از آنجایى که کشت و تجارت توتون و تنباکو از منابع مهم درآمد تعدادى از کشورها است تولیدکنندگان سیگار تبلیغات شدیدى در مورد سیگارهاى جدید با فیلترهاى مناسب مىنمایند که باعث گردیده مصرف دخانیات از اواسط قرن بیستم به بعد شدیداً رو به فزونى بگذارد.
در نتیجه تحقیقات اپیدمیولوژیکى که در ۲۰ سال اخیر در زمینه سیگار و اثرات سوء آن بر سلامتى بهعمل آمده، خطرات آن بیش از پیش به ثبوت رسیده است.
اولین تأثیرى که استعمال دخانیات بر روى شخص مىگذارد مربوط به نیکوتین موجود در آن مىباشد گرچه قیر، اکسید دو کربن و بعضى مواد دیگر نیز ممکن است مضر واقع شود.
بهطور تجربى ثابت شده است که قیر و بعضى دیگر از ترکیبات باعث ایجاد سرطان مىشوند.
تأثیر استعمال دخانیات بر روى اشخاص مختلف متفاوت است.
در بعضى ایجاد آرامش اعصاب و راحتى فکر مىکند و در بعضى دیگر باعث سردرد و تحریکات عصبى مىگردد.
از لحاظ فیزیولوژیکى بعضى تغییرات را ذکر کردهاند مثلاً استعمال دخانیات باعث افزایش فشار خون و سرعت ضربان قلب مىگردد.
دانشمندان ملاحظه کردهاند که حرارت انگشتان دست و پا کاهش مىیابد.
اغلب اشخاصى که دخانیات استعمال مىکنند اشتهاى خود را از دست داده و وزن کم مىکنند و چون استعمال دخانیات را ترک مىکنند مجدداً اشتهاى خود را بهدست آورده و بر وزن آنها اضافه مىگردد.
از لحاظ حرکتی، کسانى که دخانیات استعمال مىکنند کنترل کارهاى ظریف را از دست داده و دچار مختصرى لرزش مىگردند و حتى ممکن است این وضع به عضلات ظریف چشم نیز سرایت کند و در دید این عضو اختلال حاصل شود.
بافت لثهها، سینوسها و حلق نیز اغلب اوقات به سبب تحریکات موضعى دچار اختلال و ناراحتى مىشوند.
در سنوات اخیر مشاهده شده است که استعمال دخانیات در نزد زنان باردار و شیرده اثر نامطلوبى بر روى جنین و فرزند شیرخوار آنها گذارده است.
معلوم شده است که نیکوتین از راه جفت عبور کرده وارد جریان خون جنین مىگردد و نیز وجود نیکوتین را در شیر مادران مشاهده نمودهاند.
مطالعاتى که تاکنون دربارهٔ زیان استعمال دخانیات بهعمل آمده هنوز کامل نبوده و اطلاعات دقیق و جامعى از لحاظ تأثیر شیمیایى و فیزیولوژیکى و آسیبشناسى آن بهدست نیامده است بهعلاوه میزان ارزش فیلتر یا صافى که بعضى از کارخانجات دخانیات در انتهاى سیگار نصب مىکنند هنوز کاملاً مشخص و ثابت نگردیده و تحقیقات دربارهٔ آن بهوسیله گروههاى محققین در حال ادامه و انجام است.
آثار خاصى که استعمال دخانیات در نزد نوجوانان بهجاى مىگذارد، عقبافتادگى رشد و نمو و کاهش قدرت انجام تمرینات ورزشى است.
به موجب گزارشهاى رسیده در چنین اشخاص آثار خستگى زودتر از دیگران ظاهر مىشود.
استعمال دخانیات سبب ضخیم شدن مخاط لولههاى تنفسى گردیده و بهعلت ایجاد ترشح خلط، مجارى مسدود مىشود و در نتیجه انقباض عضلات مجارى تنفسى دست مىدهد که بالاخره مجارى تنگ شده و عبور هوا در آنها به کندى و سختى انجام مىگیرد.
با در نظر گرفتن سلامتى ها و اختلالات مهمى که ارتباط با سیگار کشیدن دارند و در ناتوانى و مرگ و میر پیشرس حتى در کشورهاى پیشرفته و توسعهیافته کاملاً مؤثر هستند مىتوان گفت که تنها یک اقدام یعنى ترک سیگار مؤثرتر از هر اقدام دیگر در کلیه زمینههاى طب پیشگیرى مىتواند سطح سلامتى را کاملاً ارتقاء بخشد و زندگى را طولانى نماید.
در مورد پیشگیرى از مضرات سیگار به کودکان از همان زمان طفولیت باید تعلیم داد که سیگار نکشند و معلمین و والدین نیز خود لااقل جلوى اطفال سیگار نکشند.
جوانان را باید راهنمایى نمود که سیگار کشیدن را شروع ننمایند و در صورت شروع ادامه ندهند.
باید حق افراد غیر سیگارى را براى تنفس هواى تمیز محفوظ نگهداشت و در مجامع عمومى و محیط بیمارستانها و درمانگاههاى خدمات پزشکى و بهداشتى سیگار کشیدن را ممنوع نمود.
با این تفاصیل بسیارى از مصرفکنندهها با وجود دانستن مضرات سیگار، علاقهمند به کشیدن آن مىباشند و آموزش بهداشت در این زمینه با یکى از بزرگترین مشکلات خود روبرو گردیده است.
بنابراین در افراد سیگارى چنانچه قادر به ترک آن نگردند، به منظور کاهش خطرات ناشى از کشیدن سیگار، اصول بهداشتى زیر بایستى رعایت شود: ۱.
کم کردن تعداد سیگار ۲.
استفاده از سیگارهاى فیلتردار ۳.
استفاده از انواع سیگارهایى با کیفیت مرغوبتر ۴.
کم فروبردن دود ۵.
باقى گذاشتن مقدار زیادى ته سیگار ۶.
پکهاى کوتاه و کم ۷.
باقى نگذاشتن سیگار در دهان در فواصل سیگار کشیدن ۸.
خوددارى از روشن کردن سیگار نیمه سوخته ۹.
تبدیل سیگار به پیپ و سیگار برگ.
جامعه در درجه اول باید با این مفهوم کاملاً موافق باشد که کلمهٔ بهداشت نه فقط به معناى تندرستى جسم مىباشد بلکه شامل سلامت فکر و کلیه خصوصیات معنوى افراد و متناسب با سنن و فرهنگ آن ملت است.
در نتیجه همه عوامل و عناصر آلودهکننده و زیانآور سلامت اعم از جسمانی، روحى و اخلاقى را باید در نظر داشت.
لذا هر جامعه مىباید با در نظر گرفتن مشخصات محلى و بومى سنن خود موازین بهداشتى را بهکار بندد و نگذارد که احتیاجات و مقتضیات تجارى بینالمللى موجب آشفتگى برنامههاى بهداشتى آنها گردند.
در این رابطه کارخانجات سازنده دخانیات نیز براساس تعهدات قانونی، وجدانى و ملى خود موظف هستند با کمتر نمودن میزان قطران و نیکوتین، تغییرات لازم در نوع فیلترهاى سیگار، استفاده از انواع کمضرر توتون و تنباکو و سایر اقدامات مثبت در جهت کمتر نمودن مضرات سیگار، در این امر مهم، سلامتى افراد را بر منافع شخصى خود ترجیح دهند.
سیگار بلای خانمانسوز برای کسانی که هرگز سیگار نکشیده اند.
همیشه این سؤال مطرح است که چگونه سیگاریها ، دود بسیار بدبو و زننده ناشی از سوختن کاغذ و تنباکو را حریصانه وارد ریه های خود کرده و با کمال جسارت آن را به اطرافیان خود نیز هدیه می کنند، و حتی نسبت به سلامتی دوستان وخانواده خود نیز توجهی ندارند.
بسیاری از سیگاریها از عوارض دخانیات آگاهی دارند و حتی اگر خود نیز به این موضوع باور قلبی نداشته باشند، نظر غیرسیگاریها را در مورد سیگار و عوارض آن می دانند.
بسیار غیر محتمل است که در حال حاضر یک فرد سیگاری با این حجم تبلیغات بر علیه سیگار و با عوارض بیشماری که از مصرف سیگار در خود و اطرافیان دیده است ادعا کند که سیگار هیچ تأثیر منفی بر سلامتی ندارد.
پس چگونه است که هر روزه شاهدیم که افراد بیشماری در اماکن عمومی ، محلهای کار ،پارکها ، پایانه ها و منازل خود با فراغ بال و بی توجه به اطرافیان سیگار می کشند، قلیان چاق می کنند و این دود مهلک را با لبخند به یکدیگر تعارف می کنند.
ناآگاهی و نداشتن باور قلبی به عوارض دخانیات ، خطر کردن ، خشم پنهان، عدم احترام به حقوق دیگران و خودخواهی ، تجاهل و بی خیالی ، بیماریهای روحی و افسردگی و ....
دلایلی است که شاید بتواند عمل بعضی از سیگاریها را توجیه کند ولی برای بسیاری از افراد سیگاری خصوصاً آنهایی که به سن میانسالی پا گذاشته و سالیان زیادی است که مصرف کننده دخانیات هستند، این دلایل صدق نمی کند.
شاید در ابتدای مصرف جزو یکی از این گروهها بوده اند، ولی گذر زمان این زمینه ها را از بین برده است.آنچه که باعث شده که این افراد علی رغم آگاهی از عوارض دخانیات و قبح اجتماعی سیگار به مصرف آن ادامه دهند، ایجاد وابستگی به دخانیات است .
با این وجود وابستگی به دخانیات را نمی توان به تنهایی به یک عامل ساده شیمیایی چون نیکوتین نسبت داد.
وابستگی به دخانیات خود امری پیچیده با دلایل متعدد است که با ابعاد شخصیتی افراد و گروههای اجتماعی اقتصادی آنها ارتباطی تنگاتنگ دارد .
سیگاری شدن یک فرد یک شبه شکل نگرفته است که بتوان با یک دارو و یا یک جلسه مشاوره او را درمان کرد.
کنترل دخانیات هم در بعد فردی و هم در بعد اجتماعی نیاز به ایجاد تغییرات گسترده در سطح جامعه و در باورها و اعتقادات فردی و اجتماعی دارد.
بسیار خوش بینانه است اگر ما انتظار داشته باشیم که با آموزش محض، و یا اعمال قانون و مقررات بدون ایجاد بستر مناسب ، مصرف دخانیات را کنترل کنیم.
باید مسئولین و مردم به این باور دست یابند که مسئله کنترل دخانیات اولویت است و آنگاه از طریق ایجاد یک عزم ملی با همکاری تمامی سازمانهای دولتی و غیردولتی و مشارکت مردمی برنامه ای را برای مبارزه با این معضل بزرگ تدوین و اجرا کرد.
باید سیگاریهای ما باور کنند که اگر به مصرف سیگار ادامه دهند ، نیمی از آنها نهایتاً در اثر مصرف سیگار از بین خواهند .باید باور کنند که بیماریهای قلبی عروقی ، بیماریهای تنفسی و سرطان ریه عاقبت بسیاری از آنها خواهد بود و در صورت ادامه دادن به مصرف سیگار به طور متوسط حدود 5/7 سال از طول عمرخود خواهند کاست.
باید باور کنند که مصرف سیگار همسر و فرزندان آنهارا در معرض بیماری و مرگ زودرس قرار می دهد و حتی جنین در شکم مادر را نیز از این قاعده مستثنی نیست.
خانواده ها باید بدانند که بیش از 90 درصد از اعتیادها در نوجوانان با مصرف دخانیات آغاز می شود و شروع مصرف سیگار جرأت بسیاری از جرائم را در جوانان ایجاد می کند.
باید بدانند که بین سیگار و قلیان تفاوتی از نظر ایجاد وابستگی و عوارض وجود ندارد و مصرف قلیان در مکانهای تفریحی و پارکها حتی بصورت تفننی، نه تنها دیگران را در معرض آثار منفی دخانیات قرار می دهد بلکه به رواج این پدیده ناهنجار در میان نوجوانان و جوانان کمک می کند.
افراد غیرسیگاری باید بدانند که بسیاری از بیماریها و عوارض دخانیات در کسانی ایجاد می شود که خود سیگاری نبوده اند و تنها در معرض دود دخانیات قرار داشته اند.
باید بدانند که بسیاری از عوارض دخانیات به میزان مصرف وابسته نیست و یکبار مواجهه نیز می تواند باعث بیماری شود.
تحقیقات نشان می دهد که میان مصرف سیگار و سواد ارتباط تنگاتنگی وجود دارد .
نتیجه یک مطالعه که در سطح روستا صورت گرفته نشان داده میزان مصرف سیگار در افراد تحصیل کردها 12 درصد و در افراد بیسواد 60 درصد بوده است.
سازمان بهداشت جهانی پیش بینی کرده است که مصرف دخانیات در آینده ای نه چندان دور تنها در افراد طبقات ضعیف و بیسواد جوامع درآید.در حال حاضر نیز در کشورهای توسعه یافته دخانیات رو ند کاهشی دارد درحالیکه در کشورهای درحال توسعه روزبه روز به آمار مصرف دخانیات اضافه می شود و بار این معضل بهداشتی بر دیگر مشکلات حل نشده این کشورها افزوده می شود.
نشان داده شده که اکثر افراد سیگاری قبل از سن 25 سال سیگاری می شوند و آگاهی نوجوانان و جوانان از عوارض شروع مصرف دخانیات و ادامه آن می تواند نقش مهمی در کنترل دخانیات در جامعه داشته باشد زیرا تا 35 سالگی شیوع مصرف دخانیات روند افزایشی و از آن به بعد سیر نزولی دارد و توجه به جوانان و پیشضگیری در سطوح پایینتر منافع بیشتری را متوجه جوامع خواهد کرد.
100 میلیون مرگ تا به الان و 500 میلیون مرگ تا سال 2005 هشداری است به مسئولین و مردم که به شکل جدی تری در زمینه کنترل دخانیات فکر کنند و یا با این مسئله کنار بیایند که در سیاره ای زندگی کنند که بیش از 4600 ماده شیمیایی، 600 ماده سمی و 50 ماده سرطانزا توسط یک سوم ساکنین آن در تمامی نقاط به هوا منتشر می شود و هیچکس در هیچ کجا از عوارض این مواد مهلک در امان نیست.
زنان، سیگار و مرگ ترافیک یکی از بزرگراههای پررفتوآمد تهران سنگین است.
زنجیره بههمفشرده اتومبیلها از کنار بیلبورد سیاهی رد میشود که روی آن، یک نخ سیگار به شکل اسلحه درآمده و به سوی هدف نشانه رفته است: «سیگار میکُشد!» لحظهای هدفش رانندهای خسته و عصبی است که پُک محکمی به سیگارش میزند و دودش را با ولع میبلعد.
هدف بعدی زنی جوان است که سیگار باریک و بلندی را بین انگشتان ظریفش جابهجا میکند و خاکسترها را در جاسیگاری اتومبیل میتکاند.
هدفها یکییکی عبور میکنند.
کسی به تصویر سیگار و اسلحه توجهی ندارد.
سیگار همچنان میکُشد.
بر طبق آخرین تحقیقات سازمان بهداشت جهانی، از هر 8 نفر در جهان، یک نفر جان خود را به علت استعمال دخانیات از دست میدهد.
به عبارت دیگر، سیگار سالانه باعث مرگ نزدیک به 5 میلیون انسان در جهان میشود.
همچنین پیشبینی شده است که در صورت استمرار الگوی فعلی مصرف دخانیات، این رقم تا سال 2020 به 10 میلیون نفر خواهد رسید.
متأسفانه، 70 درصد از قربانیان سیگار در کشورهای درحالتوسعه بهسر میبرند.
شعار امسال سازمان بهداشت جهانی به مناسبت 31 مه مصادف با 10 خرداد، که روز جهانی بدون دخانیات نامگذاری شده است، دربردارنده تأکید بر کشنده بودن دخانیات در هر نوع (سیگار، پیپ، قلیان) و شکلی (ملایم، میوهای، عطری) است.
این سازمان از دولتها میخواهد که قوانین محکمی برای مصرف تمام محصولات دخانی اعمال کنند.
شرکتهای تولیدکننده دخانیات، با درج عناوینی نظیر سبک، ملایم، با قطران کم، میوهای و عطری بر روی محصولات خود، به تبلیغ غیرمستقیم آنها میپردازند و به مصرفکنندگان اطمینان میدهند که محصولات جدید بیخطرند.
حال آنکه قوانین دولتی باید بهگونهای باشند که شرکتهای تولیدکننده را به ارائه اطلاعات صحیح درباره محصولاتشان موظف کنند.
درحالحاضر، اعتیاد به دخانیات یک همهگیری جهانی است.
در حدود 3/1 میلیارد سیگاری در جهان زندگی میکنند که نیمی از آنها بر اثر ابتلا به بیماریهای ناشی از استعمال دخانیات دچار مرگ زودرس خواهند شد.
در سیگار 4 هزار ماده سمی و حدود 40 عنصر سرطانزا وجود دارد.
احتمال ابتلای سیگاریها به سرطان ریه در حدود 22 برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری است.
خطری که سیگار برای انسانها دارد فقط به همین جمعیت محدود نمیشود: 700 میلیون کودک و نوجوان در معرض استنشاق تحمیلی دود سیگار والدینشان هستند و به موازات آن، سن شروع مصرف دخانیات روبه کاهش است.
به استناد آمارهای سازمان بهداشت جهانی، سن شروع استعمال دخانیات در دنیا 13 تا 15 سالگی تخمین زده شده است.
استعمال دخانیات در ایران متأسفانه آمارهای موجود در ایران در مورد تعداد سیگاریها و تلفات سیگار چندان بهروز نیستند.
طبق آمارهای سال 1378 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در حدود 7/11 درصد از جمعیت 15 تا 69 ساله کشور سیگاری هستند.
همچنین دوسوم این جمعیت اولین سیگار خود را در 13 سالگی کشیدهاند.
به گفته دکتر سیدمؤید علویان، معاون سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در هر 5/2 دقیقه یک نفر بر اثر مصرف سیگار و عوارض آن در ایران فوت میکند.
3 درصد نوجوانان ایرانی سیگار میکشند و 14 درصد آنان از سایر انواع دخانیات و عمدتاً قلیان استفاده میکنند.
سازمان بهداشت جهانی تبلیغات نادرست بازار را مبنی بر بیخطر بودن استعمال شکلهای دیگر محصولات دخانی عامل گسترش مصرف اینگونه محصولات میداند و خواستار وضع مقررات شدیدتری در مورد محصولات تنباکو شده است.
«متأسفانه جوانان ایران با مضرات قلیان آشنا نیستند، درحالیکه زیانهای آن بهمراتب بیشتر از سیگار است.
تا آنجا که میزان دود ورودی از یک پک عمیق قلیان 100 برابر یک پک سیگار تخمین زده شده است.» آمارهای دیگر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حاکی از آن است که در حدود 17 هزار و 542 هکتار از اراضی کشور زیر کشت توتون و تنباکوست.
بخش عمده این اراضی در استانهای شمالی و شمال شرقی کشور واقع شدهاند.
بر طبق همین آمار، در کشور ما سالانه 53 میلیارد نخ سیگار مصرف میشود.
البته بسیاری از کارشناسان معتقدند این آمار واقعی نیست و میزان حقیقی به حدود 93 میلیارد نخ میرسد.
دود شدن این حجم سیگار سالانه 12 هزار میلیارد تومان به کشور خسارت میزند.
به گفته علیاصغر فرشاد، مدیرعامل انجمن زندگی بدون دخانیات، در مراسم هفته بدون دخانیات، یک درصد کاهش تعداد سیگاریها مساوی است با 210 میلیارد تومان نفع برای کشور.
«در ایران، روزانه نزدیک به 3 میلیارد و سالانه هزار میلیارد تومان صرف خرید محصولات دخانی میشود.
این در حالی است که 2 تا 3 برابر این میزان برای تشخیص و درمان بیماریهای ناشی از استعمال دخانیات هزینه میشود.» وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی 6 تا 12 خرداد امسال را هفته بدون دخانیات نامگذاری کرده بود و در این هفته برنامههای مختلفی را با هدف افزایش آگاهی مردم در زمینه انواع مختلف محصولات دخانی و قوانین مربوط به دخانیات برگزار کرد.
در این هفته جزئیات «طرح جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات» مورد رسیدگی نمایندگان مجلس قرار گرفت.
این طرح 20 ماده و 8 تبصره دارد و بر مبنای معاهده بینالمللی کنترل دخانیات، که روح کلی قوانین مصوب هر کشور است، تدوین شده است.
براساس ماده یک این طرح، ستاد کشوری کنترل و مبارزه با دخانیات با حضور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بهعنوان رئیس و دبیر ستاد، وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش و بازرگانی، فرمانده نیروی انتظامی، دو نفر از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی و رئیس سازمان صدا و سیما بهعنوان ناظر، و نماینده یکی از سازمانهای غیردولتی مرتبط با دخانیات تشکیل میشود.
همچنین براساس ماده سه این طرح، هر نوع تبلیغ، حمایت، تشویق مستقیم و غیرمستقیم یا تحریک افراد به استعمال دخانیات ممنوع است.
زنان و سیگار براساس آمار سال 2005 سازمان بهداشت جهانی، تعداد زنان سیگاری در 20 سال اخیر 60 درصد افزایش یافته است.
همچنین، تعداد زنانی که روزانه بیشتر از یک پاکت سیگار میکشند 3 برابر شده است.
عوارض زیانبار استعمال سیگار برای همه بارها مورد تأکید مراجع علمی قرار گرفته است، اما واقعیت آن است که زنان ـ چه مستقیم و چه غیرمستقیم ـ از رواج استعمال سیگار در جوامع بیش از مردان آسیب میبینند.
در سنین 60 تا 80 سالگی، بیشترین سرطان تهدیدکننده زنان سیگاری سرطان ریه است.
این در حالی است که عموم مردم تصور میکنند سرطان ریه فقط شایعترین علت مرگ در مردان است.
سیگار عامل اصلی مستعدکننده تکثیر ویروس سرطان دهانه رحم ـ پاپیلوما ویروس ـ شناخته شده است.
در نتیجه، زنان سیگاری بیشتر قربانی این بیماری هستند.
همچنین احتمال بروز سرطان آندومتر (لایه غیرعضلانی رحم) در مصرفکنندگان سیگاری قرصهای ضدبارداری تا 10 برابر و احتمال ابتلا به سرطان سینه تا 2 برابر افزایش مییابد.
به علاوه، سیگار بر عملکرد قرصهای هورموندرمانی جایگزین نیز اثر میگذارد و از قابلیت آنها در کاهش علائم آزاردهنده یائسگی نظیر گرگرفتگی و خشکی واژن میکاهد.
براساس شواهد بالینی، زنان سیگاری بهطور متوسط زودتر از همسالان خود یائسه میشوند و در نتیجه، احتمال بروز پوکی استخوان و متعاقب آن شکستگیهای استخوانی در آنان افزایش مییابد.
استخوان زنان سیگاری تراکم خود را از دست میدهد و بهراحتی میشکند.
به علاوه، زمان جوش خوردن آنها پس از شکستگی نیز تا 80 درصد افزایش پیدا میکند.
نکته بعدی افزایش خطر تولد نوزاد با وزن کم، هوش پایین و مبتلا به ناهنجاریهای مادرزادی در زنان سیگاری است.
سقط جنین نیز در مادران سیگاری 2 تا 3 برابر افزایش مییابد.
هر سال مادران سیگاری در جهان 6 هزار نوزاد مرده به دنیا میآورند.
میزان اکسیژن خون جنین مادران سیگاری 33 درصد کمتر از اکسیژن موجود در خون جنین مادران غیرسیگاری است.
افزون بر اینها، 40 درصد بارداریها در زنان سیگاری در خارج رحم رخ میدهد.
احتمال باروری در زنان سیگاری بالاتر از 30 سال نیز تا 75 درصد کاهش مییابد.
میل جنسی در زنان سیگاری در مقایسه با زنان غیرسیگاری کاهش قابل توجهی پیدا میکند.
به علاوه، بهدلیل تغییرات هورمونی ویژهای که در زنان سیگاری ایجاد میشود، کاهش میل جنسی در زنان سیگاری در مقایسه با مردان سیگاری بیشتر است.
سیگار شبکه پروتئینی ساختمانی و انعطافدهنده پوست را از بین میبرد.
همچنین خونرسانی به پوست را مختل میکند.
بنابراین، پوست زنان سیگاری بهمراتب زودتر از سایر زنان پیر میشود.
نکته دیگر آنکه زنان سیگاری 5 برابر بیشتر از سایر زنان در معرض خطر از دست دادن زودرس دندانها قرار دارند.
همه این عوامل باعث میشود که آنان زودتر از همسالان خود ظاهری پیر و خموده پیدا کنند.
بیماریهای قلبیـعروقی ناشی از استعمال دخانیات سالانه جان بیش از 600 هزار نفر را در کشورهای توسعهیافته میگیرد.
زنان نیز در این میان مستثنا نیستند.
زنان سیگاری 5 سال زودتر از سایر زنان دچار سکته قلبی میشوند.
برای مقابله با مرگومیر زودرس ناشی از مصرف سیگار، برنامههای مختلفی پیشنهاد شده است.
در این میان، افزایش آگاهی زنان در زمینه عوارض مرگبار استعمال دخانیات و آثار آن بر کودکانشان، تا حد زیادی از ترویج فرهنگ استفاده از سیگار بهعنوان یکی از مظاهر تجددگرایی و رفاه در میان زنان جلوگیری خواهد کرد.
رابطه سیگار و بیماریها طبق تحقیقات سازمان جهانی بهداشت در هر ٨ ثانیه یک نفر در دنیا به علت استعمال دخانیات جان خود را از دست میدهد.
نتایج تحقیقات حاکی از آن است چنانچه افراد در سنین نوجوانی شروع به کشیدن سیگار کنند (بیش از ٧٠ درصد موارد سیگاری شدن در این مرحله اتفاق میافتد) و مدت ٢٠ سال یا بیشتر به این عمل ادامه بدهند بین ٢٠ تا ٢٥ سال زودتر از افرادی که به هیچوجه در زندگی سیگار نکشیدهاند، خواهند مرد.
تنها سرطان ریه یا بیماریهای قلبی پیامدهای استعمال دخانیات نیست بلکه مجموعهای از مسایل و مشکلات بهداشتی در ارتباط با مصرف مواد دخانی وجود دارد که میتواند به لحاظ شرایط جسمانی و مقاومت ایمنی در افراد سیگاری بروز میکند، که برخی از آنها عبارتند از: ١- از دست دادن موها با تضعیف سیستم ایمنی افراد سیگاری در اثر مصرف مواد دخانی، بدن این افراد مستعد ابتلا به انواع بیماریها از جمله «لوپوس اریتماتوز» میشود که این بیماری میتواند عامل از دست دادن موها، ایجاد زخم در دهان، جوشهای پوست روی صورت، سر و دستها شود.
٢ - آب مروارید (کاتاراکت) افراد سیگاری ٤٠ درصد بیش از افراد دیگر در معرض ابتلا به آب مروارید، کدر شدن عدسی چشم و ممانعت از عبور نور و در نهایت نابینایی هستند.
٣ - چین و چروک استعمال دخانیات باعث از بین بردن پروتئینهای انعطاف دهنده پوست میشود؛ همچنین باعث تحلیل بردن ویتامین A و محدود کردن جریان خون در عروق پوست میگردد.
پوست افراد سیگاری خشک و دارای خطوط و چین خوردگیهای ریزی در اطراف لبها و چشمهاست.
٤ - ضایعات شنوایی افراد سیگاری ٣ برابر بیش از افراد غیر سیگاری به عفونت گوش میانی دچار میشوند.
٥ - سرطان پوست افراد سیگاری ٢ برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری در معرض خطر ابتلا به نوعی سرطان پوست (پوسته پوسته شدن، برجستگی روی پوست) قرار دارند ٦ - فساد دندانها افراد سیگاری ٥/١ مرتبه بیشتر از افراد غیر سیگاری در معرض خطر از دست دادن زودرس دندانها هستند.
٧ - پوکی استخوان منواکسید کربن یکی از اصلیترین گازهای سمی در خروجی اگزوز اتومبیل و دود سیگار است، میل ترکیبی این گاز با خون بسیار بالاتر از اکسیژن است.
این گاز باعث کاهش قدرت عمل اکسیژن در خون افراد سیگاری حرفهای تا ١٥ درصد میشود.
استخوانهای افراد سیگاری تراکم خود را از دست داده و به راحتی شکسته میشود همینطور زمان التیام یافتن و جوش خوردن آنها پس از شکستگی تا ٨٠ درصد افزایش پیدا میکند.
٨ - بیماریهای قلبی بیماریهای قلبی ـ عروقی ناشی از استعمال دخانیات بیش از ٦٠٠ هزار نفر را در سال در کشورهای توسعه یافته از بین میرود استعمال دخانیات باعث افزایش ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون، افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا و گرفتگی عروق و نهایتا ایجاد حمله قلبی و سکته میشود.
٩ - زخم معده استعمال دخانیات مقاومت معده را در برابر باکتریها پایین میآورد؛ همچنین باعث تضعیف معده در خنثی سازی اسید معده و مقاومت در برابر آن بعد از غذا خوردن و بر جای ماندن باقیمانده اسید در معده و در نتیجه تخریب دیواره آن میشود.
زخم معده افراد سیگاری به سختی درمان میشود و احتمالی بهبودی آن تا زمانی که فرد سیگاری اکثرا اندک است.
١٠- تغییر رنگ انگشتان قطران موجود در دود سیگار در اثر استعمال مستمر دخانیات روی انگشتان و ناخنها جمع شده و باعث تغییر رنگ آنها به قهوهای مایل به زرد میشود.
١١ - سرطان رحم و سقط جنین استعمال دخانیات در دوران بارداری میتواند باعث افزایش خطر زایمان نوزاد با وزن کم و بروز مسایل بهداشتی در آینده شود.
سقط جنین در مادران سیگاری ٢ تا ٣ برابر بیشتر است ١٢ - تغییر شکل دادن سلولهای جنسی در مردان استعمال دخانیات باعث کاهش تعداد اسپرم و کاهش جریان خون در آلت تناسلی مردان و ناتوانی جنسی در این افراد میشود.
ناباروری جنسی در مردان سیگاری نیز متداولتر از افراد غیر سیگاری است.
١٣ - سرطان بیش از ٤٠ عنصر سرطانزا در دود سیگار وجود دارد احتمال سرطان ریه ٢٢ مرتبه بیشتر از افراد غیر سیگاری است.
طبق تحقیقات بی شماری که انجام شده است در صورت ادامه استعمال دخانیات توسط افراد سیگاری، احتمال مبتلا شدن آنها به انواع سرطانهای دیگر از قبیل زبان، دهان، غدد، بزاق و حلق (٦ تا ٢٧ برابر)، سرطان بینی (٢ مرتبه بیشتر)، گلو (١٢ مرتبه)، مری (٨ تا ١٠ برابر)، حنجره (١٠ تا ١٨ برابر)، معده (٢ تا ٣ برابر)، کلیه (٥ برابر)، آلت تناسلی مرد (٢ تا ٣ برابر)، لوزالمعده (٢ تا ٥ برابر) مقعد (٥ تا ٦ مرتبه) وجود دارد.
دخانیات و سیگار تنباکو بیش از همه در سیگار کشیده میشود اما در پیپ و سیگار برگ هم وجود دارد و میتوان به صورت انفیه هم آن را تدخین کرد یا جوید.
تنباکو به هر شکلی که مصرف شود، برای سلامت، مضر است.
در ایران، سیگار کشیدن یکی از علل عمده مرگ در افراد با سن کمتر از 65 سال است.
سیگار کشیدن، سلامت «افراد غیرسیگاری» را هم که در واقع دود سیگار دیگران را استنشاق میکنند، به مخاطره میاندازد.
تنها راه پیشگیری از این خطراتی که برای سلامتی وجود دارد، اجتناب از سیگار کشیدن و اجتناب از تماس و همنشینی با افراد سیگاری است.
زیانهای سیگار کشیدن برای سلامتی دود تنباکو حاوی مواد آسیب رسان بسیاری برای سلامتی است: مثل قطران، مونوکسیدکربن و نیکوتین.
قطران راههای هوایی را تحریک میکند؛ مونوکسیدکربن به گویچههای سرخ متصل شده، توانایی آنها را برای حمل اکسیژن کاهش میدهد؛ و نیکوتین هم اعتیادآور است.
دودتنباکو حاوی مواد سرطانزا هم می باشد که به ششها و اعضای دیگر آسیب می رسانند.
دود سیگار، چشم، بینی و گلو را تحریک میکند و در درازمدت ممکن است موجب سرطان ریه و بیماری قلبی ـ عروقی شود.
مواجهه کودکان با دود سیگار، خطر پیدایش عفونتها ـ مثلاً عفونتهای گوش ـ را افزایش میدهد و قادر است آغازگر آسم و آلرژی باشد.
شیرخوارانی که از مادران سیگاری متولد میشوند، کوچکتر از حد معمول هستند و در معرض خطر بیشتری برای نشانگان مرگ ناگهانی شیرخوار (مرگ در گهواره) میباشند.
سیگار کشیدن و سرطان ریه این نمودار نشان می دهد که احتمال پیدایش سرطان ریه، در مردان و زنان سیگاری به ترتیب بیش از 20 و 10 برابر مردان و زنان غیرسیگاری است.
افرادی که قبلاً سیگاری بودهاند ولی دیگر سیگار نمیکشند، دچار خطرات بسیار کمتری میباشند.
15 سال پس از ترک سیگار خطر ابتلا به سرطان ریه در این افراد بیش از 50% کاهش یافته است.
ترک سیگار اگر سیگار نکشید یااگر قبل از پیدایش بیماریها، آن را ترک کنید، میتوانید مانع از بیماریهای قلب یا ریه شوید.
مهم نیست که چه مدت سیگاری بودهاید؛ با ترک سیگار می توانید از صدمه رسیدن بیشتر به سلامتی خود جلوگیری کنید.
اگر در ترک سیگار نیازمند کمک هستید، برای مشاوره به پزشک خود مراجعه کنید.
اگر می خواهید خودتان به این کار مبادرت کنید، فهرستی از دلایل علاقمندی خود به آن فراهم کنید و فهرستی هم از دلایل علاقمندی خود به سیگار کشیدن تهیه نمایید.
راه هایی برای مقابله با وسوسه سیگار کشیدن، پیدا کنید و از خانواده و دوستانتان هم بخواهید شما را یاری کنند.
برای ترک کامل سیگار، روزی را انتخاب کنید که تقریباً استرس نداشته باشید و همه سیگارها، کبریتها، فندکها و جاسیگاریها را دور بریزید، ممکن است علایم ترک سیگار ـ مثل تحریکپذیری ـ ایجاد شود و میل بسیار به نیکوتین در شما ایجاد شود.
چیزهایی مثل برچسب آدامس نیکوتینی مانع چنین تمایلی می شوند.
اگر مجدداً شروع به سیگار کشیدن کردید، بررسی کنید که این امر چرا روی داده است و به دلیل ترک رجوع کرده، از نو شروع کنید.
استفاده از برچسب نیکوتینی برچسبهای نیکوتینی مقادیر ثابتی از نیکوتین را از طریق پوست به بدن می رسانند و مانع تمایل شدید فرد به سیگار کشیدن میشوند نیکوتین و مضرات آن در سیـگار حـدود 4000 مـاده شـیمـیایی خطرناک همچون آمونیاک، سرب و آرسنیک موجود میباشد اما مـاده ای کـه سبب میگردد افراد بدنبال سیگار گرایش یابنـد نـیـکوتـیـن اسـت.
نیـکوتـیـن از بـرگـهـای گیاه تنباکو بدست می آیـد.
نیکوتین یک آلکولوئید (شبه قلیا) بسـیـار سـمی و روغـن مانند میباشد.
نیکوتین تاثیر مضاعف تحریک و سرکوب گر در بـدن دارد.
یـک نـخ سـیگار حاوی 8 الی 20 میـلی گـرم نیکوتین است که تنها 1 میلی گـرم آن هنـگـام کـشــیدن سیـگــار جذب بدن می گردد.
شایان ذکر است کـه تـنـهـا 2 الی 5 میلی گرم نیکوتین سبب تهوع و استفراغ و تنها 60 میلی گرم از این ماده مرگ آور میباشد.
راه های ورود نیکوتین به بدن 3 طریق میباشد: جذب از طریق پوست جذب از طریق ریه ها جذب از طریق غشاء مخاطی بینی و دهان بیـشتـرین جـذب نیـکوتین از طریق استنشاق و آلوئولهای (کیسـه های ریـز هـوایـی که تبادل گازها در آن ها صورت میگیرد) ریه می بـاشد.
نیـکوتین پس از ورود به جریان خون مستقیما و سریعا به مغز میرسد و سپس در تمام بدن منتشر میگردد.
تـنها 10 الی 15ثانیه زمان کافی است که پس از اولین پک شما به سیگار نیکوتین به مغز شما برســد.
مهمتریت اثر نیکوتین نیز بر روی مغز اعمال میگردد اثراتی که باعث: احساس لذت و خوشایند از کشیدن سیگار احساس تحریک پذیری پس از ترک سیگار میگردد.
نیمه عمر نیکوتین در بدن 1 ساعت می بـاشد بـدین مــفهوم که پس از سپری شدن 6 ساعت از کشیدن سیگار تنها در حدود 0.031 میلیـگرم از 1 میلی گرم نیکوتین جذب شده در بدن باقی خواهد ماند.
بدن از طرق زیر از شر نیکوتین خلاص میگردد: 80 درصد نیکوتین توسط آنزیمهای کبد تجزیه میگردد.
نیکوتین در ششها متابولیزه شده و به کوتینین و اکسید نیکوتین تبدیل میگردد.
کوتینین و دیگر مواد متابولیزه و باقی مانده نیکوتین نیزتوسط کـلـیه هـا فیلتر شده و از طریق ادرار دفع میگردند.
نیمه عمر کوتینین 24 ساعت میباشد بنابراین با آزمایش ادرار حتی تا 2 روز بعد قادر می بـاشید تشخیص دهید فرد اخیرا سیگار کشیده یا خیر.
برخی افراد کبدشان آنزیم کمتری به مـنـظور تــجزیه نیکوتین ترشح کرده بنابراین اینگونه افراد در روز به تعداد سیگار کمتری برای تداوم اثرات سیگار نیازمندند.
افرادی که بطور مداوم سیگار می کشـنـد بـدنشـان نـسبت به نـیکوتین مقاومت حاصل کرده و برای دستیابی به اثرات سیگار به تعداد سیگار بیشتری نیاز دارند.
اثرات نیکوتین بر بدن نیکوتین عملکرد بدن و مغز شما را دگرگون میـکـند.
نتیجه نـهایـی متناقض میباشد: نیکوتین هم نیرو بخش و محرک و هم سرکوبگر و آرامش دهنـده اسـت.
نـیکوتین اثرات زیر را در بدن ایجاد میکند: 1- نـیـکوتـین سبـب تـرشـح فـوری آدرنالین می گردد.
با اثر آدرنالین هنگامی کـه شـمـا وحشتزده هستید و یا حالت هجومی پیدا میکنید آشنا هستید: ضربان قــلبتان سریعتر شده، افزایش فشار خون، تنفس سریع و کم عمق، افزایش گلوکز خون، کـاهـش دمای پـوسـت، تحریک سیستم عصبی مرکزی.
خـود نیـکوتـیـن نـیز به نوبه خـود مـانـع تـرشـح هورمون انسولین میگردد (انسولین قند خون را کاهش میدهد) بـنابراین نیکوتین سبب میـشـود گلوکز بیش از معمول در خون وجود داشته باشد که بـاعث مـی گــردد شـخـص احساس گرسنگی کمتری کند.