محیط عبارت است از مجموعه شرایط وعوامل خارجی که برزندگی وتکامل (پرورش)فرد یاجامعه اثر می گذارد .
محیط به سه نوع تقسیم می شود:
محیط فیزیکی:شامل آب، هوا، نور، حرارت ،سرماوغیره
محیط زنده(بیولوژیک):شامل میکروبها ویا منابعی است که عوامل بیماریزای عفونی
را درخود نگه می دارند
محیط اجتماعی:عادات وآداب ورسوم، اعتقادات مردم در اداره امورزندگی .
بهداشت محیط:
بنا به تعریف WHO،بهداشت محیط عبارت است ازکنترل عواملی از محیط زندگی که به نحوی دررفاه وسلامت جسمی،روانی واجتماعی انسان تاثیر دارند ویا خواهند داشت .
اولویت های بهداشت محیط:
تامین واستفاده ازآب سالم به مقدار کافی برای همه
جمع آوری ودفع بهداشتی زباله وفاضلاب
کنترل ومبارزه به حشرات،جوندگان وسایرحیواناتی
که باعث رشد وتکثیرعوامل بیماریزا هستند
حفاظت منابع آب از خطر آلوده شدن به مواد شیمیایی سمی،بیولوژیک ورادیواکتیو
تامین شرایط بهداشتی درمسکن،مدارس،اماکن عمومی
کنترل مشکلات بهداشتی حوادث وسوانح ناشی ازکار
رعایت ونظارت بر بهداشت موادغذایی
آب وآلاینده های آن:
آب آلوده وبیماریهای ناشی از آن یکی ازمهمترین مسایل بهداشتی جوامع به خصوص در کشورهای درحال توسعه رابه خود اختصاص داده است .
خواص آب:
خصوصیات فیزیکی:آب آشامیدنی بایدبی رنگ،زلال وشفاف باشد.ونبایدبووطعم نامطلوبی داشته باشد.PHآب بایدحدود 7باشدوجودگازهایی از قبیل هیدروژن، سولفورو انیدریدکربنیک درآب ایجاد اسیدیته نموده وPHآب را پایین می آورد.
خصوصیات شیمیایی:وجوداملاح درآب تاحدودمعینی مجازو قابل قبول است و بیش ازآن برسلامت انسان اثر می گذارد
خصوصیات بیولوژیکی:آب محیطی مناسبی برای فعالیت ورشدونمو بعضی ازموجودات ازقبیل باکتریها، قارچها، مخمرهاو..می باشد.الوده شدن آب، موجب بیماریهای جدی حتی همه گیر می شود .
بیماریهای قابل انتقال به وسیله آب:
بیماریهای میکروبی: ویروس ها(فلج اطفال) -باکتری ها(حصبه-وبا) -تک یاخته ای ها(آمیبیازیس-ژیاردیازیس)
بیماریهای غیرمیکروبی: بیماریهای گوارشی
آبهای سخت دارای املاح کلسیم ومنیزیم،نیتریت،نیترات وسولفات هستند که برای آشامیدن وشستشو مناسب نمی باشند.نوشیدن آب سخت موجب اختلالات گوارشی می شود وپوست را خشک می کند .
آب سالم وجنبه های میکروبیولوژی آب:
آب سالم آبی است که حاوی میکروبهای بیماریزا نباشد وعوامل شیمیایی وسمی مانند سرب یا ارسنیک که برای انسان وحیوان مضر است در آن نباشد
موادمعدنی محلول در آب از جمله کلسیم،منیزیم،سولفات ها ونیترات ها در آن در حد معیار واندازه باشد .
آلودگی آب:
ماده ای که کیفیت آب را تغییردهد وآن را فاسد کند، همچنین مانع استفاده از آن گردد،آلاینده آب نامیده می شود
منابع آلوده کننده آب عبارتند از:
فاضلاب های خانگی
فاضلاب های کشاورزی
هدف از تصفیه آب عبارت است از:
جدانمودن مواد شناور در آب مانند مواد غیرمحلول وآشغال
عاری نمودن آب ازعوامل بیماریزای میکروبی واملاح زیان آورمانندآهن،سرب
برطرف کردن رنگ،بووطعم نامطبوع آب
روش های تصفیه آب:
تصفیه آب به روش جوشاندن
تصفیه آب به روش صاف کردن
تصفیه آب به روش گندزدایی با مواد شیمیایی
مواد ضد عفونی کننده:
مواد ضدعفونی کننده قوی عبارتند از:
کلر
ید
مبارزه با حشرات وجوندگان:
وجود حشرات و جوندگان در مدارس ،منازل وسایر مکان ها به علت عدم رعایت اصول بهداشت است.
موثرترین روش برای حل این مسئله آموزش عمومی وبکار بردن موازین بهداشتی به وسیله افراد جامعه است.
روشهای مبارزه با حشرات وجوندگان:
روش فیزیکی
روش شیمیایی
روش های بیولوژیکی
روش های ژنتیکی
روش های تلفیقی
زباله:
مدیریت زباله شامل مراحل تولید،نگهداری موقت در محل جمع آوری،حمل ونقل،بازیابی ودفع می باشد .
فاضلاب:
مخلوط رقیقی است از انواع آب های دور ریختنی حاصل از فعالیتهای انسان مانند:شستشو،استحمام،آبیاری و.....و در صورتی که به طور بهداشتی دفع ومهار نگردد می تواند بسیار خطرناک و منشا بیماریهای مختلف گردد .
فاضلاب های خانگی
فاضلاب های صنعتی
فاضلاب های سطحی
فاضلاب ها درصورتی که به طور صحیح وبهداشتی دفع نگردد:
آلوده کردن منابع خصوصی یاعمومی آب آشامیدنی اعم اززیر زمینی یا سطحی
آلوده کردن خاک به عوامل بیماریزا وعوامل شیمیایی وتخم انواع انگل ها
آلوده کردن مراکز شنا وتفریحات تابستانی
آلوده کردن آب های زراعتی و سبزیها
آلوده کردن ماهی ها وحیوانات دریایی که به مصرف تغذیه می رسند
گندزداها وپاک کننده ها:
گندزداها عوامل و موادی هستند که میکروبها وعوامل بیماریزا را از بین می برند ومحیط سالم ومناسبی برای زندگی به وجود می آورند
گند زدایی عبارت است ازنابود کردن عوامل بیماریزا بر روی محیط بی جان مانند اماکن مسکونی،البسه، ظروف، سبزی،آب و.......
ضدعفونی عبارت است از نابودکردن عوامل بیماریزا برروی بافتهای زنده مانند ضدعفونی پوست یاضدعفونی روی زخم
مقاومت میکروبها ومیزان تاثیرگندزداها به سه عامل مهم نوع ماده گندزدا،درجه غلظت ،ومدت زمان بستگی دارد .