دانلود مقاله نساجی

شناخت الیاف

لیف رشته ای نازک با طول مشخص است که قابلیت انحنا، استحکام و ارتجاع لازم برای عملیات ریسندگی و بافندگی را دارا می‌باشد.

کلمه الیاف نیز جمع لیف می‌باشد.

مشخصات الیاف نساجی: پیشرفت صنعت نساجی موجب پیدایش الیاف متنوع با مشخصات مختلف گردیده است ولی بطور کلی مشخصات الیاف را میتوان به دو گروه تقسیم نمود:

مشخصات فیزیکی مانند رنگ، جلا، طول، سطح مقطع، ظرافت، قابلیت هدایت گرمائی و الکتریکی، استحکام، قابلیت کشش، قابلیت انحنا و میزان جذب رطوبت.

مشخصات شیمیایی مانند اثر مواد شیمیایی و رنگ روی الیاف و مقاومت الیاف در برابر نور، حرارت و هوا و .../

انواع الیاف نساجی

الیاف نساجی

الیاف ساخت انسان

سنتیک یا مصنوعی

پلی استر

نایلون

اکرینیک

پلی پروپیلن

رژنره (یا بازیافتی)

ویسکوز

اسپات

کازئین

الیاف طبیعی

منشا معدنی

آسبست (پنبه کوهی)

منشا حیوانی

ابریشم

پشم

منشا نباتی

پنبه

کتان

کنف

الیاف معدنی: مصرف این نوع الیاف در صنعت نساجی محدود بوده و آسبست که در اصطلاح عامیانه پنبه کوهی یا پنبه نسوز نامیده می‌شود نمونه ای از این الیاف است.

این الیاف دارای مصارف صنعتی هستند و در پارچه های ضد حریق نیز بکار می‌روند.

الیاف گیاهی: این الیاف شامل مهمترین الیاف نساجی یعنی پنبه و سایر الیاف مانند کتان، کنف و چتایی است.

الیاف گیاهی از طریق کاشتن تهیه شده و پایه سلولزی دارند (سلولز ماده سازنده گیاهان است)

الیاف حیوانی: این الیاف شامل ابریشم، پشم و سایر الیاف شبیه به مو مانند کشیده می‌باشد.

الیاف حیوانی پایه پروتئینی دارند که ترکیب پیچیده ای است و قسمت عمده ساختمان بدن جانداران را تشکیل می‌دهد.

الیاف رژنره یا بازیافتی: اینها الیافی هستند که ماده تشیکل دهنده آنها قبلا در طبیعیت موجود بوده است.

به عنوان مثال می‌توان سلولز موجود در گیاهان را ذکر کرد که به مقدار زیادی در گیاهان وجود داشته و با جدا کردن این ؟

نساجی تهیه می‌گردد.

به طرق مشابه امکان دارد بتوان از پروتئین موجود در ساختمان بدن حیوانات و برخی گیاهان استفاده کرد و پس از استخراج و بازیابی این پروتئین که قبلا بطور طبیعی ساخته شده، الیاف نساجی تهیه کرد.

به عنوان مثال می‌توان از پروتئین موجود در شیره که کازئین نام دارد الیاف کازئینی تولید نمود.

الیاف مصنوعی: این الیاف صرفا از مواد شیمیایی تهیه می‌شوند که دارای ساختمان لیفی نبوده و از طریق سنتز مواد اولیه و با اجرای عملیات شیمیایی لازم ساختمان لیفی به آنها داده می‌شود.

با توجه به اینکه در کارخانه مشهد نخ بیشتر از الیاف پنبه، ویسکوز، پلی استر و آکریلیک استفاده می‌شود، لذا توجه خود را به الیاف مذکور موظف کرده و در مورد خصوصیات آنها بحث می‌نمائیم.

پنبه

از خصوصیات مهم این الیاف استحکام زیاد در پارچه، داشتن قدرت و قابلیت انعطاف در مقابل هر گونه عملیات ریسندگی و بافندگی و تمایل به جذب رنگهای متفاوت است.

همین خصوصیت باعث شده که باوجود افزایش روز افزودن الیاف مصنوعی، پنبه اهمیت خود را حفظ کرده و مقدار محصول و مصرف آن همواره در حال افزایش باشد.

امروزه مقدار تولید پنبه در ایالات متحده آمریکا حدود یک سوم مجموع تولید پنبه در جهان است و ایران در بین 60 کشور تولید کننده پنبه مقام چهاردهم را دارا می‌باشد.

زراعت پنبه: زراعت پنبه یکی از مشکلترین و پر زحمت ترین و در عین حال پرمنفعت ترین زراعتهاست در تولید پنبه عوامل زیادی نظری تخم پنبه، نحوه کاشت، زمان کاشت، نحوه برداشت، آب و هووا، نور و..

دخلی هستند.

دوره زراعت پنبه طولانی و از 5 تا 7 ماه می‌باشد.

به همین دلیل کشت آن در نواحی سردسیر نتیجه خوبی نمی دهد مگر آنکه انوع مخصوص زودرس آن کاشته شود.

همچنین نقاطی که حرارت روزانه اش فوق العاده تغییر پذیر بوده و دارای بادهای شدید می‌باشد برای کشت پنبه مناسب نیست.

زمین مربوط به کشت پنبه به دو شخم پائیزه و بهاره نیاز دارد که شخم پائیزه در اواخر پائیز و به عمق 20 الی 25  سانتیمتر و شخم بهاره بعد از اتمام فصل سرما و به عمق 10 تا 15 سانتیمتر انجام می‌گیرد.

پنبه هم به طریق آبی و هم بصورت دیم کشت می‌گردد.

لازم بذکر است که در اکثر مناطق پنبه بصورت دیم کاشت می‌شود.

بطور کلی پنبه را به دو گروه تقسیم کرده اند: الف- پنبه با طول بلند که طول الیاف آن از 25  تا 50 میلیمتر می‌باشد.

ب- پنبه با طول کوتاه که طول الیاف آن بین 10 تا 25 میلیمتر می‌باشد.

رنگ پنبه سفید و گاهی زرد است.

(در هندوستان پنبه قهوه ای و قرمز نیز پیدا می‌شود).

بیشترین کشت پنبه ایران درگرگان و گنبد، و مازندران و خراسان انجام می‌شود.

اما در نقاط دیگری نیز پنبه کشت می‌شود که عبارتند از فارس، مرکزی، آذربایجان شرقی، اصفهان وکرمان.

نژادهای متداول پنبه درایران

بطور کلی چهار نوع پنبه در ایران کشت می‌شود:

پنبه بومی: این نوع پنبه تقریبا در تمام کشور کشت شده و از نظر بها ارزانترین پنبه هاست.

رنگ آن کاملا سفید و طول الیافش 10 تا 20 میلیمتر است.

ضایعات و مقدار افت آن در قسمت حلاجی 12 تا 23 % است و بیشتر به مصرف نخهای 6 و 8و 10 نمره انگلیسی می‌رسد.

پنبه آمریکایی: همانطور که از نام آن پیداست، بطور اولیه این پنبه در سالهای گذشته از آمریکا به ایران آورده شده و بیشتر در شهرهای مازندران کشت می‌شود.

بهترین نوع آن پنبه بندرگز، بهشهر و گرگان و پست ترین نوعش پنبه ساری است.

رنگ این نوع پنبه متمایل به زرد و طوسی است.

بلندی الیاف بین 24 و 32 میلیمتر بوده و افت و ضایعات آن در قسمت حلاجی 6 تا 12% می‌باشد و بیشتر به مصرف نخیها 16 تا 30 انگلیسی می‌رسد.

پنبه فیلستانی: این نوع پنبه در استانهای خراسان، فارس، باختران، یزد و همچنین ورامین و گرمسار گشت می‌شود.

رنگ آن سفید و یا کرم بوده و در موقع پاک کردن در کارخانجات پنبه پاک کنی، مواد خارجی بخوبی از آن جدا می‌شود.

مصرف این پنبه بیشتر در کاخانجات اصفهان است.

افت آن در حلاجی بین 5 تا 10% بوده و از آن می‌توان نخ نمره 40 انگلیسی تهیه کرد.

مزیت دیگر این نوع پنبه درصد کم الیاف نارس در آن می‌باشد.

پنبه کوکرس و لایتینگ: تخم این نوع پنبه امریکایی است که در چند سال اخیر کشت آن در ایران مرسوم شده و دارای الیافی سفید رنگ بطول 28 تا 32 میلیمتر داشته و از نظر جنس بسیار مرغوب است و موارد مصرف این نوع پنبه در ایران کم است و بیشتر به منظور صادرات کاشت می‌شود.

افت آن در حلاجی بین 3 تا 5% می‌باشد.

آفت پنبه

مهمترین آفت پنبه نوزاد حشره ای است که اندامهای زاینده پنبه را از بین می‌برد.

چون مبارزه با این حشره دشوار است غالبا نژادی از پنبه بیشتر کاشته می‌شود که به آن پنبه زودرس می‌گویند.

این نژاد زودتر از پنبه معمولی گل می‌دهد و از این حشره آسیبی نمی بیند.

نوع دیگر آفت پنبه پروانه ای است که تخمهای زیادی روی بوته پنبه می‌گذارد و نوزاد آن دانه های پنبه را خراب می‌کند.

باکتریها نیز بعضی غوزه پنبه ها را خراب و فاسد می‌کنند و به وسیله محلولهای مناسب و گندزدا با این باکتریها مبارزه می‌شود.

علاوه بر آفات مذکور پنبه بیماریهایی نیز دارد که موجب توقف رشد و فساد غوزه می‌شود.

تصفیه پنبه

منظور از تصفه پنبه جدا کردن الیاف از تخم پنبه می‌باشد.

برای انجام این کار معمولا از ماشین «جین اره ای» استفاده می‌شود.

این ماشین دارای یک سری صفحات فولادی مدور است که سطح آنها دندانه ای است.

در واقع حرکت، دندانه ها الیاف را به طورف خود می‌کشد و به طرف شکافهایی که در زیر آنها قرار دارند راهنمایی می‌کنند.

برای اینکه الیاف در روی صفحات دندانه ای نچسبد در زیر آنهاپاکتهایی وجود دارد که با حرکت مداوم، دندانه ها و صفحات را تمیز می‌کنند.

اندازه گیری طول الیاف پنبه

از آنجا که الیاف پنبه دارای یک طول مساوی نیستند لازم است برای انتخاب الیاف با مشخصات طولی مورد نظر روشی جهت تعیین حد متوسط طول الیاف انتخاب نمود.

برای این منظور از دستگاهی بنام «شانه تقسیم کننده» استفاده می‌شود.

با استفاده از این دستگاه الیافی را که از نمونه برداری بدست آمده به دسته های طولی و تا حد امکان موازی یکدیگر تقسیم می‌کنند و پس از طی مراحل زیر نتیجه کار تعیین می‌شود:

برای این منظور از دستگاهی بنام «شانه تقسیم کننده» استفاده می‌شود.

با استفاده از این دستگاه الیافی را که از نمونه برداری بدست آمده به دسته های طولی و تا حد امکان موازی یکدیگر تقسیم می‌کنند و پس از طی مراحل زیر نتیجه کار تعیین می‌شود: آماده کردن یک دسته الیاف و قراردادن آنها کنار یکدیگر بطوریکه انتهای تمام الیاف در یک خط صاف قرار گیرد.

جدا کردن و برداشتن الیاف به صورت نزولی و برحسب طول آنها (از طرف طولهای بلندتر به طرف طولهای کوتاهتر) تهیه دیاگرام طولی الیاف به ترتیبی که الیاف را بطور موازی کنار یکدیگر قرار دهند و انتهای آنها در یک خط مستقیم قرار گیرد و طول آنها به ترتیب نزولی منظم شده باشد.

برای این کار از یک صفحه مسطح که سطح آن را پارچه مخمل سیاه وتیره رنگ پوشانیده باشد استفاده می‌شود.

تجزیه و تحلیل دیاگرام که از روی الیاف قرار گرفته کنار هم روی صفحه مخمل سیاه بدست می‌آید.

این دیاگرام نماینده توزیع طولی الیاف در نمونه است به روی کاغذ میلیمتری منتقل می‌شود .

در این دیاگرام محور طولها نشاندهنده فراوانی طولی الیاف و محورعرضها بیانگر طول الیاف برحسب میلیمتر می‌باشد.

ماکزیمم طول الیاف مستقما از روی محور عرضها قرائت می‌شود (در اینجا OA ماکزیمم طول می‌باشد).

طول متوسط الیاف : اندازه OB mm/سطح زیر منحنی mm2 طول موثر: برای تعیین طول موثر از نقطه Q وسط OA (طول ماکزیمم) خطی به موازات OB رسم می‌شود تا منحنی را در نقطه P' قطع کند.

اینک از نقطه k یعنی ok=1/4 op عمودی بر ob رسم می‌کنیم تا منحنی را در نقطه k' قطع و سپس از s وسط kk' خطی موازی OB رسم می‌شود تا منحنی را در R' قطع کند.

حال عمود RR' را بر OB رسم می‌کنیم.

بعد از نقطه L یعنی OL=1/4 OR خطی بر OB عمود می‌کنیم تا منحنی را در L قطع کند.

LL' طول موثر نامیده می‌شود.

قسمت RB الیاف کوتاه است که درصد آن مستقیما از شمارش تعداد الیاف از رابطه زیر بدست می‌آیند.

درصد الیاف کوتاه = (تعداد کل الیاف OB / تعداد الیاف کوتاه RR ) *100 اینک با در دست داشتن طول ماکزیمم، طول موثر طول متوسط و درصد الیاف کوتاه، می‌توانیم راجع به قابلیت ریسندگی لیف اظهار نظر کنیم.

خصوصیات الیاف پنبه الیاف مورد استفاده در ریسندگی الیاف کوتاه، حدود 50% هزینه تولید را شامل می شوند، بنابر این با توجه به این مسئله، اهمیت نوع الیاف و خصوصیات آنها در تولید نخ روشن می گردد.

1- ظرافت اگر برای لیف سه ویژگی مهم در نظر گرفته شود، یکی از آنها ظرافت می باشد.

ظرافت لیف بطور مستقیم تعیین کننده تعداد الیاف موجود در سطح مقطع نخ بوده و بدیهی است با افزایش ظرافت الیاف، استحکام نخ بیشتر شده و یکنواختی الیاف در آن افزایش می یابد.

در اکثر روشهای ریسندگی حداقل تعداد الیاف در سطح مقطع نخ، جهت تشکیل نخ، 100 در نظر گرفته می شود.

تاثیرات افزایش ظرافت الیاف روی نخ عبارتند از: 1- کاهش حد ریسندگی (برای اینکه نخ تشکیل شود باید تعداد مشخصی لیف در سطح مقطع نخ وجود داشته باشد که به این تعداد الیاف اصطلاحا حد ریسندگی گفته می شود.

2- افزایش استحکام نخ 3- کاهش درصد فضای خالی (هوا) در نخ 5- افزایش جلا 6- بهبود زیردست 7- افزایش راندمان (با کاهش نخ پارگی) لازم بذکر است که در ریسندگی الیاف مخلوط، الیاف ظریفتر بیشتر در داخل نخ قرار گرفته و الیاف سنگین تر در محیط نخ جمع می شوند.

مثلا اگر الیاف ظریف پنبه با الیاف مصنوعی ضخیمتر مخلوط شوند، محیط خارجی نخ تولید شده بیشتر دارای خصوصیات لیف مصنوعی خواهد بود.

غیر از پشم و الیاف مویی که ظرافت آنها از طریق اندازه گیری قطر الیاف بدست می‌آید، ظرافت مابقی الیاف را نمی توان از این طریق بدست آورد، زیرا سطح مقطع الیاف دایروی نبوده و مشکلات زیادی را در اندازه گیری مستقیم در بر دارد.

ظرافت الیاف مصنوعی با دسی تکس یا دنیر بیان شده و ظرافت الیاف پنبه با میکرونیر مشخص می شود: Dtex=Mi*0.364 ظرافت الیاف پنبه بدلیل تغییرات زیاد در بذر، خاک، آب و هوا، شرایط برداشت و ...

متغیر بوده و حتی در عدلهای مختلف یک نوع پنبه اختلاف زیادی در ظرافت آنها مشاهده می شود.

برای مثال در آزمایشی که روی 500 عدل از یک نوع الیاف به عمل آمده، ظرافت بین 4/2 نت 9/3 میکرونیر گزارش شده است.

یک لیف پنبه کامل بصورت یک لوله له شده بوده و دارای دیوار و کانال داخلی می باشد.

اگر مساحت دیوار 50 تا 80 درصد سطح مقطع لیف باشد، لیف رسیده و آقای گر 30 تا 45 درصد آن باشد لیف نارس خواهد بود.

در یک لیف مرده، مساحت مذکور کمتر از 25 درصد سطح مقطع لیف می باشد.

هر چه تعداد الیاف نارس و مرده بیشتر باشد مشکلات کار با آنها بیشتر خواهد شد، که این مشکلات عبارتند از: کاهش استحکام نخ افزایش زیاد نپ افزایش نسبت الیاف کوتاه افزایش اختلاف رنگ پذیری مشکلات در فرایند تولید نخ بویژه در قسمت کاردینگ 2- طول الیاف طول لیف نیز یکی از سه ویژگی مهم آن می باشد.

تاثیرات افزایش طول الیاف روی نخ عبارتند از: کاهش حد ریسندگی، افزایش استحکام، افزایش یکنواختی، افزایش زیردست، افزایش جلا، افزایش موئی شدن، افزایش راندمان می توان گفت الیافی که کمتر از 5 میلیمتر طول دارند در فرآیند تولید از خط خارج شده (بصورت ضایعات و پرز)،‌ الیافی با طول 5 تا 12 میلیمتر در نخ وجود دارند اما در استحکام آن تاثیر چندانی نداند و تنها الیافی که طول آنها بیشتر از 12 میلیمتر است خصوصیات مثبت نخ را باعث می شوند.

3- استحکام الیاف سومین خصوصیت مهم لیف‌، استحکام آن می باشد.

لیف مورد استفاده در نساجی باید حداقل دارای استحکامی معادل cn/tex 6 (سانتی نیوتن برتکس) باشد.

الیاف پنبه را میتوان از لحاظ استحکام بصورت زیر دسته بندی نمود: نکته مهم: استحکام الیاف پنبه با ازدیاد رطوبت و افزایش زمانی که در رطوبت قرار دارند افزایش یافته و برعکس استحکام الیاف نایلون، ویسکوز و پشم با افزایش رطوبت و زمان اعمال رطوبت کاهش می یابد.

رطوبت و زمان را همان آن در استحکام الیاف پلی استر تاثیر چندانی ندارد.

4- ازدیاد طول از دیگر خصوصیات افزایش نساجی ازدیاد طول آنها می باشد.

حداث میزان ازدیاد طول الیاف در نساجی بین 1 تا 2 درصد بوده و ازدیاد طول الیاف پنبه بطور معمول 6 تا 10 درصد می باشد.

5- سختی الیاف الیافت باید دارای سختی مناسبی باشند زیرا اگر سختی آنها بیش از حد باشد، بخوبی در نخ قرار نگرفته، موجب مویی شدن نخ و حتی خارج شدن از فرآیند تولید می شوند.

با کاهش بیش از حد سختی نیز، لیف قابلیت برگشت به حالت اولیه رانداشته و در بیشتر حالات منجر به تولید نپ می گردد.

از دو لیف که دارای خصوصیات یکسان هستندف لیف کوتاهتر نسبت به لیف بلندتر دارای سختی بیشتری است.

6- تمیزی الیاف ناخالصیهای موجود در الیاف پنبه را می توان بصورت زیر دسته بندی کرد: ناخالصیهای گیاهی (ذرات مربوط به برگ، دانه، ساقه و ..

گیاه پنبه و پرزهای مربوط به خود الیاف) ناخالصیهای معدنی (خاک، ماسه، دوده و ...) ناخالصیهای متفرقه (ذرات فلز، تکه های پارچه، مواد پلیمری مربوط به بسته بندی الیاف و ...) جود ناخالصیهای مذکور موجب اختلالات زیادی در روند تولید می گردد: ذرات فلز سبب آتش سوزی و صدمه به پوشش کارد می گردد، تکه های پارچه و مواد پلیمری علاوه بر نخ پارگی، موجب عدم مرغوبیت نخ تولیدی شده و باعث بافت محصولات نامرغوب می شوند، ناخالصیهای گیاهی باعث نخ پارگی، اختلال در رند کاری کاردینگ (با قرار گرفتن بین خارهای سطوح غلتکهای آن) و خوب عمل نکردن غلتکهای کشش و ...

می شوند، ناخالصیهای معدنی نیز موجب سایش زیاد ماشین آلات گردیده و بخصوص در ریسندگی اپن‌ند علاوه بر نخ پارگی، سایش بیش از حد روتور را بدنبال خواهند داشت.

امروزه در کشورهای صنعتی، ناخالصیهای موجود در الیاف به عنوان یک کابوس برای تولید کنندگان نخ در نظر گرفته شده و از مهمترین معضلات کاری قلمداد می شود.

در زیر رابطه بین درصد ضایعات و نوع الیاف مشخص شده است: همانطور که می دانید نپ عبارتست از نقاط کوچکی که دارای الیاف گره خورده یا پیچیده می باشد.

تحقیقات نشان داده که هسته اصلی نپ بیشتر الیاف نارس و مرده می باشند.

در ضمن با افزایش ظرافت سختی الیاف کاهش یافته، تمایل آنها در برگشت به حالت اولیه کم شده و در نتیجه نپ افزایش می یابد.

بیشترین تعداد نپ در مرحله پنبه پاک کنی (تصفیه پنبه) ایجاد شده و در پروسه حلاجی به این تعداد افزوده می شود.

کاردینگ اولین قسمتی است که باعث کاهش تعداد نپها می گردد.

در ضمن در عملیات کاردینگ کاهش تعداد نپها بیشتر بواسطه بازکردن آنها بوده تاحذف و جدا کردن آنها از دیگر الیاف .

وجود خاک ( و بطور کلی، ناخالصیهایی که موجب ایجاد گردو غبار و پرز می شود) در الیاف مشکلاتی را بوجود می آورند که عبارتنداز: مشکلات انسانی (گرد و غبار موجود در محیط موجب افت راندمان کاری پرسنل گردیده و باعث ایجاد حساسیت هایی در آنها می گردد) مشکلات تولید (افزایش نخ پارگی بویژه در ریسندگی اپن اند (کاهش تولید بطور مستقیم) و ایجاد توقفاتی در ماشین آلات (کاهش تولید بصورت غیر مستقیم)) مشکلات ماشین آلات (سایش سریع قسمتهای مختلف ماشین آلات و در نتیجه استهلاک زودتر از موعد آنها) 7- چسبندگی الیاف مهمترین ماده چسبنده موجود روی الیاف پنبه، شیره ای است که توسط گیاه پنبه و حشرات ترشح می شوند، البته مواد چسبنده دیگری نیز در الیاف پنبه وجود دارند که عبارتند از: قارچها و باکتریها، مواد چسبنده گیاهی (نظری شکرهای مربوط به آب موجود در گیاه و ...) روغنها و چربیها (روغن پنبه دانه که هنگام تصفیه پنبه به الیاف می چسبد)، مواد چسبنده مصنوعی (نظیر سموم آفات، کودهای مصنوعی، روغن مربوط به ماشینهای درو و ...) نکته مهم: شکرهای موجود در الیاف پنبه در حین انبار داری توسط مخمرها و ارگانیسیم ها تجزیه می شوند.

هر چه رطوبت محیط بیشتر باشد.

عمل تجزیه سریعتر انجام می گیرد.

بنابر این هنگام استفاده از الیافی که چسبندگی آنها زیاد است، باید حداقل رطوبت ممکن اعمال شود.

حلاجی مهمترین اهدافی که در قسمت حلاجی دنبال می شود عبارتند از: باز کردن، تمیز کردن و مخلوط کردن الیاف و تغذیه یکنواخت آنها به کاردینگ.

باز کردن الیاف باز کردن الیاف اولین هدفی است که در قسمت حلاجی دنبال می شود.

در این مرحله توده های بزرگ الیاف به توده های خیلی کوچک )تا 1/0 میلیگرم) تبدیل شده و سپس در مرحله کاردینگ این توده های کوچک بصورت الیاف تکی در می آیند.

نمودار زیر نشاندهنده میزان باز شدگی الیاف در ماشینهای مختلف حلاجی می باشد.

همانطور که مشاهده می شود، ماشینهای اول خط، تاثیر زیادی در باز شدگی الیاف دارند، اما هرچه به تعداد آنها افزایش می شود، تاثیر میزان بازشدگی کاهش می یابد.

به عبارت دیگر افزایش بیش از حد ماشین آلات حلاجی در خط،‌علاوه بر عدم بازکنندگی بیشتر، موجب افزایش تنش وارده به الیاف شده و در نهایت موجب ازدیاد الیاف خرد شده خواهد گردید.

نمودار تمیز کردن الیاف در خط حلاجی تمام ناخالصیهای موجود در الیاف گرفته نشده و تقریبا بین 40 تا 70 % آنها از الیاف جدا می شود.

مقدار ضایعات گرفته شده در این قسمت، بستگی به نوع مواد (از لحاظ میزان تمیزی) نوع ماشین آلات و تنظیمات مربوط و شرایط دما و رطوبت دارد.

تمیز شدگی بهتر الیاف ، یعنی از دست دادن بیشتر الیاف خوب و افزایش تنش وارده به آنها.

برای مثال در آزمایشی که توسط Siersch انجام شده درصد ضایعات گرفته شده توسط یکی از ماشینهای خط حلاجی از 6/0 به 2/1% افزایش یافت که در این میان مقدار ضایعات حدود 41% افزایش داشت،‌در صورتیکه افزایش الیاف خوب از دست رفته، حدود 240% بود.

یکی از ناخالصیهایی که باید در قسمت حلاجی گرفته شود، خاک و گرد و غبار موجود در الیاف می باشد.

اکثر کمپانی های سازنده ماشین آلات حلاجی، ماشینی را بدین منظور در نظر گرفته و به این کار اختصاص داده اند.

البته گرفتن گرد و غبار و خاک موجود در الیاف کارآسانی نبوده زیرا این مواد در داخل توده های الیاف و بین آنها قرار دارند.

بهترین روش خارج کردن گردو غبار و خاک استفاده ازمکش بوده که از این طریق می توان حدود 64% خاک موجود در الیاف را خارج نود.

هر چه بازشدگی الیاف بهتر انجام شده باشد، گرفتن خاک آسانتر خواهد بود.

نمودار زیر نشان دهنده این است که در تمام مراحل ریسندگی، عمل خاک گیری از الیاف صورت گرفته و این عمل مختص قسمت حلاجی نمی باشد.

نمودار با تغییر تنظیمات مجموعه تمیز کننده الیاف (شامل غلتک تغذیه، زننده و میله های اجاقی) می توان میزان درصد ضایعات گرفته شده را تغییر دادکه در اینجا در مورد هر یک توضیحات لازم داده خواهد شد.

نمودار 3 بیانگر ارتباط بین فاصله غلتک تغذیه تا زننده و درصد ضایعات گرفته شده می باشد.

همانطور که مشاهده می شود با افزایش فاصله مذکور از درصد ضایعات گرفته شده کاسته می شود.

نمودار نمودارهای 3 و 4 نشاندهنده ارتباط بین نسبت زاویه میله های اجاقی به زننده و درصد ضایعات گرفته شده می باشند.

مطابق نمودارهای مذکور، با افزایش زاویه میله های اجاقی نسبت به زننده درصد ضایعات گرفته شده افزایش می یابد.

لازم بذکر است که تفاوت نمودار 3 و 4 در سرعت زننده بوده که سرعت زننده در نمودار 3، 740 rpm و در نمودار 4، 550rpm می باشد.

با مقایسه نمودارهای 3 و 4 می توان دریافت که با کاهش سرعت زننده درصد ضایعات گرفته شده کاهش یافته و برعکس، با افزایش آن، درصد ضایعات افزایش می یابد.

نمودار 3- رابطه بین نسبت زاویه میله های اجاقی به زننده B و درصد ضایعات گرفته شده A نسبت الیاف در ضایعات گرفته شده نسبت مواد خارجی در ضایعات گرفته شده نسبت ضایعات گرفته شده در آبکش (یا سیلندر سوراخدار) سرعت زننده: 740 دور در دقیقه نمودار 4- رابطه بین نسبت زاویه میله های اجاقی به زننده B و درصد ضایعات گرفته شده A نسبت الیاف در ضایعات گرفته شده نسبت مواد خارجی در ضایعات گرفته شده نسبت ضایعات گرفته شده توسط آبکش (یا سیلندر سوراخدار) سرعت زننده : 550 دور در دقیقه شرایط دما و رطوبت در قرارداد سمت حلاجی دمای قسمت حلاجی بابید بیش از 23 درجه بوده و رطوبت نیز بین 45 تا 50% باشد.

اگر رطوبت بیش از مقدار مورد نیاز باشد تمیز کردن الیاف بخوبی صورت نگرفته و اگر رطوبت از مقدار مورد نظر کمتر باشد الیاف به علت کاهش استحکام صدمه می بینند.

نکته ای که باید مد نظر قرار گیرد، اهمیت دما و رطوبت خود الیاف استو نه دما و رطوبت محیط.

برای مثال ممکن است دما و رطوبت سالن حلاجی مناسب باشد، اما الیاف بدلیل اینکه از محیط دیگری آورده شده و بلافاصله مورد استفاده قرار گرفته اند، دارای دما و رطوبت لازم نباشند.

الیاف پنبه باید حداقل 24 ساعت قبل از استفاده در شرایط آب و هوایی مناسب قرارگیرند، البته توصیه می شود این زمان به 48 ساعت افزایش یابد(لازم به ذکر است که الیاف پنبه باید بطور مستقیم در شرایط آب و هوایی مورد نیاز قرار گیرند یعنی لفاف مربوط به عدل بندی از روی آنها برداشته شود).

در مورد الیاف مصنوعی این زمان دو برابر زمان مورد نیاز برای الیاف پنبه بوده و نیازی به برداشتن لفاف عدل نمی باشد.

کلا آل پنبه به اینکه از کدام کشور وارد ایران شود از نظر رنگ ؟

با یکدیگر متفاوت هستند چون شرایط تولید الیاف در کشورهای مختلف با یکدیگر فرق دارد برای اینکه در هنگام تولید نخ مشکلاتی که بعدا در قسمت رنگرزی از نظر شدت رنگ و رنگ پذیری بوجود بیاد در ابتدا که الیاف وارد کارخانه می شود از هر نوع الیاف مقداری نمونه به آزمایشگاه وارد می شود که آزمایشات لازمه روی آن انجام گیرد.

در این مرحله آزمایشگاه نمونه های ارسالی الیاف را در شرایط یکسان و ؟

میزان رنگ رنگزی می کند.

برای اینکه تفاوت این الیاف بهتر مشخص شود از یک رنگ آبی و یا قرمز استفاده می شود که بیشتر رنگ آبی تفاوت را نشان می دهد و به عنوان مثال به میزان 1% و 5/0% از رنگ آبی برای همه الیاف فرستاده شده استفاده می شود.

و بعد از رنگرزی تفاوت شیر رنگ بین الیاف نشان دهنده این است که کدام الیاف از نظر رنگ پذیری بهتر هستند و رنگ بیشتری را به خود جذب می کنند.

به عنوان مثال الیاف ژاپن نسبت به الیاف پرتقال 5% رنگ پذیری بیشتری دارد و نسبت به کره 10-1 % رنگ پذیری کمتری دارد و الیاف روش شبه الیاف در این هستند.

این آزمایشات برای این انجام می شود که نخ تولید شده برای رنگرزی شیرخاصی باید آزمایشات لازمه را با تغییر نوع الیاف انجام دهد تا بتواند شیرهای مورد نظر در کاتالوگ را بدست آورد.

ولی بازهم حتی الیاف از یک کشور نیز با تغییر لات نامبر آنها رنگ پذیری و شیر رنگ آنها تغییر می کند به عنوان مثال لات 307 و 308 از نظر و شکل ظاهری ممکن است خیلی شبیه به هم باشند و هر دو هم الیاف کره باشند ولی حتما باید اول آزمایش شوند بعد در صورت اینکه تغییر شیر رنگ نداشته باشیم می توان به صورت مخلوط استفاده کرد در غیر این صورت به صورت جداگانه مصرف می شود که اصولا بعد از آزمایشات لازمه مشابه آزمایشی که توضیح داده شده بیشتر الیاف با لات نامبرهای منتفاوت به صورت جداگانه مصرف می شود.

خوب متوسط ضعیف80-75 74-70 کمتراز 70بسیار عالی خیلی محکم محکمبیش از 93 92-87 86-81 بیش از 7 %7-4 %4-22 %2-2/1 %کمتر از 2/1%درصد ضایعاتخیلی کثیفکثیفمتوسطتمیزخیلی تمیزنوع الیاف