دانلود مقاله امنیت شبکه های کامپیوتری

مقدمه مهمترین وظیفه یک شبکه کامپیوتری فراهم سازی امکان برقراری ارتباط میان گره های آن در تمام زمانها و شرایط گوناگون است بصورتی که برخی از محققین امنیت در یک شبکه را معادل استحکام و عدم بروز اختلال در آن می دانند.

یعنی Security=Robustness+Fault Tolerance .

هر چند از زاویه ای این تعریف می تواند درست باشد اما بهتر است اضافه کنیم که امینت در یک شبکه علاوه بر امنیت کارکردی به معنی خصوصی بودن ارتباطات نیز هست.

شبکه ای که درست کار کند و مورد حمله ویروسها و عوامل خارجی قرار نگیرد اما در عوض تبادل اطلاعات میان دو نفر در آن توسط دیگران شنود شود ایمن نیست.

هکر(Hacker) در معنای لغوی به فردی گفته می شود که با ابزار به ساخت لوازم خانه (میز، مبل و ...) می پردازد.

اما امروزه این اصطلاح بیشتر به افرادی اطلاق می شود که علاقمند به کشف رمز و راز برنامه های مختلف نصب شده روی کامپیوترها می باشند تا به این وسیله دانش و توانایی خود را بالا ببرند.

اینگونه افراد معمولا" دانش زیادی از نحوه کار کامپیوتر و سیستم های شبکه ای دارند و اغلب بطور غیر مجاز سعی در ورود به سیستم های اطلاعاتی یا کامپیوتر های شخصی افرادمیکنند.

اما معنی عمومی تر این لغت امروزه از موارد بالا نیز فراتر رفته و به افرادی گفته میشود که برای خرابکاری و یا سرقت اطلاعات و ...

وارد کامپیوترها یا شبکه های کامیپوتری دیگران می شوند.

قصد یا غرض این افراد از انجام اینکار ها می تواند تمام مواردی باشد که در مطلب قبل امنیت در دنیای واقعی به آن اشاره کردیم، باشد.

امروزه فعالیت این افراد در بسیاری از کشورها در رده فعالیت های جنایی در نظر گرفته می شود.

ویروس(Viruse) همانطور که میندانید از لحاظ بیولوژیکی موجودات کوچکی که توانایی تکثیر در درون سلولهای زنده را دارند و اغلب باعث بروز بیماری ها مانند سرما خوردگی، سرخک، هپاتیت و ...

می شوند، ویروس نام دارند.

ویروس ها عموما" با استفاده از روشهای مختلف در جامعه انسانی - یا حیوانی - منتشر میشوند و در صورت عدم وجود کنترل و درمانها پزشکی خطرات جبران ناپذیری را به جامعه تحمیل می کنند.

با ایده برداری از همین روش یعنی زندگی در بدن یک میزبان و انتقال به هنگام تعامل میزبان با همسان خود، نرم افزارهای عموما" کوچکی تهیه شده است که می توانند در یک دستگاه کامپیوتر اجرا شوند و ضمن به خطر انداختن کار آن دستگاه به هنگام تبادل اطلاعات - به هر شکلی - با دیگر کامپیوتر ها خود را پخش کنند.

این تبادل می تواند از طریق کپی کردن اطلاعات در روی دیسک باشد، یا اجرا برنامه های کامپیوتر و ...

کرم های شبکه (Worms) همانطور که میدانید حیوانات کوچک، باریک و درازی که بدنی نرم دارند و اغلب در روی زمین، درختان و گیاهان یا حتی زیر خاک زندگی کرده و از برگ گیاهان، حشرات و ...

تغذیه میکنند، کرم نامیده می شود.

اما در دنیای کامپیوتر و ارتباطات اینترنتی کرم به گونه ای از نرم افزارها گفته می شود که در گره های شبکه - مثلا" کامپیوتر - مستقر شده و می تواند علاوه بر زندگی و آسیب رسان به آن گره نسخه دیگری از خود را از طریق شبکه به سایر گره ها منتقل کند و آنها را نیز دچار مشکل سازد.

بنابراین مشاهده می کنید که سرعت تولید مثل و انتشار یک کرم در شبکه بزرگ چه مقدار می تواند زیاد باشد.

کرم ها معمولا" علاوه بر آنکه باعث تخریب میزبان خود می شوند، با اشغال کردن فضای ارتباطی در شبکه، تاثیری چون ترافیک و کندی ارتباطات در شبکه را به همراه می آورند که این خود می تواند عوارض بعدی برای فعالیت سایر تجهیزات در شبکه و یا حتی بخش عمده ای از شبکه اینترنت شود.

انواع حملات کامپیوتری امنیت اطلاعات و ایمن‌سازی شبکه‌های کامپیوتری از جمله موضوعاتی است که این روزها در کانون توجه تمامی‌سازمان‌ها و موسسات قرار گرفته شده است.

در یک شبکه کامپیوتری به منظور ارائه خدمات به کاربران، سرویس‌ها و پروتکل‌های متعددی نصب و پیکربندی می‌گردد.

برخی از سرویس‌ها دارای استعداد لازم برای انواع حملات بوده و لازم است در مرحله اول و در زمان نصب و پیکربندی آنان، دقت لازم در خصوص رعایت مسائل ایمنی انجام و در مرحله دوم سعی گردد که از نصب سرویس‌ها و پروتکل‌های غیرضروری، اجتناب گردد.

در این مقاله قصد داریم از این زاویه به مقوله امنیت اطلاعات و ایمن سازی شبکه‌های کامپیوتری پرداخته و در ادامه با انواع حملاتی که امروزه متوجه شبکه‌های کامپیوتری است، بیشتر آشنا شویم.

قطعا شناسایی سرویس‌های غیرضروری و انواع حملاتی که مهاجمان با استفاده از آنان شبکه‌های کامپیوتری را هدف قرار می‌دهند، زمینه برپاسازی و نگهداری شبکه‌های کامپیوتری ایمن و مطمئن را بهتر فراهم می‌نماید.

مقدمه حملات در یک شبکه کامپیوتری حاصل پیوند سه عنصر مهم سرویس‌ها ی فعال، پروتکل‌های استفاده شده و پورت‌های باز می‌باشد.

یکی از مهمترین وظایف کارشناسان فناوری اطلاعات، اطمینان از ایمن بودن شبکه و مقاوم بودن آن در مقابل حملات است (مسوولیتی بسیار خطیر و سنگین).

در زمان ارائه سرویس دهندگان، مجموعه‌ای از سرویس‌ها و پروتکل‌ها به صورت پیش فرض فعال و تعدادی دیگر نیز غیر فعال شده‌اند.

این موضوع ارتباط مستقیمی‌با سیاست‌های یک سیستم عامل و نوع نگرش آنان به مقوله امنیت دارد.

در زمان نقد امنیتی سیستم‌های عامل، پرداختن به موضوع فوق یکی از محورهایی است که کارشناسان امنیت اطلاعات با حساسیتی بالا آنان را دنبال می‌نمایند.

اولین مرحله در خصوص ایمن سازی یک محیط شبکه، تدوین، پیاده سازی و رعایت یک سیاست امنیتی است که محور اصلی برنامه‌ریزی در خصوص ایمن سازی شبکه را شامل می‌شود.

هر نوع برنامه‌ریزی در این رابطه مستلزم توجه به موارد زیر است: بررسی نقش هر سرویس دهنده به همراه پیکربندی انجام شده در جهت انجام وظایف مربوطه در شبکه انطباق سرویس‌ها، پروتکل‌ها و برنامه‌های نصب شده با خواسته‌ها ی یک سازمان .

بررسی تغییرات لازم در خصوص هر یک از سرویس دهندگان فعلی (افزودن و یا حذف سرویس‌ها و پروتکل‌های غیرضروری، تنظیم دقیق امنیتی سرویس‌ ها و پروتکل‌های فعال(.

تعلل و یا نادیده گرفتن فاز برنامه‌ریزی می‌تواند زمینه بروز یک فاجعه عظیم اطلاعاتی را در یک سازمان به دنبال داشته باشد.

متاسفانه در اکثر موارد توجه جدی به مقوله برنامه‌ریزی و تدوین یک سیاست امنیتی نمی‌گردد.

فراموش نکنیم که فناوری‌ها به سرعت و به صورت مستمر در حال تغییر بوده و می‌بایست متناسب با فناوری‌های جدید، تغییرات لازم با هدف افزایش ضریب مقاومت سرویس دهندگان و کاهش نقاط آسیب پذیر آنان با جدیت دنبال شود.

نشستن پشت یک سرویس دهنده و پیکربندی آن بدون وجود یک برنامه مدون و مشخص، امری بسیار خطرناک بوده که بستر لازم برای بسیاری از حملاتی که در آینده اتفاق خواهند افتاد را فراهم می‌نماید.

هر سیستم عامل دارای مجموعه‌ای از سرویس‌ها، پروتکل‌ها و ابزارهای خاص خود بوده و نمی‌توان بدون وجود یک برنامه مشخص و پویا به تمامی‌ابعاد آنان توجه و از پتانسیل‌های آنان در جهت افزایش کارایی و ایمن سازی شبکه استفاده نمود.

پس از تدوین یک برنامه مشخص در ارتباط با سرویس دهندگان، می‌بایست در فواصل زمانی خاصی، برنامه‌های تدوین یافته مورد بازنگری قرار گرفته و تغییرات لازم در آنان با توجه به شرایط موجود و فناوری‌های جدید ارائه شده، اعمال گردد.

فراموش نکنیم که حتی راه حل‌های انتخاب شده فعلی که دارای عملکردی موفقیت آمیز می‌باشند، ممکن است در آینده و با توجه به شرایط پیش آمده قادر به ارائه عملکردی صحیح، نباشند.

وظیفه یک سرویس دهنده پس از شناسایی جایگاه و نقش هر سرویس دهنده در شبکه می‌توان در ارتباط با سرویس‌ها و پروتکل‌های مورد نیاز آن به منظور انجام وظایف مربوطه، تصمیم‌گیری نمود.

برخی از سرویس دهندگان به همراه وظیفه آنان در یک شبکه کامپیوتری به شرح زیر می‌باشد: :Logon Server این نوع سرویس دهندگان مسوولیت شناسایی و تائید کاربران در زمان ورود به شبکه را برعهده دارند.

سرویس دهندگان فوق می‌توانند عملیات خود را به عنوان بخشی در کنار سایر سرویس دهندگان نیز انجام دهند.

: Network Services Server این نوع از سرویس دهندگان مسوولیت میزبان نمودن سرویس‌های مورد نیاز شبکه را برعهده دارند.

این سرویس‌ها عبارتند از : - Dynamic Host Configuration (Protocol DHCP) - Domain Name System( DNS) - windows Internet Name Service( WINS) - Simple Network Management Protocol( SNMP) :Application Server این نوع از سرویس دهندگان مسوولیت میزبان نمودن برنامه‌های کاربردی نظیر بسته نرم‌افزاری Accounting و سایر نرم‌افزارهای مورد نیاز در سازمان را برعهده دارند.

:File Server از این نوع سرویس دهندگان به منظور دستیابی به فایل‌ها و دایرکتوری‌های کاربران، استفاده می‌گردد.

:Print Server از این نوع سرویس دهندگان به منظور دستیابی به چاپگرهای اشتراک گذاشته شده در شبکه، استفاده می‌شود.

:Web Server این نوع سرویس دهندگان مسوولیت میزبان نمودن برنامه‌های وب و وب سایت‌های داخلی و یا خارجی را برعهده دارند.

:FTP Server این نوع سرویس دهندگان مسوولیت ذخیره سازی فایل‌ها برای انجام عملیات Downloading و Uploading را برعهده دارند.

سرویس دهندگان فوق می‌توانند به صورت داخلی و یا خارجی استفاده گردند.

:Email Server این نوع سرویس دهندگان مسوولیت ارائه سرویس پست الکترونیکی را برعهده داشته و می‌توان از آنان به منظور میزبان نمودن فولدرهای عمومی‌و برنامه‌های Gropuware، نیز استفاده نمود.

News/Usenet :(NNTP) Server این نوع سرویس دهندگان به عنوان یک سرویس دهنده newsgroup بوده و کاربران می‌توانند اقدام به ارسال و دریافت پیام‌هایی بر روی آنان نمایند.

به منظور شناسایی سرویس‌ها و پروتکل‌های مورد نیاز بر روی هر یک از سرویس دهندگان، می‌بایست در ابتدا به این سوال پاسخ داده شود که نحوه دستیابی به هر یک از آنان به چه صورت است، شبکه داخلی، شبکه جهانی و یا هر دو مورد.

پاسخ به سوال فوق زمینه نصب و پیکربندی سرویس‌ها و پروتکل‌های ضروری و حذف و غیر فعال نمودن سرویس‌ها و پروتکل‌های غیرضروری در ارتباط با هر یک از سرویس دهندگان موجود در یک شبکه کامپیوتری را فراهم می‌نماید.

سرویس‌های حیاتی و موردنیاز هر سیستم عامل به منظور ارائه خدمات و انجام عملیات مربوطه، نیازمند استفاده از سرویس‌های متفاوتی است.

در حالت ایده آل، عملیات نصب و پیکربندی یک سرویس دهنده می‌بایست صرفا شامل سرویس‌ها و پروتکل‌های ضروری و مورد نیاز به منظور انجام وظایف هر سرویس دهنده باشد.

معمولاً تولید کنندگان سیستم‌های عامل در مستندات مربوط به این سرویس‌ها اشاره می‌نمایند.

استفاده از مستندات و پیروی از روش‌های استاندارد ارائه شده برای پیکربندی و آماده سازی سرویس دهندگان، زمینه نصب و پیکربندی مطمئن با رعایت مسائل ایمنی را بهتر فراهم می‌نماید.

زمانی که کامپیوتری در اختیار شما گذاشته می‌شود، معمولا بر روی آن نرم‌افزارهای متعددی نصب و پیکربندی‌های خاصی نیز در ارتباط با آن اعمال شده است.

یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها به منظور آگاهی از این موضوع که سیستم فوق انتظارات شما را متناسب با برنامه تدوین شده، تامین می‌نماید، انجام یک نصب Clean با استفاده از سیاست‌ها و لیست‌ها ی از قبل مشخص شده است.

بدین ترتیب در صورت بروز اشکال می‌توان به سرعت از این امر آگاهی و هر مشکل را در محدوده خاص خود بررسی و برای آن راه حلی انتخاب نمود.

(شعاع عملیات نصب و پیکربندی را به تدریج افزایش دهیم(.

مشخص نمودن پروتکل‌های مورد نیاز برخی از مدیران شبکه عادت دارند که پروتکل‌ های غیرضروری را نیز بر روی سیستم نصب نمایند، یکی از علل این موضوع، عدم آشنایی دقیق آنان با نقش و عملکرد هریک از پروتکل‌ها در شبکه بوده و در برخی موارد نیز بر این اعتقاد هستند که شاید این پروتکل‌ها در آینده مورد نیاز خواهد بود.

پروتکل‌ها همانند سرویس‌ها، تا زمانی که به وجود آنان نیاز نمی‌باشد، نمی‌بایست نصب گردند.

با بررسی یک محیط شبکه با سوالات متعددی در خصوص پروتکل‌های مورد نیاز برخورد نموده که پاسخ به آنان امکان شناسایی و نصب پروتکل‌های مورد نیاز را فراهم نماید.

به چه نوع پروتکل و یا پروتکل‌هایی برای ارتباط سرویس گیرندگان (Desktop) با سرویس دهندگان، نیاز می‌باشد؟

به چه نوع پروتکل و یا پروتکل‌هایی برای ارتباط سرویس دهنده با سرویس دهنده، نیاز می‌باشد ؟

به چه نوع پروتکل و یا پروتکل‌هایی برای ارتباط سرویس گیرندگان (Desktop) از راه دور با سرویس دهندگان، نیاز می‌باشد ؟

آیا پروتکل و یا پروتکل‌های انتخاب شده ما را ملزم به نصب سرویس‌های اضافه‌ای می‌نمایند ؟

آیا پروتکل‌های انتخاب شده دارای مسائل امنیتی خاصی بوده که می‌بایست مورد توجه و بررسی قرار گیرد؟

در تعداد زیادی از شبکه‌های کامپیوتری، از چندین سیستم عامل نظیر ویندوز، یونیکس و یا لینوکس، استفاده می‌گردد.

در چنین مواردی می‌توان از پروتکل TCP/IP به عنوان فصل مشترک بین آنان استفاده نمود.

در ادامه می‌بایست در خصوص فرآیند اختصاص آدرس‌های IP تصمیم گیری نمود به صورت ایستا و یا پویا و به کمک DHCP .

در صورتی که تصمیم گرفته شود که فرآیند اختصاص آدرس‌های IP به صورت پویا و به کمک DHCP، انجام شود، به یک سرویس اضافه و با نام DHCP نیاز خواهیم داشت.

با این که استفاده از DHCP مدیریت شبکه را آسانتر می‌نماید ولی از لحاظ امنیتی دارای درجه پائین‌تری نسبت به اختصاص ایستای آدرس‌های IP، می‌باشد چراکه کاربران ناشناس و گمنام می‌توانند پس از اتصال به شبکه، بلافاصله از منبع صادرکننده آدرس‌های IP، یک آدرس IP را دریافت و به عنوان یک سرویس گیرنده در شبکه ایفای وظیفه نمایند.

این وضعیت در ارتباط با شبکه‌های بدون کابل غیرایمن نیز صدق می‌نماید.

مثلا یک فرد می‌تواند با استقرار در پارکینگ یک ساختمان و به کمک یک Laptop به شبکه شما با استفاده از یک اتصال بدون کابل، متصل گردد.

پروتکل TCP/IP، برای «معادل سازی نام به آدرس» از یک سرویس دهنده DNS نیز استفاده می‌نماید.

در شبکه‌های ترکیبی شامل چندین سیستم عامل نظیر ویندوز و یونیکس و با توجه به این که ویندوز0.4 NT و یا 2000 شده است، علاوه بر DNS به سرویس WINS نیز نیاز می‌باشد.

همزمان با انتخاب پروتکل‌ها و سرویس‌های مورد نیاز آنان، می‌بایست بررسی لازم در خصوص چالش‌های امنیتی هر یک از آنان نیز بررسی و اطلاعات مربوطه مستند گردند (مستندسازی، ارج نهادن به زمان خود و دیگران است).

راه حل انتخابی، می‌بایست کاهش تهدیدات مرتبط با هر یک از سرویس‌ها و پروتکل‌ها را در یک شبکه به دنبال داشته باشد در بحث امنیت شبکه، یکی از مهمترین دغدغه های متخصصین، وجود تهدیدات در شبکه های کامپیوتری می باشد.

اکنون با پیشرفت تکنولوژی، احتمال خرابی سخت افزاری به نحو چشمگیری کاهش یافته است ولی در عوض خرابیهای انسانی ناشی از حمله نفوذ گران ، ویروس ها و ....افزایش یافته است.

حملات و تهدیدات در شبکه کامپیوتری را می توان به چند دسته کلی تقسیم کرد.

ایجاد اخلال در شبکه یا سرویسهای آن، شنود و کپی برداری از اطلاعات و تغییر ،دستکاری و جعل داده ها می از تهدیدات اصلی امنیتتی هستند.

آنچه امکان انجام حمله ها را افزایش می دهد، آسیب پذیری سیستمها است.

پیکر بندی (configuration ) ضعیف یا نادرست، استفاده از نرم افزارهای دارای اشکال (bug )، اجرای سرویسهای غیر ضروری (نظیر telnet) و استفاده از گذر واژه (password )های نا مطمئن در سیستم ها ، عواملی هستند که بر آسیب پذیری سیستم ها می افزاید.

همان طور که مشاهده می شود، امنیت شبکه های کامپیوتری مفهوم بسیار گسترده ای است، بنابر این مبارزه با حملات وتهدیدات، پیچیدگیهای فراوانی دارد.

از آنجا که اکثر مهاجمین نیز از توان علمی بسیار بالایی برخوردارند و متأسفانه تولیدکنندگان نرم افزار (نظیر Microsoft) سیستمهای دارای ایرادهای امنیتی را روانه بازار می کنند، کار برای متخصصین امنیت شبکه، دشوارتر شده است.در عین حال، متخصصین امنیت شبکه با شناسایی کامل سیستمها و حملات، به کارگیری سیستمهای تشخیص تهاجم(Intrusion Detection System )، استفاده از دیواره آتش (Firewall )، UTM (Unified Thread Management) ، تکنیکهای رمز نگاری، ایجاد شبکه های خصوصی مجازی(VPN) ، بهره گیری از پروتکل های هویت شناسی و اعطای مجوز، اعمال سیاستهای امنیتی و ...تلاش می کنند امنیت را تا حد امکان در شبکه های کامپیوتری برقرار سازند، گرچه طبق یک باور قدیمی (و البته درست) برقراری کامل امنیت امکان پذیر نیست.

شرکت کانون انفورماتیک با بهره گیری از پرسنل متخصص، آماده ارائه سرویس در موارد زیر می باشد: - آنالیز و ارزیابی امنیتی شبکه های کامپیوتری به منظور شناخت آسیب پذیری ها - ارائه راه حل های امنیتی - خدمات مشاوره در زمینه امنیت شبکه - نصب و پیکر بندی ابزارهای امنیتی مانند Firewall,IDS/IPS, UTM, AntiSpam, Anti-Virus - پیکربندی و ایمن سازی سرویس ها و تجهیزات شبکه و سیستم عاملها - خدمات مشاوره در زمینه تدوین سیاستهای امنیتی.

- خدمات مشاوره در زمینه تدوین سیاستهای امنیتی.

امنیت شبکه: چالشها و راهکارها چکیده این مقاله به طور کلی به چالشها و راهکارها در امنیت شبکه می‌پردازد.

در ابتدای مقاله به مباحثی چون: امنیت شبکه‌های اطلاعاتی و ارتباطی، اهمیت امنیت شبکه، سابقه امنیت شبکه، پیدایش جرایم رایانه‌ای، طبقه‌بندی جرایم رایانه‌ای، و راهکارهایی که برای این چالش پیشنهاد شده است از جمله کنترل دولتی، کنترل سازمانی، کنترل فردی، تقویت اینترانتها، وجود یک نظام قدرتمند و کار گسترده فرهنگی برای آگاهی کاربران و فایروالها پرداخته می‌شود.

در آخر نیز به مسأله «اینترنت و امنیت فرهنگی در ایران» و چالشهایی که در این زمینه مطرح گردیده پرداخته شده و برای رفع این مشکل پیشنهاداتی نیز ارائه گردیده است.

1.

مقدمه اینترنت یک شبکه عظیم اطلاع‌رسانی و یک بانک وسیع اطلاعاتی است که در آینده نزدیک دسترسی به آن برای تک‌تک افراد ممکن خواهد شد.

کارشناسان ارتباطات، بهره‌گیری از این شبکه را یک ضرورت در عصر اطلاعات می‌دانند.

این شبکه که از هزاران شبکه کوچکتر تشکیل شده، فارغ از مرزهای جغرافیایی، سراسر جهان را به هم مرتبط ساخته است.

طبق آخرین آمار بیش از شصت میلیون رایانه از تمام نقاط جهان در این شبکه گسترده به یکدیگر متصل شده‌اند که اطلاعات بی‌شماری را در تمامی زمینه‌ها از هر سنخ و نوعی به اشتراک گذاشته‌اند.

گفته می‌شود نزدیک به یک میلیارد صفحه اطلاعات با موضوعات گوناگون از سوی افراد حقیقی و حقوقی روی این شبکه قرار داده شده است.

این اطلاعات با سرعت تمام در بزرگراههای اطلاعاتی بین کاربران رد و بدل می‌شود و تقریباً هیچ گونه محدودیت و کنترلی بر وارد کردن یا دریافت کردن داده‌ها اعمال نمی‌شود.

حمایت از جریان آزاد اطلاعات، گسترش روزافزون فنآوری اطلاعات و بسترسازی برای اتصال به شبکه‌های اطلاع‌رسانی شعار دولتهاست.

این در حالی است که گستردگی و تنوع اطلاعات آلوده روی اینترنت، موجب بروز نگرانی در بین کشورهای مختلف شده است.

انتشار تصاویر مستهجن، ایجاد پایگاههایی با مضامین پورنوگرافی و سایتهای سوءاستفاده از کودکان و انواع قاچاق در کشورهای پیشرفته صنعتی بخصوص در خاستگاه این شبکه جهانی یعنی آمریکا، کارشناسان اجتماعی را بشدت نگران کرده، به گونه‌ای که هیأت حاکمه را مجبور به تصویب قوانینی مبنی بر کنترل این شبکه در سطح آمریکا نموده است.

هشدار، جریمه و بازداشت برای برپاکنندگان پایگاههای مخرب و فسادانگیز تدابیری است که کشورهای مختلف جهان برای مقابله با آثار سوء اینترنت اتخاذ کرده‌اند.

ترس و بیم از تخریب مبانی اخلاقی و اجتماعی، ناشی از هجوم اطلاعات آلوده و مخرب از طریق اینترنت، واکنشی منطقی است، زیرا هر جامعه‌ای چارچوبهای اطلاعاتی خاص خود را دارد و طبیعی است که هر نوع اطلاعاتی که این حد و مرزها را بشکند می‌تواند سلامت و امنیت جامعه را به خطر اندازد.

علی‌الرغم وجود جنبه‌ای مثبت شبکه‌‌های جهانی، سوء استفاده از این شبکه‌های رایانه‌ای توسط افراد بزهکار، امنیت ملی را در کشورهای مختلف با خطر روبرو ساخته است.

از این رو بکارگیری فیلترها و فایر وال‌های مختلف برای پیشگیری از نفوذ داده‌های مخرب و مضر و گزینش اطلاعات سالم در این شبکه‌ها رو به افزایش است.

خوشبختانه با وجود هیاهوی بسیاری که شبکه اینترنت را غیرقابل کنترل معرفی می‌کند، فناوری لازم برای کنترل این شبکه و انتخاب اطلاعات سالم روبه گسترش و تکامل است.

2.

امنیت شبکه‌های اطلاعاتی و ارتباطی 2-1: اهمیت امنیت شبکه چنانچه به اهمیت شبکه‌های اطلاعاتی (الکترونیکی) و نقش اساسی آن دریافت اجتماعی آینده پی برده باشیم، اهمیت امنیت این شبکه‌ها مشخص می‌گردد.

اگر امنیت شبکه برقرار نگردد، مزیتهای فراوان آن نیز به خوبی حاصل نخواهد شد و پول و تجارت الکترونیک، خدمات به کاربران خاص، اطلاعات شخصی، اطلاعاتی عمومی و نشریات الکترونیک همه و همه در معرض دستکاری و سوءاستفاده‌های مادی و معنوی هستند.

همچنین دستکاری اطلاعات- به عنوان زیربنای فکری ملت‌ها توسط گروههای سازماندهی شده بین‌المللی، به نوعی مختل ساختن امنیت ملی و تهاجم علیه دولت‌ها و تهدیدی ملی محسوب می‌شود.

برای کشور ما که بسیاری از نرم‌افزارهای پایه از قبیل سیستم عامل و نرم‌افزارهای کاربردی و اینترنتی، از طریق واسطه‌ها و شرکتهای خارجی تهیه می‌شود، بیم نفوذ از طریق راههای مخفی وجود دارد.

در آینده که بانکها و بسیاری از نهادها و دستگاههای دیگر از طریق شبکه به فعالیت می‌پردازند، جلوگیری از نفوذ عوامل مخرب در شبکه بصورت مسئله‌ای استراتژیک درخواهد آمد که نپرداختن به آن باعث ایراد خساراتی خواهد شد که بعضاً جبران‌ناپذیر خواهد بود.

چنانچه یک پیغام خاص، مثلاً از طرف شرکت مایکروسافت، به کلیه سایتهای ایرانی ارسال شود و سیستم عاملها در واکنش به این پیغام سیستمها را خراب کنند و از کار بیندازند، چه ضررهای هنگفتی به امنیت و اقتصاد مملکت وارد خواهد شد؟

نکته جالب اینکه بزرگترین شرکت تولید نرم‌افزارهای امنیت شبکه، شرکت چک پوینت است که شعبه اصلی آن در اسرائیل می‌باشد.

مسأله امنیت شبکه برای کشورها، مسأله‌ای استراتژیک است؛ بنابراین کشور ما نیز باید به آخرین تکنولوژیهای امنیت شبکه مجهز شود و از آنجایی که این تکنولوژیها به صورت محصولات نرم‌افزاری قابل خریداری نیستند، پس می‌بایست محققین کشور این مهم را بدست بگیرند و در آن فعالیت نمایند.

امروزه اینترنت آنقدر قابل دسترس شده که هرکس بدون توجه به محل زندگی، ملیت، شغل و زمان میتواند به آن راه یابد و از آن بهره ببرد.

همین سهولت دسترسی آن را در معرض خطراتی چون گم شدن، ربوده شدن، مخدوش شدن یا سوءاستفاده از اطلاعات موجود در آن قرار می‌دهد.

اگر اطلاعات روی کاغذ چاپ شده بود و در قفسه‌ای از اتاقهای محفوظ اداره مربوطه نگهداری می‌شد، برای دسترسی به آنها افراد غیرمجاز می‌بایست از حصارهای مختلف عبور می‌کردند، اما اکنون چند اشاره به کلیدهای رایانه‌ای برای این منظور کافی است.

2-2: سابقه امنیت شبکه اینترنت در سال 1969 بصورت شبکه‌های بنام آرپانت که مربوط به وزارت دفاع آمریکا بود راه‌اندازی شد.

هدف این بود که با استفاده از رایانه‌های متصل به هم، شرایطی ایجاد شود که حتی اگر، بخشهای عمده‌ای از سیستم اطلاعاتی به هر دلیلی از کار بیفتد، کل شبکه بتواند به کار خود ادامه دهد، تا این اطلاعات حفظ شود.

از همان ابتدا، فکر ایجاد شبکه، برای جلوگیری از اثرات مخرب حملات اطلاعاتی بود.

در سال 1971 تعدادی از رایانه‌های دانشگاهها و مراکز دولتی به این شبکه متصل شدند و محققین از این طریق شروع به تبادل اطلاعات کردند.

با بروز رخدادهای غیرمنتظره در اطلاعات، توجه به مسأله امنیت بیش از پیش اوج گرفت.

در سال 1988، آرپانت برای اولین بار با یک حادثه امنیتی سراسری در شبکه، مواجه شد که بعداً، «کرم موریس» نام گرفت.

رابرت موریس که یک دانشجو در نیویورک بود، برنامه‌هایی نوشت که می‌توانست به یک رایانه‌ای دیگر راه یابد و در آن تکثیر شود و به همین ترتیب به رایانه‌های دیگر هم نفوذ کند و بصورت هندسی تکثیر شود.

آن زمان 88000 رایانه به این شبکه وصل بود.

این برنامه سبب شد طی مدت کوتاهی ده درصد از رایانه‌های متصل به شبکه در آمریکا از کار بیفتد.

به دنبال این حادثه، بنیاد مقابله با حوادث امنیتی (IRST) شکل گرفت که در هماهنگی فعالیتهای مقابله با حملات ضد امنیتی، آموزش و تجهیز شبکه‌ها و روشهای پیشگیرانه نقش مؤثری داشت.

با رایج‌تر شدن و استفاده عام از اینترنت، مسأله امنیت خود را بهتر و بیشتر نشان داد.

از جمله این حوادث، اختلال در امنیت شبکه، WINK/OILS WORM در سال 1989، Sniff packet در سال 1994 بود که مورد اخیر از طریق پست الکترونیک منتشر می‌شد و باعث افشای اطلاعات مربوط به اسامی شماره رمز کاربران می‌شد.

از آن زمان حملات امنیتی- اطلاعاتی به شبکه‌ها و شبکه جهانی روزبه‌روز افزایش یافته است.

گرچه اینترنت در ابتدا، با هدف آموزشی و تحقیقاتی گسترش یافت، امروزه کاربردهای تجاری، پزشکی، ارتباطی و شخصی فراوانی پیدا کرده است که ضرورت افزایش ضریب اطمینان آن را بیش از پیش روشن نموده است.

3-4: طبقه‌بندی جرایم رایانه‌ای طبقه‌بندی‌های مختلفی از جرایم رایانه‌ای توسط مراجع مختلف انجام گرفته است.

برای آشنایی شما با آنها موارد مهم بشرح زیر اکتفا می‌شود.

3-4-1: طبقه‌بندی OECDB در سال 1983 «او.ای.سی.دی.بی» مطالعه امکان پذیری اعمال بین‌المللی و هماهنگی قوانین کیفری را به منظور حل مسئله جرم یا سوءاستفاده‌های رایانه‌ای متعهد شد.

این سازمان در سال 1986 گزارشی تحت عنوان جرم رایانه‌ای، تحلیل سیاستهای قانونی منتشر ساخت که به بررسی قوانین موجود و پیشنهادهای اصلاحی چند کشور عضو پرداخته و فهرست حداقل سوءاستفاده‌هایی را پیشنهاد کرده بود که کشورهای مختلف باید با استفاده از قوانین کیفری، مشمول ممنوعیت و مجازات قرار دهند.

بدین گونه اولین تقسیم‌بندی از جرایم رایانه‌ای در سال 1983 ارائه شد و طی آن پنج دسته اعمال را مجرمانه تلقی کرد و پیشنهاد کرد در قوانین ماهوی ذکر شود.

این پنج دسته عبارتند از: الف: ورود، تغییر، پاک کردن و یا متوقف‌سازی داده‌های رایانه‌ای و برنامه‌های رایانه‌ای که بطور ارادی با قصد انتقال غیرقانونی وجوه یا هر چیز باارزش دیگر صورت گرفته باشد.

ب: ورود، تغییر، پاک کردن، و یا متوقف‌سازی داده‌های رایانه‌ای و برنامه‌های رایانه‌ای که بصورت عمدی و به قصد ارتکاب جعل صورت گرفته باشند.

یا هرگونه مداخله دیگر در سیستمهای رایانه‌ای که بصورت عمدی و با قصد جلوگیری از عملکرد سیستم رایانه‌ای و یا ارتباطات صورت گرفته باشد.

ج: ورود، تغییر، پاک کردن و متوقف‌سازی داده‌های رایانه‌ای و یا برنامه‌های رایانه‌ای.

د: تجاوز به حقوق انحصاری مالک یک برنامه رایانه‌ای حفاظت شده با قصد بهره‌برداری تجاری از برنامه‌ها و ارائه آن به بازار.

ه- دستیابی یا شنود در یک سیستم رایانه‌ای و یا ارتباطی که آگاهانه و بدون کسب مجوز از فرد مسئول سیستم مزبور یا تخطی از تدابیر امنیتی و چه با هدف غیر شرافتمندانه و یا موضوع صورت گرفته باشد.

-4-2: طبقه‌بندی شورای اروپا: کمیته منتخب جرایم رایانه‌ای شورای اروپا، پس از بررسی نظرات «او.‌ای.‌سی.‌دی.بی» و نیز بررسیهای حقوقی- فنی دو لیست تحت عناوین لیست حداقل و لیست اختیاری را به کمیته وزراء پیشنهاد داد و آنان نیز تصویب کردند.

این لیستها بدین شرح هستند: الف: کلاه‌برداری رایانه‌ای ب: جعل رایانه‌ای ج: خسارت زدن به داده‌های رایانه‌ای یا برنامه‌های رایانه‌ای د: دستیابی غیرمجاز ه: ایجاد مجدد و غیرمجاز یک برنامه رایانه‌ای حمایت شده - ایجاد مجدد غیرمجاز یک توپوگرافی.

- لیست اختیاری الف: تغییر داده‌های رایانه‌ای و یا برنامه‌های رایانه‌ای ب: جاسوسی رایانه‌ای ج: استفاده غیرمجاز از رایانه‌ د: استفاده غیرمجاز از برنامه رایانه‌ای حمایت شده.

-4-3: طبقه‌بندی اینترپول: سالهاست که اینترپول در مبارزه با جرایم مرتبط با قناوری اطلاعات فعال می‌باشد.

این سازمان با بهره‌گیری از کارشناسان و متخصصین کشورهای عضو اقدام به تشکیل گروههای کاری در این زمینه کرده است.

رؤسای واحدهای مبارزه با جرایم رایانه‌ای کشورهای باتجربه عضو سازمان در این گروه کاری گردهم آمده‌اند.

گروههای کاری منطقه‌ای در اروپا، آسیا، آمریکا و آفریقا مشغول به کارند.

و زیر نظر کمیته راهبردی جرایم فناوری اطلاعات، مستقر در دبیرخانه کل اینترپول فعالیت می‌نمایند.

گروه کاری اروپایی اینترپول با حضور کارشناسان هلند، اسپانیا، بلژیک، فنلاند، فرانسه، آلمان، ایتالیا، سوئد و انگلیس در سال 1990 تشکیل شد.

این گروهها هر سال سه بار تشکیل جلسه می‌دهند و در ژانویه سال 2001 سی‌امین گردهمایی آن در دبیرخانه کل تشکیل گردید.

تهیه کتابچه راهنمای پی‌جویی جرایم رایانه‌ای، کتاب و سی‌دی راهنمای جرایم رایانه‌ای، تشکیل دوره‌های آموزشی برای نیروهای پلیس در طول 5 سال گذشته، تشکیل سیستم اعلام خطر که مرکب از سیستمهای پاسخگوی شبانه‌روزی، نقاط تماس دائمی شبانه‌روزی، تبادل پیام بین‌المللی در قالب فرمهای استاندارد در زمینه جرایم رایانه‌ای واقعه می‌باشد و انجام چندین پروژه تحقیقاتی پیرامون موضوعات مرتبط با جرایم رایانه‌ای از جمله اقدامات گروه کاری مذکور می‌باشد.

گروه کار آمریکایی جرایم مرتبط با تکنولوژی اطلاعات مرکب از کارشناسان و متخصصین کشورهای کانادا، ایالات متحده، آرژانتین، شیلی، کلمبیا، جامائیکا و باهاماست.

گروه کاری آفریقایی جرایم مرتبط با تکنولوژی اطلاعات مرکب از کارشناسان آفریقای جنوبی، زیمبابوه، نامبیا، تانزانیا، اوگاندا، بوتسوانا، سوازیلند، زنگبار، لسوتو و رواندا در ژوئن سال 1998 تشکیل گردید.

آنها کارشان را با برگزاری یک دوره آموزشی آغاز نمودند و دومین دوره آموزشی آنها با مساعدت مالی سفارتخانه‌های انگلیس برگزار شد.

گروه کاری جنوب اقیانوس آرام، و آسیا در نوامبر سال 2000 در هند تشکیل شد و کارشناسانی از کشورهای استرالیا، چین، هنگ کنگ، هند، ژاپن، نپال، و سریلانکا عضو آن هستند.

این گروه کاری با الگو قرار دادن کمیته راهبردی جرایم مربوط به فناوری اطلاعات به منظور ایجاد و هماهنگی میان اقدامات گروههای کاری منطقه‌ای در محل دبیرخانه کل اینترپول تشکیل گردیده است.

سازمان پلیس جنایی بین‌المللی جرایم رایانه‌ای را به شرح زیر طبقه‌بندی کرده است: 1: دستیابی غیرمجاز 1-1: نفوذغیرمجاز 1-2: شنود غیرمجاز 1-3: سرقت زمان رایانه‌ 2: تغییر داده‌های رایانه‌ای 2-1: بمب منطقی 2-2: اسب تروا 2-3: ویروس رایانه‌ای 2-4: کرم رایانه‌ای 3: کلاه‌برداری رایانه‌ای 3-1: صندوقهای پرداخت 3-2: جعل رایانه‌ای 3-3: ماشینهای بازی 3-4: دستکاریها در مرحله ورودی/ خروجی 3-5: ابزار پرداخت (نقطه فروش) 3-6: سوءاستفاده تلفنی 4: تکثیر غیرمجاز 4-1: بازیهای رایانه‌ای 4-2: نرم‌افزارهای دیگر 4-3: توپوگرافی نیمه هادی 5: سابوتاژ رایانه‌ای 5-1: سخت‌افزار 5-2: نرم‌افزار 6: سایر جرائم رایانه‌ای 6-1: سیستمهای تابلوی اعلانات الکترونیک 6-2: سرقت اسرار تجاری 6-3: سایر موضوعات قابل تعقیب 3-5: شش نشانه از خرابکاران شبکه‌ای 1: در صورت نفوذ یک خرابکار به شبکه شما ممکن است حساب بانکی‌تان تغییر کند.

2: خرابکاران شبکه‌ای آن قدر تلاش می‌کنند تا بالاخره موفق به ورود به اینترانت شما شوند.

لازم به ذکر است که در برخی موارد در صورتیکه یک خرابکار بتواند به حساب بانکی شما نفوذ کند فایل آن بطور خودکار بسته نمی‌شود.

3: گاهی اوقات خرابکاران برای نفوذ به یک رایانه‌ ناچارند کد جدیدی به آن وارد کنند.

برای این کار لازم است رایانه‌ دوباره راه‌اندازی شود.

بنابراین راه‌اندازیهای مجدد رایانه‌، که بطور غیرمنتظره انجام می‌شود، می‌تواند نشانه‌ای از نفوذ خرابکاران شبکه‌ای به رایانه‌ شما باشد.

4: بعضی اوقات خرابکاران شبکه‌ای تنها با حذف بخشهایی از یک فایل می‌توانند راه نفوذ خود در آن را مخفی نگه دارند.

بنابراین قسمتهای حذف شده از یک فایل می‌تواند نشان‌دهنده مسیر نفوذ خرابکاران شبکه‌ای به یک فایل از رایانه‌ باشد.

5: گاهی با این که انتظار می‌رود ارتباط بین دو رایانه‌ از طریق شبکه، در زمانهایی مشخص، بسیار کم باشد ترافیک زیادی در آن مسیر ملاحظه می‌شود.

چه بسا خرابکاران شبکه‌ای در حال تلاش برای نفوذ به آن سیستمها باشند و همین امر موجب ترافیک سنگین بین آنها شود.

6: بخشهایی در سیستم هر شرکت وجود دارد که جدا از بقیه سیستم بوده و تنها افراد معدودی به آن دسترسی دارند، گاهی می‌توان خرابکاران شبکه‌ای را در چنین بخشهایی پیدا کرد.

راهکارهای امنیتی شبکه 4-1: کنترل دولتی علاوه بر بهره‌گیری از امکانات فنی، روشهای کنترل دیگری نیز برای مهار اینترنت پیشنهاد شده است.

در این روش، سیاست کلی حاکم بر کشور اجازه دسترسی به پایگاههای مخرب و ضد اخلاقی را نمی‌دهد و دولت شبکه‌های جهانی را از دروازه اتصال و ورود به کشور با فیلترهای مخصوص کنترل می‌کند.

4-2: کنترل سازمانی روش دیگر کنترل سازمانی است که معمولاً سازمان، اداره یا تشکیلاتی که مسئولیت سرویس‌دهی و اتصال شهروندان را به اینترنت به عهده می‌گیرند، خود موظف به کنترل شبکه و نظارت بر استفاده صحیح از آن می‌شود تا با الزامات قانونی و اخلاقی تواماً انجام این وظیفه را تضمین کند.

4-3: کنترل فردی کنترل فردی روش دیگری است که قابل انجام است.

در این نوع کنترل تمام تضمینهای اجرایی، درون فردی است و شخص با بهره‌گیری از وجدان فردی و مبانی اخلاقی و تعهد دینی، مراقبتهای لازم را در ارتباط با شبکه‌های جهانی به عمل آورد.

این اعتقاد و فرهنگ در محدوده خانواده نیز اعمال می‌شود و چه بسا اطرافیان را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

البته شیوه اخیر در صورتی ممکن خواه بود که واگذاری خط اشتراک IP پس از شناسایی کامل افراد و با ملاحظه خصوصیات اخلاقی آنان انجام پذیرد.

در غیر این صورت تصور اعمال چنین کنترلی از سوی تک تک افراد جامعه صرفاً در حد آرزو باقی خواهد ماند.

آرزویی که نمی‌تواند بسیاری از تأثیرات سوء این شبکه را از بین ببرد و آن را بسوی شبکه سالم سوق دهد.

4-4: تقویت اینترانت‌ها از سوی دیگر تقویت شبکه‌های داخلی که به اینترانت معرو ف است می‌تواند نقش بسزایی در کاهش آلودگیهای فرهنگی و اطلاعاتی اینترنت یاری کند.

قرار دادن اطلاعات مفید اینترنت به صورت ناپیوسته و روی شبکه‌های داخلی یا اینترانتها، علاوه بر ارائه خدمات و اطلاع‌رسانی سالم، پس از چندی، بایگانی غنی و پرباری از انواع اطلاعات فراهم آمده از چهار گوشه جهان را در اختیار کاربران قرار می‌دهد که با افزایش اطلاعات داخلی و یا روزآمد کردن آن، به عنوان زیربنای اطلاعاتی کشور قابل طرح می‌باشد.

به هر حال سرعت بالا و هزینه کم در استفاده از اینترانتها، دو عامل مورد توجه کاربران به شبکه‌های داخلی است که به نظر نمی‌رسد محمل مناسبی برای اطلاعات گزینش شده اینترنت باشد.

4-5: وجود یک نظام قانونمند اینترنتی مورد دیگر که کارشناسان از آن به عنوان پادزهر آسیبهای اینترنتی از قبیل تهاجم فرهنگی، اطلاعات نادرست و یا پیامدهای ضد اخلاقی نام می‌برند، وجود یک نظام قانونمند اینترنتی در جامعه است که اداره آن از سوی یک متولی قدرتمند و کاردان می‌تواند اینترنت سرکش و افسار گسیخته را مهار کند و از آن به نحو شایسته بهره‌برداری نماید.

این نظام اگر با یک نظام حقوقی و دادرسی جامع و عمیق توأم باشد، موارد تخلف و سوءاستفاده از این ابزار به راحتی قابل تشخیص و پیگیری قضایی خواهد بود.

در این صورت امکان سوءاستفاده و تأثیرپذیری از فرهنگهای بیگانه که عموماً مغایر با اصول اخلاقی ماست، به طرز چشمگیری کاهش می‌یابد.

4-6: کار گسترده فرهنگی برای آگاهی کاربران اما بهترین روش، کار گسترده فرهنگی، برای آگاهی کاربران است.

کافی است که آنها آگاه شوند که گرایش و ارتباط با پایگاههای غیرمتعارف جز ضلالت و تباهی ثمره‌های ندارد.

باید تقوای درونی و اعتقادات دینی کاربران را رشد داد و آنها را تقویت کرد.

بنابراین بهترین بارو (فایروال) برای ممانعت از خطرات اینترنت و جلوگیری از تأثیر ابعاد منفی آن، وجدان درونی و ایمان هر نسل است که بخشی از این ایمان را علمای دین باید در وجود نسل جوان و انسانهای این عصر بارور سازند.