عملکرد
هر شرکتی جهت جمع آوری و ردیابی اطلاعات مالی خود ملزم به رعایت اصول حسابداری می باشد. اصول برمبنای چارچوب های مفهومی و دستورالعملهای اجرایی از سوی سازمان های فنی حسابرسی پیشنهاد می گردد که موجبات یکنواختی و
استاندارد شدن حسابها گردد. طبق این دستورالعمل که اجرای آن از سوی شرکتها الزامی است هز ینه ها نیز جایگاهی خاص دارد. عملکرد مرکز بنابراین قاعده به تفکیک سال با دو عنوان هزبنه های اداری و تشکیلاتی و هزینه های تولیدی بشرح زیر طبقه بندی گردیده است. این هزینه ها وضعیت موجود را نشان می دهد که در مدل فعالیتی
بطور کلی دگرگون گردیده است
چنانچه در جداول فوق نشان داده شده است بخش قابل توجهی از هزینه های انجام شده مربوط به اعتبارات تأمین شده از منابع ملی بوده که طبق آیین نامه های نحوه
هزینه کرد منابع ملی مبتنی بر طبقه بندی در غالب طرح مواد و پروژه، بوده است و طبقه بندی هزینه ها براساس هزینه ی جاری مقدور نگردید. لذا بصورت سرجمع در ذیل جدول آورده شده است.
در هزینه های مندرج در جداول 3 ساله فوق هزینه های پرسنلی بخش عمده ای از کل هزینه ها را به خود اختصاص داده است که این نسبت در سال 79 معادل 57% و در سال 80 معادل 50% و در سال 81 معادل 52% می باشد و مابقی بعنوان هزینه های غیرپرسنلی می باشد. چنین نتیجه گیری می شود که عنصر اصلی محرک هزینه ها نیروی انسانی می باشد که در بخش بعدی (چگونگی انجام هزینه یابی برمبنای فعالیت) بصورت مفصل تر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
روند فعالیتهایی که منجر به هزینه می گردد:
از اساسی ترین اصول حسابداری فعالیت تأکید بر ساختار فعالیتی یک سازمان بجای غالب سازمانی یا اداری رسمی می باشد.
بهره برداری از منابع طبیعی بدلیل دخالت عوامل گوناگون غیرقابل کنترل همواره
پیش بینی روند تولید را با ضریب خطای بالا دچار می نماید و این کار با افزایش
فنآوری و بهره گیری از تجربه رو به بهبودی می رود.با این همه نمی توان ضریب خطا را به صفر رسانید. لیکن در بخش صنعت توانایی بشر در کنترل عوامل محیطی بیشتر است. مثلاً سازندگان خودرو در پیش بینی تولیدات خود با اطمینان بیشتری صحبت
می کنند تا تولیدکنندگان بچه ماهی در مرکز مورد تحقیق بنحوی که در صورت عدم مهاجرت بیش از حد بدلیل مساعد بودن شرایط تولیدات افزایش می یابد لذا شناسایی روند فعالیت در تکثیر ماهی سفید تابعی از شرایط محیطی می باشد. از سوی دیگر با نگرش به هزینه و نسبتهای آن می توان نتیجه گیری نمود که بخش عمده هزینه ها، هزینه های ثابت هر دوره می باشند که با افزایش و یا کاهش تولیدبصورت مختصر تغییر
می یابد.
چگونگی انجام هزینه یابی برمبنای فعالیت ABC:
در فصل دوم تحقیق چگونگی انجام هزینه یابی برمبنای فعالیت تشریح گردیده است که مراحل انجام کار را در پنج مرحله انجام داده است. موارد تشریح شده شکلی ایده آل و اصولی از پیشبرد کار می باشد. این کار بصورت عملی مانند موارد فصل دوم بشرح زیر انجام گردیده است.
تحلیل فعالیتها:
با بررسی عملکرد مالی و گزارشات منتشره از سوی کارگاه و با مصاحبه های انجام شده با مدیران ارشد شیلات و کارگاه، فعالیت اصلی تکثیرو پرورش ماهیان استخوانی جهت بازسازی ذخایر ماهیان دریای خزر می باشد. این فعالیتها که شامل تکثیر ماهیان و پرورش ماهیان بهمراه پاره ای از پروژه های تحقیقاتی که بصورت مقطعی و بصورت غیرمستمر می باشد، انجام می شودکه این فعالیتها از فعالیتهای اصلی کارگاه بهمراه هزینه های مربوطه از فعالیت اصلی کسر و جدا شده است. در تحلیل فعالیتها، فعالیت اصلی تکثیر ماهی و پرورش ماهی می باشد که بصورت تکثیر و پرورش ماهی سفید و تکثیر و پروش ماهی سیم است. در شکل ظاهر کار تکثیر و پرورش ماهی یک فعالیت تشخیص داده می شود. این در حالی است که حدود 40% از بچه ماهیان رهاسازی شده از بخش خصوصی خریداری می شود. لارو بچه ماهیان تولید شده از سوی شیلات به این بخش تحویل می گردد. و لاورها پس از پرورش، مجدداُ از ایشان خریداری می گردد. جدول زیر قیمت خرید هر قطعه بچه ماه
با مراجعه به جدول و مطالب فوق تفکیک فعالیتهای فوق در عین درهم بودن هزینه ها، قابل تفکیک بوده که این عمل در مرحله بعد توضیح داده می شود.
جمع آوری هزینه ها:
مرحله بعد از تحلیل فعالیتها اقدام به جمع آوری هزینه بوده است. اطلاعات هزینه ای مربوط به سالهای 1379 و 1380 و 1381 می باشد که شامل حدود 2500 سند بوده که در دو بخش اعتبارات داخلی و ملی تقسیم و نگهداری می شده است. جمع آوری
هزینه ها با مراجعه به تراز کل و معین جهت تعیین سقف هزینه آغاز و سپس با اقدام به سندرسی و با کمک از کارشناسان شاغل در کارگاه اعم از مالی و تخصصی به تفکیک هزینه در غالب هزینه های پرسنلی و غیرپرسنلی شد. برمبنای فعالیت تکثیر و فعالیت پرورش طبقه بندی گردید.
هزینه های پرسنلی:
با عنایت به زمان تکثیر و نفرات شاغل در امر تکثیر اقدام به استخراج هزینه های پرسنلی گردید که با استخراج هزینه های تکثیر و تسهیم هزینه های سایر قسمتها که در امر تکثیر مشارکت نمودند مابقی هزینه ها را به بخش پرورش اختصاص داده شد.
هزینه های غیرپرسنلی:
بخش عمده هزینه ها که درصد کمی از کل هزینه ها را نیز به خود اختصاص داده است مربوط به هزینه های غیرپرسنلی است. استخراج اطلاعات غیرپرسنلی نیز برمبنای
هزینه های مستقیم تکثیر و پرورش و هزینه های مشترک که متناسب با فعالیت تسهیم گردیده استخراج و طبقه بندی گردید. از مشکلات عمده جمع آوری هزینه ها، مشکل دسترسی به اسناد هزینه های ملی بوده است که بدلیل اجازه در انجام هزینه تا پایان تیرماه سال بعد دستیابی به آن مقدور نبوده است و این امر جمع آوری اطلاعات را که از مراحل اصلی کار بود برای اطلاعات سال 1381 مشکل نمود و موجبات تأخیر در تهیه تحقیق گردید. ضمناً در طبقه بندی هزینه های غیرپرسنلی هزینه های غیرمرتبط از مجموع هزینه ها کسر و مابقی بعنوان هزینه در فعالیتها گنجانیده شده است. وجود مغایرت در عملکرد و فعالیت ناشی از مورد اخیر است.
ردیابی هزینه ها تا فعالیت ها:
مرحله سوم چگونگی انجام کار ردیابی هزینه ها تا فعالیت ها می باشد که شاید از عوامل اصلی محرکهای هزینه می باشند که با مراجعه به هزینه ها رابطه مستقیم فعالیت با هزینه معلوم می گردد و بنحوی که مثلاً در صورت عدم خرید هیپوفیز جهت فعالیت تکثیر این بخش از کار با مشکل روبرو می گردد. پس می توان چنین بیان نمود که هزینه ها موجبات فعالیت و در مقابل فعالیت ایجاد هزینه نموده است.
ارزیابی اقدامات انجام شده:
اطلاعات طبقه بندی شده هدف اصلی تحقیق را که موجبات تهیه و استخراج بهای تمام شده فعالیت تکثیر را نشان دهد تأمین نموده است. لیکن زمینه مقایسه آن را با برآورد شیلات که بصورت مکتوب و مدون فرآهم آورد وجود ندارد. با این وجود شاید این تحقیق اولین مکتوب باشد که اقدام به تعیین بهای تمام شده هر قطعه لارو تولیدی
ماهی سفید در کارگاه شهید انصاری رشت نموده است، اگرچه افزایش دقت در تعیین بهای تعیین شده نیازمند یک کار کارشناسی بلندمدت به همراه تیمی متشکل از تخصصهای گوناگون به همراه حسابدار فعالیت می باشد لیکن اطلاعات استخراج شده چون مبنای واقعی دارند لذا از ضریب اطمینان بالایی برخوردارند.
(جداول و نمودار در فایل اصلی موجود است)