چیستی پروژه........................................................................................................................................... 4
حوزه دوم: شناخت .......................................................................................... 6
بخش اول: مطالعات پایه ....................................................................................................... 7
فصل اول: شناخت مراکز همایش................................................................. 7
شناخت مراکز همایش......................................................................................................................... 7
تاریخچه احداث فضاهای اجتماعی................................................................................................... 8
در دوران معاصر.............................................................................................................................. 10
تعریف مراکز همایش شهری............................................................................................................ 12
وظایف مراکز برگزاری همایش های شهر ........................................................................................ 12
ویژگی های مراکز برگزاری همایش های شهر.................................................................................... 13
سیتی هال .............................................................................................................................................. 14
تعریف سیتی هال................................................................................................................................... 15
تاریخچه و منطق تمرکز تجهیزات خدماتی در شهر........................................................................... 16
ضرورت ایجاد مرکز همایش های مردمی در شهر مشهد .................................................................. 21
تجزیه و تحلیل کلی پراکندگی ادارات، سازمانهای دولتی و عمومی در شهر مشهد............................ 22
طرح ایجاد مجتمع های اداری خدماتی................................................................................................ 23
محاسن ایجاد مجتمع اداری خدماتی................................................................................................. 24
کاربری های مستقر.............................................................................................................................. 25
فصل دوم: بررسی تعاریف و ضوابط عملکردی کیفی، فضاهای مرکز همایش............. 28
انواع گردهم آیی و تعاریف آن............................................................................................................... 28
کنفرانس Conference................................................................................ 29
کنوانسیون..................................................................................................... 29
سمینار Seminar........................................................................................... 31
سمپوزیوم (Symposium)............................................................................. 31
میزگرد (Round Table) ............................................................................ 32
فوروم (Forum)............................................................................................ 33
مجمع (Assembly)...................................................................................... 33
کارگاه آموزشی (Workshop)........................................................................ 33
سخنرانی (Lecture)..................................................................................... 34
کمیسیون (Commission) .......................................................................... 34
کمیته (Committee)................................................................................... 34
مناظره.......................................................................................................... 35
انستیتو (Institute) ...................................................................................... 35
جلسه .......................................................................................................... 35
گروه بندی گردهمائی ها .................................................................................... 36
الف) گروه اجلاس های بسته............................................................................. 36
ب) گروه اجلاسهای باز..................................................................................... 36
انواع مراکز اجتماعات و استانداردهای موجود ........................................................ 37
تالار اجتماعات.......................................................................................................................... 37
مراکز برگزاری گردهمایی....................................................................................................... 38
تالار و اصول و معیارهای کلی در طراحی آنها ...................................................................... 38
اکوستیک در تالارها................................................................................................................... 39
حجم.......................................................................................................................................... 39
فرم............................................................................................................................................. 40
پخشایی...................................................................................................................................... 40
حدود تقریبی حجم سالن ها.................................................................................................. 41
حجم مناسب فضاهای مختلف در مراکز گردهمایی به ازاء هر نفر شرکت کننده.................... 42
فصل سوم : نیازهای فضایی ولازمه های کلی مراکز گردهمایی..................................... 43
فرمهای مربوط به سطوح زیر بنا................................................................................................ 43
تنوع بهره گیری از فضا و قدرت در نوع سالنهای اجتماع ................................................... 46
سالنهائی که اختصاصاً برای برگزاری کنفرانس و کنگره طرح می شوند................................. 47
سالنهای هنری چندمنظوره......................................................................................................... 47
تغییرات در ابعاد سالن .............................................................................................................. 48
پیش بینی انجام تغییرات در نحوه چیدن و نوع صندلی ها ..................................................... 49
طراحی ادیتوریومها.................................................................................................................... 50
پلان های مستطیل شکل............................................................................................................. 52
پلان های بادبزن شکل............................................................................................................. 56
پلانهای شش ضلعی .................................................................................................................. 59
پلانهای مدور و بیضوی.............................................................................................................. 61
سالنهای نمایشگاهی................................................................................................................... 63
شکلهای نمایشی پلانها............................................................................................................... 66
الف سالنهای با صحنه مرکزی .............................................................................................. 67
ب سالنهای به شکل قطاع دایره (با زاویه مرکزی گسترده تا 135 درجه) ........................................ 67
پ سالنهای به شکل قطاع دایره (با زاویه مرکزی 90 درجه) ........................................................ 67
ت سالنهای شش ضلعی (با زاویه صفحه 60 درجه) ................................................................. 68
ث سالنهای مستطیل شکل.................................................................................................... 68
ج سالنهای بادبزن شکل ...................................................................................................... 68
معیارهای طراحی ......................................................................................................................... 69
معیارهای مربوط به پخش صدا بدون استفاده از تجهیزات صوتی ............................................. 69
الف توانائی های شخصی سخنران......................................................................................... 69
ب فرم پلان و حجم تالار و چگونگی استقرار حضار................................................................... 69
پ مشخصات و ویژگی های آکوستیکی محیط.......................................................................... 70
تقویت و تعدیل صدا به کمک وسائل و تجهیزات صوتی ........................................................... 70
روابط بین سالن و صحنه .............................................................................................................. 73
ارتفاع شاخص دید به سکو.......................................................................................................... 75
ارتفاع صحنه یا سکو....................................................................................................................... 76
تراز چشم ناظر .............................................................................................................................. 76
فاصله قائم بین تراز متوسط چشمان ناظر و بالاترین نقطه روی سر ........................................... 76
حداکثر زاویه قائم دید رو به بالا.................................................................................................... 77
حداکثر زاویه قائم دید رو به پائین................................................................................................. 77
جزئیات طراحی ردیف صندلی ها................................................................................................. 77
شیب کف سالن ............................................................................................................................. 78
خطوط منظر................................................................................................................................... 79
زاویه دید به پرده نمایش................................................................................................................ 79
فاصله دید .................................................................................................................................... 80
زاویه قائم دید .............................................................................................................................. 81
معیارهای مربوط به مشاهده تصاویر تلویزیونی............................................................................ 81
سکو یا صحنه................................................................................................................................ 81
سقف ادیتوریوم و تأسیسات و تجهیزات آن................................................................................. 82
ملزومات مربوط به مسائل آکوستیک.............................................................................................. 84
ملزومات مربوط به نورپردازی و روشنائی..................................................................................... 84
ملزومات مربوط به تهویه مطبوع..................................................................................................... 85
ملزومات مربوط به کنترل حریق..................................................................................................... 85
ملزومات مربوط به نمایش بر روی پرده........................................................................................ 86
ملزومات مربوط به دید حضار........................................................................................................ 86
ملزومات مربوط به سقف صحنه برای نمایشهای بزرگ................................................................ 86
جایگاه............................................................................................................................................. 87
گنجایش جایگاه.............................................................................................................................. 87
آرایش جایگاه................................................................................................................................. 88
جزئیات مربوط به صندلیها و نحوه چیدن آنها........................................................................................ 88
صندلیهای ثابت و دائمی............................................................................................................ 88
مبانی مربوط به اندازه های بدنی انسان................................................................................................ 89
وضعیت ...................................................................................................................................... 90
وزن ........................................................................................................................................... 90
ارتفاع.......................................................................................................................................... 91
پشتی صندلی................................................................................................................................ 91
عرض صندلی............................................................................................................................... 91
عمق صندلی................................................................................................................................. 92
شیب صندلی ................................................................................................................................ 92
دسته صندلی................................................................................................................................. 92
زیردستی جهت نوشتن.................................................................................................................... 92
راحتی صندلی............................................................................................................................... 93
صندلیهای ثابت ادیتوریوم................................................................................................................ 93
استاندارد میزها و ترتیب چیدن آنها به شکلهای مختلف ........................................................... 95
ملزومات صحنه در سالنهای چندمنظوره........................................................................................ 95
کلیات..................................................................................................................................... 95
طراحی موقعیت صحنه یا سکو............................................................................................. 97
انواع صحنه یا سکو................................................................................................................ 97
صحنه مرکزی............................................................................................................... 97
صحنه انتهائی................................................................................................................... 98
پیش صحنه..................................................................................................................... 98
تطبیق پذیری صحنه......................................................................................................... 100
بیرون صحنه........................................................................................................................ 102
تراز هم سطح با کف صحنه اصلی....................................................................................... 102
تراز هم سطح با کف جایگاه................................................................................................ 103
تراز پائین تر از کف سالن..................................................................................................... 103
تراز هم سطح با کف زیرزمین و انبارها............................................................................... 103
صحنه های قابل برچیده شدن.............................................................................................. 104
ابعاد صحنه ها .................................................................................................................... 105
ابعاد صحنه برای اجزای تئاتر و نمایشهای معمولی ...................................................................... 105
ابعاد صحنه برای اجرای کنسرت های گروهی106
اداره کردن صحنه .............................................................................................................. 106
سیتم تعلیق .......................................................................................................................... 107
صحنه هابا سکوهای بالا و پائین شونده.............................................................................. 110
جابجائی افقی صحنه .......................................................................................................... 110
ملزومات عمومی صحنه ها................................................................................................... 112
پرده ایمنی....................................................................................................................... 112
پرده پیش صحنه................................................................................................................... 113
پرده های صحنه................................................................................................................... 113
استفاده از دکورهای پیش ساخته............................................................................................... 114
روش نمایش چندتصویری.................................................................................................... 116
اندازه و چگونگی تصاویر...................................................................................................... 116
شیوه های نمایش بر روی پرده........................................................................................... 117
الف پروژکسیون مستقیم ......................................................................................................... 117
ب پروژکسیون غیرمستقیم........................................................................................................... 117
پ پروژکسیون از پشت پرده................................................................................................... 117
اتاق پروژکسیون.................................................................................................................... 118
پرده های نمایش................................................................................................................... 119
الف پرده های یکراست....................................................................................................... 119
ب پرده های جمع شونده....................................................................................................... 120
پ پرده های قابل حمل .................................................................................................... 120
مشخصات و جنس پرده ها........................................................................................................ 120
فصل چهارم: بررسی فضاهای جمعی و سابق آنها در ایران و جهان............................... 122
ویژگی‌های عام فضاهای جمعی ................................................................................................122
ساختمان‌ها و فضاهای همگانی ایران در دوره بعد از اسلام............................................................... 124
کاروانسراهای ایران 124
پیشینه تاریخی 125
ویژگی‌های معماری کاروانسراهای ایران.......................................................................................... 127
میادین 129
میدان، فضایی شهری برای گفت و گو............................................................................................ 129
نتیجه 131
میدانهای پیاده شهری .................................................................................................................... 132
تاریخچه مختصری از میادین سنتی در ایران .................................................................................... 136
تاریخچه مختصری از میادین اروپایی ............................................................................................... 140
آگوارا 141
فوروم 141
پیاتزا 142
انواع میدان............................................................................................................................................ 143
میدانهای عمومی................................................................................................................................... 143
میدانهای تجاری.................................................................................................................................... 143
میدان حکومتی....................................................................................................................................... 143
میدانهای نظامی..................................................................................................................................... 144
میدانهای محله‌ای................................................................................................................................... 144
میدانهای ارتباطی 144
میدان ورزشی......................................................................................................................................... 144
بررسی نمونه‌هایی از میادین ایرانی...................................................................................................... 145
میدان نقش جهان 145
میدان امام خمینی در همدان................................................................................................................. 148
حرم مطهر امام رضا (ع)...................................................................................................................... 149
بازار ................................................................................................................................................... 149
مقدمه............................................................................................................................................... 149
مشخصات کاربردی عناصر متشکله بازارها و مراکز محله.................................................................................... 151
بازار مکان بنیادهای جمعی.......................................................................................................................... 152
نقش بازار در شهرهای ایران (هسته اجتماعی- فرهنگی)..................................................................................... 153
بازار و توان فرهنگی آن.............................................................................................................................. 154
بازار و محیط اقتصادی شهرها...................................................................................................................... 155
خصوصیات فضایی معماری معاصر....................................................................................................... 156
فضاهای همگانی در هم‌جواری‌های معماری معاصر ایران.................................................................... 157
فصل پنجم :بررسی اجمالی اصول پایدار درمعماری ایران........................................... 160
مقدمه..................................................................................................................................................... 160
رابطه فرهنگ ومعماری......................................................................................................................... 168
معماری تاثیر عوامل فرهنگی بر فرم ................................................................................................... 171
الف- اهمیت مفهوم شکل یا فرم در فرهنگ معماری........................................................................................ 171
ب: عوامل فرهنگی موثر در شکل گیری فضای معماری..................................................................................... 175
ج: بازتاب فرهنگ در صورت فضای معماری................................................................................................... 177
مبانی فرهنگ ایران و تاثیر آن بر معماری............................................................................................ 177
مفهوم سیر از ظاهر به باطن در معماری اسلامی ایران......................................................................... 182
عوامل بنیادی معماری در ایران............................................................................................................ 183
اصل سیر از کثرت به وحدت............................................................................................................... 184
اصل سیر از ظاهر به باطن.................................................................................................................... 185
اصل فراوری و انتظاع از طبیعت.......................................................................................................... 186
اصل ساماندهی اهداف کارکردی ، سازه ای و کالبدی......................................................................... 186
شفافیت ( گستره پهنه دید )................................................................................................................. 187
هندسه ......................................................................................................................................... 188
هندسه علمی......................................................................................................................................... 189
هندسه شهودی...................................................................................................................................... 189
انعکاس................................................................................................................................................. 192
اصل درون گرایی در عین برونگرایی.................................................................................................. 192
درون گرایی.......................................................................................................................................... 193
تقارن..................................................................................................................................................... 195
تقارن به مثابه اصلی زیبا شناختی......................................................................................................... 197
تقارن به عنوان اصلی در ساخت و ساز............................................................................................... 197
مرکزیت................................................................................................................................................. 199
محور گرایی.......................................................................................................................................... 200
سیالیت ( گسترش پهنه دید )............................................................................................................... 201
تباین یا نا همگونی................................................................................................................................ 201
تعادل و توازن....................................................................................................................................... 202
سلسله مراتب، تداوم (سلسله مراتب دسترسی) (اصل رده‌بندی فضایی)............................................ 204
اصول و روشهای طراحی شهری............................................................................ 206
فضای خارجی ، فضای داخلی............................................................................................................. 207
اصل سادگی و فضای محصور در شهر ایرانی...................................................................................... 209
خصوصیت ایستایی و پویایی فضای محصور........................................................................................ 210
اصل مقیاس و تناسب ................................................................................................................... 211
اصل فضاهای متباین...................................................................................................................... 212
اصل قلمرو ................................................................................................................................... 212
اصل ترکیب ( کمپوزیسیون ) ...................................................................................................... 213
آگاهی از فضا................................................................................................................................ 213
بخش دوم: نمونه های تطبیقی ....................................................................... 215
مقدمه.................................................................................................................................................... 215
مرکز فرهنگی ژورژ پمپیدو .................................................................................................................. 215
سیتی هال لندن...................................................................................................................................... 221
مجموعه تالار شهر جدید توکیو............................................................................................................ 224
تالار شهر بوستون ............................................................................................................................... 225
نمونه های داخلی................................................................................................................................ 228
سیتی هال تهران.................................................................................................................................... 228
تالار شهر تبریز....................................................................................................................................... 29
بخش سوم: مطالعات زمینه .................................................................................. 231
بازشناسی شهر مشهد.......................................................................................................................... 231
چگونگی پیدایش شهر مشهد............................................................................................................ 231
سلسله مراتب رشد تاریخی شهر مشهد............................................................................................. 232
موقعیت جغرافیایی شهر مشهد........................................................................................................ 234
مطالعات اقتصادی................................................................................................................................ 235
مطالعات جمعیتی................................................................................................................................. 236
عوامل اصلی رشد جمعیت شهر مشهد.............................................................................................. 237
نقاط و عناصر شاخص شهر مشهد.................................................................................................... 238
تغییرات کالبدی در قرن حاضر........................................................................................................... 240
ساختار کالبدی در قرن حاضر............................................................................................................ 241
الگوی توسعه شهر مشهد................................................................................................................. 241
مطالعات اقلیمی و بررسیهای محیطی شهر مشهد................................................................................. 242
موقعیت جغرافیایی شهر مشهد ................................................................................................................. 242
دما ..................................................................................................................................................... 243
رطوبت نسبی......................................................................................................................................... 244
تجزیه و تحلیل بارندگی .......................................................................................................................... 244
وزش باد .............................................................................................................................................. 247
تابش آفتاب .......................................................................................................................................... 248
شرایط حرارتی در فضای آزاد ................................................................................................................... 248
پیشنهادات ماهانی .................................................................................................................................. 248
پیشنهادات انجمن معماران آمریکا............................................................................................................... 249
پیشنهادات طراحی در مشهد...................................................................................................................... 250
جهت استقرار ساختمان ........................................................................................................................... 253
جهت استقرار ساختمانهای یک طرفه .......................................................................................................... 258
جهت استقرارساختمانهای دو طرفه ............................................................................................................ 259
بافت مجموعه ...................................................................................................................................... 260
الگوی اشغال زمین ................................................................................................................................. 262
انتخاب مصالح ساختمانی ......................................................................................................................... 262
عوامل موثر در مکانیابی پروژه........................................................................ 263
دلایل انتخاب سایت......................................................................................................................... 263
از دیدگاه عملکردی و کارایی................................................................................................... 263
همجواری ................................................................................................................................ 263
جوابگویی به نیازهای گروه های ذینفع .................................................................................. 264
مساحت.................................................................................................................................... 264
مقیاس دانه بندی........................................................................................................................ 264
مناسب مکانی.............................................................................................................................. 264
انطباق با کاربری اراضی شهر ی................................................................................................ 264
دسترسی به شبکه معابر ............................................................................................................. 266
هماهنگی با جهت توسعه شهر ................................................................................................... 267
خوانایی سایت ............................................................................................................................ 267
حوزه سوم: تجزیه وتحلیل............................................................................... 269
تبیین برنامه ها و اهداف پروژه...................................................................................................... 270
شناسایی جمعیت مخاطب ......................................................................................................... 270
تبیین کلیت فعالیت ها وفضاهای پروژه....................................................................................... 271
تدوین مبانی نظری پروژه..................................................................................... 273
مبانی نظری عام...................................................................................................................... 273
مبانی نظری خاص پروژه..................................................................................................... 275
تعیین اجزاء وتدقیق برنامه فیزیکی........................................................................ 277
فضای شهری و مردمی................................................................................................................. 277
فضاهای مؤثر در ایجاد یک فضای اجتماعی زنده و پویا............................................................ 277
فضای شهری روباز (میدان یک فضای همگانی).......................................................................... 278
فضاهای شهری سربسته................................................................................................................ 279
فضای همگانی سرپوشیده.............................................................................................................. 279
سرسرا (فضای اطلاع رسانی)..................................................................................................... 281
فروشگاه مرکز .............................................................................................................................. 282
تریا ............................................................................................................................................. 2872
رستوران....................................................................................................................................... 282
نمایشگاه ها.................................................................................................................................... 283
نمایشگاه دائمی مرکز...................................................................................................................... 283
نمایشگاه های موقت (عناصر جامعه مدنی مرکز)........................................................................ 283
سالنهای سخنرانی......................................................................................................................... 285
تالار.............................................................................................................................................. 285
چیدمان تالار ............................................................................................................................... 285
صندلی......................................................................................................................................... 286
بالکن............................................................................................................................................ 287
راهروهای تالار............................................................................................................................ 287
صوت و اکوستیک در تالار .......................................................................................................... 288
حجم.......................................................................................................................................... 289
فرم............................................................................................................................................... 289
طنین............................................................................................................................................ 290
نورپردازی تالار........................................................................................................................... 291
خروجی ها و ورودی های سالن.................................................................................................... 291
سالن انتظار یا لابی......................................................................................................................... 292
نکاتی در مورد طراحی سالن انتظار................................................................................................ 292
سالن گردهمایی شهری................................................................................................................. 292
اتاق مترجمین ............................................................................................................................... 293
اتاق خبرنگاران.............................................................................................................................. 293
اتاق کنترل .................................................................................................................................... 293
فضای مختص تشریفات................................................................................................................. 294
فضای مخصوص فیلم برداری........................................................................................................ 294
سالن با ظرفیت اندک .................................................................................................................... 295
سالنهای چندمنظوره.................................................................................................................... 295
فضاهای همگانی در جهت تقویت عناصر جامعه مدنی ............................................................... 296
حوزه مربوط به ارگانهای غیردولتیNGO.................................................................................... 296
فضای مربوط به احزاب سیاسی...................................................................................................... 298
فضای پاسخگویی مسئولان........................................................................................................... 298
کتابخانه مرکز............................................................................................................................... 299
قفسه باز........................................................................................................................................ 299
قسمت مطالعه................................................................................................................................ 299
قسمت قفسه بسته......................................................................................................................... 299
بخش اینترنت................................................................................................................................. 299
حوزه اداری مرکز ...................................................................................................................... 299
مدیریت مرکز «بخش روابط عمومی»............................................................................................. 300
حوزه معاونت امور اداری و مالی.................................................................................................. 301
حوزه معاونت فنی........................................................................................................................ 301
بخش خدمات .............................................................................................................................. 302
سرویس های بهداشتی.................................................................................................................. 302
پارکینگ......................................................................................................................................... 302
نمازخانه...................................................................................................................................... 302
حوزه چهارم: طراحی.......................................................................................... 303
تحلیل وآنالیز سایت..................................................................................................................... 304
تجزیه وتحلیل زمین طرح....................................................................................................... 304
هندسه زمین طرح.................................................................................................................. 304
سیستم های دسترسی.............................................................................................................. 304
محورهای دید مطلوب............................................................................................................. 305
دیداز خارج از سایت به درون سایت..................................................................................... 305
دید از درون سایت به خارج سایت........................................................................................ 305
کاربری های مجاور سایت....................................................................................................... 306
ابعاد و شیب زمین................................................................................................................... 306
نتایج سایت آنالیز.......................................................................................................................... 306
ملاحظات معماری مجموعه........................................................................................................... 308
ملاحظات سازه ای مجموعه........................................................................................................ 310
ملاحظات تأسیساتی مجموعه...................................................................................................... 311
ارائه برنامه فیزیکی.............................................................................................................................. 312
ارائه مدارک نهایی............................................................................................................................... 321