای ابزاردقیق و مصرف فرآیندی استفاده می گردد. یکی از عناصر اصلی کودهای شیمیایی را ازت تشکیل می دهد و این عنصر مفید مستقیماً از هوا تامین می شود.

معرفی واحدهای مجتمع پتروشیمی رازی

واحد جذب آب و گاز رسانی مسجد سلیمان

این واحد در اطراف ارتفاعات شهرستان مسجد سلیمان واقع شده است و گاز به عنوان خوراک اصلی مجتمع از هفت حلقه چاه قابل تامین می باشد که نزدیکترین 5% کیلومتر و دورترین آنها 16 کیلومتر با واحد فوق فاصله دارد. تاسیسات مسجد سلیمان شامل نم زدایی گاز شیرین سازی گاز چاههای گاز و خطوط لوله می باشد.خطوط لوله دارای ده ایستگاه حفاظت از خوردگی (CP ) و ده مورد شیر های اتوماتیک ایمنی (B.V  ) در طول مسیر خط می باشد قریب 120 نفر از پرسنل واحد مسجد سلیمان در قسمت های بهره برداری خط لوله تعمیرات خدمات اداری انبار حراست ایمن و آتش نشانی فعالانه در نگهداری تاسیسات این واحد و ارسال گاز از شریان حیاتی خوراک مجتمع تلاش می کنند. از 147 کیلومتر خط لوله 12 اینچ زیر زمینی مسیر مسجد سلیمان تا مجتمع پس از بازرسی داخلی با استفاده از پیگ هوشمند بیش از 140 کیلومتر این خط باز دید عینی و تعویض پوشش گردیده و این عملیات بطور مستمر انجام می گیرد . چاه شمار 315 ساختمان ایمنی و CP شماره 5 و مرکز تلفن جدید از جمله پروژه های بهینه سازی تولید بوده که دراین واحد به بهره برداری رسیده اند.

واحد تفکیک مایعات گازی 

این واحد در مسیر لوله گاز اصلی ورودی مجتمع واقع  و روزانه بیش از 10 تن مایعات گازی را جدا نموده و جهت مصرف خوراک واحدهای آروماتیک پتروشیمی بندر امام به این شرکت ارسال می گردد.پس از عملیات تفکیک گاز ترش به واحدهای تصفیه گاز ارسال می شود. این واحد از آلودگی ناشی از سوخت مایعات گازی در فضای آزاد جلوگیری نموده است.

واحدهای تصفیه گاز

گاز ترش پس از ورودبه این واحدها در تماس با محلول شیمیایی ( D.E.A  )قرار می گیرد و با این محلول گازهای اسید از ئیدروکربورها جدا می شوند و در حقیقت گاز ترش به دو شاخه گاز شیرین ( متان) به عنوان ماده خام برای تهیه آمونیاک و مابقی جهت سوخت توربین های گاز مولد برق  دیگهای بخار و کوره ها مورد استفاده قرار می گیرد.از گازهای اسیدی برای تولید گوگرد استفاده می شود. ظرفیتدو واحد قدیمی (1و2) هر کدا 5/70 میلیون فوت مکعب و ظرفیت واحد جدید (3) 81 میلیون فوت مکعب گاز ترش در روز است. طراحی و نصب هر سه مورد توسط شرکت RALPH-  PARSON   صورت گرفته است.

واحدهای تولید گوگرد

این واحدها به نام واحدهای بازیابی گوگرداز نظر فرآیندی مشابه یکدیگر بوده ( فرآیند تولید آنها از نوع CLA US می باشد) طراحی و نصب واحدهای تصفیه گاز و تولید گوگرد توسط شرکت RALPH  -  ARSON صورت گرفته است.

دانه بندی گوگرد

این واحد با هدف رعایت جلو گیری از آلودگی محیط زیست و به منظور حضور فعال در بازار جهانی و همچنین عرضه محصولی با تکنولوژی برتر تاسیس گردید. که روزانه 1600 تن گوگرد به صورت گرافول تولید می نماید. طراح واحد شرکت پلیمکس استان بوده و نصب و راه اندازی آن توسط کارشناسان ایرانی صورت گرفته است. در واحد مذکور از آلودگی محیط در اثر انتشار گاز و گرد و غبار گوگرد و همچنین از ضایعات محصول به علت نفوذ در خاک و سایر عوارض زیست محیطی جلوگیری نموده و با حذف ابزار رئش قدیم تولید ( کلوخه ای ) موجب افزایش در آمد ارزی نیز می گردد معقولیت این محصول در سطح جهانی سبب ایجاد رقابت در منطقه گردیده و در خواست خریداران را پاسخگوست.

واحدهای تولید اسید سولفوریک

در این واحدها گوگرد پس از سوختن ابتدا به SO2  و سپس در مجاورت کاتالیست پنتا اکسید وانادیم به SO3 و آب .اسید سولفوریک ( H2 SO4 به دست می آید که درجه غلظت آن حدود 5/98 می باشد قسمت عمده این اسید فسفوریک بکار می رود و مقداری هم در واحدهای تولید آب صنعتی مصرف می گردد. در مجتمع رازی سه واحد تهیه اسید سولفوریک وجود دارد فرآیند هر سه واحد به روش تماس بوده و شرکت طراح آنها نیز SIM – CHEM می باشد مجموع تولید آنها3220 تن در روز ( بالاترین رقم تولید در کشور ) می باشد . به منظور استمرار تولید و تضمین کیفیت محصول اسید سولفوریک در تاریخ 8 اسفند ماه 78 مجتمع با اخذ گواهینامه از شرکت S G S  موفق به استمرار سیستم مدیریت کیفیت برای واحدهای اسید سولفوریک گردید.

واحده تولید اسید فسفوریک

در این واحد . خاک فسفات واردات با تغییر مسیر جدید ورود آن به واحد در مخازن با اسید سولفوریک مخلوط و در اثر واکنش های شیمیایی اسید فسفوریک و گچ بوجود می آید. اسید فسفریک در صافی های   مخصوص جدا شده و گچ باقیمانده به عنوان ماده زائد جدا می شود دراین روش که نامیده می شود. اسید فسفریک 30% تولید می گردد و در قسمت تغلیظ کننده ها به غلظت نهایی 54% می رسد که قسمت اعظم آن در تهیه کودهای فسفانه به نام دی آمونیم فسفات (D .A.P  ) کار رفته و اسید مازاد بر احتیاج  به بازارهای داخلی عرضه می شود طراحی این واحد را شرکت PRAYON بر عهده داشته است.

اسید فسفوریک در ایران منحصراً در مجتمع پتروشیمی رازی تولید می گردد.

(واحدهای تولید دی آمونیم فسفات ( D . A. P )  و کود مخلوط)

کود شیمیایی دی آمونیم فسفات یکی از کودهای مهم و پر مصرف کشاورزی در ایران می باشد.این کود از ترکیب مستقیم اسید فسفوریک و آمونیاک بدست می آید فرآ‎یند تولید جهانی آن به دو صورت است:

1- CONVEN T1ONA1        2  -PIPER  EACTOR

فرآیند تولید واحد D.A.P  شماره 1 پتریشمی رازی از نوع ردیف اول می باشد و ظرفیت  اولیه تولید آن 300 تن در روزبوده . در طرح توسعه به 700 تن در روز افزایش یافته است طراح این واحد شرکت T. V.A  می باشد. فرآیند تولید D.A.P  شماره 2 مجتمع از نوع ردیف دوم می باشد که از نوع پیشرفته آن در دنیا است این واحد یکی از طرح های وزارت نفت بود که در سال 1369 به دنبال عملیات ساختمان و نصب چهارساله با ظرفیت 800 تن در روز راه اندازی گردید. طراحی واحد جدید را شرکت STAMILABOYN به عهده داشت نصب و راه اندازی آن به وسیله نیروهای متخصص داخلی انجام گرفت. حسب درخواست و نیاز وزارت کشاورزی خط تولید واحدهای فوق با مصرف اسید سولفوریک به تولید سولفات و فسفات آمونیم ( کود مخلوط) تغییر یافته عملیات فرآیندی تولید جدید توسط واحد تحقیق و توسعه و با همکاری نیروهای متخصص و علاقمند مجتمع با موفقیت به اجرادر آمده است.