نیروگاه برق شازند در زمینی به مساحت 240 هکتار در کیلومتر 25 جاده اراک – شازند و در شرق پالایشگاه شازند در مجاورت راه آهن سراسری تهران – جنوب واقع گردیده است برق تولیدی از طریق پست 230 کیلو ولت نیروگاه به شبکه سراسری انتقال داده می شود آب مورد نیاز نیروگاه توسط 3 حلقه چاه از فاصله 7 کیلومتری به نیروگاه هدایت می شود سوخت اصلی نیروگاه گاز طبیعی و مازوت است . گاز مورد نیاز از طریق خط لوله سراسری گاز و مازوت به وسیله خط لوله از پالایشگاه شازند تامین می گردد از گازوئیل هم به عنوان سوخت راه اندازی استفاده می گردد که به وسیله تانکر از پالایشگاه به نیروگاه حمل می شود.
مشخصات فنی نیروگاه :
تعداد واحد ها : 4 واحد بخار
ظرفیت تولید بخار هر بویلر : 1045 تن در ساعت
قدرت نامی هر واحد : 325 مگاوات
توربین : سه سیلندر ( فشار قوی – فشار متوسط – فشار ضعیف )
بویلر : از نوع درام دار و با گردش طبیعی
کندانسور : نوع پاششی
درجه حرارت بخار اصلی : 540 درجه سانتی گراد
فشار بخار اصلی : 167 بار
برج خنک کن : خشک از نوع هلر
سیستم های اصلی نیروگاه :
پست 230 کیلو ولت .
بویلر
توربوژنراتور
سیسستم خنک کننده اصلی
ترانسفورماتورهای اصلی و کمکی
سیستم های جانبی عبارتند از :
تصفیه خانه تولید آب مقطر
تصفیه خانه بین راهی c.p.p
پمپ خانه چاههای آب خام
هیدروژن سازی
سیستم های تصفیه پساب صنعتی و غیرصنعتی :
سیستم های خنک کننده کمکی A.C.T
بویلر کمکی 50 تنی
بویلر کمکی 35 تنی
واحد سوخت رسانی
دیزل ژنراتور اضطراری
سیستم های اعلام و اطفاء حریق
کمپرسور های هوای فشرده
واحد سوخت رسانی : این واحد تشکیل شده است از تعداد 6 مخزن که ظرفیت هر کدام 20 میلیون لیتر است و همچنین اتاق کنترل و سایت تولید بخار . سوخت نیروگاه در زمستان مازوت است و در تابستان گاز شهری که توسط یک خط لوله به لوله اصلی گاز وصل می باشد مازوت ( سوخت در زمستان ) مورد نیاز توسط یک خط لوله از پالایشگاه که تقریباٌ در فاصله 2 کیلومتری از نیروگاه قرار دارد تامین می شود. مازوت پس مانده تقطیر نفت خام در برج تقطیر می باشد مایعی سیاه رنگ و لزج می باشد که تقریباٌ شبیه قیر است این واحد هم دارای دو بویلر 35 تن است یعنی در هر ساعت 35 تن بخار تولید می کند ، بخار تولیدی در این واحد برای گرم کردن مازوت به کار می رود، در زمستان مازوت سرد می شود و حرکت آن بسیار کند می شود در درون هر کدام از مخازن بزرگ هیترهایی قرار دارد که این هیترها موجب می شوند که مازون سفت نشود. در تمام واحدهای نیروگاه سعی شده است که از بخار حداکثر استفاده شود. در تمام طول خطوط انتقال مازوت به بویلرهای اصلی و سوزاندن مازوت ، لوله های بخار هم به طور موازی به لوله های مازوت چسبیده شده و هر دو با هم عایقبندی شده ا ند بر سر راه مازوت زمانی که از مخازن اصلی به سمت بویلر های اصلی حرکت می کنند چند مرحله وجود دارد.
مرحله اول : زمانی که مازوت ها از مخازن اصلی بیرون می آیند چند عدد هیتر بخاری است که موجب گرم شدن مازوت می شوند مقداری از مازوت گرم شده به مخازن باز می گردد .
و مقداری از آن هم به مرحله دوم می رود.
مرحله دوم : در این مرحله 8 عدد فیلتر برای تمیز کردن مازوت وجود دارد این فیلترها که به صورت استوانه ای شکل هستند در درون خود صافی هایی دارند که ذرات آلوده کننده مازوت پشت صافی ها باقی می مانند و در ته استوانه ته نشین می شوند که بعداٌ آن را بیرون می آورند در بیرون از این صافی ها پمپی وجود دارد که این پمپ مازوت خروجی از فیلتر را به سمت بویلرهای اصلی می فرستد.
واحد کنترل قسمت سوخت رسانی یک واحد کاملاٌ مجزاست که آلارم ها ، وضعیت ولوها ، ذخیره مخازن و ... را به صورت Online به اتاق کنترل این واحد منتقل می شود و کاربر می تواند این مقادیر را با توجه به نیاز نیروگاه کم یا زیاد کند.
در قسمت سوخت رسانی دو عدد مخزن هم برای گازوئیل درنظر گرفته شده است . علت استفاده از گازوئیل این است که از گازوئیل به عنوان پیلوت استفاده می شود ( جرقه زن ) یعنی در ابتدا برای روشن کردن مشعل های بویلر از گازوئیل استفاده می شود چون مازوت در ابتدا نمی سوزد و بعد از داغ شدن مشعل ها تزریق مازوت شروع می شود.
سیکل تولید برق :
بخار تولیدی در بویلر با دمای 540 درجه سانتیگراد و 160 بار به درون توربین HP می رود و پس از چرخاندن توربین HP فشار و دمای آن افت می کند پس دوباره به بویلر رفته و فشار و دمای آن تا حدودی 40 بار زیاد می شود و پس از آن به توربین JP رفته ( فشار متوسط ) و پس از چرخاندن آن مستقیماٌ به توربین LP می رود و آن را می چرخاند بخار خروجی از توربین (Low Pressure) LP به درون Condenser می رود. بخار بسیار داغ در Condenser به آب خیلی داغ تبدیل می شود. در Condenser همزمان مقداری از آب به برج های خنک کننده رفته و خنک می شود و مقداری از آب توسط دو عدد پمپ که به صورت Standby کار می کنند به هیترهای ( Lp:Low Pressure) می رود . در ضمن آبی که به برج های خنک کننده رفته پس از بازگشت به خود Condenser می رود و این یک سیکل بسته است . تعداد هیترهای LP 4 عدد است و پس از خروج آب داغ از هیترهای LP آب به Feed Water tank (F.W.Tank) می رود و سپس توسط 3 عدد پمپ که دو عدد در مدار و یک عدد Standby کار می کند به درون 3 عدد هیتر (HP:High Pressure) رفته و سپس دوباره به بویلر می رود این سیکل بسته است و همواره ادامه دارد.
در سر راه بخار به درون توربین ها ولو.های اضطراری قرار دارد کار این ولوها این است که اگر واحد تریپ خورد بخار را مستقیما به درون Condenser هدایت می کند.
تعداد مشعل هایی که برای بویلر در نظر گرفته شده است 34 عدد می باشد که در هر طبقه 8 عدد که در هر دو طف بویلر 4 عدد مشعل به کار رفته است این مشعل ها از دو قسمت مجزاغ از همدیگر تشکیل شده است که یکی از قسمت ها برای سوخت گاز و دیگری برای سوخت مازوت است . Gun مازوت دارای دو ورودی می باشد یکی ورودی بخار داغ و دیگری ورودی مازوت ، ابتدا ولو بخار داغ باز شده و سپس مازوت به همراه بخار داغغ به درون کوره پاشیده می شود قبل از اینکه ما از مازوت استفاده کنیم باید برای روشن کردن مشعل از اگنالیتور ( جرقه زن ) استفاده کنیم برای سوخت مازوت و گاز از دو اگناتیور جدا استفاده شده است . اگناتیور مازوت با گازوئیل کار می کند و اگناتیور گاز هم با گاز طبیعی ، برای شروع به کار گازوئیل به داخل پاشیده می شود بعد از این قسمت جرقه زن که دارای ولتاژ 2500 است شروع به جرقه زدن می کند تا Gun روشن شود بعد از روشن شدن Gun و دیدن شعله توسط سنسورهای موجود به سیستم مشعل دستور ورود سوخت می دهد تا مشعل روشن شود بع از روشن شدن مشعل Gun اگناتیور خاموش شده و بیرون می آید .
در مسیر عبور سوخت ها به درون بویلر یک ولو Shut Off قرار گرفته است ولو Shut off هنگامیکه وناحد تریپ می خورد به صورت اتوماتیک جلوی ورود گاز یا مازوت را به درون بویلر می گیرد. همچنین در کنار هر یک از مشعل هاهی یاد شده دو عدد شعله بین قرار گرفته است که یکی شعله بین گاز و داتیگری شعله بین مازوت . در ادامه به بررسی شعله بین مازوت می پردازیم .
شعله بین مازوت :
شعله بینی که در این نیروگاه به کار رفته است ZHJI نام دارد و تشکیل شده است از یک پانل تشخیص شعله و ردیف آنالایزرها . این شعله بین ها می توانند نور قابل رؤیت را تشخیص دهند.
ساختمان شعله بین :
این شعله بین از دو قسمت تشکیل شده است : اسکنر که در بویلر قرار دارد و یک ردیف آنالایزر سیگنال ، هر ردیف آنالایزر 8 عدد اسکنر دارد و اسکنرها توسط یک کابل 4 وایره ( Wire ) به کانال های مربوط متصل می گردند.