مقدمه
در دنیای رقابت آمیز امروز، بهره وری و بهبود کارایی به عنوان یک فلسفه و دیدگاه مبتنی بر استراتژی بهبود، مهمترین هدف سازمان را تشکیل میدهد و این امر همچون زنجیری فعالیتهای کلیه بخشهای یک سیستم را در بر میگیرد.
بهبود کارایی و بهره وری منابع انسانی یک تفکر و جهان بینی است که مبتنی بر بالا بودن توان آفرینش و قدرت خلق و میزان استعداد تطبیق و تلفیق یک سیستم با تحولات اقتصادی، علمی وفنی جهان است.
فلسفه بهبود کارایی در سازمانها موجب میشود تا منابع انسانی بتوانند عمقیتر بیاندیشند و بیافرینند، نوآوری کرده و تفکر سیستم پیدا کنند. فرهنگ سازمانی ما و اینکه به کارکنان انگیزش دهیم و آنان را توانمند سازیم و آموزش دهیم، چیزی است که ما را از دیگران متمایز میسازد و سبب پیشتازی ما در صحنه رقابت میشود.
امروزه کارکنان هر سازمان و موسسه اعم از بخش دولتی و یا بخش خصوصی مشتریان داخلی آن محسوب میگردند و باور بر این است که هیچ سازمانی قادر نیست رضایت مشتریان خود را فراهم آورد مگر آنکه اسباب رضایت کارکنان خود را تأمین نماید.
انتظار میرود مدیران سازمانها با مد نظر قرار دادن موارد مذکور و به منظور رسیدگی به اهداف سازمانی با توجه به مؤلفههای زیاد و نظریههای متعدد و متداول مدیریت در جهان امروزی بتوانند به این موضوع جامه عمل بپوشانند و با مدرک عمیق از این موضوع که زیر بنای سایه مسائل و موارد در مدیریت کنونی است کنار بیایند. با عنایت به اینکه موضوع مدیریت بویژه مدیریت منابع انسانی مقوله بسیار فراتر از آنچه هست که بتوان در این خصوص سخن گفت و قلم فرسائی نمود ولی بر حسب وظیفه خواستم مواردی در این رابطه آنچه بر ذهنم جاری شد با قلم بر روی کاغذ جاری سازم.
آب دریا را اگر نتوان چشید هم به قدر تشنگی باید چشید.
تعریف مدیریت
فرآیند هدفگذاری، برنامه ریزی، سازماندهی، هماهنگی، هدایت و نظارت و کنترل بر تمامی تلاشهای منابع انسانی و استفاده بهینه از سایر منابع موجود (مادی / فیزیکی / تکنولوژی) در جهت تحقق /دست یافتن به اهداف از قبل تعیین شده سازمان.
مدیریت و اداره استراتژیک و پایدار با ارزشترین داراییهای یک سازمان یعنی کارکنان آن بوده است و به عنوان یک رویکرد مدیریت بر افراد بر چهار اصل اساسی استوار است.
1- افراد (موفقیت سازمان در گروه اعمال مدیریت اثر بخش بر آنان است)
2- پیوند تنگاتنگ میان سیاستهای پرسنلی و خط مشیهای سازمان با حصول اهداف برنامههای راهبردی سازمان
3- تأکید بر فرهنگ و ارزشهای سازمان و ایجاد جو سازمانی قوی و مثبت
4- تعهد بر تحول وتربیت اعضاء به همکاری با یکدیگر و ایجاد احساس هدف مشترک
تعریف مدیریت منابع انسانی
1- فرایند استفاده بهینه از منابع انسانی در جهت تحقق اهداف سازمان.
2- فرآیند شناسایی، انتخاب، استخدام، تربیت و پرورش نیروی انسانی به منظور نیل به اهداف سازمان.
3- فرایند اجرای سیاستهای سازمانی و اقدامات مورد نیاز در جهت اجرای وظایف مدیریتی که با جنبههایی از فعالیت کارکنان آن سازمان بستگی و ارتباط دارد.
اهداف مدیریت منابع انسانی
هدف کلان :
بهبود بخشیدن به مشارکت هر چه بیشتر و موثر کارکنان در سازمان.
اهداف خرد:
1- تأمین نیازها فردی کارکنان
2- تأمین نیازهای عملیاتی
3- تأمین نیازهای سازمانی
4- تأمین نیازهای اجتماعی
5- تأمین منابع انسانی (یافتن افراد مناسب و پرورش آنها در مهارتهای خاص)
6- توسعه منابع انسانی (تأمین و تدارک افراد و مهارتهای لازم برای فعالیتهای آتی )
7- مدیریت عملکرد و پاداش (ایجاد نظام مدیریت عملکرد و نظام پرداختنی که عوامل انگیزش و هم پاداشی را تأمین میکند.)
شیوههای تحقق اهداف مدیریت منابع انسانی
1- تأمین نیروی انسانی لازم سازمان با حداقل هزینه ممکن.
2- تأمین اهداف زندگی کارکنان و رفع احتیاجات مادی و معنوی آنان.
3- تأمین اهداف اجتماعی
4- تضمین این امر که سازمان بتواند به کمک کارکنانش موفق شود.
5- سیستمهای کاری با عملکرد بالا طراحی نماید.
6- سازمان را قادر سازد تا کارکنان ماهر، متعهد و با انگیزه را جذب کند.
7- تضمین کند و مطمئنشود که فرصتها برای همه اعضای سازمان یکسان است.
زمانبندی اجرای برنامههای مدیریت منابع انسانی
1- کوتاه مدت
2- میان مدت
3- بلند مدت
نتایج حاصله از اجرای نظام مدیریت منابع انسانی
1- افزایش کارایی فرد / سازمان
2- افزایش سطح کیفیت زندگی کارکنان سازمان
3- ایجاد جو و فضای مطلوب و مساعد در سازمان
4- اقدامات فوری و مقابله با معلولها
5- شناسایی ریشههای اصلی بروز مشکل
6- افزایش بهره وری منابع انسانی
7- ارزیابی عملکرد در قالب یک ابزار اداری اجرایی
دستهبندی وظایف مدیریت منابع انسانی
الف ) وظایف مدیریتی :
1- برنامه ریزی (پیش بینی و تدوین برنامه ها و اقدامات لازم)
2- سازماندهی (شناسایی و گروه بندی فعالیتها، تعیین مسئولیتها و ایجاد هماهنگی)
3- هدایت (برقراری ارتباط و تعادل مناسب در اجزاء سازمان و ایجاد انگیزه و محرک در افراد)
4- کنترل (مشاهده عمل و مقایسه آن با برنامهها و تعدیل انحرافات و انجام اقدامات اصلاحی)