مته ها :
مته ها از نظر جنس به دو نوع تقسیم می شود .
مته های الماسه و مته های معمولی برای تیز کردن مته های الماسه از سنگ الماسه و برای تیز کردن مته های معمولی از سنگ معمولی استفاده می شود و زاویه بین دو فاز مته حدوداً 120 درجه است .
مته ها از نظر نوک به دوع تقسیم می شود .
مته های دوپر و مته های سه پر .
مته های دوپر برای سوراخ کاری و مته های 3 پر برای پخ زدن به کار می رود .
فرز ها :
فرزها انواع مختلفی دارد که هر یک تحت زاویه خاصی تیز می شود به طور مثال فرزهای دستگاه بیست و یک سیلندر تحت زاویه پخ 45 و براده شکن 6 درجه و 8 درجه تیز می شود .
کارتر ها :
کارترها مانند فرزها تیز نمی شود و باید تعویض شود که لبه های برنده آنها الماسه است که چهارگوش و سه گوش هستند و بعد از تعویض الماسه ها باید ساعت شود .
برقو ها :
تیز کردن برقوها توسط دستگاه سنگ مخصوص انجام می شود که بعد از تیز کردن باید ساعت شود .
برچ ها :
برچ به دو نوع گرد و تخت تقسیم می شود و برچ ها بر خلاف فرزها و مته ها هر روز تیز نمی شوند و بعد از چند ماه کارکرد تیز می شود و تلرانس آنها پایین هستند برچ های گرد برای تیز کردن آنها باید بین دو مرغک قرار بگیرد و برج های تخت برای تیز کردن آنها باید بر روی مگنت بسته شود .
نتایج حاصله :
تیز کردن ابزارهای براده برداری یکی از کارهای اساس در صنعت به شمار می رود و صرفه جویی اقتصادی در صنعت است و دقت بالای را با به هنگام کار داشته باشیم چون ممکن است صدمات جبران ناپذیر وارد کند .
دستگاه براده برداری باید مطابق با صنعت روز باشد .
تا زمان انجام کار کاهش یابد .
کلید واژه ها :
کوئیک کردن : برای عمل سنگ زدن انتهای مته
مگنت : میز مغناطیسی
مرغک : وسیله نگه داشتن قطعات گرد
برج : یک نوع ابزار براده برداری
برقو : ابزار پرداخت کردن سوراخ
کپه : قطعه ای که بر روی سیلندر قرار می گیرد .
تلرانس : دقت اندازه
کرباس : نوعی از پارچه که برای تمیز کردن به کار می رود .
HSS : فولاد آلیاژی
مقدمه :
اصولاً ابزارهای براده برداری پس از مدتی کار کند می شود و باید تیز شوند ، ولی بعضی از ابزارهای براده برداری نمی شود آنها را تیز کرد و باید آنها را عوض کنند مثل مته هایی که برای سوراخ کاری استفاده می شود ، باید آنها هر روز تیز شوند .
ولی کارتر های سیلندر و سرسیلندر نمی شود آنها را تیز کرد ، و باید نوک آنها را عوض کنیم .
فرزهای خط سیلندر نیز باید هر روی تیز شود که هر فرز زاویه های مخصوص به خودش را دارد .
بعضی از ابزارهای براده برداری هستند که معمولاً هر چند ماه یکبار آنها را تیز میکنند.
مانند برچ های گرد برای تراشیدن داخل کپه که تیز کردن آن چند روز طول می کشد و دقت آن در حد هزارم میلیمتر است .
تمام فرزها و برچ ها پس از تیز کردن باید ساعت شوند ،که دقت ساعت کردن آن بسیار بالا است و کارترها نیز پس از تعویض نوک آنها باید ساعت شوند .
در این پروژه ما به چگونگی تیز کردن مته و فرز و برچ و چگونگی تعویض کارترها می پردازیم .
مته ها :
مته ها برای سوراخ کاری داخل سیلندر و سرسیلندر به کار می رود و انواع مختلفی دارد که از نظر جنس به دو نوع الماس و hss (فولاد آلیاژی) تقسیم می شود .
از نظر نوک آنها به دو نوع دو پروسه پر تقسیم می شود .
نوک دو پر زاویه ی بین آن در حد 120 درجه است و برای سوراخ کاری به کار می رود .
نوک سه پر برای پخ زدن به کار می رود که تیز کردن آن بسیار مشکل است و نوک آن صاف است .
برای تیز کردن مته های الماسه از سنگ الماسه و برای تیز کردن مته های hss از سنگ معمولی استفاده می شود .
تیز کردن مته ها بوسیله یک سه نظام متحرک به کار میرود.
این سه نظام باعث می شود زاویه های مته ها همگی یکسان و دقیق باشد و تیز کردن سریعتر انجام می شود .
و برای تیز کردن مته حتماً باید فاز مته بالاتر باشد تا براده برداری به وسیله فاز مته انجام شود .
مته ها را پس از چند بار تیز کردن ضایع می کنند ، چون اندازهی آن کوتاه می شود و دیگر قابل استفاده نیست .
بعضی از مته ها چون سران پهن است باید چاک داده شود ، تا نوک آن کوچک شود و بر روی قطعهی کار نلغزد .
هنگام چاک دادن باید دقت شود که فاز مته آسیب نبیند .
چون سطح تماس آن با قطعه کار زیاد است پشت آنها را خالی می کنند تا راحت تر عمل براده براده انجام شود .
مته های نوکه وارد می شود ته آنها گرد است و برای اینکه بوش در آنها جا رود باید ته آنها کونیک شود .
این کار به وسیلهی سنگ ثابت انجام می شود و به اندازهی قطر مته باید طول آن را کم کنیم و به اندازهی شعاع مته از عرض آن کم کنیم تا به راحتی در داخل بوش جا رود .
بعضی از مته های بزرگ از ابتدای آن چند سانتی متر بر می داریم که طبق جدول به اندازهی E پایین می آوریم .
که به وسیله سنگ هایمخصوص که لبهی آنها شیب دار است این کار انجام می شود .
مته های الماسه نیز مانند مته های hss تیز می شود .
فقط در هنگام بار دادن باید احتیاط کنیم چون اگر بار زیاد داده شود ممکن است سنگ بشکند .
سنگ هایی که برای تیز کردن مته های hss به کار می رود پس از مدتی سیاه می شود .
برای از بین بردن سیاهی سنگ را درس می کنیم .
این کار به وسیلهی یک الماس انجام می شود که نوک آن را به سه نظام بسته و به سنگ نزدیک می کنیم و به اندازهی چند صدم میلی متر از روی سنگ بار بر می داریم تا سفید شود .
در هنگام تیز کردن مته ها باید دقت شود دو فاز مته با هم برابر باشند و مته های بزرگ را حتماً باید ساعت کنیم چون آن مته ها با دست تیز می شوند و حتماً خطا دارد .
در هنگام تیز کردن مته ها باید دقت شود دو فاز مته با هم برابر باشند و مته های بزرگ را حتماً باید ساعت کنیم چون آن مته ها با دست تیز می شوند و حتماً خطا دارد .
چون اگر دو فاز مته با هم برابر نباشند سوراخ را گشاد می کند و همهی اندازه ها اشتباه می شود .
برقوها نیز پس ازمدتی کارکرد باید تیز شوند ، برقوها در خط دوم سیلندر بکار می رود و برای پرداختن داخل سیلندر است .
تیز کردن فرزها : فرزها هر کدام طبق زاویه های خاصی تیز می شود .
بطور مثال فرز دستگاه بیست و یک سیلندر برای تیز کردن سر تیغچه های الماسه آن تحت سه زاویهی پخ 45 درجه براده شکن 6 درجه و یک 8 درجه تیز می شود .
فرزها انواع مختلفی دارند چپ و راست برای هر دستگاه چهار فرز وجود دارد دو تا از آنها چپ و دو تا از آنها راست است .
برای تیز کردن فرز هم کلگی تحت زاویه قرار می گیرد و هم میز فرز تحت زاویه قرار می گیرد .
در هنگام تیز کردن فرز حتماً باید از ماسک و عینک و دتکش استفاده شود چون کار بسیار خطرناکی است و دقت بسیار بالایی هنگام کار نیاز دارد .
فرز های خط سیلندر بزرگتر از فرزهای خط سرسیلندر است و زاویه ی تیز کردن آنها با هم فرق می کند هنگام تیز کردن فرز ابتدا باید کل نوک های آن را با ماژیک علامت بزنیم تا هنگام براده برداری از فرز معلوم شود که کدا یک از نوک های آن باربر نمیدارد .
بعد از هر کدام باید سنگ را دور کنیم چون ممکن است یکی از نوک های آنها تنظیم نباشد و بار زیادی به یکی از آنها وارد شود .
ممکن است سنگ بشکند و به همین جهت باید برای تیز کردن فرزها بسیار احتیاط کنیم.
تعویض کارترها : کارترها بر خلاف فرزها تیز نمی شوند و باید عوض شوند .
بعضی از کارترها چهار لبه و بعضی از کاررترها شش لبه ات .
آنهایی که چهار لبه هستند تا چهار بار تعویض می شوند و آنهایی شش لبه هستند تا شش بار می توان آنها را تعویض کرد .
بعد از تعویض الماسه ها با چکش پلاستیکی بر روی آنها ضربه می زنیم و بعد آنها را ساعت می کنیم .
هر جا که لبهی آنها بالا است با چکش پلاستیکی به آنها ضربه می زنیم تا ساعت شود.
در هنگام تعویض پس از در آوردن الماسه ها حتماً باید داخل آن را باد بگیریم تا تیز شود و الماسه ها را یکی یکی با کرباس خوب تمیز کنیم تا براده به آنها نچسبد .
برچ ها : برچ ها انواع مختلفی دارد از قبیل برچ گرد ، برای زدن برچ تخت از سنگ تخت استفاده می شود قطعه برچ تخت برای در آوردن اندازه داخلی قسمت کپه در داخل سیلندر به کار می رود .
که در آن قطعه تحت زاویهی 20 درجه روی مگنت دستگاه تخت بسته می شود به صورت پله ای سنگ زده می شود .
سه پلهی اول آن اندازه های آنها یکی است و از پلهی سوم به بعد اندازهی آنها 2% با هم فرق می کند و تا هنگام براده برداری نوک های آنها کم کم با قطعه کار درگیر میشود .
در دو جهت تیز می شود .
لبه های کناری لبهی و سطحی با قطعه کار درگیر می شود و براده برداری انجام میدهد برای بستن مگنت برای اینکه زاویهی آن به هم نخورد ابتدا با ماژیک جای آن را علامت می زنیم و بقیهی برچ ها را در جای آن قرار می دهیم تا کارمان سریعتر انجام شود .
در هنگام براده برداری باید بعد از تیز کردن هر پله از برچ کلگی از کار دور شود چون ممکن است اندازهی آن به هم خورده باشد و یک دفعه باار زیادی بردارد و سنگ بشکند ، در حین کار باید از عینک استفاده شود .
برچ گرد ابزاری است که داخل کپه را می تراشد و هر دستگاهی چهار برچ دارد که برچ اول خشن تراشی و مرحلهی اول آن را می تراشد و برچ دوم مرحلهی دوم تا برچ آخر که داخل کپه را صیقل می دهد .
برای تیز کردن برچ گرد باید ابتدا برچ را کاملاً تمیز کرد و بین دو مرغک قرار میدهیم و قبل از گذاشتن برچ بین دو مرغک باید ابتدا و انتهای برچ را گریس بزنیم تا هنگام کار نوک آن نسوزد .
بعد سنگ را به آن نزدیک می کنیم ، کلگی سنگ به اندازه ی چهار میلی متر باید زاویه داده شود تا لبه برچ شیب دار شود و بعد سنگ را به آرامی به برچ نزدیک می کنیم .
ابتدا با کف آن مماس می کنیم و بعد لبهی آن را سنگ می زنیم ، آنقدر این کار را ادامه می دهیم تا سوختگی لبهی آن از بین رود و بعد برچ بعدی را می زنیم و عمل تیز کردن را ادامه می دهیم تا چهار تای آن تمام شود و مرحلهی بعدی زاویه کلگی را صفر می کنیم و از روی آن به اندازهی پنج صدم میلی متر بار بر می داریم .
هر کدام از برچ ها پله پله است هنگام تیز کردن باید دقت شود بعد از تیز کردن هر پله از قطعه کار دور شود و پلهی بعدی مماس شود و بعد از تمام شدن آن باید برچ ها را ساعت کنیم .
ساعت کردن برچ ها طبق جدول انجام می شود ، برچ را برخلاف فرز نمی شود زیاد تیز کرد چون تلرانس آن پایین است .
بخاطر همین برچ ها را بعد از چند ماه کارکرد تیز می کنند و تیز کردن آن چند روز می کشد ولی فرزها را هر روز تیز می کنند و تیز کردن آن نسبت به برچ ها بسیار راحت تر است .
تیز کردن برقوها نیز مانند تیز کردن مته ها انجام می شود ولی آنها را نمی شود زیاد تیز کرد و بعد از یکی دو بار باید تعویض شود چون اندازهی سوراخ به هم می خورد .
برای تیز کردن برقوها ابتدا باید برقو را داخل سه نظام قرار داده و با سنگ مماس کنیم و از برقو به اندازهی چند صدم ، بار برداریم تا تلرانس آن به هم نخورد .