مقدمه :
اعتصابات کارگری به عنوان پدیده ای اقتصادی و اجتماعی حاصل تحول صنعتی و ایجاد کارخانجات جدید در یک جامعه می باشد.و بوسیله مطالعه آن می توان به درک کل تغییرات ایجاد شده در روابط اجتماعی و انسانی در مراکز صنعتی پی برد . اعتصاب محصول تعارض بین عناصر و کنش گران موجود در کارخانه می باشد و برای برسی آن لازم است ضمن توجه به نیات ، افکار و ذهنیات کارگران ، کارفرمایان دیگر به شرایط اقتصادی و اجتماعی موثر بر کل صنعت توجه نمود. مطالعه عینی و تجربی اعتصاب همچنین امکان بررسی رابطه پدیده ها و مسائل اجتماعی با مسائل اقتصادی بصورت وضوح ممکن می سازد . صنعتی شدن جوامع و ایجاد پیچیدگی در سازمانهای اقتصادی و اجتماعی از اثرات عام توسعه می باشد صنعتی شدن ضمن طرح کنش و واکنشهای جدید اجتماعی حوادث ، وقایع و بر هم کنشی های جدیدی را در کارخانجات پدید می آورد و اعتصاب به عنوان یکی از این پدیده ها از جهات مختلف جامعه شناختی اقتصادی ، حقوقی ، مدیریتی – سیاسی اجتماعی قابل بررسی جدی می باشد .
این تحقیق از نوع عملی ( در مقابل نظری ) می باشد و دارای جنبه های کاربردی می باشد
سوالات اصلی تحقیق : عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر در وقوع اعتصابات (strikes) کارگری محیطهای صنعتی کدامند؟ عوامل اجتماعی و ساختاری موثر بر نرخ و شدت اعتصاب در طی 5 سال گذشته ( سال –تا کدمند)
طرح مسئله : صنعتی شدن جوامع و پیچسدگی سازمانهای اقتصادی و اجتماعی یکی از فرایندهای عام در تمامی جوامع بشمار می رود. صنعتی شدن به عنوان یکی از عناصر اصلی در تکامل اجتماعی هم اکنون بشکل جدی طرح شده و به جرات می توان گفت که یکی از عناصر همیشگی و غیر قابل تفکیک کثیری از تئوریهای توسعه همانا مفهوم بسط تولید و صنعتی شدن است . در پی وقوع این جریان قوی مباحثی پیرامون روابط اجتماعی نوین انسانها در شرایط صنعتی مطرح شد که خود موضوع رشته های تخصصی همچون جامعه شناسی صنعتی و با جامعه شناسی کارو شغل گردید . طرح مسائل اجتماعی در خصوص صنعت دارای چند بعد اساسی جمله روابط صنعتی روابط با صنعت و نیز روابط صنعتی است . صنعتی شدن ضمن طرح کنش و واکنشهای اجتماعی جدید مشکلات و مسائل فزاینده ای را ایجاد کرد تا حدی که بسیاری این مساله را خصلت ذاتی و نهادی شرایط جدید صنعتی داشته اند. روابط اجتماعی جدید در یک جامعه صنعتی یا در حال
تعریف مفهومی : اعتصاب یکی از معمول ترین روشهای بیان تعارض است . تعارض با کارفرما با مدیریت کارخانه ، ممکن است از طریق مذاکره صلح آمیز و حل شکایت پایان یابد. ویا بصورت تحریم کار ، کم کاری ، خرابکاری ، غیبت و یا ترک خدمت متجلی شود . اعتصاب تنها یکی از حالات خاص تعارض است که ممکن است در کارخانه اتفاق بیفتد. این پدیده بقول وایمهد(Whitehead)نوعی تزلزل در احترام به قراردادها و هنجارهای حاکم بوده و شاخه واضحی از وجود اشکال در سیستم روابط صنعتی است . وقوع اعتصاب اکثر هنگامی رخ می دهد که کارگران از هنجارها – قالب ها و الگوهای حل مخاصمه ناامید شوند وتنها راه رسیدن به هدف خود را تعطیل کردن کار و دست از کار کشیدن بجویند.
اعتصاب اساسا نوعی تعارض (conflict) است . تعارض را می توان هر رفتاری که از جانب اعضای سازمان منظور مخالفت با سایر اعضا سر بزند دانست . نتیجه تخاصم یا تعارض بین کارگران و کارفرما ( یا مدیریت ) وقوع بحران یا عدم تعادل در سیستم است درباره تعریف بحران هم گفته شد که بحران (crisis) بطور کلی عبارتست از عدم تناسب و هم راستایی اجزا اصلی هر سیستم . در یک نظام صنعتی یا سیستم مانند کارخانه طیف وسیعی از تعرضات و انواع مختلفی از بحرانها را می توان مشاهده کرد . اهم انواع این بحرانها در روابط صنعتی عبارتند از : بیکاری – کم کاری – تجمع – تحسن – تعطیل کارگاه ( از سوی کارفرما ) و اعتصاب از نظر مفهومی موضوع این رساله نوع خاصی از این روابط انسانی موجود در محیطهای صنعتی می باشد بعبارت دیگر در روابط صنعتی با انواع ناآرامیهای صنعتی روبرو هستیم که خود بحث اعتصاب نیز در چارچوب آنها قابل بحث است .
انواع نا آرامیهای صنعتیindustrial unrest)
کم کاری slow-down تظاهرات demonstration خرابکاری sabotage اعتصاب strike بسته شدن کارخانه loke out
ویژگیهای اساسی اعتصاب :
خصلت دسته جمعی دارد یعنی کثیری از کارکنان در آن مشارکت دارند . یمزان در این افراد مشخص اند کارگرانی نیست که حرکت دسته جمعی آنان مورد توجه است حال هر فرد تعداد کارگران زیادتر باشد شدن اعتصاب نیز در کارخانه بیشتر است . اعتصاب بایستی منجر به موفت کارگاه شود این تعطیلی گاهش متفاوت و یا متصل در اینجا نیز نقش زمان مهم نیست بلکه تغییر روش کارگاه د رهنگام کار معیار است بایستی از حداقل حفاظتی تعارش خود راباشد یعنی دارای سطوحی به تضاد از درگیری – تضاد – رو دروئی باشد به عبارتی دگه هایی هر چند صنعت از اعمالی خشونت و رود برای تحمیل اداره بر طرف مقابل در آن سؤالات مشاهده کرد . زیرا اعتصاب معمولاً آخرین راه کارگرا برای حل مشکلات . اعتصا بین بایستی دارای اهداف مشخص و معین باشند و بدنبال هدف خاصی دست به اعتصاب بزنند .
اقدام به تعطیل کارگاه بایستی جنبه عمویمی داشته باشد و کارگران به عمده تصمیم خو ( حتی با تحرک عوامل بیرونی ) و بشکل اداری کار را تعطیل کنند . ( در مقابل تعطیل کارگاه که هنگام حوادث حتی و با طبیعی و یا توسط سکارفرما رخ می دهد . )
تغییر کارگاه در زمان کارگران صورت گیرد یا اینکه حداقل در طول مدت خود به ساعات کاری نیز اطم وارد سازد .
تحدید مسئله ‚ از نظر موضوعی : موضوع این مطالعه فقط اعتصاب سکارگری است بنابراین اعتصابات کارمندان ادامه مورد مطالعه و توجه نیستند منظور ما بطور خاص اعتصاب کارگری مورد است . این اعتصابات در شرایط دی رخ می دهد علیرضا اهمیت انبار مختلف مطروحه در حصوی بحث اعتصاب با صرفاً به پاره ای از متغیرها ومفاهیمساختاری ( که در چارچوب نظری خود مشخص ساخته ایم ) توجه میکنیم .
از نظرزما نی : منظور بررسی اعتصابات کارگری طی 5 سال اخیر می باشد . از نظر مکانی بررسی اعتصابات کارگری طی در کارخانجات محدود و در مقطع رخ داده اند .
ضرورت و اهمیت تحقیق : توسعه صنعتی کشور و گسترش کارخانجات تولیدی وو صنعتی که خود موجب گسترش و فزایندگی طبقه کارگر درجامعه می شود ایجاب می کند تا به مسایل خاص ناشی از این فرایند توجه شود . زیرا کارگران صنعتی بعنو یکی از اقشار یاطبقات اجتماعی نقش فعالی در جامعه ما بعهده دارند و در کنار نکات مثبت قابلیت تنش زائی و بحرانی زائی فراوانی دارند .
از نظر زمانی فهم میزان تاثیر متغیر مستقل در ساختار صنعتی کشور و روابط ناشی از آن بسیار مهم است . زیرا این رساله در حقیقت بطور حتمی به بررسی یکی از سیاستهای مهم طی سالهای اخیر توسط دولت نیز می پردازد . با توجه به شدت اثرات اقتصادی اعتصاب ضروری است نا آن رابعنوان یک پدیده اقتصادی اجتماعی بنحوی ضمایم تا موجب کاهش نتایج منفی آن شویم . اهم اثرات منفی اقتصادی اعتصاب بشرح ذیل است .
کاهش تولید
افزایش هزینه های تولید
خسارت مالی مادی به کارخانه
افزایش فشار به مصرف کننده
کاهش در آمدها
کندی روند توسعه