موارد ایمنی در کشورهای توسعه‌یافته جهان از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است به طوری که کوچک‌ترین خبری در خصوص ضعف ایمنی خودرویی بر فروش آن تاثیر فراوانی دارد.
اما به نظر می‌رسد با وجود اینکه آمار تصادفات، ایران را در رتبه دوم جدول جهانی قرار میدهد خودروسازان و خریداران خودرو به این موارد آشنایی یا توجه کمتری دارند.
سیستمهای نوین ترمز مانند Abs، Esp و Ebd با افزایش پایداری و فرمان‌پذیری و...
در زمان حادثه تا 40درصد از بروز تصادفات جلوگیری میکند.
ولی متاسفانه بسیاری از خودروهایی که در کشورهای دیگر تجهیزات ایمنی مثل Abs و ایربگ تولید میشوند از جمله ریو، در ایران برای کاهش هزینه‌های تولید حذف و فقط در صورت سفارش مشتری بر روی خودرو قرار میگیرند.
ویژگی مهم خودروهای مجهز به سیستم ترمز ضد قفل یا ضد لغزش معروف به Abs این است که از قفل شدن چرخها حتی هنگامی که راننده پدال ترمز را تا انتها فشار میدهد، جلوگیری میکند و مانع از انحراف خودرو میشود.
به این ترتیب می‌توان هنگام ترمزگیری خودرو را کنترل کرده و از موانع با اطمینان عبور کرد.
پیشرفت این تکنولوژی به حدی رسیده است که در هر لحظه با استفاده از تناسب سرعت لاستیک‌ها و کنترل آن، تعادل خودرو حفظ میشود.
سیستم ترمز های هیدرولیک و Abs ترمزهای هیدرولیک از سیستمهای مطمئن ترمز محسوب میشود.
اما این سیستم در ابتدا دارای عیب‌های بزرگی بود.
اگر هر گاه به دلیلی، شکستگی جزئی در یکی از لوله‌های ترمزها به وجود می‌آمد در اثر نشت مایع ترمز یا وارد شدن هوا در سیستم، تمام سیستم ترمز از حالت فعالیت خود بیرون آمده و خطرآفرین می‌شد.
برای از میان برداشتن این عیب، خودروسازان و شرکت‌های تولید‌کننده سیستمهای ترمز مجبور به تقسیم کردن نیروی ترمز از طریق فشار هیدرولیک به دو بخش شدند.
یکی از این بخش‌ها به چرخهای جلو و دیگری به بخش‌های عقب فشار وارد می‌آورد طراحی و تولید این سیستم جدید بسیار مثبت بود، ولی به نظر می‌رسید آنچنان از خطرات احتمالی آن نمی‌کاست، چرا که در این صورت ایجاد شکستگی در لوله‌های ترمز جلو و قفل یا بلوکه‌کردن چرخهای عقب، خودرو به شدت به دور خود چرخیده و از کنترل خارج می‌شد.
اما سوئدی‌ها راه‌حل این مشکل را پیدا کردند.
کمپانی (ساب) Saab ترمزهای هیدرولیک دو کاناله به صورت ضربدری را طراحی و تولید کرد به این صورت که چرخ سمت راست جلو به همراه چرخ‌سمت چپ عقب از یک کانال و چرخ سمت چپ جلو به همراه چرخ سمت راست عقب از کانال دیگر تغذیه می‌شدند.
ولی کمپانی‌‌های خودروسازی ولوو و بی‌ام‌و بر روی طرح نسبتا بهتری کار کردند به این ترتیب که با هر دو چرخ جلو هر کدام از یک کانال تغذیه می‌شدند چرخهای عقب نیز از کانال مستقلی بهره می‌بردند.
در این صورت در اثر بروز اشکال یا شکستگی در یکی از لوله‌های هیدرولیک چرخها تنها همان چرخ بود که قابلیت ترمزگیری را از دست می‌داد و در کنترل خودرو اشکال عمده‌‌ای پیش نمی‌آمد اما سیستم ترمز در خودروها نیز در دنیا به سرعت دیگر بخش‌ها رشد داشت و خوشبختانه در حال حاضر ترمزهای سه و چهارکاناله ضد بلوکه Abs در بیشتر خودروها به صورت استاندارد وجود دارد.
طرز کار ترمز Abs ترمزهای Abs در بیان ساده دستگاهی الکترونیکی هستند که در هنگام ترمزگیری باکنترل فشار (قطع و وصل کردن فشار) هیدرولیک در کسری از ثانیه ارتباط لنت را با دیسک یا کاسه برقرار و قطع میکنند و تکرار سریع و مداوم این عمل باعث از میان رفتن حالت بلوکه کردن یا قفل کردن ترمزها میشود.
اهمیت این گونه ترمزها نیز بیشتر در سطوح خیس و لغزنده یا ترمزگیری در سرعتهای بالا بیشتر نمایان میشود.
در این گونه موارد راننده از کنترل کامل بر روی وسائل نقلیه خود برخوردار است و اما شاید بتوان گفت تنها نکته منفی در مورد ترمزهای Abs صدای نسبتا شدید آنها در هنگام ترمزگیری بر روی سطوح بسیار لغزنده است.
این صدای لرزان که به درون کابین نفوذ میکند و زیر پدال ترمز حس و شنیده میشود راننده‌ای را که تجربه ترمزگیری در این شرایط ندارد به اشتباه می‌اندازد که احتمالا قسمتی از سیستم ترمز خودرواش در حال خرد شدن است و به همین دلیل راننده ممکن است به اشتباه از فشار پای خود بر روی پدال ترمز بکاهد.
به تازگی استفاده از سیستمهای کمکی و تقویت کننده الکترونیکی و مکانیکی نیز برای هر چه بهتر کردن فعالیت ترمزها بر روی انواع خودروهای جدید به کار گرفته میشود این سیستم‌ها با وارد آوردن اندک فشاری به پدال ترمز فعال شده و بهترین نتیجه را در اختیار راننده قرار میدهد.
ترمزگیری صحیح با Abs در شرایط بحرانی (مواجه شدن با موانع) فورا پدال کلاچ را گرفته و با تمام نیرو به طور مداوم روی پدال ترمز فشار دهید.
در این زمان Abs شروع به کار کرده و شما قادر خواهید بود خودروی خود را در مسیر دلخواه هدایت کرده و از برخورد با موانع جلوگیری کنید.
دو قانون مهم هنگام ترمزگیری با سیستم Abs 1 -فورا کلاچ را بگیرید و با تمام نیرو روی پدال ترمز به طور مداوم فشار دهید.
2 -با وجود ترمزگیری کامل، خودرو را در مسیر دلخواه هدایت کنید.
لامپ هشدار دهنده Abs از ویژگی‌های اصلی سیستم Abs این است که دایما خود را به صورت الکترونیکی کنترل میکند.
روی صفحه نمایش دهنده‌ها مقابل راننده یک لامپ هشدار دهنده وجود دارد که روی آن کلمه Anti-lock نوشته شده است.
هر گاه اشکالی در عملکرد سیستم Abs ایجاد شود این لامپ روشن خواهد شد.
هنگام روشن شدن خودرو این لامپ حدود چهار ثانیه روشن خواهد شد که در این زمان سیستم مشغول کنترل کردن خود است.
در صورت خاموش شدن لامپ سیستم عملکرد صحیح خود را داشته و در غیر این صورت روشن ماندن لامپ هشدار دهنده چه قبل از حرکت و چه هنگام حرکت خودرو راننده را از بروز اشکال آگاه خواهد کرد.
مزایای سیستم Abs سیستم ترمز مجهز به Abs قادر است وضعیت ایمن‌تری را برای خودرو ایجاد کند.
کاهش خط قرمز افزایش پایداری خودرو در جاده‌های لغزنده افزایش کنترل فرمان کاهش اثر شرایط متفاوت جاده بر روی لاستیک‌ها، کاهش مقدار لرزش لاستیک و سیستم تعلیق در ترمز و پایداری خودرو در جاده‌های ناهمگن به هنگام ترمز شدید از فواید این سیستم است.
نکات ایمنی با این که سیستم Abs دارای ایمنی بالایی است، ولی وجود آن در خودرو نباید باعث سرپیچی راننده از رعایت مقررات رانندگی به خصوص سرعتهای غیرمجاز، رعایت نکردن فاصله ایمنی و سرعت مناسب در پیچ‌ها شود.
به عبارت دیگر بهره‌مندی از سیستمهای ایمنی به معنای نادیده گرفتن ایمنی نیست.
انجام تغییرات شخصی در خودرو (مثلا ترمز، بدنه‌ها و یا چرخها) می‌تواند بر عملکرد سیستم Abs تاثیر منفی بگذارد.
با وجود این در حال حاضر سیستم ترمز Abs مطمئن‌‌ترین ترمزی است که تکنولوژی آن در صنعت خودروی ما وارد شده است و شاید روزی شاهد باشیم که با بالا رفتن تقاضای عمومی برای خودروهای مجهز به ترمز Abs اعمال فشار از سوی راهنمایی و رانندگی دیگر خودرویی بدون ترمز Abs تولید و عرضه نشود.
سیستم ترمز ABS بهترین راه برای ایمن ساختن ترمز وسایل نقلیه موتوری با سیستمهای ترمز هیدرولیکی است.
این سیستم حاصل عملکرد دقیق مهندسین و کارشناسان فنی و تکنولوژی شرکت ماشین و ابزار استاندارد کره جنوبی به نام KSMT می باشد قبل از اینکه در مورد این سیستم، توضیحات بیشتری دهیم، خوب است مختصری در رابطه با ترمز خودرو و سیستمهای ایمنی ترمز مطالبی را حضور شما عرض نماییم.
به طور کلی بیشتر خودروهای داخلی به دلیل سیاست گذاریهای خودروسازان داخلی و ارزانترشدن قیمت آن در بازار از امکانات این خودروها می کاهند.
یکی از این موارد نیز که می توان از لزومات اصلی در خودرو تلقی کرد سیستم امنیت ترمز یا همان ABS می باشد.
به طور مثال، خودرو پراید را در نظر بگیریم.
این خودرو فاقد سیتم ABS می باشد لذا در سرعت حدود 100 الی 120 کیلومتر در ساعت چنانچه ترمز انجام شود از محل ترمز، خودرو حدود 15 الی 20 متر جلوتر متوقف می گردد که شما می توانید با آزمایشی ساده خط ترمز بجای مانده بر روی آسفالت را اندازه گیری و صحت این موضوع را تایید نمایید.
حال این موضوع در برف وباران به دلیل قفل شدن چرخ بیشتر خواهد شد و آمار تلفات و تصادفات به همین دلیل افزایش می یابد چرا که اصلی ترین بخش که ایمن سازی خودرو برای حفظ سرنشینان می باشد، رعایت نشده است.
بیشتر خودروهای مدرن امروزی دارای سیستم ABS می باشند، بطوریکه حتی بسیاری از کشورهای دنیا، استفاده از خودروهای بدون این سیستم را ممنوع نموده اند.
در ایران نیز با توجه به آمار بسیار بالای تصادف به دلیل عدم ایمنی ترمز، این نوع سیستم در سال اخیر توسط طرح ارسالی دولت به مجلس پیشنهاد و در حال تصویب می باشد .
بررسی فنی سیستم ترمز ABS زمانیکه شما ترمز می نمایید بافشار دادن بر روی پدال ترمز، روغن ترمز را به پشت لنت ترمز بر روی دیسک ،پمپ نموده و فشار حاصل از آن موجب می شود که لنت و دیسک به هم چسبیده شوند و چرخهای خودرو متوقف شوند.اما بدلیل سرعت و حرکت چرخها لنت بر روی دیسک کشیده می شود، در این حالت با وجودترمز کردن شما خودرو تا مسافتی به حرکت خود ادامه می دهد.
برای اینکه قدرت ترمز شما در این حالت بیشتر شودراهی را به شما پیشنهاد میکنیم.
شما می توانید در فاصله های زمانی کوتاه از ترمز اول، پای خود را از روی پدال ترمز برداشته و مجدداً ترمز کنید.
به طور ساده تر اینکه بجای اینکه پدال ترمز را از ابتدا تا انتهای متوقف شدن کامل خودرو پایین نگه دارید، چندین مرحله در این فاصله زمانی ترمز نمایید.
این عمل باعث می شودکه در هر بار ترمز کردن ،قدرت ترمز از بار قبل قوی تر شود، علاوه بر اینکه از سرخوردن خودرو نیز جلوگیری می نماید.در این حالت فاصله یا خط ترمز شما کوتاه تر خواهد شد، اما به دلیل استرس و فشار واردشده و دست پاچگی راننده خودرو در سرعتهای بالا، تمرکز راننده بر این عمل کاهش می یابد.
سیستم ترمز ABS این عمل را در خودرو تسهیل می نماید به طوریکه با فشاردادن پدال ترمز دستگاه ABS بطور اتوماتیک ومنظم و خودکار روغن را به پشت ترمز پمپ کرده و این عمل را تا زمانیکه شما پدال ترمز را نگه داشته اید تکرار می شود.
مزایای استفاده از سیستم ABS 1 ) نصب سریع و آسان بر روی کلیه خودروها اعم از سواری ها و وانت 2 ) توقف سریع با کاهش فواصل خط ترمز 3 ) بهبود کنترل فرمان 4 ) سهولت کار با پدال ترمز 5 ) عمر بیشتر مدار ترمز با فرسودگی و پارگی کمتر 6 ) کاهش تصادفات و جراحات و شکایات نگه داشتن خودرو در مواقع اضطراری کار بسیار سختی است.
سیستم ضد بلوکه همانند یک سیستم عصبی در این گونه موارد وارد عمل میشه.
در حقیقت در سطوح لغزنده رانندگان حرفه ای هم نمی توانند بدون ترمز ABS مثل رانندگان آماتور با ترمزهای ABS خودروی خود را متوقف کنند.
عملکرد ترمز ABS بسیار ساده است.
وقتی شما روی یخ رانندگی میکنید اگر به آرامی ترمز کنید بخوبی متوقف میشوید.
اگر ترمز شدید بگیرید ممکن است چندین متر لیز بخورید ضمن اینکه کنترل خودرو از دستانتان خارج میشود .ممکن است با خودرو های دیگر تصادف کنید.
یکی از روشهایی که رانندگان ماهر استفاده میکنند این است که وقتی ترمز را روی یخ فشار میدهند مواظب این هستند که چرخها قفل نکنند بمحض اینکه این عمل اتفاق افتاد لحظه ای پا را از روی ترمز بر میدارند.
سیستم ABS این کار را برای شما بطور اتوماتیک انجام میدهد.
در نتیجه زمان توقف کوتاه تر میشود و دیگر اینکه در هنگام ترمز شما توانائی هدایت ماشین بوسیله فرمان خودرو را دارید.
سیستم ABS از چهار قسمت اصلی تشکیل شده: 1- حسگرهای سرعت 2- پمپ 3- سوپاپها 4- کنترلر 1- حسگرهای سرعت: که کنترل سرعت چرخها را جهت بررسی اینکه آیا چرخ دارد قفل میشود را بر عهده دارد 2- سوپاپها: که در مسیر هر ترمز هر قرار دارد.
و در سه وضعیت قرار میگیرند و فشار ترمز را کنترل میکنند.
سوپاپها مستقیما بوسیله سیستم ABS کنترل میشوند 3- پمپ: در صورتیکه سوپاپ فشار روی ترمز را کم کند پمپ نیروی اضافی را برمیگرداند و هرگاه سوپاپ فشار روی ترمز را بخواهد افزایش دهد پمپ این نیرو را بازیابی میکند.
4- همان کامپیوتری است که روی خودورها نصب میشود این کامپیوتر همواره وضعیت سنسورهای سرعت را پردازش و سوپاپها را کنترل میکند.
(قابل توجه اونهایی که میخوان رو ماشینهای معمولی ترمزهای ABS ی رو که تو روزنامه تبلیغ میکنن بندازن.
این ترمزها فقط حالت مکانیکی دارند و هوشمند عمل نمی کنند و در مواردی موجب خطرناکتر شدن کنترل خودرو میشوند) روش کار سیستم به این طریق است: سنسورها مداواما بوسیله کنترلر چک میشوند در صورتیکه شتاب چرخش چرخها کاهش پیدا کند سیستم کنترل وضعیت سوپاپها را به حالت آماده در میاورد.
اگر کنترلر ضریب این کاهش شتاب را زیاد ارزیابی کند و چرخها را در آستانه توقف کامل ببیند، سوپها رامی بندد تا فشار ترمز کمتر شود سپس بمحض اینکه احساس کرد شتاب چرخش چرخها زیاد شده دوباره سوپاپها را باز میکند.
اینقدر این کار را ادامه میدهد تا یا راننده پا را از روی ترمز بردارد یا خودرو کاملا متوقف شود.
این عمل بسیار سریع انجام میشود.
در این هنگام شما زیر پایتان تپشهایی احساس خواهید کرد.
این تپشها بخاطر باز و بسته شدن سریع سوپاپهاست.
بعضی از سیستم های ABS میتوانند در هر ثانیه 15 بار این سیکل را تکرار کنند.
انواع ABS 1- چهار کاناله: برای هر چرخ یک سنسور سرعت و یک سوپاپ وجود دارد این بهترین نوع ABS است 2- سه کاناله: برای هر کدام از چرخهای جلو یک سنسور و یک سوپاپ و برای دو چرخ عقب یک سنسور و یک سوپاپ وجود دارد که معمولا داخل اکسل عقب نصب میشود در این نوع ممکن است یکی از چرخهای عقب قفل کند.
مثلا در شرایطی که یک چرخ روی گازوئیل و چرخ دیگر روی زمین خشک است.
3- تک کاناله: که برای دو چرخ عقب یک سنسور و یک سوپاپ وجود دارد.
یکی از مزایای دیگر سیستم ABS عدم گرم شدن لنتهاست.
نکته: با خودروهای دارای سیستم ABS دیگر تلمبه زنی پدال ترمز لازم نیست.
این روش مربوط به خودروهای معمولی است.
تلمبه زدن با ABS منجر به طولانی تر شدن زمان توقف میشود.
سوال: آیا ABS واقعا کار میکند: Insurance Institute for Highway Safety در سال 1996 گزارشی منتشر کرد که نشان میدهد تعداد خودروهای دارای سیستم ABS در تصادفات مهلک از تعداد خودروهای فاقد این سیستم کمتر نیست.
(به نسبت تعداد خودروها).
همین گزارش حاکی است اغلب این خودروها بیشتر در تصادفات انفرادی نقش داشته اند.
اما خودروهای معمولی و رانندگان آنها بیشتر در تصادف با یکدیگر دچار خسارت شده اند.
علت بسیار جالب است: 1- رانندگان این خودروها بخاطر وجود این سیستم جسارت خاصی پیدا میکنند و با سرعتهای بالاتری رانندگی میکنند و اعمال خطرناکتری انجام میدهند.
2- بعضی از رانندگان وقتی در یک حالت واقعا اضطراری و برای اولین بار ترمز شدید گرفته اند حالت عجیب تپش پدال ترمز آنها را به اشتباه انداخته .
پس ناخودآگاه پا را از روی پدال ترمز برداشته اند.
3- بسیاری از رانندگان بخاطر اینکه توانسته اند در حالیکه پا را روی ترمز داشته اند از فرمان خودرو استفاده کنند خودرویشان چپ شده یا از جاده خارج شده اند در صورتیکه رانندگان خودروهای فاقد این سیستم بعد از ترمز شدید لیز خورده اند و با ماشین جلویی برخورد کرده اند.
پیشنهاد میشود کسانی که بتازگی این نوع خودروها رو خریداری میکنن در یک مکان خلوت با سرعتهای متفاوت و در شرایط مختلف با کمال خونسردی عملکرد ترمز ای بی س را آزمایش کنند تا در شرایط واقعا خطرناک دچار حادثه نشوند.
انشاا...
اونقدر با آرامش و مهارت رانندگی کنیم که اصلا" در شرایط قرمز قرار نگیریم و نیازی به ترمزهای شدید نداشته باشیم.
سیستم ترمز ABS بهترین راه برای ایمن ساختن ترمز وسایل نقلیه موتوری با سیستمهای ترمز هیدرولیک است.
ترمز Abs دستگاهی الکترونیکی است که در هنگام ترمزگیری با کنترل فشار (قطع و وصل کردن فشار) هیدرولیک در کسری از ثانیه ارتباط لنت را با دیسک یا کاسه برقرار و قطع میکند.
تکرار سریع و مداوم این عمل باعث از میان رفتن حالت بلوکه کردن یا قفل کردن ترمزها میشود.
اهمیت این گونه ترمزها بیشتر در سطوح خیس و لغزنده یا ترمزگیری در سرعتهای بالا بیشتر نمایان میشود.
در این گونه موارد راننده از کنترل کامل روی وسائل نقلیه خود برخوردار است.
نکته منفی در مورد ترمزهای Abs صدای نسبتا شدید آنها در هنگام ترمزگیری روی سطوح بسیار لغزنده است.
دیاگرام ترمز ABS در خودروهایی که فاقد ترمز ABS می‌باشند وقتی راننده پای خود را روی پدال ترمز بطور ناگهانی فشار دهد در صورتی که جاده لغزنده باشد، خودرو تعادل خود را از دست خواهد داد اما سیستم ترمز ABS این نقص را برطرف کرده و اجازه قفل شدن کامل به چرخ را نمی‌دهد.
این سیستم باعث میشود که خودرو هم تعادل خود را از دست ندهد و هم سریعتر ترمز کند و بایستد.
باید توجه داشت، در شرایط بحرانی (مواجه شدن با موانع) فورا پدال کلاچ را گرفته و با تمام نیرو به طور مداوم روی پدال ترمز فشار دهید.
سیستم ترمز مجهز به Abs قادر است وضعیت ایمن‌تری را برای خودرو ایجاد کند.
کاهش خط قرمز افزایش پایداری خودرو در جاده‌های لغزنده افزایش کنترل فرمان کاهش اثر شرایط متفاوت جاده روی لاستیک‌ها، کاهش مقدار لرزش لاستیک و سیستم تعلیق در ترمز و پایداری خودرو در جاده‌های ناهمگن به هنگام ترمز شدید از فواید این سیستم است.
با این که سیستم Abs دارای ایمنی بالایی است، ولی وجود آن در خودرو نباید باچرخ ,عث سرپیچی راننده از رعایت مقررات رانندگی به خصوص سرعتهای غیرمجاز، رعایت نکردن فاصله ایمنی و سرعت مناسب در پیچ‌ها شود.