سهم روشنایی از کل مصرف الکتریسته خصوصاً در زمان اوج مصرف چشمگیر است به عنوان مثال در ایران حدود۳۰ درصد از کل انرژی مصرفی و حدود۴۵ تا ۵۰ درصد از مصرف پیک صرف تأمین روشنایی میشود.
در دو دهه اخیر پس از ظهور لامپهای کممصرف تعداد زیادی از دولتها و شرکتهای تأمینکننده انرژی، با مشاهده فاصله قابل ملاحظه هزینه احداث تأسیسات تولید و شبکههای برقرسانی و هزینه نسبتاً کم جایگزینی لامپهای رشتهای با کممصرف، ۵۰ تا ۹۶ درصد از بهای لامپها را به صورت یارانه پرداخت نمودهاند.
با جایگزینی لامپهای مذکور میتوان با هزینه احداث و تولید یک کیلووات حدود۲۶ کیلووات از ظرفیت تولید و ۱۶ کیلووات از ظرفیت شبکه توزیع برق صرفهجویی کرد.
در کشورهای غربی با اینکه ظاهراً مشکلی برای تولید انرژی الکتریکی وجود ندارد، لامپهای کممصرف جانشین لامپهای معمولی گردیده و با پیکسایی مناسب و در نتیجه کاهش سرمایهگذاری برای احداث نیروگاهها سود زیادی بدست آمده است.
(کاهش آلودگی محیط زیست نیز از فواید جنبی این جایگزینی است) فواید جایگزینی لامپ کممصرف با لامپ رشتهای و لامپ مهتابی : ۱ انرژی مصرفی در لامپ کممصرف حدود ۲۰ درصد لامپهای رشتهای است.
۲ طول عمر متوسط لامپهای رشتهای حدود ۹۰۰ ساعت و طول عمر لامپهای کممصرف ۱۰۰۰۰ ساعت است (حدود ۱۱ برابر طول عمر لامپهای رشتهای) ۳ لامپ کممصرف در مقابل تغییرات ولتاژ برق ورودی حساس نیست ( با ولتاژ ۷۰ تا ۲۵۰ ولت بدون تغییر محسوس در کیفیت نور کار میکند) ۴ افزایش ولتاژ در طول عمر لامپ کممصرف اثر چندانی ندارد ولی در لامپ رشتهای باعث کم شدن طول عمر آن میشود.
۵ میزان نوردهی لامپ کممصرف و لامپ رشتهای تقریباً برابر است.
۶ افت نوردهی لامپ کممصرف در اواخر عمر به مراتب کمتر از لامپ رشتهای است.
۷ لامپهای کممصرف در اثر کار گرم نمیشوند، درمقابل سرما و تغییرات درجه حرارت مقاوم بوده (تا ۳۰ درجه زیر صفر به خوبی کار میکند) و در اثر ریزش باران نمیشکند ۸ ضریب قدرت لامپ کممصرف ۹۶/۰ ولی در لامپ مهتابی ۵/۰ میباشد.
۹ مصرف انرژی الکتریکی لامپ کممصرف ۳۰ درصد کمتر از لامپ مهتابی است.
۱۰ عمر لامپ کممصرف حدود ۵۰ درصد بیشتر از لامپ مهتابی است.
۱۱ لامپ کممصرف نیازی به اتصالات متعدد نداشته و حجم لامپ مهتابی را ندارد.
توصیه هایی درموردانتخاب لامپ مناسب هنگام خرید لامپ توجه داشته باشیم که لامپهای رشتهای معمولی بیش از 3 برابر لامپهای فلورسنت معمولی مهتابی و حدود 5 برابر لامپهای کممصرف برق مصرف میکنند.
عمر لامپهای رشتهای نیز که حدود 1000 ساعت است، بسیار کمتر از لامپهای مهتابی و یا لامپهای کممصرف میباشد.
بطور کلی لامپهای مهتابی وکممصرف برای کار یا مطالعه مناسبتر از لامپهای معمولی هستند و در خانه میتوان ترکیبی از دو لامپ آفتابی و مهتابی کممصرف استفاده کرد.
انتخاب لامپ و میزان نور آن بستگی به نوع فعالیتی که انجام میدهیم دارد.
باید دانست که برای انجام کار به خصوص اگر کار ظریفی انجام میدهیم، نور بیشتری مورد نیاز است تا سایه روشنها بهتر دیده شوند و سرعت دید افزایش یابد.
از این گذشته سن افراد نیز در نوری که استفاده میکنند مؤثر است، افراد مسن نیاز به نور بیشتری دارند.
لازم به ذکر است که در اغلب این موارد بهتر است به جای افزایش روشنایی سقف، از نورهای موضعی چراغ مطالعه، آباژور، و...
استفاده کرد.
بطور کلی اگر مبنای خود را یک میانگین بگیریم، بنا بر محاسبات انجام شده، بهترین نور برای هر متر مربع و در یک فضای عادی با رنگآمیزی معمولی، حدود 10 وات است، بنابراین یک سالن 20 متری را میتوان با دو لامپ 100 وات یا 3 لامپ 60 وات رشتهای و یا دو لامپ 18 وات کممصرف روشن کرد.
اغلب دیدهایم که بعضی از خانوادهها در خانه یا آپارتمان خود از لوسترهای بزرگ با شاخههای متعدد استفاده میکنند و از این گذشته بعضاً در هر لوستر از لامپهای پرقدرت استفاده میکنند، استفاده از چنین لوسترهایی نه فقط سبب بالا رفتن بیرویه مصرف برق میشود، بلکه فشار زیادی نیز بر سیمکشی داخلی منزل ما وارد میآورد.
مثالی میآوریم تا این موضوع روشنتر شود.
خانوادهای را در نظر بگیرید که در سالن نشیمن و سالن پذیرایی خود از دو لوستر 10 شاخه که بر هر شاخه آن یک لامپ 60 وات تعبیه شده استفاده میکند و به علاوه 4 یا 5 لامپ 100 وات دیگر نیز در خانه روشن کرده باشد، در چنین حالتی ما فقط برای روشنایی محل سکونت خود نزدیک به 2 کیلووات ساعت برق یعنی تقریباً معادل مصرف یک یخچال - فریزر در طول یک شبانهروز نیاز داریم.
با این حال چنین مصرفی ممکن است چندان به نظر نیاید و در مقایسه با مصرف برق یک بخاری برقی توجه ما را چندان جلب نکند.
بنابراین بهتر آن است که در صورت استفاده از لوسترهای با شاخههای متعدد، از لامپهای کممصرف ویژه لوستر استفاده کنیم و از این نوع لوسترها تنها در اتاق پذیرایی استفاده کنیم و در عین حال فقط به بکارگیری لامپهای کممصرف اکتفا نکنیم، بلکه با نصب کلیدهای متعدد یا دیمر امکان روشنایی جزئی را نیز فراهم آوریم.
همانطور که گفته شد به جز لامپهای رشتهای و مهتابی، در چند سال گذشته تولید و استفاده از لامپهای کممصرف نیز رواج زیادی پیدا کرده است.
این نوع لامپها که از لحاظ شکل و اندازه شبیه لامپهای رشتهای هستند، 8 برابر بیشتر از لامپهای رشتهای عمر میکنند و گرچه قیمت آنها نسبت به بقیه لامپها بیشتر است اما با توجه به عمر زیاد و مصرف کمی که دارند، بویژه برای مصرفکنندگانی که بیشتر از 1000 کیلووات ساعت در ماه مصرف میکنند، مقرون به صرفه هستند.
در حال حاضر لامپهای کممصرف 18 ، 20 ، 26 ، 40 و 50 وات در بازار موجود میباشد بطور مثال یک لامپ 26 وات کممصرف معادل 130 وات نوردهی دارد و 8000 ساعت کار میکند که معادل عمر 8 لامپ رشتهای که هر کدام 1000 ساعت عمر میکنند، میباشد.
نکاتی چند در رابطه با مزایا و استفاده از لامپ های کم مصرف از آنجایی که روشنایی ؛ بخش عمده ای از مصرف برق بخش خانگی را شامل می شود؛ استفاده از لامپهای کم مصرف توسعه زیادی پیدا کرده است و سه هدف اصلی را دنبال می کند: کاهش صورتحساب مصرف کنندگان کاهش میزان سرمایه گذاری جهت تأمین تاسیسات تولید و توزیع برق کاهش آلودگی زیست محیطی مزایای استفاده از لامپهای کم مصرف : میزان نوردهی هر لامپ کم مصرف ۱۸ وات؛ برابر نور حاصل از یک لامپ رشته ای معمولی ۱۰۰ وات می باشد.
مصرف انرژی الکتریکی هر لامپ کم مصرف حدود ۲۰ درصد مصرف برق لامپ رشته ای مشابه است.
طول عمر متوسط یک لامپ کم مصرف؛ حدود ۱۰ برابر عمر متوسط بهترین نوع یک لامپ رشته ای می باشد.
امکان انتخاب رنگ نور آفتابی ؛ مهتابی ؛ رنگی بر اساس کاربرد و نیاز مصرف کنندگان.
کاهش هزینه های تعویض لامپ به واسطه عمر طولانی لامپهای کم مصرف.
کاهش مصرف برق دستگاههای سرمایشی خودکار کولر گازی و ..
به دلیل عدم تولید گرمای مزاحم.
ایجاد نور کاملاً یکنواخت و بدون لرزش به علت فرکانس کار بالا و در نتیجه خستگی کمتر چشم.
برای نصب لامپهای کم مصرف الکترونیکی حتماً از سرپیچهای سالم و مرغوب و دارای نشان استاندارد ملی ایران استفاده نمایید.
لامپهای کم مصرف جدید؛ به صورت یکپارچه است و بالاست آن از لامپ جدا نمی شود؛ لذا از کشیدن لامپ به منظور جداسازی؛ خودداری نمایید.
برای جلوگیری از اعمال فشار غیرعادی به قسمت شیشه ای لامپ جهت هر نوع جابجایی و نصب ؛ بدنه پلاستیکی لامپ را در دست گرفته و سپس آن را داخل سرپیچ بپیچانید.
باید توجه داشت که امکان بکارگیری دیمر الکترونیکی برای تنظیم شدت نور و کم سو سازی این نوع لامپ کم مصرف الکترونیکی وجود ندارد و موجب صدمه به آن خواهد شد.
لامپهای کم مصرف ضد آب نمی باشند و چکیدن یا نفوذ آب یا بخار آب به آن آسیب جدی می رساند؛ بنابراین فقط در فضاهای سرپوشیده و یا زیر سقف باید از آن استفاده شود.
هنگام روشن کردن ؛ نور لامپ کم مصرف به تدریج افزایش می یابد و در دمای محیط 25 درجه و پس از گذشت حدود ۴ دقیقه به حداکثر خود می رسد.
استفاده از لامپهای کم مصرف در مکانهای زیر توصیه نمی شود: · محیط های با حرارت بالا 48 + درجه و کمتر از ۱۰- درجه سلسیوس · قاب های کاملاً بسته و بدون جریان هوا · مکانهایی با رطوبت زیاد مانند گلفروشی ؛ گلخانه؛ حمام ؛ سونا و ...
· محلهایی با دفعات روشن و خاموش شدن زیاد نظیر دستشویی؛ مدارهای چشمک زن و ...
میزان نور لامپ کم مصرف از شرایط نصب و دمای محیط متاثر است .
از این رو حداکثر نور در داخل اتاقی با دمای حدود ۲۵ درجه ؛ زمانی حاصل می شود که لامپ به صورت آویز نصب گردد.
افزایش طول عمر لامپ کم مصرف با انتخاب صحیح شرایط محیطی در طی چندین سال گذشته، لامپ های کم مصرف یا فلؤرسنت فشرده به عنوان جایگزینی برای لامپ های رشته ای در چراغ های محیط های داخلی و خارجی مورد استفاده قرار گرفته اند .
یکی از دلایل اصلی استفاده از لامپ کم مصرف در مقایسه با لامپ رشته ای ، طول عمر طولانی این لامپ ها است .
معمولاً سازندگان لامپ جایگزین نمودن لامپ های کم مصرف را به جای لامپ های رشته ای بر پایه یکسان بودن شار نوری نامی تحت شرایط استاندارد آزمون عنوان می کنند .
ممکن است مصرف کننده ای یک لامپ کم مصرف را با شار نوری نامی اش انتخاب نماید، اما با به کارگیری آن در چراغ ها و لوستر های موجود به علت عدم آگاهی از شرایط محیطی موردنیاز برای عملکرد مناسب لامپ، ناگزیر به استفاده از آن در موقعیت های نامناسب و یا در دماهای خارج از محدوده کارکرد صحیح لامپ باشد که در نهایت منجر به کاهش شار نوری و طول عمر لامپ به میزان کمتر از حد انتظار خواهد شد .
با انجام یک آزمون حرارتی بر روی محصولات مختلف تعدادی از سازندگان لامپ کم مصرف، تأثیر دمای محیط بر روی طول عمر لامپ های کم مصرف بیش از پیش آشکار گردیده و نتایج حاصله نشان دادند که افزایش دما در اکثر موارد منجر به سوختن لامپ کم مصرف می گردد .
البته در مورد لامپ های ملقمه ای تعداد لامپ های سوخته به مراتب کمتر بوده است و این امر مؤید این حقیقت است که لامپ های ملقمه ای دارای حساسیت کمتری به دماهای محیط هستند .
بنابراین استفاده از لامپ کم مصرف ملقمه ای در چراغ ها و لوسترها در کنار ساخت تجهیزات روشنایی مطابق با شرایط خاص لامپ های کم مصرف، اهداف عمده و برجسته طرح توسعه استفاده از لامپ های کم مصرف را برآورده خواهد نمود .
اهمیت وضرورت توسعه استفاده از لامپ کم مصرف رزش انرژی و محدودیت منابع تولید باعث شده تا کشورهای پیشرفته از کلیه راه کارهای صرفه جویی در مصرف انرژی به بهترین شکل ممکن استفاده کنند .
یکی از این راهکارها جایگزینی لامپ های کم مصرف بجای لامپ های رشته ای می باشد و اطلاعات و مستندات موجود نشانگر این مطلب است که در سال 2000 میلادی، 1300 میلیون لامپ کم مصرف با مصرف 20 هزار مگاوات برق به جای 80 هزار مگاوات موردنیاز همان تعداد لامپ رشته ای، توسط مصرف کنندگان استفاده شده است .
ذخیره انرژی این تعداد لامپ کم مصرف معادل انرژی حاصل از 28 نیروگاه حرارتی می باشد .
در این مقاله صرفه جویی اقتصادی لامپ کم مصرف از چهار دیدگاه مشترکین، وزارت نفت، وزارت نیرو و سازمان حفاظت از محیط زیست بررسی شده و نتایج حاصله حاکی از این حقیقت است که ارزش واقعی هر لامپ کم مصرف برای دولت معادل 51 دلار آمریکا می باشد .
بنابراین عزم ملی برای جایگزینی هر چه سریعتر لامپ های کم مصرف بجای لامپ های رشته ای از سوی مصرف کنندگان و مسئولین امری ضروری و اجتناب ناپذیر خواهد بود .
بررسی تأثیر استفاده گسترده از لامپ های کم مصرف بر کیفیت برق در شبکه های توزیع یکی از بخش های قابل توجه میزان تقاضای برق از نظر قدرت دریافتی و مصرف انرژی مخصوصاً در ساعات پیک بارهای روشنایی هستند .
به منظور کاهش میزان تقاضای انرژی یکی از گ زینه های قابل توجه ، استفاده از لامپ های کم مصرف د ر قسمت روشنایی به جای لامپ های با تکنولوژی قدیمی می باشد .
اما به نظر می رسد که استفاده از لامپ های کم مصرف به دلیل دارابودن با لاست های الکترون یکی موجب ایجاد اختلالات هارمونیکی و تأثیر نامناسب بر روی کیفیت برق در شبکه های توزیع می شوند .
در ایـن مقـاله سعـی می شـود تأثیـر هـارمونیکی لامپ های کم مصرف بر روی شبکه های توزیع نمونه ای، کاملاً مشخص شود .
همچنین به کمک اندازه گیری های عملی بر روی یک مشترک خان گی مدل هارمونیکی این مشترک خان گی در حالت های جای گزینی 1 ، 2 ، 3 و ...
لامپ ، از لامپ های با تکنولو ژی قدیمی با لامپ ها ی کم مصرف و قراردادن این مدل هارمونیکی در چند شبکه توزیع مختلف و به دست آوردن میزان اعوجاج ولتا ژ در نقاط مختلف شبکه های توزیع مورد م طالعه و مقایسه نتایج ، حداکثر تعداد لامپ کم مصرفی که هر مشترک می تواند بدون بالاتررفتن مقدار اعوجاج ولتاژ از میزان استاندارد جایگزین لامپ های با تکنولوژی قدیمی کند به دست آورده شود .
بررسی شبهات فنی و مزایای فنی - اقتصادی جایگزینی عمومی لامپ های کم مصرف جایگزینی لامپ های کم مصرف مزایای اقصادی بسیار چشمگیری به ویژه از نظر ملی دارد و در حال حاضر در میان 19 روش مدیریت مصرف انرژی الکتریکی مطرح، به عنوان اولین روش از نظر بازگشت سرمایه و کشش بازار مطرح است .
در مقابل دغدغه هایی در مورد مضرات احتمالی این لامپ ها به ویژه با فرض استفاده در سطح وسیع عمومی، مطرح است .
مهمترین شبهه فنی در این زمینه افزایش درصد هارمونیک و سپس کاهش ضریب قدرت شبکه برق رسانی می باشد .
در این مقاله با استفاده از نتایج نصب عمومی لامپ های کم مصرف بدون فیلتر ضریب قدرت و هارمونیک، در دو روستا از توابع عشق آباد طبس، ضمن بررسی و نشان دادن اثرات مثبت و محسوس جایگزینی این لامپ ها در کاهش جریان و بهبود ولتاژ فیدرهای فشار ضعیف، تاثیر نامحسوس جایگزینی لامپ های کم مصرف بر شاخص THD و بار راکتیو ارائه می شود .
به این ترتیب با توجه به نتایج تجربی حاصله، هم پوشانی تفاوت زاویه آتش این لامپ ها مانع از تشدید THD ولتاژ شبکه می شود .
همچنین بر مبنای تازه ترین قیمت های لامپ کم مصرف، توجیه اقتصادی جایگزینی آنها بررسی و نشان داده می شود جایگزینی رایگان این لامپها با فرض طول عمر حدود 5 سال، 11 مرتبه ارزانتر از توسعه نیروگاه ها و شبکه های برق رسانی برای تأمین انرژی الکتریکی مورد نیاز و مطمئن می باشد .
بررسی عملی وضعیت هارمونیک های جریان ایجاد شده توسط لامپ های کم مصرف در هنگام استفاده همزمان با سایر وسایل برقی خانگی استفاده از لامپ های کم مصرف به عنوان یکی از روش های صرفه جویی در مصرف انرژی الکتریکی در بخش روشنایی و به عنوان عامل مؤثری در جهت کاهش پیک بار همواره مورد نظر بوده است .
در کنار امر گسترش استفاده از لامپ های کم مصرف توجه به آثار و پیامدهای احتمالی این مصرف کننده غیرخطی و هارمونیک زا و البته با توان مصرفی بسیار پایین ضروری به نظر می رسد .
پس از اندازه گیری های متعدد روی انواع مصرف کننده های خطی و غیر خطی در شبکه های توزیع و تعمیم آن روی استفاده همزمان چند مصرف کننده به جهت دریافت نتایج تأثیر همزمانی، اندازه گیری در منازل مسکونی انجام شد که نتایج اندازه گیری ها به شرح ذیل است : الف ) لامپ کم مصرف، کامپیوتر و تلویزیون به تنهایی اعوجاج زیادی را در شکل موج جریان ایجاد می کند اما هنگامی که به همراه یک مصرف کننده خطی نظیر لامپ معمولی یا وسایل برقی معمول در خانه ها استفاده می شود تأثیر جریان هارمونیکی لامپ های کم مصرف به دلیل بزرگی مصارف خطی کاهش می یابد .
ب ) در منازل مسکونی با جایگزینی تقریباً %60 از لامپ های رشته ای فعال 1 با لامپ های کم مصرف الکترونیکی بدون فیلتر، THD جریان افزایش چندانی نخواهد داشت و در محدوده قابل قبول خواهد بود، همچنین این جایگزینی تأثیر نامطلوبی بر ضریب توان ندارد ● لامپهای التهابی - رشته ای اینها همان لامپهای رشته ای هستند که ده ها سال است مورد استفاده قرار میگیرند و در هر مغازه ای یافت میشوند.
نور لامپهای رشته ای گرم و یکنواخت است و شباهت زیادی به نور طبیعی دارد.
به دست آوردن میزان نور متفاوت به سادگی توسط تغییر نیروی برق (وات) امکان پذیر است.
حباب لامپهای التهابی در اندازه ها و شکلهای مختلف تولید میشود.
حبابهای سفید رنگ علاوه بر ملایم کردن نور، در زمان مطالعه مانع ناراحتی چشم میشوند و حبابهای رنگین، در موارد متنوعی از جشنها و نورپردازی حیاط گرفته تا استفاده از تاریکخانه چاپ عکس و چراغ خواب مورد استفاده قرار میگیرد.
از آنجایی که رشته نازک درون لامپ- به خصوص در انواع کم نور تر آن- به سادگی گسیخته میشود لامپهای التهابی ضد لرزش، انتخاب مناسبی برای مکانهایی هستند که چراغ یا لوستر در اثر سر و صدای محیط یا حتی راه رفتن سامنان طبقات فوقانی، مدام در حال لرزش است.
این لرزش ممکن است به نظر خفیف باشد اما عمر لامپ را کوتاه میکند.
● لامپ فلورسنت هرچند نور لامپهای فلورسنت (Fluorescent) به اندازه نور لامپهای التهابی خالص و خودمانی نیست، اما نوری حقیقی به شمار میرود.
این لامپها از نوع رشته ای گران تر هستند اما عمر بسیار طولانی تری داشته و انرژی بسیار کمتری مصرف میکنند.
در واقع، لامپهای فلورسنت به صرفه جویی بسیار کمک میکنند زیرا تا حدود ۷ سال عمر میکنند.
این عمر طولانی دلیل خوبی برای نصب آنها در مکانهایی است که دسترسی به آن مشکل است.
این لامپها علاوه بر اشکال استوانه ای و حلقه ای، به شکل لامپ یچی نیز ساخته شده اند که استفاده از آنها را در هر شرایطی امکان پذیر کرده است.
● نمونه ای از لامپهای هالوژن ▪ لامپ هالوژن این لامپها، از تازه ترین انواع لامپ هستند و با نور سفید و مواج خود، رنگهای موجود در اتاق را تقویت میکنند.
در حال حاضر قیمت این لامپها به نسبت زمان اولین تولید در اوایل دهه ۹۰ بسیار کمتر شده استو بسیار بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد.
این لامپها طوری طراحی شده اند که عمری طولانی داشته باشند، اما وجود متغیرهایی چون چربی دست (هنگام بستن لامپ)، چربیهای موجود در هوا و ذرات گرد و غبار، میتوانند عمر آنها را به طور قابل توجهی کاهش دهند.
برای طولانی کردن عمر لامپ هالوژن، هنگام خارج کردن لامپ نو از بسته بندی و نصب آن از دستکش پلاستیکی یا کیسه فریزر استفاده کنید.
از لمس آنها با دست خودداری کنید زیرا چربی دست، حتا به مقدار کم، عمر لامپ را کم میکند.
در ضمن این لامپها را به طور مرتب با یک گردگیر تمیز از جنس پر یا انواع مشابه آن، گردگیری نمایید.
این کار را تنها در زمانی که لامپها خاموش و کاملا سرد هستند انجام دهید.
به یاد داشته باشید که لامپ هالوژن روشن بسیار داغ میشود، قبل از لمس آن از سرد بودن آن مطمئن شوید.
▪ لامپ زینان لامپ زینان (Xenon)، برای نورپردازی در گوشه و کنار و یا در زیر کابینتها مناسب است زیرا دارای نوری سفید و خالص است.
این لامپها درواقع نوعی لامپ هالوژن هستند اما از انواع معمول آن کمتر داغ میشوند و انرژی کمتری مصرف میکنند.
● نمونه ای از لامپهای زینان ▪ لامپهای لوله ای لامپهای لوله ای به شکل شمعهای بلند هستند و برای نورپردازی تابلو و همچنین روشن کردن ورقه های نت نوازندگان به کار میروند .
▪ لامپ شمعی این لامپها که به شکل ساده شده شعله شمع ساخته میشوند، معمولا از نوع التهابی هستند و به خاطر شکل خاص و کم مصرف بودن، در چلچراغها ، زیر پوشش های کوچک، و بر روی پایه های فانتزیبه کار میروند.
لامپهای شمعی در دو شکل کلی سفید و شفاف تولید شده و بدون پوشش یا آباژور هم به کار میروند.
● لامپهای انعکاسی یا جیوه ای این لامپها با داشتن یک لایه جیوه در یک طرف، برای استفاده در چراغهای سقفی و دیواری مناسب هستند و در جهت خاصی نورافشانی میکنند.
▪ لامپهای کریپتون لامپ کریپتون (Krypton از لامپهای معمولی بسیار پر نورتر است و معمولا در فلش دوربینهای عکاسی و چراغهای اتوموبیل به کار برده میشود.
استفاده خانگی از این لامپها نیز کم کم رواج یافته است.
معمولی ترین لامپ های رشته دار لامپ های معمولی میباشند که در منازل مورد استفاده قرار می گیرد.
نوع دیگری از لامپ های رشته ای میباشد که به لامپ های منعکس کننده معروف می باشند که شار را در جهت معینی افزایش میدهند.
نوع سوم این لامپ ها لامپ های هالوژنی می باشد در لامپ های هالوژنی برای جلو گیری از تبخیر سطحی تنگستن مقدار کمی از یکی از گاز های ها لوژن مثل ید یا برم را به داخل لامپ اضافه می کنند .
در مجاورت حباب لامپ که در درجه حرارت (حدود ۲۵۰ درجه سانتی گراد) است تنگستن تبخیر شده با ید ترکیب میشود و یدور تنگستن را به وجود میا ورد .
در حوالی رشته که درجه حرارت بیشتری دارد یدور تنگستن تجزیه شده و تنگستن روی رشته می نشیند .
در این لامپ ها به علت کم بودن نگرانی از تبخیر تنگستن میتوان رشته را در درجه حرارت بالا تری به کار برد .
به این ترتیب لامپ های هالوژنی با توان ۱۰ کیلو وات با بهره نوری در حدود ۲۵ لومن بر وات و عمری حدود دو برابر لامپ های رشته دار معمولی تولید میکند .
▪ نکته: البته تنگستن تجزیه شده همیشه در قسمتی از رشته که نازک شده است نمی نشیند و بالاخره لامپ در اثر تبخیر سطحی خواهد سوخت .
و به منظور داشتن حرارت ۲۵۰ درجه در این حوالی حباب لامپ را باریک و دراز به شکل لوله می سازند .
● تولید نور در اثر عبور جریان برق در گاز ها (تخلیه الکتریکی در گازها) گاز ها در حالت عادی هادی الکتریسته نمی باشند .
یک روش برای تحریک اتم های گاز و تولید نور عبور دادن الکترون های پر انرژی از داخل گاز می باشد .
که در برخورد با اتم های خنثی گاز سبب تحریک آنها می شود مقدار گاز را مطابق شکل زیر در داخل لوله بسته با سه الکترود و دو انتها در نظر می گیرند .
با عبور دادن جریان برق از داخل فیلامان آنرا گرم می کنیم.
که در نتیجه الکترون ساطع میکند الکترون ساطع شده به طرف شبکه f که نسبت بهg دارای ولتاژمثبت تری است.
کشیده میشود و کسب انرژی حرکتی میکند .
این الکترون ها فاصله بین آند و شبکه را با سرعت ثابت طی میکنند این الکترون ها فاصله بین آند و شبکه را با سرعت ثابت طی میکنند میکنند اگر ولتاژ کم باشد سرعت الکترون ها کم می باشد و در بر خورد با اتم های گاز انرژی کافی برای تحریک اتم های گاز را دارد و نور در طول موج های معینی از گاز ساطع میشود اگر ولتاژ را بیشتر افزایش دهیم نور در طول موجهای بیشتری ساطع میشود افزایش بیشتر ولتاژ باعث یونیزه شدن گاز یعنی ازاد شدن الکترون های مدار خارجی اتم ها میشود و نور در طول موج های متعددی تولید میکند .
در لامپ های عملی شبکه را حذف می کنند و تنها از دو الکترود استفاده میشود .
در نوعی دیگر از لامپ های تخلیه در گاز که لامپ با کاتد گرم نامیده می شود کاتد در اثر گرم شدن الکترون ساطع می کند و بلا خره به یونیزه شدن گاز می انجامد .
در لامپ های تخلیه با کاتد سرد کاتدی که الکترون ساطع کند وجود ندارد و از ولتاژ زیاد برای برقرار کرد ن جرقه و یونیزه سازی استفاده میشود .
● پس خلاصه می شود در لامپ های تخلیه الکتریکی در گاز و گاز داخل لوله ای به ترتیب یونیزه میشود و ولتاژ بین دو الکترود که در انتهای دو الکترود قرار دارد جریانی در لوله برقرار میکند الکترون ها در عبور از اختلاف پتانسیل.
انرژی حرکتی به دست می اورند که در برخورد با اتم های دیگر سبب تحریک و تولید نور میشود طیف تشعشعی تابع نوع گاز - فشار و حرارت ان و شریط الکتریکی ان می باشد.
▪ گاز های که تا کنون به کار رفته است عبارت اند از: ـ بخار جیوه - بخار سدیم - کادیوم – نئون ـ گاز کربنیک لامپ های تخلیه در گاز را نمیتوان بطور مستقیم از منبع تغذیه کرد .
دلیل این امر این است که با افزایش یونزاسیون مقاومت الکتریکی لامپ کاهش پیدا میکند که موجب افزایش بیشتر جریان میشود اگر از لامپ به گونه ای محافظت شود لامپ در مدت کمتر از یک ثانیه خواهد سوخت .
وسایلی که بدین منظور استفاده میشود یک مقاومت یا امپدانس سری شده است که به نام چوک یا بالاست معروف می باشد.
برای لامپ های تخلیه در گاز که با جریان مستقیم کار میکنند باید از مقاومت استفاده شود که ضایعاتی همراه دارد .
برای جریان متناوب از خود القا (سلف) استفاده میشود که ضایعات توان کمتری را دارا می باشد.