بستن لوله های رحمی در زنان توبکتومی یکی از روش های دائمی پیشگیری از بارداری است.در این روش لوله های رحمی مسدود می شود و به این ترتیب از برخورد تخمک زن با نطفه مرد در داخل لوله رحمی جلوگیری به عمل آمده و در نتیجه لقاح صورت نمی گیرد.
مزایا - روشی دائمی و مطمئن است.
- روشی ساده و بی خطر است.
- بلافاصله پس از عمل موثر است.
-بر روی فعالیت های طبیعی تخمدان تأثیری ندارد و با کاهش خطر سرطان تخمدان همراه است.
-بر روی فعالیت جنسی زن و مرد تأثیری ندارد.
عوارض تاکنون بستن لوله های رحمی در زنان با هیچ عارضه شناخته شده ای همراه نبوده است.
توبکتومی برای چه افرادی مناسب تر است؟
- خانم هایی که بارداری برای سلامت و جانشان خطرناک است.
- زوج هایی که به هیچ وجه قادر به استفاده از سایر روش های پیشگیری از بارداری نیستند.
- زوج هایی که به هیچ وجه تمایل به بچه دار شدن نیستند.
موارد منع مصرف - حاملگی - عفونت های حاد و فعال لگنی - عدم تحمل نسبت به بیهوشی به دلایل پزشکی نکات مهم - بهتر است تا پس از اولین قاعدگی پس از عمل از نزدیکی خودداری کرد.
- تا یک هفته پس از عمل بایستی از انجام کارهای سنگین خودداری کرد.
وازکتومی ( بستن لوله در مردان ) وازکتومی چیست و تاثیرآن در جلوگیری از بارداری چگونه است ؟
وازکتومی یا بستن لوله های منی بر در مردان یک عمل جراحی سرپایی است که به عنوان روشی ساده ، مطمئن ، سریع و بی خطر برای پیشگیری از بارداری به کار می رود .
بیضه در مردان دوکار انجام می دهد : یکی ساختن هورمون مردانه ، که به خون می ریزد و تمامی صفات و خصوصیات مردانه به آن وابسته است ودیگری ساختن اسپرم یا سلول جنسی مذکر که در واقع کاری جز تشکیل نطفه ندارد .
این سلول های جنسی از طریق دو لوله از هر کیسه بیضه بالارفته و نهایتاً به مایع منتقل می شوند .
بستن این لوله ها از انتقال و خروج سلولهای جنسی و درنتیجه تشکیل نطفه جلوگیری می کند و این همان وازکتومی است که ارتباطی با ساخته شدن هورمون و ریختن آن به داخل خون ، که موجب بروز صفات ثانویه جنسی و خصوصیات مردانه می شود ، ندارد .
نکات مهم : - انجام عمل وازکتومی بدون تیغ جراحی هیچگونه تاثیر منفی بر تمایلات و قوای جنسی ، صفات ثانویه جنسی مردانه ، چاقی و لاغری ندارد .
- در ایجاد سرطان پروستات و بیضه بی تاثیر است .
- در ایجاد بیماری های قلبی عروقی بی تاثیر است .
- در صورت انجام مشاوره صحیح ، پس از وازکتومی بدون تیغ جراحی هیچ نوع واکنش منفی دیده نمی شود.
عوارض جانبی : به ندرت پس از عمل مختصری درد توام با کبودی در محل عمل دیده می شود که گذراست.
دستورات پس از عمل : - استفاده از کمپرس یخ به مدت ۲۴ ساعت - استراحت نسبی به مدت ۴۸ ساعت - خودداری از فعالیت سنگین تا حداقل ۴۸ ساعت - استفاده از بیضه بند به مدت یک هفته - عدم استحمام تا ۴۸ ساعت پس از عمل - عدم مقاربت سه تا چهار هفته پس از عمل - عدم دستکاری محل زخم که در حال بهبودی است - استفاده از مسکن در صورت وجود اندکی درد ، تورم و کبودی زیر پوست در محل - استفاده از یک روش مطمئن پیشگیری از بارداری تا منفی شدن آزمایش اسپرم (معمولاَ تا ۲۰ بار نزدیکی) در صورت بروز این عوارض بایستی به مراکز وازکتومی مراجعه نمود : تب در چهار هفته اول وخصوصاَ هفته اول پس از عمل خونریزی یا خروج چرک از محل زخم درد و تورم در محل زخم که مرتباَ در حال افزایش باشد .
به تعویق افتادن قاعدگی وشک به وجود حاملگی در همسر تفاوت وازکتومی بدون تیغ جراحی با روش متداول وازکتومی چیست ؟
در روش متداول برای دسترسی به لوله های منی بر توسط تیغ جراحی شکافی در دو طرف پوست بیضه ایجاد کرده و پس از بستن لوله ها این شکاف ها را با بخیه می بندند .
اما در روش وازکتومی بدون استفاده از تیغ جراحی ، از طریق سوراخ بسیار کوچکی بر پوست بیضه ایجاد شده ، لوله های منی بر را بیرون آورده ، می بندند و به این ترتیب دیگر نیازی به زدن بخیه در پایان عمل وجود ندارد .
فایده وازکتومی چیست ؟
نیازی به برش جراحی و بخیه نیست ، بنابراین عوارض به حداقل می رسد .
بهبودی پس از عمل سریعتر بوده ، درد و ناراحتی پس از عمل و در حین عمل به حداقل می رسد.
چه کسانی می توانند داوطلب وازکتومی باشند ؟ - افرادی که تمایلی به داشتن فرزند بیشتر ندارند .
- افرادی که همسرشان مبتلا به بیماریی است که حاملگی برایش خطرناک می باشد و یا ممکن است بیماری به فرزند بعدی منتقل شود .
- کسانی که خود یا همسرشان مایل یا قادر به استفاده از سایر وسایل پیشگیری از بارداری نیستند .
- مردانی که مایل نیستند همسرشان به خاطر بستن لوله ها متحمل عمل جراحی در بیمارستان شوند .
آیا تاثیر پیشگیری از بارداری وازکتومی بلافاصله پس از عمل آغاز می شود؟
خیر.
پس از وازکتومی هنوز تعدادی اسپرم در لوله ها وجود دارد که طی ۲۰ انزال خارج خواهد شد و با منفی شدن آزمایش اسپرم درجه لذت جنسی به دلیل رفع اضطراب ناشی از تولد فرزند ناخواسته بیشتر خواهد شد .
یا وازکتومی باعث ایجاد بیماری هم می شود؟
خیر، مطالعات انجام شده برروی تعداد زیادی از مردان وازکتومی شده نشان می دهد که احتمال بروز بیماریهای قلبی – عروقی و یا سرطان نشده و خود باعث بروز بیماری خاصی نمی شود .
مدت زمان عمل جراحی وازکتومی چقدر است ؟
مدت عمل بستگی به پزشک دارد که شما را عمل می کند ، ولی به طور متوسط این عمل جراحی دقیقه طول می کشد و تنها دردی که احساس می شود ، درد سوزن سرنگی است که برای بی حس کردن محل عمل به کار می رود ، و به دنبال آن در طول عمل هیچ دردی احساس نخواهد شد .
آیا وازکتومی از سرایت بیماری مقاربتی جلوگیری می کند ؟
خیر، چنانچه شما یا همسرتان مبتلا به بیماری یا بیماریهایی هستید که از راه جنسی منتقل می شود، برای پیشگیری از ابتلا به این نوع بیماریها باید از کاندوم استفاده کنید ، زیرا وازکتومی در اینجا نقشی ندارد .
آیا پس از عمل جراحی وازکتومی می توان به کارهای روزمره زندگی رسیدگی کرد؟
چنانچه کارهای سنگین جسمانی بر عهده شماست ، بهتر است فعلاَ ۴۸ ساعت استراحت کنید و بعد به این کارها بپردازید .
انجام کارهای سبک بلافاصله پس از وازکتومی مجاز است .
وازکتومی در چه مکان هایی قابل انجام است ؟
جهت مشاوره وانجام رایگان این عمل می توانید همه روزه ، صبح و عصر ، به واحد وازکتومی مراکز بهداشتی شهرستانها و شهرها ، درمانگاهها یا بیمارستان های مجهز به واحد وازکتومی مراجعه نمایید .
آیا عمل وازکتومی قابل برگشت است یا خیر ؟
وازکتومی نزدیک به ۷۰ درصد موارد قابل برگشت است .
عمل باز کردن لوله های منی بر عملی گران بوده ، به تجهیزات پیشرفته بیمارستانی نیاز دارد .
بنابراین این روش را می توان روشی قطعی محسوب داشت .
در هر حال قابلیت برگشت وازکتومی بهتر از قابلیت برگشت توبکتومی ( بستن لوله های رحمی در زنان ) می باشد .
چه وقت می توان برای انجام وازکتومی تصمیم قطعی گرفت ؟
زمانی که بیندیشید اگر فرزندی به طور ناخواسته به جمع خانواده اضافه شود چه پیش خواهد آمد ، یقیناَ تحت هیچ شرایطی حاضر نخواهید بود صاحب فرزند جدیدی شوید .
در این صورت بهتر است مسئله را با همسرتان در میان گذاشته ، مشترکاَ در این باره تصمیم بگیرید .
توصیه می شود با کسی که قبلاَ وازکتومی شده ، با یک پزشک یا یکی از کارکنان واحد تنظیم خانواده مشورت نمایید .
برای تعیین تاثیر وازکتومی بر بافت بیضه رت نژاد Wistar مطالعه خود را در سه گروه وازکتومی دوطرفه، وازکتومی یکطرفه و کنترل دوطرفه در سه زمان متوالی دو، چهار و شش ماه بعد از وازکتومی انجام دادیم.
در این مطالعه تغییرات هیستولوژیک ، مورفومتریک و اولترااستراکچر بافت بیضه در گروه وازکتومی شده با گروه کنترل مورد مقایسه قرار گرفتند.
بعد از تهیه نمونهها از انستیتوپاستور و عمل وازکتومی در گروههای وازکتومی شده و عمل Sham در گروههای کنترل بعد از زمان مورد نظر، بیضه رتها خارج شده و پس از تعیین وزن و حجم آنها در محلول ثابتکننده بوئن جهت مطالعه میکروسکوپ نوری و در محلول ثابتکننده گلوتارآلدئید با پارافرمالدئید و بافر فسفات جهت مطالعه میکروسکوپ الکترونی قرار داده شدند پس از انجام مراحل آمادهسازی نمونه، تغییرات هیستولوژیک با استفاده از تکنیکهای رنگآمیزی هماتوکسیلین و ائوزین، پاس و تری کروم ماسون، تغییرات کمی بوسیله تکنیکهای مورفومتریک و تغییرات اولترااستراکچر بافت بیضه با میکروسکوپ الکترونی ترانسمیشن (TEM) مورد بررسی قرارگرفتند.
اطلاعات کمی بدست آمده از بررسی مورفومتریک با استفاده از تستهای آماری آنالیز واریانس ، Multiple rang test , t test مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند.
الف -وازکتومی دوطرفه: هدف از مطالعه در این گروه تعیین تاثیر وازکتومی بر تغییرات کیفی، کمی و اولترااستراکچر بافت بیضه و تاثیر فاکتور زمان روی این تغییرات بود.
تغییرات هیستولوژیک و موردفومتریک را در سی و شش سررت در دو گروه وازکتومی دوطرفه (نوزده سر) و گروه کنترل (نوزده سر) در سه زمان متوالی دو، چهار و شش ماه بعد از وازکتومی و تغییرات اولترااستراکچر را در هشت سررت در دو گروه وازکتومی (پنج سر) و گروه کنترل (سه سر) شش ماه بعد از وازکتومی مورد بررسی قراردادیم.
با مطالعه و مقایسه تغییرات ایجادشده در گروه وازکتومی دوطرفه نسبت به گروه کنترل نتایج زیر در گروه وازکتومی شده بدست آمد: -1کاهش وزن و حجم بیضه -2تشکیل اسپرم گرانولوما در انتهای مجرای دفران و دم اپی دیدیم -3ایجاد شکاف و واکوئول در اپی تلیوم مجاری منیساز -4تشکیل اسپرماتیدهای به هم چسبیده -5کاهش درصد حجمی اجزای بافت بیضه از جمله مجاری منیساز، مجاری در مراحل VIII , VII سیکل سلولی، مجاری با ظاهر طبیعی -6افزایش درصد حجمی فضای بینابینی و کپسول بیضه -7کاهش تعداد سلولهای جرم در اپی تلیوم -8عدم تغییر در تعداد و سلولهای سرتولی -9افزایش واکوئولهای لیپیدی و گرانیولهای الکترون دنس و کاهش ارگانلها در سیتوپلاسم سلول سرتولی -10کاهش کمپلکسهای اتصالی و افزایش فضای بین سلولی -11 افزایش ضخامت غشاء دور مجاری منیساز بخصوص غشاء پایه -12 تغییرات دژنراتیو در سلولهای جرم -13عدم تغییر در مورفولوژی سلولهای لیدیگ -14 بیشتر شدن وسعت و شدت ضایعات با افزایش مدت زمان بعد از وازکتومی ب - وازکتومی یکطرفه: هدف از مطالعه در این گروه علاوه بر مطالعه تغییرات کیفی و کمی وازکتومی بر بافت بیضه و تاثیر فاکتور زمان روی این تغییرات ، بررسی این مطلب بود که آیا وازکتومی یکطرفه باعث تغییراتی در طرف دیگر (گروه کنترل) میگردد؟
در این گروه، تغییرات هیستولوژیک و مورفومتریک بیضههای نوزده سررت در دو گروه وازکتومی یکطرفه راست و گروه کنترل چپ در سه زمان متوالی دو، چهار و شش ماه بعد از جراحی مورد مقایسه قرار گرفتند و نتایج زیر بدست آمد: -1تغییرات کمی و کیفی مشابه با تغییرات ایجادشده در گروه وازکتومی دوطرفه در بیضههای گروه وازکتومی یکطرفه راست بود.
-2تغییرات بیضه گروه وازکتومی یکطرفه راست هیچگونه تاثیر بر روی بیضه طرف چپ کنترل نداشت .
دراین عمل جلوی انتقال اسپرمها از بیضه و رسیدن آن به مایع منی گرفته می شود.
اگر در مایع منی ، اسپرم وجود نداشته باشد ، غیر ممکن خواهد بود که حاملگی رخ دهد .
در عمل جراحی وازکتومی به برداشتن بیضه ها نیازی نمی باشد و در توانایی تولید منی توسط مردان اختلالی ایجاد نمی شود .
با انجام این عمل جراحی هیچ تغییری درعملکرد جنسی مردان ایجاد نشده و ویژگیهای مردانه تغییر نمی یابد .
بعد ازعمل وازکتومی مردان هنوز قادرخواهند بود که از فعالیت جنسی لذت برده و تغییری در خروج منی احساس نخواهند نمود.
تنها تفاوتی که با انجام این عمل ایجاد می شود این است که مایع منی فاقد اسپرم خواهد شد .
وازکتومی یک روش دائمی جلوگیری از بارداری می باشد و در صورتی که مردی بعد ازعمل وازکتومی تصمیمش عوض شود و بخواهد دوباره بچه دار شود به آسانی قابل برگشت خواهد بود .
بنابراین قبل از اینکه اقدام به عمل وازکتومی شود باید فرد مطمئن شود که دیگر درهر شرایط دیگری خواهان پدر شدن نخواهد بود .
با این حال گاهی اوقات می توان با یک عمل جراحی ، وازکتومی را برگشت داد اما هیچگونه تضمینی وجود ندارد که این عمل موفقیت آمیز بوده و دوباره فرد بتواند صاحب فرزند شود.
نحوه عمل جراحی وازکتومی وازکتومی یک عمل جراحی راحت و آسان می باشد .
برای انجام عمل وازکتومی ، دو روش وجود دارد که عبارتند از : 1) وازکتومی با استفاده از تیغ جراحی و بخیه زدن 2) وازکتومی بدون استفاده از تیغ جراحی برای اینکه عمل جراحی وازکتومی را بهتر بفهمیم ، بهتر است ابتدا کمی درباره دستگاه تناسلی مردان و عملکرد آن مطالبی بیان شود .
بیضه ها عضوی از بدن هستند که تولید اسپرم و هورمون جنسی مردانه تستوسترون می کنند .
بیضه ها در داخل کیسه ای به نام اسکروتوم Scrotum قرار دارند .
هر بیضه به لوله ای کوچک و پیچ در پیچ به نام اپیدیدیم (Epididymis) متصل است .
اسپرمها وقتی از بیضه خارج می شوند وارد اپیدیدیم شده و در آنجا حدود شش هفته نگهداری می شوند تا کامل و بالغ شوند .
اپیدیدیم نیز توسط یک جفت لوله دیگر به نام وازدفرانس (Vas deferens) به غده پروستات متصل می گردد .
مایع منی در پروستات ساخته میشود و در هنگام مقاربت ، این مایع منی با اسپرم مخلوط شده و از آلت تناسلی خارج می گردد.
در روش وازکتومی با استفاده از تیغ جراحی ، ابتدا اسکروتوم (پوست روی بیضه ) با استفاده از یک ماده بی حس کننده که به داخل آن تزریق می گردد بی حس می شود.
سپس با مشخص کردن مجرای وازدفرانس در زیر پوست اسکروتوم ، یک برش کوچک (معمولا حدود یک سانتیمتر) بر روی اسکروتوم ایجاد می شود .
اکنون با بیرون کشیدن وازدفرانس از طریق این سوراخ ، دو برش بر روی آن ایجاد می کنند و یک سانتیمتر از آن را بر می دارند .
هر دو سمت بریده شده وازدفرانس را با نخ یا کلیپس و یا با کوتر می بندند و سپس آنها را به داخل اسکروتوم بر می گردانند.
اکنون برشی که بر روی اسکروتوم وجود دارد را با زدن بخیه می بندند.
سپس تمام این کارها را برای سمت دیگر (بیضه طرف دیگر) انجام می دهند.
در روش وازکتومی بدون استفاده از تیغ که به آن اصطلاحا N.S.V.
گفته می شود ( حروف اول کلمات No – scalpel vasectomy) در مدت 5 تا 10 دقیقه بعد از انجام بی حسی موضعی با استفاده از دو عدد پنس ، این عمل انجام می شود .
از آنجایی که سوراخی که دراین روش ایجاد می گردد خیلی کوچک می باشد ، نیازی به بخیه زدن وجود ندارد.
مراقبت پس از عمل وازکتومی به مدت یک تا سه روز پس از عمل وازکتومی ، لازم است که فرد استراحت کامل داشته و حرکاتش را محدود نماید تا موجب کاهش تورم شده و اجازه دهد که مجرای وازدفرانس که بریده شده ، التیام یابد.
اکثر آقایان در چنین مواقعی ترجیح می دهند که به پشت خوابیده و پاهایشان را بالا بیاورند .
اگر چه این کار لزومی ندارد .
انجام حرکات شدید ، بلند کردن اجسام سنگین و راه رفتن زیاد باعث افزایش احتمال بروز التهاب و خونریزی در اسکتروم می شود .
معمولا به مدت یک هفته کمی احساس ناراحتی در افراد طبیعی می باشد .
داروهای مسکن و ضد التهاب در چنین مواردی می توانند سودمند باشد .
استفاده از کیسه حاوی یخ هر 15 دقیقه یک بار و به مدت 15 دقیقه میتواند به کم کردن تورم کمک نماید.
زمان لازم برای اطمینان از عدم وجود اسپرمها در منی وازکتومی عملی نیست که بوسیله آن سریعا و بلافاصله بتوان نتایج عقیم بودن را مشاهده نمود .
اسپرمها می توانند به مدت بیش از یک هفته در وازدفرانس ، در بین انتهاهای بخیه زده آن و مجرایی که به آلت تناسلی متصل است ، باقی بمانند .
در اکثر آقایان ، حدود 10 تا 14 بار که مقاربت انجام دادند و منی از آنها خارج شد ، به مدت یک تا دو هفته طول میکشد تا مجرای آنها خالی از اسپرم شود.
معمولا حداقل دو نمونه از مایع منی در طی یک هفته تا یک ماه بعد از عمل وازکتومی باید گرفته شود وبرای آزمایش اسپرم به آزمایشگاه فرستاده شود .وقتی در برگه آزمایش تعداد اسپرمها صفرگزارش شد و هیچ اسپرمی در مایع منی دیده نشد ، آن موقع می توان گفت که عمل وازکتومی با موفقیت انجام شده و فرد عقیم شده است .
تا آن هنگام باید از سایر روشهای ضد بارداری استفاده نمود.
از آنجایی که اسپرمها فقط پنچ در صد مایع منی را تشکیل می دهند، بعد از عمل وازکتومی ، فرد هیچ احساسی از کم شدن مایع منی خود نخواهد داشت .
عمل وازکتومی بر خلاف بعضی از شایعات هیچ اختلالی درتولید هورمون جنسی مردانه تستوسترون نداشته و باعث کاهش میل جنسی نیز نمی شود .
عوارض جانبی وازکتومی عوارض جانبی جدی این عمل بسیارنادر می باشند .
حدود 10 در صد افراد دچار درد، خونریزی و التهاب بیشتری نسبت به سایر افراد خواهند شد .
این امر ممکن است به دلیل ایجاد فشار موقتی که در وازدفرانس ایجاد می شود پدید آید.
درموارد خیلی نادری ممکن است اسپرمها تا حتی یکسال بعد از عمل وازکتومی نیز در مایع منی یافت شوند .
این وضعیت ممکن است به علت مهاجرت آرام و ضعیف اسپرمها دروازدفرانس ایجاد شود و یا اینکه ممکن است نشان دهنده این باشد که انتهای بسته شده وازدفرانس دوباره به یکدیگر متصل شده اند .
راه حل این وضعیت ، انجام دوباره عمل وازکتومی می باشد .
گاهی اوقات وضعیتی به نام گرانولوم اسپرم (gronuloma) ایجاد می شود که در این حالت اسپرمهای باقی مانده بصورت غده کوچکی جمع می شوند و موجب تحریک می گردند .
این وضعیت معمولا با گذشت زمان خود بخود برطرف می شود با این حال گاهی اوقات می توان باعمل جراحی آن را برداشت.
مزایای وازکتومی مزایای وازکتومی عبارتند از: * یک روش دائمی جلوگیری از بارداری می باشد * اختلالی در فعالیت جنسی ایجاد نمی کند * نیازی به مراقبتهای روزانه ندارد * نسبت به عمل بستن لوله های رحم در خانمها ، روش وازکتومی بسیار آسان تر و ارزان تر می باشد.
معایب وازکتومی معایب وازکتومی عبارتند از: * از انتقال بیماریهای عفونی مقاربتی جلوگیری نمی کند * بلافاصله بعد از عمل جراحی اثر عقیم بودن آن آشکار نم شود * نیاز به عمل جراحی کوچکی دارد * ممکن است دوباره مجاری وازدفرانس به یکدیگر متصل شوند * ممکن است در صورت پشیمان شدن از انجام این عمل ، عمل برگشت پذیر بودن آن اجرا نشود