بعضی از محیطها برای یادگیری، انگیزهای بسیار جالب هستند و برخی دیگر بهترین و مؤثرترین وسایل را به فراخور استعداد افراد دربردارند.
عوامل سازنده محیط برای کودک عبارتند از: فضای کافی برای فعالیت، وسایل بازی مناسب، دوستان مهربان، آموزش و راهنمایی و وظایفی که به آنها محول میکنیم و در حیطه توانایی آنهاست.
برای اینکه یک وسیله به بهترین وجه ممکن طراحی شود باید تا حد امکان با مکان استفاده محصول آشنا بوده و خصوصیات آن را مشخص کنیم تا در انتخاب فرم، عملکرد، جنس و مسایل دیگر مربوط به طراحی محصول مواردی برگزیده شوند که بیشترین سازگاری با محیط و عناصر وابسته به آنها از جلمه اشیاء پیرامون محصول و استفادهگر را داشته باشد.
تشریح خصوصیات محیط استفاده:
اتاق کودک به واسطه استفادهای که از آن میشود، دارای خصوصیات خاصی است که در اینجا به بررسی آن میپردازیم:
1- اتاق کودک، اتاقی است که در حدود 12 متر یا حدود 2*3 محسوب میشود.
2- دمای اتاق همواره متعادل است و از سرد و گرم شدن بیش از حد آن جلوگیری میشود.
3- حتی الامکان آفتاب گیر انتخاب میشود و نور خورشید به داخل اتاق میتابد.
4- کودک در اتاق خود احساس آرامش کرده و آنجا را حیطه قلمرو خود میداند.
5- در اتاق وی، معمولاً انواع و اقسام اسباب بازیها مشاهده میشود.
6- رنگ اتاق کودک معمولاً با دیگر اتاقها متفاوت است و با توجه به جنسیت کودک، دیوارها رنگ آمیزی میشوند.
7- لوستر، تابلوها و وسایل فانتزی و کودکانه در اتاق وی استفاده می شود.
8- والدین سعی میکنند، حتی الامکان وسایل اتاق کودکشان قابل شستشو باشد.
تاثیرات محیط بر محصول:
تاثیرات بصری:
- چهار گوش بودن اتاق و صاف بودن دیوارها
- ابعاد اتاق کودک
- وجود وسایل فانتزی و کودکانه در اتاق کودک
- رنگ اتاق
تاثیرات فیزکی و شیمیایی:
- ایجاد ضربه به محصول از جانب کودک یا حین حمل و نقل
باید توجه داشت که این محصول توسط گروه سنی 4 تا 6 سال استفاده میشود و این گروه مایل به حرکت، جنبش و بازی میباشند، در نتیجه ممکن است محصول با صدماتی روبه رو شود.
- رطوبت
این محصول معمولاً سر و کاری با محیط مرطوب ندارد و قابلیت شستشوی محصول بستگی به جنس آن دارد.
- مواد رنگی (ابزارهای کار و نقاشی)
خود مواد رنگی و ابزارهای نقاشی، کاردستی و خمیر بازی نیز می توانند عاملی برای آلودگی و آسیب رسی به محصول باشند.
- دستهای آلوده کودک:
کودکان به علت شیطنت و کنجکاوی غالباً آلودگیهای مختلفی را از طریق دستهای خود به محصول منتقل مینمایند. این آلودگیها به طور عمده شامل آلودگیهای خوراکی و غیر خوراکی است. آلودگیهای خوراکی مانند شکلاتها معمولاً ذرات چربی و نشاسته بر محصول باقی میگذارند که معمولاً به وسیله آب و مواد شوینده قابل نظافت است ولی آلودگیهای غیر خوراکی می تواند شامل موارد مختلفی از جمله آلودگیهای شیمیایی باشد.
از دیگر عوامل محیطی تاثیر گذار بر محصول می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گرد و غبار
- تابش احتمالی نور خورشید
-گرما
تاثیرات محصول بر محیط:
هر محصولی که در محیط و مکان مخصوص به خود قرار میگیرد، تاثیراتی هم از لحاظ فرمی و بصری و هم از لحاظ فیزیکی و شیمیایی بر محیط خواهد داشت. نادیده انگاشتن این تاثیرات باعث می شود که طرح یا محصول مورد نظر، آن طور که باید موفق به نظر نرسد.
این تاثیرات در مورد اجزاء مختلف یک محصول نیز مشاهده میشود، به طوری که یک طرح از نظر فرم و به طور کلی عناصر بصری باید هماهنگی داشته باشد.
این تاثیرات بدین شرحند:
- تاثیرات فرمی و بصری (ایجاد فضاهای مختلف محیطی بر اساس فرم محصولات در محیط استفاده)
- ایجاد فضاهای بصری مختلف بر اساس فرم محصولات (بزرگ یا کوچک جلوه دادن فضا و محیط)
- ایجاد حس آرامش، ترس، اضطراب و … بوسیله فرم محصولات
- ایجاد محیطی باز یا خفه به وسیله رنگ محصول
- تغییر دادن احتمالی مسیر رفت و آمد افراد خانواده در اتاق کودک
- تاثیرات فیزیکی و شیمیایی (صدمه زدن به کف پوش اتاق به وسیله پایههای محصولات، احتمال آسیب دیدن دیوارهای مجاور محصول در صورت بروز ضربههای احتمالی)
- تاثیرات اجزاء محصولات بر یکدیگر (تخریب و استهلاک قطعهای به وسیله قطعات دیگر، خراب شدن سریعتر یک قطعه نسبت به قطعات دیگر، هماهنگی عناصر بصری اجزاء با یکدیگر)
لازم به ذکر است که بررسی قابلیت تعمیر پذیری (Repair)، قابلیت ساخت مجدد (Remanufature) قابلیت بازیافت (Recycle) و قابلیت استفاده مجدد (Reuse) در محصول نیز حائز اهمیت است.
نتیجهگیری:
در طراحی محصول مورد نظر، نکات زیر در رابطه با تاثیرات متقابل محیط و محصول بر یکدیگر و تاثیرات اجزاء محصول بر هم حائز اهمیت است:
- توجه به محیط قرارگیری محصول (اتاق کودک) در رابطه با استفادهگر (کودک) (هماهنگی ابعاد و اندازه وشکل ظاهری محصول با محیط استفاده)
- از لحاظ جنس مقاوم در برابر ضربات وارده، رطوبت و تابش نور خورشید.
- تا حد امکان، حداقل آسیب را به محیط استفاده وارد آورد (نداشتن لبههای تیز).
- تا حد امکان، قطعات کمترین آسیب را نسبت به هم وارد آوردند.
آنالیز بازار:
در این بخش محصولات موجود مشابه شناسایی و مشخصات آنها با یکدیگر مقایسه شده است.
این نمونهها شامل نمونههای داخلی و خارجی میباشد.
نتیجهگیری:
با مقایسه نمونهها مشخص میشود که اکثر آنها در فرم مستطیل (با لبههای نرم) و متریال چوب یا پلاستیک و رنگهای شاد مشترک هستند.
با توجه به بررسی نمونههای موجود، رعایت نکات زیر جهت به وجود آوردن محصول جدید لازم است:
- قیمت مناسب محصول
- افزایش طول عمر محصول با کاربرد جنس مناسب
- تبدیل اجزاء به یکدیگر با اتصالات ساده و کار آمد
- دوام مناسب قطعات
- زیبایی مجموعه
- در نظر گرفتن نیازها و خصوصیات کودک
برای بازاریابی و فروش این محصول از بین سه گرایش بازار که عبارتند از :
1- گرایش محصول 2-گرایش فروش 3- گرایش بازاریابی
باید از گرایش بازاریابی استفاده نمود.
این کرایش عبارت است از تعیین نیازها، خواستهها و ارزشهای بازار هدف و تطبیق سازمان در جهت ارضاء آنها به گونهای مؤثرتر از سایر رقبا. در این حالت برای فروش باید مسائل زیر را مفروض نمود:
1- گروه اصلی یعنی کودکان کاملاً ارضاء شود.
2- برنامه دقیق برای آگاهی از خواستهها تدوین شود، چه از لحاظ فیزیکی و چه از لحاظ روانشناسی.
3- با ارائه کیفیت مناسب محصول گروه دوم استفادهگر (والدین) نیز در اختیار گرفته شود.
محیط بازاریابی محصول:
محیط بازار مناسب برای این محصول به دلایل زیر بیشتر شمال، شمال غرب، شرق و تا حدودی مرکز پایتخت یعنی تهران است.
1- رفاه مالی مناسب جهت خرید محصولات رفاهی و تزئینی
2- سطح فرهنگی و تحصیلی مناسب والدین و در نتیجه اهمیت نقاشی کودکان
عوامل اجتماعی بازار هدف:
انواع عوامل اجتماعی بر بازار هدف تاثیر می گذارد. فرهنگ یکی از این عوامل مهم میباشد. در هر ناحیه از ایران فرهنگها و الگوهای متفاوتی موجود است. فرهنگ این محصول در بازار معمولاً بستگی به کمکی دارد که این محصول در بالابردن انگیزه و تشویق خلاقیت کودک دارد. چنانچه ارتباط بین هنر و پیشرفت کودک با محصول مشخص باشد خانوادهها با رقبت بیشتری محصول را خریداری میکنند.
سواد نیز یکی از عوامل بسیار مهم است. پدر و مادرهای تحصیل کرده از این محصول استقبال بیشتری مینمایند.
استراتژی بازاریابی هدف:
1- بازاریابی یکسان و انبوه
با متعادل ساختن قیمت محصول میتوان بخش عمده کودکان تهران و مراکز استانها را تحت پوشش قرار داد؛ در این حالت باید سطح قیمت را کاهش داد.
2- بازاریابی تمرکزی
میتوان با در نظر گرفتن گروه کودکان مرفه، فقط برروی این گروه تمرکز پیدا کرد؛ در این حالت باید کوشید تا تمام نیازهای این گروه برآورده گردد.
آنالیز کارکرد عملی:
الف) آنالیز کارکرد جسمی (ارگونومی):
در این آنالیز، محصول موجود به طریق زیر مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد:
1- آماده سازی (قبل از استفاده):
1-1- نشستن روی صندلی
2-1- بیرون کشیدن میز
2- کار (هنگام استفاده):
1-2- گذاشتن کاغذ بر روی میز
2-2- برداشتن ابزار نقاشی
3-2- نقاشی کردن
3- کار پس از استفاده (جمع آوری):
1-3- جمع کردن ابزار نقاشی و کاغذ
2-3- هل دادن میز به داخل (جای گذاری)
3-3- پایین آمدن از صندلی
کودکان در هنگام نشستن وضعیتهای بدنی گوناگون را به خود میگیرند. برای ارزیابی تناسب کودک با میز و صندلی که از آن استفاده میکند لازم است که کودک دارای وضعیت بدنی نشان داده شده در شکل زیر باشد.
این امر مستلزم رعایت هفت معیار است:
الف- کف پاها بر روی زمین
ب- فضای کافی بین پشت پاها و لبه جلویی نشیمنگاه وجود داشته باشد.
ج- هیچ گونه فشاری از طرف قسمت جلوی نشیمنگاه به سطح خلفی ران وارد نیاید.
د- فضایی کافی بین سطح بالایی ران و سطح زیرین میز برای حرکت آزادانه پاها وجود داشته باشد.