مقدمه [1]
استئوپروزیس یک بیماری است که توده استخوان کاهش می یابد و در نتیجه شکنندگی آن افزایش یافته و خطر شکستگی زیاد می گردد . اگر چه این بیماری در مردان وزنان دیده
می شود ولی در زنان شایعتر است درآمریکای شما لی از هر سه زن بالای 70سال یک زن دچار شکستگی مهره بعلت پوکی استخوان هستند. به همین ترتیب از هر سه زبان بالای 85 سال یک زن دچار شکستگی مفصل هیپ می گردد در صورتیکه در مورد مردان کمتر است . یعنی از هر شش مرد یک مرد گرفتار می باشد . احتمال شکستگی در این افراد به شدت پوکی استخوان تعداد و شدت افتادن ها و توده بافت نرم اطراف استخوان بستگی دارد . بنابراین برای جلوگیری از شکستگی باید توده استخوانی را افزایش داد. از افتادن جلوگیری کرده وتوده استخوانی عضلانی اسکلت را تقویت کرد . نیروی عضلات و نیروی جاذبه زمین جهت تقویت استخوانها لازم است .
برای تشخیص بیماری از شرح حال بیمار و رادیوگرافی میتوان کمک گرفت از اندازه گیری تراکم مواد معدنی استخوان هم برای ارزیابی میزان خطر شکستگی می توان استفاده کرد . مثلا کاهش 10 % از تراکم مواد معدنی استخوان سبب دو برابر شدن خطر شکستگی می شود.
درمان
بسیاری از بیماریها و داروها می توانند سبب پوکی استخوان بشوند با اینحال در بیشتر موارد علت پوکی استخوان نامشخص می باشد . شکستگی ها بیشتر در مناطقی از بدن اتفاق می افتد که استخوانهای اسفنجی دارند . مثل مهره ها ؛ دنده ها ، دیستال ساعد و پرگزیمال استخوان ران ، توده استخوان در یک فرد مسن بستگی به میزان جذب استخوان ومیزان توده استخوانی در دهه سوم زندگی د ارد زیرا حداکثر توده استخوانی در هر فرد در این دهه می باشد واین شرایط بستگی به عوامل ژنتیکی مادرزادی ، تغذیه ، هورمون ها ؛ فعالیت های فیزیکی ، روش زندگی ؛ داروها و بیماریها دارد کسانی که کمبود استروژن دارند لازم است که تحت درمان قرار گیرند . میزان کلسیم مورد نیاز بدن در طی 24 ساعت 1500-100 میلی گرم می باشد و بیش از این میزان تاثیر مثبت ندارد. فعالیت ورزشی در قسمتهایی از سیستم اسکلتی موثر است که تحت تاثیر نیروی مکانیکی قرار می گیرند .
ورزش وتغذیه مناسب باعث می شود که افراد در سنین پیری با شدت کمتر دچار پوکی استخوان شوند . خانمهای حامله و شیرده وهمچنین خانمهای نوجوان تا سن بیست سالگی نیزا به کلسیم در حدود 1200 میلی گرم در روز دارند . برای خانمهای بین سن 20 سالگی تا قبل از یائسگی نیاز به 1000 میلی گرم و خانمهای بعد از سن یائسگی که هورمون تراپی نمی کنند نیاز به 1500 میلی گرم کلسیم در روز دارند . منابع غذایی کلسیم دار شامل لبنیات ، برگ سبز سبزیجات ، گردو و غذاهای دریایی می باشد . یک فنجان شیر بدون چربی حدود 300 میلی گرم کلسیم دارد . کسانی که نمی توانند از شیر ولبنیات استفاده کنند باید از دارو استفاده نمایند . استروژن سبب کاهش جذب استخوان ، افزایش جذب کلسیم از روده ها و بهبود اثر بخشی ورزش روی استخوانها می شود. بنابراین بعد از سن یائسگی توده استخوانی خانمها شدیدا کاهش می یابد .
پوکی استخوان احتمالا مهمترین مسئله سلامتی در خانمهای مسن سالم یائسه می باشد . استروژن تراپی در خانمهای یائسه سبب جلوگیری از پوکی استخوان و بیماری عروق کرونر می شود ولی خطر سرطان اندومتر برابر در کسانی که 5 سال استروژن می گیرند و 15 برابر در کسانی که طولانی مدت استروژن می گیرند وجود دارد . استروژن همچنین خطر سرطان پستان را افزایش می دهد . خانمهایی که بیش از 10 سال استروژن دریافت کرده اند احتمال مرگ به علت سرطان پستان در آنها 42% افزایش می یابد . از آنجاییکه خطر بیماری عروق کرونر دارند ولی سابقه قلبیت و آمبولی ریه وسابقه فامیلی سرطان سینه دارند .توصیه استفاده آن خطر هیپرپلازی و سرطان رحم را می کاهد .
توجه زیادی بهدارو درمانی به جز استروژن برای جلوگیری از پوکی استخوان و بیماری عروق کرونر شده است وداروهایی که تجویز می شود شامل ralosxifen , tamoxilen می باشد که اساسا داروهای ضد سرطان می باشند . تاموکسی فن سبب جلوگیری از استئوپروزیس و سرطان پستان می گردد ولی از ناراحتی عروق کرونر پیشگیری نمی کند . والوکسی فن سبب جلوگیری از هر سه نوع بیماری می شود . alendronate بدون افزایش خطر سرطان پستان سبب کاهش جذب استخوان می شود ولی اثر جلوگیری کننده از بیماری عروق کرونر ندارد . 10 میلی گرم در روز پیشنهاد می شود و باید با مقدار فراوانی آّ مصرف شود تا خطر ازوفاژیت کاهش یابد .
با توجه به مطالب گفته شده بهترین راه جلوگیری از پوکی استخوان ورزش مداوم و منظم و رژیم غذایی حاوی 100 میلی گرم کلسیم و 800-500 واحد ویتامین D می باشد .
موضوعات ورزشی
مطالعات مختلف روی انسان و حیوانات اثرات مثبت ورزش روی خصوصیات مکانیکی وترکیب استخوان را ثابت کرده و آن بستگی به سن ، وضعیت هورمونی فرد . تغذیه و نوع و شدت ورزش دارد . ورزشکاران توده استخوانی بیشتر وقوی تری از افراد غیر ورزشکار دارند . دونده ها و وزنه برداران استخوان قوی تر از شناگران دارند . زیرا وزن انسان در آب کاهش می یابد و نیروی کمتری به اسکلت بدن وارد می شود. بنابراین کار کردن با وزنه جهت تقویت استخوانها لازم است .
ورزشهای مقاومتی دو جلسه در هفته برای مدت 6 ماه با 70% 1 RAM سبب حفظ تراکم استخوان در مهره ها و گردن استخوان ران می شود.
آرتریت ها Artherits
آرتریت یعنی التهاب بافت مفصل که شایعترین فرم آن آرترین دژنراتیو و آرتریت و روماتوئید می باشد . آرتریت روماتوئید التهاب اتوامین غشا سینویرم می باشد . ولی نوع دژنواتیو تخریب پیشرونده و غیر قابل برگشت در غضروف مفصل ایجاد می کند. در هر دو نوع آرتریت ، تورم و محدودیت حرکتی مفصل وجوددارد. درمان شامل داروهای ضد درد NSAID و گاهی کورتون و داروهای ضد سرطان برای افراد RA می باشد . ورزش سبب بهبود آرتریت می شود البته بطور صحیح و مناسب انجام شود. در هنگام التهاب و درد در مفصل ورزش ممکن است درد را تشدید کند .
دستورالعملهای تمرین با وزنه برای پوکی استخوان و آرتریت
برای انجام ورزشهای مقاومتی و کار با وزنه همان اصول گفته شده در بیماران ریوی باید رعایت شود کسانیکه بیماری آرترین روماتوئید دارند شدت درد و ناراحتی آنها ممکن است روز به روز تغییر کند بنابراین شدت ورزش هم بر آن اساس باید تنظیم شود.
نسخه ورزشی برای پوکی اسخوان و آرتریت
تعدادجلسات
حداقل سه جلسه در هفته در زمانی که درد حاد و التهاب در مفصل وجود دارد نباید ورزش کرد .
نوع ورزش
ورزشهای مقاومتی و ورزشهایی که تحمل وزن در آنها وجود دارد برای افراد استئوپروتیک توصیه می شود . راه رفتن – شنا و دوچرخه سواری هم برای این بیماران توصیه می شود.
مدت جلسات
با ده دقیقه شروع می شود وهر هفته 4-2 دقیقه افزایش می یابد تا به 60-20 دقیقه بدون توقف برسد .
شدت ورزش
شدت ورزش بر اساس چارت RPE بین 11 تا 16 برای نسخه ورزشی تعیین می گردد
بیماری نرمی استخوان
بیماری نرمی استخوان به نام کندرو مالاسی پاتلا یا نرمی استخوان کشکک مشهور است .
● درد قسمت قدامی زانو( بنام کندرو مالاسی استخوان کشکک)
درد قسمت قدامی زانو,اصطلاحی است کلی که بطور یقین بیش از یک اختلال بالینی را شامل میشود. ماهیت غیر اختصاصی این اصطلاح, نشان دهنده این مطلب است که علت درد همیشه مشخص نمیشود.این حالتهای بالینی, بطور اختصاصی در نوجوانان, و مخصوصا دختران رخ میدهد.توضیحات زیر مربوط به یکی از ضایعات بخوبی شناحته شده بنام کندرو مالاسی استخوان کشکک هستند. علایم مشابهی نیز ممکن است در غیاب تغییرات مشخص استخوان کشکک رخ بدهد که عامل مسبب آنها نامشحص است.
● کند رومالاسی استخوان کشکک
در این بیماری , غضروف مفصلی ( مخصوصا قسمت داخلی آن) به دلایلی که مشخص نیست خشن و رشته رشته میشود. تصور میگردد که سایش ایجاد شده بین ناحیه آسیب دیده وقسمت داخلی زائده انتهای پائینی استخوان ران , مسول بروز درد است. این بیماری با آرتروز تفاوت دارد ولی ممکن است آرتروز سالهای بعد اضافه گردد.