ایمنی در برق
تعریف ایمنی:مجموعه کارهایی را که یک فرد یا یک گروه اجرایی درارتباط با شبکه ها و دیگرتأ سیسات توزیع نیرو انجام میدهد و از حوادث برای افراد و تأسیسات جلوگیری نما ید و حد ا کثر راندمان را در پی داشته باشد ایمنی در برق گویند.
برای جلو گیری از حوادث افراد باید به نکات زیرتوجه کنند:
1 . توجه دقیق به اجرای آموخته های مر بوط به اصول و مقررات ایمنی در واحد های اجرایی و احیای فرهنگ ایمنی در بین کار گران
2 . توجه به ضرورت اطاعت محض از کلیه مقررات ایمنی
3 . توجه به لزوم استفاده از وسایل ایمنی سالم و کامل به طور مستمر
شوک الکتریکی:
زمانی اتفاق می افتد که قسمتی از بدن شخص بخشی از مدار های الکتریکی شود و از آن جریان برق کافی عبور کند.
عبور جریان الکتریکی از بدن انسان بستگی به وضعیت فیزیکی آن دارد. ممکن است شوک الکتریکی به سوختن بدن منجر شود و این در شرایطی است که فرکانس الکتریکی زیاد باشد. که متأسفانه فرکانس 50 حد اکثر تأثیرات فیزیکی را در شخص ایجاد می کند.
به طور خلاصه جریان برق به سه طریق به انسان ضربه میزند:
1 . در اثر عبور جریان از بدن و تأثیر روی دستگاه عصبی
2 .در اثر عبور جریان از بدن و تأثیر روی قلب
3 .در اثر جرقه و قوس الکتریکی و سوزاندن سطحی و عمقی پوست یا داخل بدن
تأثیر فرکانس در برق گرفتگی:
که از بدن عبور می کند بیش از 50 میلی آمپر باشد برای غالب افرادDCالف)جریان مستقیم: اگر جریان
خطر ناک است.جریان برق بر روی سیستم عصبی اثر فوری گذاشته و موجب انقباض شدید عضلات می شود. اگر مدت عبور جریان خیلی
کم باشد انسان فقط دچار ضربه ی عصبی شک می شود.ولی اگر زمان
عبور جریان طولانی شود قلب فلج شده و از کار می افتد و تنفس به
علت انقباض ریه ها و حنجره از بدن باعث تجزیه خون و مواد
شیمیایی بافتها و عضلات DCغیر ممکن و انسان دچار خفگی می شود. ادامه عبور جریان شده وآنها را فاسد نموده و خطر مرگ حتمی است.
خیلی کمتر است و به علت تغییر مداوم جهت ضربانACب) جریان متناوب: مقاومت بدن در برابر عبور جریان میلی آمپر جریان متناوب برای انسان25 ،درد و تأثیر آن بر سلسله ی اعصاب شدیدتر است. به این جهت عبور
خطر ناک است.
برای انسان خطر بیشتری دارند،زیرا مقاومت بدن در برابر15-75HZ جریان های متناوب با فرکانس های عبور جریان به شدت کم می شود. فرکانس های زیاد باعث مرگ نمیشوند. بلکه موجب سوختگی محل اتصال
هرگز باعث مرگ نشده و فقط سوختگی ایجاد می کند. 10000HZتا3000مثلاً فرکانس
پایین می باشد، زیرا در فرکانسها_ی بالا به علت شتاب زیاد الکترون ها، الکترون ها سعی میکنند بیشتر به سطح جانبی جسم حرکت کنند.مثلا در اغلب سیم های حامل جریان های فرکانس بالا به جای سیم از لوله های هادی استفاده می شود.
روی این اصل وقتی انسان دفعتاً ئستش با این نوع سیمها تماس پیدا کند فقط محل تماس می سوزدو بعضی اوقات شدت سوختگی زیاد می شود . در صورت برق گرفتگی با جریانهای فرکانس بالا ، این جریان از سطح بدنً عبور می کند.
تأ ثیر برق گرفتگی بر روی قلب از نظر فیزیو لوژی:
ضربان قلب بستگی به فیزیک بدنی انسان دارد. هر چه انسان بزرگتر باشد ضربان قلب کمتر خواهد بود.
همچنین ضربان قلب بستگی به سن افراد نیز دارد. هر چه سن افراد کمتر باشد ضربان بیشتر می باشد و بر ساله شست بار در دقیقه می زند. 40عکس. به عنوان مثال قلب یک نوزاد هشتاد بار در دقیقه و یک شخص
ضربان قلب در حالتهای استراحت و عادی کار و تلاش تعریف می شود. درحالت استراحت به صورت درازکش بار در دقیقه تعریف می شود. ، قابل تعریف می باشدو در حالت سوم70 تا 65 در حالت عادی ، حالتی شبیه نشستن یا راه رفتن ، ضربان بین زمانی که بدن در حالت کار و فعالیت باشد، ضربان بیش از هفتاد بار تعریف می شود.
توجه داشته باشید که ضربان قلب با حساسیت بدن در برابر الکتریسیته رابطه مستقیم دارد یعنی هر چه ضربان قلب بیشتر باشد، خطر برق گرفتگی بیشتر است.
وقتی برق در معرض عبور جریان قرار می گیرد ، ابتدا ضربان های خارج از موقع پیدا می شود و بعد ضربان برابر حالت عادی نیز می رسد سپس قلب به رعشه می افتد.8 تا 4مضاعف می شود .
اتصال زمین و مقاومت آن:
به طور کلی به دو دلیل اصلی از سیستم اتصال زمین استفاده می کنیم:
) فنی و اقتصادی 1
) حفاظت و ایمنی مو جودات زنده و اموال آنها2
همچنین سه شرطی که استفاده از سیستم اتصال زمین را ضروری می کند عبارتند از:
الف) خواص ذاتی برق
ب) خواص ذاتی محیط زیست
ج) خواص ذاتی موجودات زنده بخصوص انسان
خاصیت ذاتی برق با توجه به عبور جریان برق از هادی ها و در اثر وجود اختلاف سطح و اختلاف پتانسیل ناشی میشود.
خاصیت ذاتی محیط زیست هادی بودن نسبی زمین و مصالح و لوازم و دستگاه هاییی است که بطور روزمره در دسترس می باشد. علاوه بر آن از دیگر خواص ذاتی محیط زیست وجود پدیده هایی نظیر رعد و برق می باشد که در سیستم های الکتریکی اثر مخرب داشته و لازم است به نحوی آنها را حفظ و حراست کنیم.
د یگر اینکه در سیستم های الکتریکی به علت وجود زمین و خواص محیط و سیستم بر روی هم ، جریان های خازنی به وجود می آید. همچنین یکی دیگر از خواص ذاتی محیط زیست وجود مواد قابل اشتعال طبیعی و مصنوعی است.
و بالاخره خاصیت ذاتی موجود ات زنده این است که عبور جریان برق از بدن آنها در اغلب غریب به اتفاق ، ناخوشایند،مضر و کشنده است.
مقاومت اتصال زمین:
در مفهوم عادی مقاومت یک نقطه به نقطه دیگری بیان (اندازه گیری) می شود. برای اندازه گیری مقدار مقاومت اگر فرض کنیم زمین مورد آزمون ، کاملاً هم گن و یک دست بوده و الکترود ها از هرنظر مشابه یکدیگر باشند.
با اندازه گیری مقاومت دو الکترود که در دو فاصله متفاوت از یکدیگر داخل زمین کوبیده می شوندمحاسبه می گردد.در این اندازه گیری الکترود کمکی را بتدریج از الکترود اصلی دور نموده و هر بار مقدار مقاومت را اندازه گیری می نماییم.
انواع الکترود های زمین:
ابتدا مختصری در باره متداول ترین آنها بیان می شود:
متر دفن شود. حداقل ابعاد به ترتیب زیر است برای 1متر تا 0,5الف) الکترودهای نواری(تسمه):باید در عمق میلیمتر میباشد. برای فولاد با 3میلیمتر مربع و حداقل ضخامت 100 فولاد گالوانیزه نرم حداقل سطح مقطع میلیمتر می باشد.2میلیمتر مربع و حداقل ضخامت 50روکش آب مس ب) الکترود های کوبیده شده : این نوع الکترودها به طور عمودی در زمین کوبیده می شود. در صورتی که برای بدست آوردن مقاومت زمین مطلوب کوبیدن چند الکترود لازم باشد فاصله آنها از یکدیگر باید حداقل برابر طول مؤثر میله باشد. 2
حداقل مقاطع الکترودها باید به ترتیب زیر باشد:
اینچ 1فولاد گالوانیزه
میلیمتر2.5میلیمتر و ضخامت مس 15فولاد با روکش آب مس به قطر
انواع الکترودهای مغز فولادی باروکش مس که در آنها مس به فولاد جوش خورده است و با نام تجاری کابرولد در قطر های مختلف ساخته می شود . این الکترودها به عمق خیلی زیاد در انواع زمینها قابل کوبیدن coperweld
می باشد.
ج)الکترودهای صفحه ای: باید به صورت عمودی در زمین چال شوند .
حد اقل ضخامت صفحات به تر تیب زیر می باشد:
میلیمتر2میلیمترو مس 3فولاد گالوانیزه گرم
روش های حفاظت در مقابل برق گرفتگی:
حفاظت الکتریکی عبارتست از اقداماتی که باید در تأ سیسات الکتریکی به عمل آورد تا اینکه خطزات ناشی از جریان برق باعث صدمه زدن به اشخاص ،حیوانات ،دستگاهها،مولد ها،و مصرف کننده ها نگردد.
اتصالهای ناشی از جریان برق را عمدتاً به سه دسته می توان تقسیم کرد:
. اتصال بدن: که عبا رتست از اتصال یکی ازسیمهای برق دار به بدنه دستگاه1
اتصال کوتاه: که عبارتست ازاتصال دو سیم لخت که نسبت به هم دارای اختلاف پتانسیل الکتریکی می باشد(اتصال حلقه) .2
. اتصال زمین: که عبارتست از اتصال یکی از سیم های جریان برق به زمین 3
اتصال های مذکور معمولاً به دو کامل و ناقص می توان اتفاق بیافتد.
اگر چنانچه اتصالی کامل باشد به این معناست که در محل اتصال هیچ مانعی وجود ندارد جریان بسیار زیادی که چندین برابر جریان مصرفی دستگاه است از این نقطه عبور می کند. اما اگر اتصال ناقص باشد در محل اتصالی مقاومت وجود دارد. بنا بر این جریان اتصالی نسبت به حالت قبل کمتر است. این نوع اتصالی اغلب خطر ناک می باشد زیرا به راحتی قابل تشخیص نیست.
دانشنامه کلمات:-
الکتریسیته