دانلود مقاله آنچه که از برق باید بدانیم

آشنایی مختصری با خازن و انواع کاربرد آن در لوازم خانگی ساختمان خازن از دو صفحه هادی تشکیل شده که به آنها جوش گفته می شود جوش ها به وسیله دی الکتریک از یکدیگر جدا شده اند.

خازن های مورد استفاده در صنعت برق عموماً به یکی از دو نوع زیر تقسیم می شوند: الف – خازن الکترولیتی – خازن روغنی انواع کاربرد آن در لوازم خانگی در لوازم خانگی به اشکال مختلف و در ابعادی بسیار گسترده استفاده شده ولی می توان کاربرد خازن در این لوازم را به یکی از سه نوع زیر تقسیم کرد.

الف – خازن اصلاح ضریب قدرت ب- خازن پارازت گیر ج – خازن های راه انداز آشنایی با موتورهای الکتریکی 1- موتورهای یونیور سال: یونیور سال یعنی عمومی این موتورها به این جهت عمومی نامیده می شوند که علاوه بر جریان متناوب در جریان مستقیم نیز به راحتی کار می کنند.

عامل حرکت آرمیچر در واقع تئوری بیو ؟؟

است.

به عقیده وی هرگاه سیم دو میدان بر یکدیگر ایجاد می گردد توانایی حرکت می یابد در صورت فراهم بودن شرایط لازم آرمیچر به گردش درآمده و می توان از چرخش آن در انجام یک عمل مکانیکی بهره ببرد.

فصل دوم : سشوار 1-2- ساختمان سشوار 1- بدنه : بدنه سشوارها را از فلز یا پلاستیک می سازند.

نوع فلزی معمولاً از جنسی استیل انتخاب می شود تا علاوهبر استحکام حرارتی بالا، زیبایی ظاهری را نیز به همراه داشته باشد اما در این نوع بدنه سشوار، همواره خطر اتصال بدنه، مصرف کننده را تهدید می کند.

در سشوارهای دیگر بدنه را از پلاستیک می سازند تا در صورت برخورد سیم فاز با بدنه، مصرف کننده با خطر جدی مواجه نشود.

متأسفانه جنس نامرغوب این نوع از بدنه ها، آنها را در برابر حرارت بسیار ناپایدار ساخته و پس از آن مدت محدودی تغییر شکل می یابند.

2- دسته سشوار: جنس دسته سشوار را از کائوچو یا انواع مشتقات پلاستیک می سازند تا اولاً در برابر اتصال بدنه، مصون باشد و دوماً وزن سشوار از حد معینی تجاوز نکند.

قسمت عمده ای از مدار در داخل دسته سشوار جای داده شده و علاوه بر آن کلیدها نیز در قسمتی از دسته، تعبیه شده اند.

برای آنکه سشوار از قابلیت حمل بالایی برخوردار شود، کارخانجاتی مانند «بیم» ، دسته سشوار را به گونه ای می سازند تا در صورت لزوم بر روی بدنه تا شود.

3- دو شاخه و سیم رابط : دو شاخه و سیم رابط به یکدیگر متصل بوده و دو شاخه پرسی می باشد.

رم سیم کمتر از mm21 انتخاب نمی شود تا براحتی جریان مورد نیاز دستگاه را تأمین کند.

اکثر تولیدکندگان سشوار، عایق سیم رابط را ضخیم می سازند تا در برابر ضربات و یا حرارت بدنه دستگاه مقاوم بوده و سریع آسیب نبیند و مصرف کننده را با خطر اتصال بدنه یا برق گرفتگی مواجه نسازد.

4- موتور: در سشوار، دو نوع موتور، مورد استفاده قرار می گیرد.

اگر موتور از نوع یونیورسال باشد، قطعاً با المنت به صورت موازی بسته می شود زیرا ولتاژ مورد نیاز موتور 220 ولت یا به عبارتی همان ولتاژ شبکه است.

جهت آشنایی بیشتر با این موتورها به مبحث 1-12-1 رجوع فرمایید.

از آنجا که موتور یونیورسال وزن سشوار را بالا می برد و از نظر اقتصادی هزینه تولید را افزایش می دهد و نیاز مداوم به سرویس و نگهداری دارد، امروزه به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.

5- کلید بدون استثناء می توان گفت در اکثر لوازم خانگی نول مستقیماً به مصرف کننده داده شده، فاز از کلید عبور می کند و به مصرف کننده می رسد و توسط کلید، عملکرد دستگاه کنترل می شود.

در سشوار نیز کلید وظیفه مذکور را بر عهده دارد.

6- دیود در مبحث 14-1 ساختمان دیود و مطالب دیگری در این خصوص آورده شده است.

در این فصل به کاربرد دیود در سشوار خواهیم پرداخت.

دیود در سشوار، دو کاربرد متفاوت دارد.

گاهی از اوقات دیود پرآمپر پشت کلید جای داده می شود تا در صورت باز بودن کلید، جریان از دیود عبور نموده و یکسوسازی نیم موج شود.

به این ترتیب ولتاژ ورودی کاهش یافته و دستگاه ضعیف کار می کند.

با بسته شدن کلید، دیود از مدار خارج شده و از آنجا که ولتاژ به طور کامل به دستگاه می رسد عملکرد آن شتاب و قدرت بیشتری خواهد یافت (شکل 13-2).

قبلا اشاره شد که دیودها دارای شماره هایی هستند که در واقع ولتاژ و جریان نامی آنها را بیان می کند و کارخانجات سازنده سشوار، از شماره های متنوعی به همین منظور بهره می برند با این وجود دیودهایی که معرفی شده از کاربرد بیشتری برخوردارند.

جریان نامی ولتاژ نامی شماره دیود 3A 200v 5402 1N 3A 300v 5403 1N 3A 400v 5404 1N 3A 500v 5405 1N 3A 600v 5406 1N 3A 800v 5407 1N قبلا ذکر شد که در اکثر سشوارها ، امروزه از موتورهای 12 ولت جریان مستقیم استفاده می شود (تبدیل جریان متناوب به برق یکسو شده تمام موج توسط پل دیود در مبحث 14-1 شرح داده شده است).

از آنجا که ولتاژ جریانی که در اختیار پل دیود قرار می گیرد کم است، در این قسمت از مدار، دیودهایی کم آمپر به کار می روند.

معمولاً دیودهایی با شماره های زیر به این منظور انتخاب می شوند.

- المنت (گرم کننده - هیتر) وظیفه المنت ایجاد گرما در مسیر باد تولید شده (توسط موتور) می باشد.

المنت در واقع سیم کرم نیکل و یا کرم آلومینیوم است که به دور مقوای نسوز پیچیده شده.

کاربرد المنت در سشوارها، در واقع مدارات جالب و متنوعی را به وجود می آورد.

به عنوان مثال با کاربرد المنت دو پایه، مدار می تواند از نوع جانسون موازی و یا جانسون سری (شکل باشد.

المنت سه سیم در سشوارهای با مدار سری – موازی مورد استفاده قرار می گیرد.

در این المنت ها R2 و R1 به صورت موازی اتصال می یابد.

المنت چهار سیم (شکل 8-2) درسشوارهای دیانا مورد استفاده قرار گرفته است.

المنت R3 به صورت موازی با مجموعه موتور 12 ولت + المنت های R1 و R2 بسته می شود.

در سشوارهایی که المنت چهار سیم دارند، دیود یکسوساز نیم موج پشت کلید کاربردی ندارد زیرا کنترل دور موتور به توسط خروج قسمتی از المنت صورت می گیرد در برخی از سشوارها، المنت دارای ابعاد و اشکال و همچنین سر سیم های متنوعی است.

با این وجود کاربرد آن در مدار،‌دقیقاً مشابه سایر انواع المنت هاست.

8- ترموستات ترموستات در واقع یک کلید اتومات حرارتی است و هرگاه حرارت محیط داخلی سشوار از حد معینی تجاوز نماید، توسط این کلید، مدار برای مدتی قطع می شود و پس از کاهش دما،‌مجدداً ترموستات به حالت وصل باز می گردد.

ترموستات سشوار متشکل از دو کنتاکت اتصال برق ورودی و خروجی و همچنین یک تیغه حساس است، ترموستات همواره در مسیر نول اصلی مدل قرار می گیرد تا با عملکرد خود برق دستگاه را قطع نماید.

با افزایش حرارت داخل دستگاه، تیغه حساس ترموستات انبساط طولی یافته و با جدا شدن از کنتاکت دوم مانع عبور نول به طرف سایر اجزاء مدار می شود.

9- پروانه فن با سوار نمودن یک پروانه سبک بر روی محور موتور، می توان به سادگی باد فراوانی را تولید نمود تا گرمای تولید شده در المنت را به طرف لوله خروجی سشوار هدایت نماید.

در صورت هرزگرد شدن پروانه، حرارت المنت به خارج از سشوار راهی ندارد و اگر دستگاه مجهز به ترموستات نباشد، با خطر جدی مواجه خواهد شد.

گاهاً دیده می شود که خروج یکی از هادیهای مدار و در نتیجه برخورد آن با پروانه فن صدای خشنی را به وجود می آورد.

حتی در مواردی، درگیری مذکور، مانع از حرکت موتور خواهد شد که اجباراً می بایست نسبت به رفع عیب مذکور اقدام نمود.

4-2- عیب یابی در سشوار: عیب 1 : سشوار اصلا روشن نمی شود.

در مواردی مشابه حالت فوق الزامیست، عیب یابی را از مبدأ آغاز نمایید یعنی از خود منبع انرژی الکتریکی و سپس بررسی و تست قطعات را تا آنجا که عملکردشان به این عیب مربوط می شود ادامه دهید.

قطعاً به نتیجه مطلوب خواهید رسید.

علت 1 : پریز برق ندارد.

رفع عیب: دستگاه را از برق جدا کنید و سپس به وسیله قسمت ولتاژ آومتر،‌اختلاف سطح الکتریکی پریز را اندازه گیری نمایید.

اگر عقربه منحرف نشود مشکل از پریز است و در صورتی که عقربه منحرف شده و 220 ولت را نشان دهد، مشکل از قطعه دیگری است که در ادامه شرح داده می شود.

در هنگام انتخاب رنج به یاد داشته باشید که نمی‌توان جهت سنجش ولتاژ برق رنجی کمتر از 250 ولت را به کار برد زیرا منجر به آسیب دیدگی دستگاه می شود.

علت 2 : سیم رابط و یا دو شاخه خراب است.

رفع عیب: ابتدا دستگاه را از برق خارج نموده و سپس ورودی برق در داخل دستگاه را از سایر اتصالات جدا سازید.

سیمهای ورودی به دستگاهرا به یکدیگر متصل کنید.

در این وضعیت با اتصال رابطهای آومتر (در حالی که رنج بر روی 1*R تنظیم شده است) به دو شاخه دستگاه، باید عقربه منحرف شده و تقریباً صفر را نشان دهد.در صورت عدم انحراف عقربه باید دو شاخه و سیم رابط، یکجا تعویض شوند زیرا دو شاخه از نوع پرسی است (در عموم سشوارها).

علت 3 : فاز یا نول اصلی در داخل دستگاه دچار مشکل شده رفع عیب: گاهاً دیده می شود که برق به داخل دستگاه می رسد اما از آنجا که فاز از کلید جدا شده و یا اتفاق مشابهی برای نول صورت گرفته، برق عملاً به مدار الکتریکی سشوار راه نمی یابد که در صورت مشاهده این عیب سیم جدا شده را در نقطه اصلی خود قلع کاری نمایید.

علت 4 : کلید سشوار خراب است.

رفع عیب: معمولاً در اکثر سشوارها ، حتی با وجود چند کلید مانند شکل 24-2 ، یک کلید به منظور کنترل اصلی دستگاه تعبیه شده است.

در صورت خراب شدن این قطعه الکتریکی، دستگاه روشن نخواهد شد.

حداقل یکی از سیم های متصله به کلید فوق را از آن جدا نموده و توسط آومتر (1*R ) به تست آن بپردازید.

اگرکلید سالم باشد در حالت بستن کلید عقربه منحرف شده و تقریباً صفر را نشان می دهد و در حالت باز بودن کلید، عقربه بر روی بی نهایت ( ) خواهد ایستاد.

در صورت خرابی کلید، آن را تعویض کنید تا مشکل حل شود.

علت 5 : عیب را در خود مدار جستجو کنید.

رفع عیب: پس از بررسی قطعات مذکور به این نتیجه منطقی خواهید رسید که عیب در خود مدار به وجود آمده.

اگر مدار مانند شکل 10-2 از نوع سری باشد، خرابی هر یک از اجزاء مدار به خاموشی مطلق دستگاه می انجامد.

این مسئله از عیوب عمده مدار سری است.

به عنوان مثال در صورت قطع شدن دیود در شکل 10-2 مدار به حالت باز در می آید و عیب 1 بروز خواهد نمود.

در سشوار با مدار سری تست تمامی قطعات الزامی است.

اما اگر مدار از نوع سری – موازی است (شکل 13-2) تنها قطع شدن فاز و یا نول اصلی در داخل مدار می تواند سشوار را دچار خاموشی کامل نماید.

به یاد داشته باشید در برخی از سشوارها مانند 13-2 از ترموستات استفاده شده و چون جایگاه ترموستات در سر راه نول اصلی مدار است، توجه به صحت عملکرد آن شما را در نتیجه گیری سریع و یافتن عیب یاری خواهد نمود.

عیب 2 : بدنه سشوار در حال کار بسیار داغ می شود اما ترموستات مدار را قطع نمی کند.

علت : کنتاکت های ترموستات به یکدیگر جوش خورده اند.

رفع عیب: اکثر تولیدکنندگان سشوار، جهت حفاظت از بدنه پلاستیکی دستگاه تولید شده، در مدار الکتریکی از ترموستات استفاده می کنند تا هر گاه حرارت از حد معینی تجاوز نمود، توسط این قطعه دستگاه به حالت خاموش در آید.

بر اثر رطوبت محیط و حرارت داخل دستگاه،‌کنتاکت های ترموستات فرسوده شده و در برابر حرارت ناشی از جرقه های قطع و وصل، پایداری خود را از دست داده در نتیجه دچار جوش خوردگی می شوند.

می توان کنتاکت ها را از یکدیگر جدا نمود و پس از سمباده کاری آنها، از رفع عیب مطمئن بود اما تجربه نشان داده کنتاکت های جوش خورده، پس از تعمیر مدت زیادی دوام نخواهند داشت و پس از گذشت چند روز ، مجدداً به یکدیگر متصل می شوند از این رو بهتر است ترموستات را یکسره کنید زیرا ترموستات قابل تعویض نیست مگر آنکه المنت با نوع مشابه خود که مجهز به ترموستات است، تعویض شود.

عیب 3 :‌موتور سشوار در حال کار است اما باد گرم خارج نمی شود.

علت: پروانه هرز گرد شده رفع عیب: پروانه های فن از پلاستیک های معمولی ساخته می شوند تا از وزن بسیار کمی برخوردار باشند وبه همین دلیل ، دوام چندانی نداشته و پس از مدتی به اشکال مختلف تغییر حالت می دهند.

در صورت هرزگرد شدن پروانه فن، هرگز از چسب جهت اتصال مجدد آن به محور موتور استفاده نکنید زیرا تعمیر آن را مشکل خواهید نمود.

بهتر است فن دیگری را جایگزین آن نمایید که متناسب با قطر محور موتور باشد.

عیب 4 : با بستن کلید مخصوص حرارت اضافی، گرمای سشوار تغییر نمی کند.

علت 1 : المنت حرارت اضافی قطع شده.

رفع عیب: دستگاه را از برق جدا کنید و پس از باز نمودن بدنه سشوار، توسط آومتر، اهم المنت موازی را بسنجید.

اگر عقربه منحرف نشد، المنت قطع شده است.

توصیه می شود از گره زدن نقاط پاره شده به یکدیگر پرهیز کنید.

زیرا اتصالات المنت به این شکل از دوام چندانی برخوردار نخواهد بود بهتر است المنت را با نوع مشابه خود تعویض کنید.

علت 2 : به المنت موازی برق نمی رسد.

رفع عیب: اگر در اندازه گیری اهم المنت موازی، متوجه صحت آن شدید، بدون شک به المنت برق نمی رسد که این مشکل یا از جدا شدن سیم متصل به المنت موازی است و یا خرابی کلید مربوطه.

ابتدا به صحت اتصالات المنت بپردازید و در صورت مثبت بودن این بررسی، کلید را توسط آومتر تست نمایید.

اگر با بسته شدن کلید عقربه به طرف صفر و در حالت باز بودن کلید بر روی بی نهایت ایستاد کلید سالم است.

در غیر اینصورت مشکل از کلید است.

در تست کلید و یا هر قطعه دیگر، بهتر است حداقل یکی از سیم های آن را جدا نمایید.

عیب 5 : با بستن کلید، المنت داغ می شود اما در سشوار باد تولید نمی شود.

این عیب تنها می تواند در سشوارهای موازی (شکل 19-2) و یا سشوارهایی که دارای مدار سری – موازی (شکل 18-2) هستند به وجود آید که در ادامه به بررسی هر کدام خواهیم پرداخت.

لازم است توضیح داده شود که در مدار سری قطع المنت و یا خرابی هر کدام از قطعات دیگر مدار، کل دستگاه را خاموش نموده و به همین جهت عیب مورد نظر در سشوارهای سری (شکل 15-2) هرگز به وجود نمی آید.

علت 1 :‌قسمت سری سشوار آسیب دیده است.

رفع عیب: این علت به یکی از سشوارهای سری – موازی مانند شکل 18-2 اشاره دارد.

در واقع المنتی که داغ می شود، المنت موازی است و مستقل از قسمت سری مدار عمل می کند.

اما از آنجا که موتور در قسمت سری قرار دارد، تمامی اجزاء از سری حتی خود موتور می بایست کنترل شود تا قطعه یا قطعات معیوب شناسایی شده و نسبت به رفع عیب اقدام شود.

علت 2 : مدار از نوع موازی است (شکل 19-2) و موتور معیوب شده رفع عیب: همانطور که در شکل دیده می شود، از آنجا که مدار، به طور کامل موازی است در صورت آسیب دیدن موتور، المنت داغ می شود و به دستگاه آسیب می رساند جهت عیب یابی و رفع عیب موتور به مبحث 1-12-1 و مراجعه نمایید.

عیب 6 : صدای خشنی از سشوار (به هنگام کار) شنیده میشود.

علت 1 : یکی از سیمهای مدار با پروانه فن درگیر شده رفع عیب : بدنه دستگاه را باز کنید و سیمی را که از جای خود خارج شده به محل واقعی خود بازگردانید تا مشکل رفع شود.

علت 2 :‌فن به بدنه درگیر شده رفع عیب: معمولاً حرکت جزئی موتور از محل استقرارش می تواند عیب مذکور را ایجاد نماید.

بدنه سشوار را باز کنید و اتصالات موتور را بررسی نموده و پیچها را به اندازه کافی سفت کنید تا مشکل دستگاه رفع شود.

علت 3 : زغالهای موتور بیش از حد کوتاه شده اند رفع عیب:‌در صورت کوتاه شدن زغالها، جرقه زنی موتور افزایش یافته و حرکت رفت و برگشت زغالها و برخوردشان با کلکتور صدای شدیدی را ایجاد می کند.

باید زغالها تعویض شوند و قبل از جاگذاری زغال جدید، سطح آنها را هلالی کنید تا در اثر سایش روی کلکتور ، موجب کثیفی آن نشوند.

علت 4 : یاتاقانهای موتور خراب شده اند.

رفع عیب: در صورت خراب شدن یاتاقانها، هسته فلزی آرمیچر با کفشکهای قطب درگیر شده و در نتیجه این درگیری صدای خشنی ایجاد می شود.

بنابراین تعویض بوشها (یاتاقانهای ماسوره ای) الزامیست.

عیب 7 : کلید در حالت روشن قرار گرفته، اما سشوار پس از چند لحظه روشن بودن خاموش می شود و به طور خودکار روشن شده مجدداً خاموش می شود و ...

علت: ترموستات خراب است.

رفع عیب: این عیب تنها در سشوارهایی رخ می دهد که مجهز به ترموستات هستند و تحریک ترموستات است که منجر به بازشدن آن و در نتیجه خاموشی دستگاه خواهد شد.

یا عیب از ترموستات است (صفحه حساس ترموستات با کوچکترین گرمایی تحریک می شود) و یا عیب از موتور که باد ضعیفی تولید می کند و با بالارفتن حرارت محیط داخل سشوار، ترموستات مدار را قطع می کند.

توصیه می شود که ابتدا ترموستات را از مدار خارج کنید و عملکرد دستگاه را بدون آن بررسی کنید.

برای خارج کردن ترموستات از مدار می توانید توسط سیمی، ابتدا و انتهای آن را به یکدیگر متصل نمایید.

بعد از خروج ترموستات سشوار را روشن کنید.

اگر المنت ها پس از مدت کوتاهی بیش از حد داغ شوند،‌موتور نیم سوز است و باید تعویض شود زیرا نمی تواند به اندازه کافی باد تولید کند.

اما اگر وضعیت کار دستگاه عادی است، مشکل از ترموستات است که باید تعویض گردد یا به عبارتی باید المنتی را مجهز به ترموستات بیابید که با مختصات المنت فعلی متناسب باشد زیرا ترموستات بر روی قسمتی از المنت تعبیه می شود و قابل تعویض نیست.

عیب 8 : از سشوار باد سرد خارج می شود.

علت : مشکل از المنت است رفع عیب:‌این عیب تنها در سشوارهایی با مدار موازی دیده می شود (شکل 19-2) چون در مدارهای سری و یا سری – موازی، قسمتی از المنت با موتور سری است بنابراین همواره تولید باد با گرمای آن قسمت از المنت سری همراه است و در نتیجه نمی تواند سرد باشد.

در مدار موازی یا المنت پاره است که در اندازه گیری اهم (آومتر 1 *R ) مشخص می شود و یا یکی از اتصالات المنت از آن جدا شده اند که باید مجدداً در وضعیت خود نصب شود.

عیب 9 : به محض روشن شدن سشوار المنت ها بیش از حد داغ می شوند.

علت: موتور معیوب است.

رفع عیب: عیب همان طور که در بحث های قبلی اشاره شد همواره مقدار باد تولید شده توسط موتور با گرمای المنت ها متناسب است و در صورت برهم خوردن این تعادل، عملکرد دستگاه رضایت بخش نخواهد بود.

عیب 9 در موردی دیده می شود که به واسطه نیم سوز شدن موتور باد تولید شده کاهش یابد.

در این وضعیت المنت ها همه گرمای خود را به خارج از سشوار نمی فرستند و بیش از حد داغ می شوند.

موتور را با نوع مشابه خود تعویض نمایید.

در سشوارهایی که مجهز به موتور یونیورسال هستند می توان به رفع عیب کامل موتور پرداخت (مبحث 1-12-1).

عیب 10: با بستن کلید تغییر ولتاژ ،‌در عملکرد سشوار تغییری حاصل نمی شود.

علت 1 : کلید خراب است.

رفع عیب: یکی از سیم های کلید را از آن جدا کنید و پس از تست کلید، در صورت خرابی، آن را تعویض نمایید.

علت 2 : دیود اتصال کوتاه نموده است.

رفع عیب: دیود را توسط آومتر (1*R) تست کنید.

در صورت سالم بودن دیود با اتصال آومتر به پایه های آن، عقربه منحرف شده و صفر را نشان می دهد.

با تعویض رابطهای آومتر،‌ عقربه باید بر روی بی نهایت بایستد.

در غیر اینصورت دیود را با مشابه خود تعویض کنید.

علت 3 : المنت مختص تغییر ولتاژ قطع شده است.

رفع عیب:‌همانطور که در شکل 14-2 دیده می شود با خروج المنت R2 و یا قرارگرفتن این المنت در مدار عملکرد موتور تغییر می کند.

در این سشوار با پاره شدن المنت R2 موتور فقط با یک سرعت کار می کند برای رفع عیب المنت را تعویض کنید.

فصل سوم : همزن برقی ساختمان همزن برقی طراحی سیستم کنترل دور موتور در همزن، یکی از پیچکهای قطب کاملاً معمولی است.

یعنی یک سیم ورودی و یک سیم خروجی دارد که مستقیماً از نول تغذیه شده و خروجی به زغال می رود.

اما قطب با پیچک دوم دارای چند سر سیم است که از دورهای مختلف پیچک گرفته شده اند.

فاز پس از ورود به صفحه کلید به پایه مشترک کلید گردان داده شده و با حرکت کلید و قرارگرفتن تیغه آن روی هر کدام از حالت ها یا به عبارتی پایه های مربوط به سیم بندی قطب، اهم مدار تغییر خواهد نمود.

همانطور که در شکل دیده می شودبا قرارگرفتن تیغه کلید بر روی پایه 1 ، فاز از دیود عبور کرده و از آنجا که برق، یکسوسازی نیم موج می شود طبعاً کاهش ولتاژ خواهد یافت.

با حرکت کلید بر روی قسمت اعظم ولتاژ آنها در آنها افت خواهد نمود.

بدیهی است در حالت 2 دیود از مدار خارج شده است و چون ولتاژ کاهش یافته در اثر یکسوسازی نیم موج در این حالت(2) به مدار اضافه شده، آرمیچر قدری شتاب می گیرد.در حالت 3 ، مقاومت یا پیچک R4 از مدار خارج می شود و چون ولتاژ افت شده در آن به مدار اضافه می شود شتاب آرمیچر بیشتر و این وضع در حالت های 4 و 5 کلید نیز ادامه دارد.

طبیعی است که آرمیچر بیشترین شتاب را در وضعیت 5 از خود نشان می دهد.

زیرا در این وضعیت فقط پیچک R1 در مدار است و سایر قسمتهای همین قطب از مدار خارج شده است.

در شکل 8-8 شماتیک سیم بندی همزن برقی رومیی نشان داده شده است.

1- کلید 2- سیم به رنگ قرمز 3- سیم به رنگ آبی 4- سیم به رنگ نارنجی 5- سیم به رنگ سفید 6- سیم به رنگ قهوه ای 7- هسته و پیچکهای قطب 8- سیم به رنگ سفید 9- فیش اتصال برق 10- بوش (یاتاقان ماسوره ای) 11- سیم رابط دستگاه 12- آرمیچر چرخ دنده 2- آرمیچر 3- هسته و پیچکهای قطب 4- کلید 5- سیم به رنگ آبی 6- سیم به رنگ خاکستری 7- سیم رابط دستگاه در شکل مدار الکتریکی همزن برقی دستی دیده می شود.

همانطور که در شکل مشخص شده با حرکت تیغه کلید و قرارگرفتن آن بر روی حالت 1 ، پیچکهای R1 ، R2 و R3 با یکدیگر به صورت سری درآمده و قست اعظم ولتاژ در آنها افت خواهد نمود.

از این رو ولتاژی که به موتور می رسد و صرف تولید میدان مغناطیسی می شود، بسیار ناچیز است و در این حالت، آرمیچر کمترین سرعت چرخشی را داراست.

با تغییر مکان کلید و قرارگرفتن آن ازوضعیت 1 به وضعیت 2 ، پیچک R3 از مدار خارج شده و ولتاژ بیشتری به موتور می رسد که نتیجه آن، آرمیچر شتاب خواهد گرفت و با قرارگرفتن کلید بر روی پایه یا وضعیت 3 ، تنها پیچک R1 در مدار می ماند و R2 و R3 کاملا از مدار حذف خواهند شد.

بدیهی است در این حالت آرمیچر بیشترین شتاب را دارد.

5-8- عیب یابی در همزن برقی عیب 1 : همزن روشن نمی شود علت 1 : پریز برق ندارد رفع عیب: توسط ولتمتر و یا قسمت ولتاژ آومتر از وجود برق در پریز اطمینان حاصل کنید و در صورت عدم وجود برق، علت بررسی و رفع شود.

علت 2 : دو شاخه و یا سیم رابط خرابند رفع عیب: دو شاخه و سیم رابط را می توان توسط آومتر (1*R ) تست نمود.

در واقع هر یک از شاخکهای دو شاخه می بایست به یکی از سیم های ورودی دستگاه ارتباط داشته باشد.

از آنجا که اکثراً به هنگام پایان کار دستگاه، با کشیدن سیم، دو شاخه را از برق خارج می کنند (شکل 11-8) خرابی سیم رابط و دو شاخه از همان قسمت است و چون دو شاخه از نوع پرسی انتخاب شده باید آن را تعویض نمود.

علت 3 : کلید خراب است.

رفع عیب: توسط آومتر (1*R ) عملکرد کلید را بررسی کنید.

اگر پایه مشترک به هیچیک از خروجی ارتباط ندارد، ممکن است تیغه اصلی کلید شکسته شده باشد و یا کنتاکتها شدیداً اکسید شده اند که با تمیز کردن سطح کنتاکتها مشکل برطرف می شود.

در هنگام این تست و به طور کلی در زمان تعمیر وسایل باید دستگاه از برق جدا شده باشد.

علت 4 : فاز یا نول اصلی دستگاه قطع است.

رفع عیب: معمولا در اثر سقوط دستگاه، فیش های اصلی ارتباط فاز یا نول باموتور (مورد شماره 9 در شکل 8-8) از محل خود خارج می شود.

بنابراین به آرامی بدنه را باز کنید و در صورت مشاهده این عیب، سیم جدا شده را به محل اصلی خود بازگردانید.

علت 5: موتور کاملا سوخته است.

رفع عیب: معمولاً موتورهای یونیورسال با پیدایش عیوبی مانند قطع شدن سیم های متصله به تیغه های کلکتور آرمیچر – اتصال حلقه و یا کلاف در پیچکهای آرمیچر – اتصال زمین در آرمیچر و یا پیچکهای قطب وارد مرحله نیم سوزی موتور می شوند.

در این وضعیت، قدرت و سرعت چرخش همزن ها شدیداً افت می کند و سپس موتور موتور به واسطه ادامه کار شدیداً آسیب می بیند به طوری که دیگر با اتصال برق کار نمی کند.

ظاهر چنین موتوری به وضوح بیانگر عمق آسیب دیدگی آنست.

با باز کردن بدنه دستگاه به بررسی ظاهر موتور بپردازید.

در صورت سیاه شدن سیم بندی، موتور باید تجدید سیم پیچی شود که جهت فراگیری و انجام این عمل می توانید به مطالب کتاب آموزش آرمیچرپیچی به زبان ساده رجوع نمایید.

علت 6: موتور سالم است اما ارتباط اجزاء آن با یکدیگر قطع شده است.

رفع عیب: از آنجا که مدار موتورهای یونیورسال به صورت سری است، قطع ارتباط هر یک از اجزاء مدار الکتریکی (که شامل پیچکها، زغالها و کلکتور می شود) با یکدیگر، از ادامه کار موتور جلوگیری می کند.

از این رو لازم است توسط آومتر 1×R اتصال هر یک از اجزاء مذکور را با یکدیگر بررسی نمایید و در صورت مشاهده هرگونه مشکل مانند جدا شدن سیم یک پیچک از زغال مربوط به آن، سریع به رفع عیب بپردازید تا دستگاه به عملکرد عادی خود بازگردد.

عیب 2 : پره های همزن به آرامی می چرخند و از قدرت لازم برخوردار نیستند.

این عیب می تواند ناشی از معایب الکتریکی و یا مکانیکی باشد که در ادامه به بررسی هر یک خواهیم پرداخت.

علت 1 : موتور نیم سوز است.

رفع عیب: نیم سوز بودن موتور می تواند مربوط به آرمیچر، قطب ها و یا هر دوی آنها باشد.

از این رو لازم است هر کدام جداگانه و به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرند.

اصطلاح نیم سوز بودن در آرمیچر به اتصال حلقه در کلاف ها – اتصال یک یا چند حلقه از کلافی با حلقه ای از کلاف مجاوز (اتصال کلاف) – جدا شدن ابتدا و یا انتهای چند کلاف از تیغه های کلکتور – پاره شدن یک یا چند کلاف و در نهایت به وجود اتصال بدنه گفته می شود.

در قطب ها یا به عبارتی استاتور، نیم سوز بودن، به اتصال حلقه شدید و یا اتصال زمین کلافها اشاره دارد.

در مبحث 1-12-1- و که در واقع عیب یابی در موتورهای یونیورسال می باشد‌ همه روشهای متداول جهت شناسایی عیب در آرمیچر و قطبها بررسی شده است.

در صورت نیم سوز بودن موتور، جرقه های شدید به رنگ نارنجی و زرد در ناحیه زغالها دیده می شود.

این گونه موتورها علاوه بر آنکه قدرت و گشتاور چندانی ندارند، سریع داغ شده و از خود بوی سوخت شدیدی را ایجاد می کنند که همه این علائم مصرف کننده را وادار می سازد از ادامه کار دستگاه تا بررسی و رفع عیب پرهیز نماید.

پس از مشخص شدن عیب، لازم است آرمیچر و یا کلافهای قطب تجدید سیم پیچی شوند.

علت 2 : کلکتور بسیار کثیف است.

رفع عیب: تمیز بودن سطح تیغه های کلکتور در راندمان و عملکرد موتورهای کلکتوردار بسیار با اهمیت است.

در غیر این صورت ارتباط الکتریکی زغالها با سطح کلکتور دچار مشکل شده و علاوه بر آنکه جرقه زنی شدت می یابد، توان موتور نیز شدیداً کاهش خواهد یافت.

کاربرد سمباده به منظور تمیز کردن سطح کلکتور به هیچ وجه اصولی نیست زیرا امکان نفوذ ذرات مسی ساییده شده از سطح تیغه ها به درون شیارهای کلکتور بسیار زیاد است که منجر به تشدید جرقه زنی و سوختن آرمیچر می شود.

بهترین روش جهت تمیز کردن سطح تیغه ها، استفاده از پارچه زبر آغشته به حلال قوی است که باید از نفوذ حلال به سیم پیچها جلوگیری شود.

کافی است در هنگام شستشوی کلکتور با حلال، آرمیچر در سطح پایین تری نسبت به سیم بندی قرار گیرد.

علت 3 : زغالها بیش از حد کوتاه شده اند.

رفع عیب: در صورت کوتاه شدن زغالها، علاوه بر آنکه صدای کار دستگاه و همچنین جرقه زنی زیر زغالها افزایش می یابد، قدرت و توان موتور جهت انجام وظیفه مکانیکی که از آن انتظار می رود، شدیداً کاهش خواهد یافت.

زغال را با زغالی به ابعاد مشابه خودش تعویض نمایید.

در هنگام جاگذاری زغال جدید، سطح تماس آن را با کلکتور کاملا به شکل هلالی درآورید تا در اثر سایش بر روی کلکتور سریع موجب کثیف شدن سطح آن نشود.

علت 4 : مارپیچ انتهای محور آرمیچر، ساییده شده است.

رفع عیب: در شکل 8-8 قسمت مارپیچ انتهای محور به طول کامل مشخص شده است.

در صورت سایش و یا خوردگی این قسمت از آرمیچر، انتقال چرخش و در واقع گشتاور از آرمیچر به چرخ دنده ها با مشکل مواجه می شود که نتیجه آن بروز عیب 2 خواهد بود.

اصلاح این قسمت از آرمیچر به کمک ماشینتراش و ایجاد تناسب بین گامهای آن و چرخ دنده های دستگاه نیاز به تخصص و مهارت زیاد تراشکار دارد.

از این رو غالباً در موارد مشابه آرمیچر را تعویض می کنند.

علت 5 :‌چرخ دنده ها ساییده شده اند رفع عیب: همانطور که در رفع عیب علت 4 ذکر شد، صحت و عملکرد صحیح چرخ دنده ها و مارپیچ آرمیچر در ایجاد گشتاور، لازم و فوق العاده حیاتی است.