دانلود ‫پروژه کلاهبرداری و بررسی شیوه و شگرد ها و راه های مقابله با آن

پروژه پایان دوره کارشناسی روش تحقیق: با توجه به اینکه موضوع تحقیق کلاهبرداری و بررسی شیوه و شگرد ها و راه های مقابله با آن است در مورد شناخت جرم کلاهبرداری و این که چگونه یک جرم به نام کلاهبرداری محقق می‌شود از روش کتابخانه ای استفاده شده است ولی در مورد بررسی شگردها و شیوه ها چون تاکنون هیچ منبع آموزشی به صورت کامل وجود ندارد بیشتر از روش تحقیقاً میدانی از افسران اداره مبارزه با کلاهبرداری و همچنین از گفته های استادان در دانشگاه علوم انتظامی استفاده شده است و در این جا به صورت مکتوب درآمده است.

چکیده تحقیق: جرم کلاهبرداری از جرائم مرکب است.

در کل کلاهبرداری را این گونه می توان توصیف کرد که عبارتست از بردن مال دیگری با رضایت طرف مقابل همراه با متوسل شدن به وسایل متقلبانه .

هر جرمی می‌توان توسط یک نفر به انجام برسد و هم می تواند توسط چند نفر به انجام برسد.

کلاهبرداری نیز می توان توسط دو نفر یا بیشتر به انجام برسد که حکم مشارکت در کلاهبرداری و همچنین حکم معاونت در کلاهبرداری را دارد که در فصل های آینده به صورت مختصر توضیح داده شده است.

کلاهبرداران برای انجام این جرم دارای یکسری ویژگی‌های خاص هستند که آنها را از بقیه متمایز می گرداند.

آنها دارای ظاهری موجه و فریبنده هستند و خود را افرادی قانون دان و حقوق دادن معرفی می کنند و دارای هوش و ذکاوت بالائی هستند.

این افراد برای انجام کلاهبرداری از شیوه و شگردهای مختلفی استفاده می‌کنند.

آنها برای انجام جرم کلاهبرداری از آگهی در مطبوعات استفاده کرده و مردم را به سوی خود فرا می خوانند.

همچنین از اعتقادهای و باورهای مردمی نیز سوء استفاده کرده و در انجام دعانویسی و مالی و همچنین استفاده از لباس روحانی و مداعی مردم را فریب می دهند و مردم را نیز با هویت و عنوان جعلی و بداندازی و همچنین فروش مال تعلق به غیر را فریب می دهند و سایر شگردها و روشهائی که روز به روز به تعداد آنها افزوده می شود.

پلیس نیز برای جلوگیری از تحقق چنین جرمی اقدامات زیادی را انجام می دهد.

پلیس با استفاده از رسانه های جمعی و روزنامه ها مردم را از این شیوه ها آگاه کرده و از تحقق جرم بعدی با همین شیوه جلوگیری می کند وهمچنین با تقویت پلیس تخصصی خود توانسته که در مدت زمانی محدود اقدام به دستگردی چنین افراد می کند.

کلاهبرداری برای انجام چنین جرمی از ابزارهای مختلفی استفاده می‌کنند که اصلی‌ترین ابزار آن استفاده از چک بانکی می باشد که این چک‌ها می توانند قانونی یا غیرقانونی، دوخته، مفقود می باشند و ابزار دیگری که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد سند مجعول است که مردم را با ارائه اسناد مجعول فریب داده و موفق به انجام چنین جرمی می شود.

برای کاهش چنین جرمی می توان مردم را در راستای این جرم آشنا کرد و به آنها آموزش داده شود که قبل از انجام هر کاری از صحت و سقم آن مطلع شوند و در آینده دچار هیچ مشکلی نشوند.

کلاهبرداری اینترنتی یا رایانه ای افزایش ضریب نفوذ اینترنت در کشور باعث باز شدن فضای جدیدی در برابر کاربران شده است.

عده ای این محیط را امکان مساعدی برای گستردن دام های فریبکارانه خود به حساب آورده اند و با ارسال ایمیل و تبلیغ و تشویق کاربران به شرکت در مسابقه و قرعه کشی در سایت‌های اینترنتی سعی در اخذ وجه از کاربران اینترنت می نمایند.

متأسفانه بعضی از کاربران در نتیجه طمع ورزی، فریب این افراد راجع به رسیدن به ثروت ، برنده شدندر قرعه کشی و...

را خورده و پولهای خود را از طرق مختلف در اختیار آنان قرار می دهند در حالی که پایان ماجرا چیزی جز محقق نشدن وعده های داده شده نیست.

گرچه آمار رسمی تشکیل 11 پرونده در این باره را نشان می دهد ولی اخبار و اطلاعات موجود حاکیست که افراد بیشتری در معرض تهاجم این پدیده قرار گرفته اند ولی از اعلام شکایت رسمی خودداری نموده اند .

وجود مشکلاتی همانند استقرار مجرمین و سایتها در خارج از کشور، استفاده از تلفنهای اجاره ای، تبادل نامه های الکترونیکی از مراکز عمومی و ناشناس، طولانی بودن روند تحقیقات، تعارض قوانین و دلایلی از این قبیل باعث دشواری تحقیق و نافرجامی بخش عمده ای از پیگیریها شده است.

گرچه در تمام موارد اعلامی حداکثر تلاشها جهت شناسایی مجرمین و انعکاس موضوع از طریق پلیس بین الملل (اینترپل) به کشورهای مبدا صورت گرفته است.

امروزه کلاهبرداری اینترنتی از کلاهبرداری های سنتی پیشی گرفته و چنان روز به روز بر پیچیدگی های این نوع جرائم افزوده می شود که به نظر می رسد حتی اگر چه قانون گذار در هر کشور و منطقه ای با توجه به تحولات لازمه دست به تدوین و تصویب جدیدترین قوانین بزند، باز هم جوابگو نخواهد بود ، و قوانین در این زمینه ها جامعیت لازم و کافی را نخواهند داشت، و همواره مجرمین راه کارها و راه حل‌های فرار از قوانین را سریع پیدا خواهند نمود.این جرم (کلاهبراری رایانه ای) ، چندان تفاوتی با جرم سنتی کلاهبرداری ندارد، و تنها وسال و ابزار و تا حدی شیوه ی آن متفاوت تر شده است.

اما آیا اینکه می توان با قوانین سنتی جوابگوی برخورد با مجرمانی که بصورت شبه وناشناخته اقدام به کلاهبرداری می کنند خواهیم بود یا نه؟

پاسخی است که نیازمند بررسی بیشتری است.

با گسترش روزافزون اطلاعات و فناوری داده های اطلاعتی و خلاء قوانین موجود، کلاهبرداران اینترنتی عرصه را برای خود بازتردیده و با سوء استفاده از این وضعیت، بیشتر مرتکب کلاهبرداری و جرائم اینترنتی می شوند.

اما اینکه آیا قوانین راجع به کلاهبرداری سنتی توان پوشش دادن کلاهبرداری اینترنتی را دارد یا خیر، بحثی است که نیاز به ارائه دلائل موجه و لازم در این زمینه دارد، با قیاس این دو می توان به این سوال جواب داد.

کلاهبرداری اینترنتی یکی از زیرشاخه های جرائم موسوم به «جرائم یقه سفیدها» است که باتوسعه اینترنت و ارتباطات گسترش یافته است.

در یک تعریف ساده از جرائم یقه سفیدها می توان گفت کسانی که به واسطه موقعیت اجتماعی ، اقتصادی و یا سیاسی خود به حقوق اعضاء جامعه تجاوز می کنند در شمار این جرائم قرار می گیرند .

منظور از کلاهبرداران اینترنتی هر گونه کلاهبرداری است که بوسیله برنامه کامپیوتری و رایانه ای یا ارتباطات شبکه اینترنتی صورت می گیرد مثلاً از طریق سایت ها (web) پست الکترونیک (e-mail) یا اتاق های گفتگو (chat rooms) در واقع کلاهبرداری اینترنتی به هر نوع طرح متقلبانه ای گفته می شود که یک یا چند بخش از اینترنت را به کار می‌گیرد و تا درخواست های متقلبانه ای گفته می شود که یک یا چند بخش از اینترنت را به کار می گیرد و تا درخواست های متقلبانه ای را به منظور بردن اموال و احتمالا انجام معاملات جعلی با قربانیان احتمالی مطرح سازد.

بنابراین مشخص می شود که کلاهبردای اینترنتی از زمانی رواج پدا کرد که محیط مجازی مثل محیط اینترنت پا به عرصه وجود گذاشت و تقریباً حدود ده دهه است که از عمر این جرم می گذرد .

اولین قانونی که در رابطه با جرائم اینترنتی به تصویب رسید در سال 1984 در کشور آمریکا بود که بعدها در سال های 1994 و 1996 این قانون اصلاح گردید.

ممکن است این سوال مطرح شود که آیا کلاهبرداری رایانه ای یا کامپیوتری با کلاهبرداری اینترنتی متفاوت است یا خیر؟

در پاسخ به این سؤال باید گفت که قبل از وجود اینترنت ، کامپیوتر وجود داشته و کامپیوتر مفهومی قدیمی تر دارد.

کلاهبرداری رایانه ای یا کامپیوتری ، قدمت بیشتری داشته ولی بعد از اینکه اینترنت بوجود آمد و محیط مجازی (Syberspace) بوجود آمد، کم کم اصطلاح کلاهبرداری کامپیوتری به کلاهبرداری اینترنتی تغییر نام پیدا کرد، بنحوی که بعضی معتقدند کلاهبرداری رایانه ای همان کلاهبرداری اینترنتی می‌باشد، و این دو اصطلاح را به جای هم دیگر به کار می برند.

اما بعضی دیگر معتقدند باید بین این دو اصطلاح تفاوت قائل شد، بطوریکه باید کلاهبرداری رایانه ای یا کامپیوتری را اعم از کلاهبرداری اینترنتی تلقی نماییم.

پس از این حیث کلاهبرداری رایانه ای مفهومی عام نسبت به کلاهبرداری اینترنتی دارد.

علی ایحال با تعریفی که ازجرم رایانه ای داریم به آن دسته از اعمالی مجرمانه ای گفته می شد که ماهیتی سنتی دارند اما از طریق ابزار مدرنی مانند رایانه و اینترنت صورت می گیرد که با ارائه تقسیم بندی های جرائم رایانه ای به این مسئله پی بردیم که کلاهبرداری رایانه ای با اینترنتی نیز جزء این گونه جرائم قرار دارد.

در اینترنت سایتهایی وجود دارد که کار آنها صدور مدارک قلابی برای اشخاصی است.

این سایتها در قبال دریافت مبالغی بسیار جزیی از حدود 40 الی 200 دلار اقدام به این کار مینمایند.

طرز تبلیغ این سایتها بیشتر به وسیله Spam میباشد که یکی از آخرین کلاهبرداری های اینترنتی است.

مدارک جعلی صادر شده از سوی این سایتها با مدارک اصلی که دانشگاهها اصلی اقدام به صدور مینمایند هیچگونه تفاوتی نداشته و در بسیاری موارد از کیفیت بالاتری نسبت به مدارک اصلی برخوردارند.

در کنفرانسیون بین المللی بوداپست (2001) چیزی که تحت عنوان جرم رایانه ای مطرح نشده بلکه در فضای مجازی Spac syber از cyber crime نام برده شده که در فارسی به جرم مجازی تعبیر می شود.

در اسناد و کنفرانسیون های بین المللی پیرامون جرایم رایانه ای رویکردی دوگانه وجود دارد به این معنا که هم ارتکاب جرایم رایانه ای محض مانند هک کردن و هم ارتکاب برخی جرایم سنتی با استفاده از سیستم‌های رایانه ای مانند نقض حقوق مالکیت معنوی، جرم انگاری شده است.

هر نوع کسب و کار، تجارت و فعالیت مشروعی می تواند مورد سوء استفاده قرار بگیرد .

کافی است با فریب، حیله و تزویر همراه شود، دراین صورت به شگردهای کلاهبرداری تبدیل می شود.

به تعداد راه‌‌های قانونی موجود برای کسب درآمد هزاران راه غیرقانونی نظیر فریب، نیرنگ، دسیسه و...

وجود دارد .

عمده ترین دلیل کلاهبرداری طمع ورزی است.

در قانون برای برخی از مطبوعات کلیدی تعاریف کلی وجود دارد ، موضوع کلاهبرداری ، در عمل دامنه بسیار وسیعی از اقدامات افراد را شامل می شود ، در حالی که خیلی از این اقدامات را باید از دایره کلاهبرداری خارج کرد .

بسیاری از پرونده ها نظیر خرید و فروش، معاملات، قراردادهایی که بین افراد منعقد شده و به نتیجه نمی رسد، به شکل کلاهبرداری مطرح می شود ، در حالی که کلاهبرداری نیست.

اما، احراز این مساله برای پلیس در مراحل ابتدایی مقدور نمی باشد، بلکه در حوزه اختیارات قاضی است که با استناد به مدارک و شواهد مشخص کند، که آیا پرونده، کلاهبرداری است یا خیر.

در بررسی پرونده های مطروحه در خیلی از نقاط کشور، مشخص شده است که بسیاری از موضوعات مطرح شده کلاهبرداری نبوده، بلکه صرفاً ادعای کلاهبرداری است .

مواردی نظیر عدم تحویل به موقع خانه از سوی مستأجر ، عدم تحویل به موقع خانه از سوی خریدار و...

بیشتر در قالب قراردادهای حقوقی و مدنی قرار می گیرد، نه در قالب کلاهبرداری.

در نیروی انتظامی ادعای شاکی مبنای تشکیل پرونده بوده و بر این اساس ، پرونده تشکیل و به محاکم ارسال می گردد.

به علت بازخورد پرونده های رسید شده در دادسرا، سرنوشت نهایی دعوی، به مراجع انتظامی منعکس نمی گردد.

کسب اطلاعات پلیسی در پرونده های قضایی می تواند برای عموم مردم جنبه آموزشی و بنوعی جنبه پیشگیری از جرم را بهمراه داشته باشد، بعنوان مثال کلاهبرداری خرید و فروش اقساطی خودرو برای کنترل شهروندان که قصد دارند به صورت قسطی خودرو بخرند حائز اهمیت می باشد، و بالطبع تمایل دارند از جریان پرونده های مرتبط با این موضوع مطلع شوند.

در بحث جرائم کلاهبرداری بزرگترین آسیب و تهدید منافع ملی و دولتها است، این جرم نه تنها در بخش تجارت و اقتصادی بلکه در درون و ساختار پلیس نیز تأثیر گذار بوده و می تواند عملکرد پلیس را به چالش بکشد.

بسیاری از مالباختگان جرائم عمده کلاهبرداری ، از جمله فروش آپارتمانهای پیش فروش مسکونی شهرکها و نیز پیش فروش خودرو یا مؤسسات قرض الحسنه و امثال آن در حد وسیعی و به صورت تجمعی درخواست اعاده خسارات وارده به خود را از پلیس و مقامات قضایی می نمایند.

از طرف دیگر جرائم کلاهبرداری همانونه که قبلا بدان اشاره شد، چند سالی است تنها محدود به کلاهبرداری سنتی نمی باشد، بلکه این جرم در فضای مجازی رایانه ای و از طریق اینترنت و به طروق مختلف از جمله کلاهبرداری های اینترنتی – جعل امضای دیجیتال نقض کپی رایت و بسیاری اشکال دیگر به وقوع می‌پیوندد.

در اداره آگاهی سیستم تجزیه و تحلیل اطلاعات پرونده های جنایی به صورت دستی و ماشینی و با برآورد آماری محدود به آمار نیروی انتظامی است.

در پی جویی جرم کلاهبرداری، بدوا از مالباخته سوالاتی پیرامون آنچه اتفاق افتاده داده است مطرح و سپس دیگر اقدامات بنا به شرائط و دستور مقام قضایی ادامه می یابد.

کارآگاهان فرضیاتی جهت یافتن سرنخ و دلائل وقوع جرم طرح نموده که بعضاً (مکتوب) نمی باشد.

مراحل بعدی تابعی از اوراق اولیه پرونده است.

- اقسام کلاهبرداری های اینترنتی در ایران: عمده ترین کلاهبرداری های اینترنتی در ایران عبارتست از: فروش لوازم و قطعات گوناگون توسط کارت های اعتباری (credit cart) ارائه خدمات و یا سرویس دهی به افراد حقیقی و یا حقوقی در قبال پرداخت وجه.

قبول تبلیغات از طریق شبکه اینترنت.

جعل و سوء استفاده امضای دیجیتال افراد.

تحصیل غیرقانونی شماره حساب افراد مربوط به حسابهای بانکی، کارت اعتباری، هویت شناسایی و غیره.

مادامیکه فرد قربانی به شبکه اینترنت متصل میباشد، می توان هدف سوء استفاده کلاهبرداران قرار گرفته و با ورود به سایتهای ناشناس، متحمل خسارات گردد.

شیوه های کلاهبرداری اینترنتی 1-جعل امضای دیجیتال 2-جعل اسناد برای کلاهبرداری 3-بازاریابی توسط اینترنت راهکارها و راه حل و روشهای مبارزه و با کلاهبرداری قفل وقوع آن شاید اگر بخواهیم راه حلی معقول و منطقی ارائه نماییم، میبایست دید وسیع تری نسبت به موضوع پیدا کرده و تنها روی جهت یا جهاتی از کار متمرکز نشویم .

لذا در بحث مبارزه با جریم کلاهبرداری تقسیم بندی ذیل را می توان انجام داد.

1) پیشگیری روشی کم خرج و کارآمدتر تلقی میشود، در پیشگیری از کلاهبرداری با بالا بردن هزینه ارتکاب جرم – آموزش فردی – همگانی – از طریق جرائد و روزنامه ها رسانه های ارتباط جمعی – تابلوهای هشدار درون خیابانها – میسر است توسط هر یک از آن قادر خواهیم بود قدرت تجزیه و تحلیل وقایع را بالا برده و ضریب امنیت را افزایش دهیم، هر چند انسان ذاتا جایز الخطا است و ذهن نیز فراموشکار ولی با تداوم و ارائه آموزش به عموم نوعی (حصار امنیتی) تشکیل خواهد شد.

2) آموزش: رسانه ها – وسائل ارتباط جمعی – قادر به انتقال آموزش هستند، و توصیه های تصویری نوعی هشدار و احتیاط در داد و ستدها را در پی خواهد داشت.

آموزش باید در تمام موارد حقوقی – پلیسی – اجتماعی – فرهنگی و...صورت گیرد و منحصر به قشر خاصی نگردد.

3) نظارت : دفاتر و شرکتهای خصوصی که فاقد مجوز فعالیت هستند، خود خطر بالقوه محسوب میشوند و از آن بی اطلاع بوده و با اعتماد در این موسسات سرمایه گذاری این امر در وهله اول نوعی تجارت تلقی شده و در وهله دوم منبع درآمد محسوب می‌شود.

آنان ضمانتهای کافی برای عدم اجرای تعهدات خود نداشته و یا بسختی میدهند.

دستگاه نظارت بسیار (ضعیفی) بر این دفاتر پیش بینی های لازم بنابراین لازمست که اقدام جدی در جهت نظارت بر تمام موسسات و دفاتر صورت گیرد تا خطر آسیبهای سنگین کاهش یابد.

4) تقویت پلیس تخصصی: با توجه به گستردگی و افزایش آمار کلاهبرداری جهت پیشگیری از این جرم، پلیس به تجهیزات مدرن و پیشرفته تجهیز گردد و نیروها نیز دوره های تخصصی (موثر) را بگذرانند.

5) شناسایی و کنترل سابقه داران: هر چند در رویارویی با مجرمین هنوز نواقص بسیاری دیده میشود ولی امید است با مهار تبهکاران و زیر نظر داشتن ایشان وقوع این جرم سنگین کاسته گردد.

- روشهای پی جوئی و مبارزه با کلاهبرداری بعد از وقوع آن الف – روشهای پی جویی و مبارزه جرم کلاهبرداری سنتی: انجام بررسیها و تحقیقات اولیه و جمع آوری ادله اثبات جرم کلاهبرداری، مستلزم رعایت و ملاحظات خاص پلیسی است.

این ضوابط عمدتا به دلیل پیچیدگی جرم مزبور و مهارت کلاهبرداران در ارتکاب جرم، می باشد، به همین دلیل ماموران تحقیق، ضمن رعایت نکات امنیتی ، می بایست از روشهای پیشرفته در سیستم پلیسی دنیا، که در امر پی جویی جرائم، خاصه جرائم علیه اموال و مالکیت خصوصی متداول و مرسوم می باشد بهره برده تا در جمع بندی کلی آنرا لحاظ نمایند.

اما بطور کلی روشهایی مبارزه با جرم کلاهبرداری را می توان به دو دسته ضوابط، تقسیم نمود: 1- ضوابط کلی: 1/1- کسب مدرک جرم: یک ا فسر تحقیق، باید میزان مهارتها و تکنیکهای فردی خویش را افزایش داده تا مدارک و دلائل را تشخیص ، جمع آوری، ارزیابی، رسیدگی و محافظت نماید، مدرک بعنوان ابزاری است که بوسیله آن هر گونه موضوع مورد ادعا ، اثبات یا رد می شود.

بجز اظهارات یا توضیحاتی که در دادگاه ارائه می گردند، بقیه موارد مشمول ارائه مدارک یا شواهد است مدارک مورد استناد یک مامور تحقیق باید محکمه پسند باشد.

بنابراین ، شناخت کلی، از عوامل حاکم بر پذیرش یا رد مدرک در تحقیقات، امری اساسی و مهم بوده، تا اطلاعاتی که اساس یک تصمیم گیری مناسب باشند، مهیا گردد.

ضرورت ارائه مدارک محکم و محکمه پسند به دادگاه در امور پلیسی و کارآگاهی ، امری بسیار مهم و حیاتی است اگر مدرک حاصله از تحقیق یا تفحص، غیرقانونی حاصل آمده باشد، هیچگاه مدرکی قابل قبول و محکمه پسند نخواهد بود.

مدرک، باید ارتباط خاص با موضوع داشته باشد، همه مدارک در امر محاکمه، قابل قبول هستند، مگر بعضی ضوابط و ممنوعیت های قانونی که توسط دادگاه اعلام می شود.

ارزش یک سند ، اهمیت نسبی و ارتباط آن مدرک با دیگر دلائل و شواهد موجود در یک موضوع (پرونده) می باشد.

2/1- جمع آوری اطلاعات: جمع آوری اطلاعات از وظائف مستمر همه ماموران تحقیق می باشد، بدین منظور باید اطلاعات را طرح ریزی کرده و برای وارد ساختن اطلاعات در سیستم رایانه، اقدام نمود مامور تحقیق باید با منابع اطلاعاتی (قابل دسترس) در تماس باشد.

اطلاعات ممکن است، آشکار و یا پوشیده باشند.

منابع اطلاعاتی مخفی شامل مخبرین، ماموران مخفی ، عوامل جنایی می باشند.

اطلاعات مربوط به جرائم ، باید صحیح و مربوط به موضوع باشد.

مامور تحقیق می تواند صداقت منابع خود را با بررسی سابقه قبلی آن منبع و نیز از طریق مقایسه یافته های او با اطلاعات حاصله از منابع آشکار یا مخفی دیگر تعیین کند.

اطلاعات جمع آوری شده را برای تعیین میزان اهمیت آن ، و رابطه آن با دیگر اطلاعات در کنار هم قرار دهید.

داده ها و اطلاعات باید مرتب شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

تجزیه تحلیل اطلاعات مربوط به جرم کلاهبرداری همانند جمع آوری آن، می توان در یک مرحله انجام داد.

اطلاعات یکسان و مشابه ممکنست بارها مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.

بعد از جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات ، باید گزارش شوند.

مرحله پایانی روند جمع آوری اطلاعات مربوط به جرائم، ارزیابی مجدد اطلاعات می باشد.

در ارزیابی مجدد مشخص می‌گردد که چه جاهایی، تغییرات لازم است، و اطمینان می دهد که جمع آوری اطلاعات لازم در راستای احتیاجات و اهداف واحدهای تحقیقاتی بوده و اخذ اطلاعات را که اهداف مورد نظر یجاری منعکس می سازد، امکان پذیر می نماید.

3/1- استفاده و مهیا ساختن اطلاعات: علاوه بر ضوررت مفید بودن اطلاعات، باید به آسانی قابل دستیابی باشند.

وقتیکه تحقیق آغاز گردید.

باید پرونده هایی که اطلاعات مربوط به جرائم در آن گنجانیده شده است را به منظور کسب اطلاعات لازم از مجرمین ، قربانیها، شاهدان و نیز شگرد ارتکاب جرم، کاملا بررسی کنید.

زمانیکه روی پرونده کلاهبرداری کار می کنید، باید از ارزش مرور پرونده های قبلی، مطلع باشید، تا الگوها و دیگر جنبه های پرونده را مورد بررسی یا بازبینی قرار دهید.

وقتی که تحقیق بطور کامل انجام گرفت و پیش نویس گزارش تحقیق نوشته شد، مرور نهایی اطلاعات را انجام دهید.

این عمل، کامل بودن و دقت گزارشان را تضمین می کند، و اجازه می دهد اطلاعات بدست آمده در تحقیق شما جدای از هر گونه موارد و مسائل مبهم، مورد بررسی قرار گیرد، و احتمالاً در حل مسائل به شما کمک می کند.

4/1- تجزیه و تحلیل اطلاعات جرائم اقتصادی، شیوه ها و روشها: تجزیه و تحلیل اطلاعات ، عنصر کلیدی در پردازش کلی اطلاعات است، بدون تجزیه و تحلیل اطلاعات، یگان صرفاً با اطلاعات خام می کند.

این بخش عناصر اصلی پردازش اطلاعات را به صورت فعالیتهای جداگانه شرح می دهد.

بهرحال مهم است به خاطر داشته باشید که این عناصر به یکدیگر وابسته هستند و سیستم کاملی را تشکیل می دهند.

5/1- جمع آوری داده ها: جمع آوری داده عبارت از جمع آوری اطلاعات هدایت شده و مورد توجه از همه منابع وجود افراد، سازمانهای پلیسی و قضایی ، سایر ادارات و منابع آزاد.

برخی از نمونه های جمع آوری داده ها عبارتست از : پایگاههای اطلاعاتی کامپیوتر / اسناد (برای مثال، صاحبان دفاتر و موسسات و غیره) خبر چین های قابل اعتماد مراقبت بازجویی از مظنونین آماررسمی روزنامه ها و نشریات افسر تحقیق باید اطمینان حاصل کند که همه امکانات در تحقیقات مورد توجه قرار می گیرند و این که به سرنخهای بالقوه اولویت داده می‌شود.

نقطه شروع متداول، شناسایی همدستان مظنون است، در هر حال هدف همیشه باید شناسایی روابط بین افراد و نقش آنها در فعالیتهای جنایی باشد که به عهده گرفته می شوند تا در شناسایی همدستان به خاطر خود آنها، اطلاعات حاصله از منبع آزاد در تجزیه و تحلیل جنایی نقش فزاینده مهمی را بازی می کند.

6/1- تنظیم اطلاعات: تنظیم اطلاعات یعنی پردازشی که به موجب آن، اطلاعات ذخیره شده ، به یکدیگر ارجاع داده می شوند، بطوریکه بتوان به راحتی آنرا بازیابی کرد.

بهتر است طی مرحله برنامه ریزی، چگونگی تنظیم اطلاعات در نظر گرفته شود و ساختار اطلاعات به نحوی باشد که جستجو یا اقدام روی اطلاعات از طریق برنامه تجزیه و تحلیل اطلاعات جنایی، مشکل نباشد و زمان تلاش را بهدر ندهد.

7/1- یکپارچگی اطلاعات: هدف آنست که اطلاعات موجود را طوری یک پارچه کرد که معنی آن برای افسر تحقیق روشن تر شود در این روش ، اطلاعات بارها داده ها را به فرمت های دیداری (تصویری) تبدیل می کند و تکه ها و اقدام اطلاعاتی را از گزارش ها و منابع مختلف در یک نمودار جمع آوری می‌کند.

این کار، داده ها را بیشتر قابل کنترل کرده و به بازجو کمک می‌کند تا در روابط بین هر قلم اطلاعاتی را درک کند.

8/1- تفسیر اطلاعات: تفسیر اطلاعات مهمترین مرحله پردازش است،افسر بازجو برای آنکه درباره فعالیتهای فرد مظنون، نقش افراد دست اندر کار، روشها و چیزهای دیگر استنباطی به دست آورد باید از منطق استقرایی استفاده کند.

تحلیل گر آگاهی باید تا آنجا که ممکنست به همه اطلاعات موجود با دیدی عینی نگریسته ، سپس جهت ارائه فرضیه ها، پیش بینی ها و برآوردها فراتر از اطلاعات برود.

افسر کشف جرائم باید چند جنبه از تحقیقات جنایی را در نظر بگیرد، چه کسی درگیر است.

آنها چه کار می کنند، چگونه انجام می دهند، کجا اتفاق می افتد، چه موع اتفاق افتاد / خواهد افتاد ، چرا اینکار را می کنند.

2- ضوابط تخصصی: 1/2- تشکیل تیم تحقیق: کلاهبرداران سنتی از دانش حرفه ای بیشتری از دیگر تبهکاران برخوردار هستند، به همین دلیل، تشکیل تیم تحقق راه حل بسیار خوبی برای بررسی جرم کلاهبرداری به شمار می آید، این تیم، برای انجام تحقیقات عمده و مهم استفاده میشود.

قبل از شروع تحقیق، تیم، وظائف وفعالیتهای هرنفر را جداگانه مشخص می کند وچگونگی هماهنگی و همکاری بین این فعالیتها را تبیین می نماید .

این تیم نیاز به گسترش و توسعه یک بازجویی مکتوب دارد ، ظرفی که تماما اقدامات پشتیبانی و بازجویی های مقدماتی را در بر میگیرد.

در مرحله بعدی باید کارکنان پشتیبان را مشخص نموده، تا در کار تیمی یاری دهند.

2/2- تهیه و تدارک حکم قضایی: به همان اندازه که گزینش روش تحقیق، حساس و دارای اهمیت است، اخذ حکم قضایی نیز از اساسی‌ترین اقدامات تخصصی در پرونده های کلاهبرداری بشمار می رود.

از آنجایی که این جرم درگروه جرائم مشهود قرار ندارد، لازمست اقدامات اولیه و جمع آوری ادله با مجوز مقام قضایی صورت گیرد.

3/2- اجرای یک تحقیق: اجرای موفق یک تحقیق منوط به داشتن دامنه وسیعی از دانش مربوط و بکارگیری عقل سلیم می باشد.

در همه تحقیق ها، فعالیتها و تلاش های گوناگونی اعمال میگردد و شما این مراحل را طی می کنید، تا مطمئین شوید که تحقیق شما به صورت نظام‌مند و منصفانه صورت گرفته است.

محکم و استوار بودن نظریه شما ، بر اساس تحقیق شما از آنچه روی داده است، می باشد.

تنظیم و ارائه فرض های قابل قبول، اینکه چگونه جرم به وقوع پیوستته و جریان عمومی قوانین، امری ساده می نماید، اما شما باید نظریه خود را با واقعیات جدید، بازنگری کنید و باید بر گرایش های طبیعی و تمایلات‌، چیره شوید تا اطلاعات متناقض را با مجموعه فرضهای خود ، هماهنگ سازید با وجود اینکه قاعده خاصی برای چگونگی اجرای دقیق یک تحقیق در دست نیست، برخی راهکارهای کلی و عمومی در این زمینه وجود دارد: کارآگاهان باید شروع تحقیق را اعلام نمایند.

کارآگاهان باید درچارچوب تعیین شده به تحقیقات بپردازند.

کارآگاهان می توانند در چارچوب تعیین شده، هر گونه تحقیقی را بعمل آورند.

4/2- جمع آوری مدارک: بطور کلی هنر یک تحقیق ، جمع آوری و ارزیابی اطلاعات و مدارک از هر دو نوع استشهادی و فیزیکی می‌باشد، مدارک استشهادی مثل: جملاتی است که شاهدان و یا افراد به متهمان یا دیگران زده ا ند، مدارک عینی مثل اثر انگشت ، اسناد جعلی و غیره در صحنه جرم بدست آمده و حائز اهمیت بیشتری است، ولی افسر تحقیق همیشه درمورد مدارک، شواهد می بایست، اطلاعات کافی و محکمه پسند در اختیار داشته باشد، خود صحنه جرم، مدرکی است که در خیلی از پرونده های کلاهبرداری قابل استفاده می باشد.

هر دو نوع مدرک فیزیکی و استشهادی در زمینه یک تعقیب و پیگیری پلیسی، حیاتی و ضروری می باشند.

5/2- مدرک استشهادی: دست یابی به مدارک استشهادی ، مستلزم ارتباط ماهرانه اجتماعی با منابع اطلاعات انسانی بویژه افرادیکه در پرونده ذیربط هستند، می باشد.

از جمله روشهای تحقیق، طرح سوالات در مورد بزه دیدگاه، شاهدان ، شکاه، افراد مظنون و سایر مطلعین می‌باشد، که غالبا برای کسب مدارک و شواهد استشهادی، بکار می‌رود.

کشف بسیاری از جرائم کلاهبرداری میتواند پی آمد یک سری نمونه ها و مدارک استشهادی باشد که از طرق مصاحبه های فنی و یا بازجویی کتبی حاصل آمده است.

یک افسر تحقیق می بایست در برقراری ارتباط با سایر مردم، از مهارت کافی برخوردار باشد، تا بتواند اطلاعات مفیدی پیرامون موضوع جرم بدست آورد.

جملات ونحوه پرسیدن سوالات و نیز حجم و تعداد آن، می تواند اطلاعات اصلی و مدارک استشهادی مورد نظر افسر تحقیق را فراهم آورد.

اگر اطلاعات بدست آمده از یک نفر طرفین پرونده با دیگر اطلاعات پرونده تناقض دارد، بدقت مورد بررسی و نقد قرار گیرد.

پرسشهای مطرح ساخته، تا با کمک این سوالات ، مشاهدات و اظهارات خود را برای شناسایی افراد مشکوک بسط و گسترش دهید.

در نهایت، پرسیدن از افراد مظنون ، شک و شبهه نیست به افراد دیگر برطرف خواهد شد و شخص گناهکار فرصت مجدد می یابد تا اعتراف نماید.

ثبت این اطلاعات ، بعنوان اسناد محکم در دادگاه قابل ارائه خواهد بود.

6/2- مدارک فیزیکی: جمع آوری و ارزیابی مدارک و شواهد ملموس و مستدل، از بخشهای فنی کار کشف جرم در پرونده های کلاهبرداری و دیگر جرائم پیچیده به شمار می رود، این مدارک شما را قادر خواهد ساخت، تا تحقیقات خود را تا حصول نتیجه نهایی به پیش ببرید.

مدارک عینی ، این امکان را برای افسر تحقیق فراهم خواهد نمودتا به استناد آن، مظنون را در محاکم ، تبرئه یا محکوم نماید.

برای مثال در پرونده ایی که جرائم، مشابه کلاهبرداری بوده ولی حکم کلاهبرداری را ندارند، نمی توان تنها به استناد اظهارات یک نفر شاهد، فردی را بعنوان مجرم شناخت و باید مدارک ارائه شده به محکمه ، مستقل (مستقیم یا غیرمستقیم) که استنباط درستی از وقایع اصلی کلی، با توجه به اظهارات متهم ارائه می کند، وجود داشته باشد.

وجود مدارک عینی به عنوان نوعی مدرک مستقل، ضروری می باشند،این مدارک تا زمانی که قانون، نیازمند تائید مستقلانه اسناد و مدارک است، مورد استفاده قرار می گیرد.

اگر شواهد موجود متهم را وادار به اعتراف و پذیرش جرم خود نکند، در اختیار داشتن مدارک عینی جهت اثبات جرم و اعتراف یک مجرم، یقیناً مطلوب و سودمند خواهد بود.

در تحقیقات به منظور کشف جرم، افسر تحقیق باید از اشکال و حالات متنوع مدارک مادی، مطلع باشد ، خواه مدارکی قابل رویت بوده، یا در آینده بتوان از آن بعنوان سرنخ استفاده نمود.

کارآگاه یا مامور تحقیق آگاهی، که ابتدا مدارک عینی را پیدا می کند، باید به درستی قادر باشد در آینده ، مورد را بعنوان مدرکی خاص یا مدرکی که در ارتباط با تحقیق ویژه بدست آمده، مجددا شناسایی نماید.

برای انجام چنین کاری باید اسناد و اوراق رادر زمانی که بدست می‌آورید، دسته بندی نموده تا در آینده، در گزارش از آن استفاده نمائید.

علاوه بر این شما باید قادر باشید هر مدرک و سندی که در ارتباط با موضوع پرونده می باشد ، بعد از گذشت هفته، ماه وحتی سالهایی که از جمع آوری آن می گذرد شناسایی نمائید.

باید قادر باشید هر گونه تغییر در مدرک نسبت به زمان جمع آوری آن را شرح دهید، و درنهایت باید بتوانید ثابت کنید که مدرک از زمان جمع آوری تا زمان اراده به دادگاه، در سلسله مراتبی مناسب قرار گرفته است.

ج.

بسترهای تسهیل کننده وقوع کلاهبرداری دلایل متعددی در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی حقوقی و اداری وجود دارد که فر صت مناسبی را برای ارتکاب سهل و ساده کلاهبرداری فراهم می سازد.

اهم این دلایل عبارتند از: کاهش ارزش پول, تورم و گرانی گرانیهای موجود در این باره موجب می شود تا میل به حفظ ارزش پول به میزانی بیش از تورم در نزد افراد افزایش یابد.

آنان سعی می کنند که از کوتاهترین و آسانترین راهها درآمد و دارایی خود را افزایش دهند تا از کاهش ارزش آن جلوگیری کرده و منافع بیشتری را بدست آورند.

همین موضوع بستری برای فعالیت کلاهبرداران فراهم می آورد تا با ارایه پیشنهادات جذاب و تبلیغ و تطمیع توجه اشخاص را به خود جلب نمایند.

عدم جذب یا هدایت سرمایه های محدود افراد جامعه اکثریت افراد جامعه به طور نسبی سرمایه های اندکی در اختیار دارند که در مجموع ارقام قابل توجهی را تشکیل می دهد.

با توجه به اینکه معمولاً برنامه هایی برای جذب این نوع سرمایه ها با ارایه مشوقهای قابل قبول از سوی مراجع ذیصلاح وجود ندارد معمولاً این فرصت در اختیار عده ای کلاهبردار قرار می گیرد تا راههایی را برای جذب این سرمایه های اندک پیشنهاد کنند.