مول اتم خنثای گازی و تبدیل آنها به یک مول یون + 1 گازی را انرژی نخستین یونش میگویند .
- تعریف انرژی دومین یونش () : مقدار انرژی لازم برای جدا کردن یک مول الکترون از یک مول یون + 1 گازی و تبدیل آنها به یک مول + 2 گازی را انرژی دومین یونش میگویند .
- بیان انرژی یونش با معادله های شیمیایی :
نخستین یونش اتم M
دومین یونش اتم M
1- کدامیک از روابط زیر ، با تعریف انرژی نخستین یونش عنصر شیمیایی M سازگاری دارد؟
1) 2)
3) 4)
2-گرمای واکنش برای تبدیل برابر است با :
1)انرژی تصعید مولی سدیم 2)انرژی تصعید مولی سدیم و انرژی آن
3)انرژی یونش سدیم 4)انرژی الکتروپوزیتیوی فلز سدیم
- هر یونش ، از یونش پیش از خود سخت تر انجام می شود و انرژی زیادتری می طلبند ، به طوری که همواره داریم :
- افزایش انرژی های متوالی یونش به صورت یکنواخت انجام نمی شود ، بلکه جدا شدن برخی الکترون ها همراه با «جهش» انرژی یونش است . این جهش ها را می توان در دوگروه دسته بندی کرد :
الف)جهش های بزرگ یا اصلی که هنگام تغییر تراز اصلی رخ می دهد .
ب)جهش های کوچک یا فرعی که به هنگام تغییر تراز فرعی رخ می دهد .
- با استفاده از انرژی های های متوالی یونش و جهش های آنها ، موقعیت عنصرها در جدول تناوبی ، مطابق فرمول زیر مشخص می شود :
1+تعداد جهش =دورهی عنصر
1-شماره اولین جهش = گروه عنصر
مثلاً ، اگر در انرژی های متوالی یونش اتم عنصری 3 جهش وجود داشته باشد و اولین جهش مابین و باشد (یعنی هنگام جدا کردن سومین الکترون) ، این عنصر در دورهی 4 و گروه 2 قرار دارد .
3-انرژی های یونش متوالی عنصر X برحسب کیلوژول بر مول عبارت است از : 577 ، 1816 ، 2744 ، 11578 ، 14831 . فرمول کلرید این عمصر کدام است ؟
1) 2) 3) 4)
4-چند الکترون باید از اتم سدیم جدا شود تا بعد از آن ، دومین جهش بزرگ در انرژی یونش های پی در پی آن ، پدید آید؟
1)6 2)8 3)9 4)10
5-در نمودار انرژی های یونش متوالی بزرگ ترین جهش در کدام مورد زیر است؟
1) و 2) و 3) و 4) و
6-در نمودا تغییرات انرژی یونش عنصرها نسبت به عدد اتمی ، عنصرهای اصلی کدام گروهها به ترتیب در نقاط ماکزیمم و می نیمم قرار دارند ؟
1)هشتم ، اول 2)هشتم ، دوم 3)هفتم ، اول 4)هفتم ، دوم
7-کدام عنصر ، بالاترین انرژی یونش را دارد؟
1)O 2)Ar 3)He 4)F
8-به کدام علت ، بر خلاف روند کلی ، انرژی نخستین یونش از بیشتر است؟
1)بزرگتر بودن اتم فسفر
2)بیشتر بودن الکترونگاتیوی اتم گوگرد
3)نیم پر بودن تراز در اتم فسفر
4)چهار اتمی بودن مولکول فسفر و هشت اتمی بودن مولکول گوگرد
9-برای عنصرهای ازت و اکسیژن کدام مقایسه به لحاظ انرژی یونش درست است؟
1) 2) 3) 4)
10-ناحیهی معینی از فضای اطراف هسته که بیشترین احتمال حضور الکترون را دارد (احتمال حضور الکترون در آن فضا بیش از 90% است) چه نامیده می شود؟
1)لایهی الکترونی 2)سطح مرزی 3)تراز انرژی 4)اوربیتال اتمی
گزیده نکات تاریخچه جدول تناوبی
- مندلیف در تنظیم جدول خود ؟ به دو اصل قراردادی توجه کامل کرد :
اول)قرار گرفتن عنصرها بر حسب افزایش جرم اتمی در ردیف هایی در کنار یکدیگر.
دوم)تشابه خواص عنصرهایی که در یک گروه ، زیر یکدیگر قرار می گیرند.
- برای مندلیف ، رعایت اول دوم ، یعنی تشابه خواص عنصرهای یک گروه ، در اولویت بود . وی برای رعایت این اصل ، دو ابتکار جالب به خرج داد :
اول)برخی خانه های جدول خود را خالی گذاشت .
دوم)در برخی موارد ، عنصر سنگین تر را پیش از عنصر سبک تر قرار داد (مانند قرار دادن Te با جرم اتمی 6/127 ، پیش از I با جرم اتمی 6/126)
- مندلیف با خالی گذاشتن برخی خانه های جدول ، وجود 10 عنصر ناشناخته را برای جدول خود پیش بینی کرد .
- در زمان مندلیف 63 عنصر شناخته شده بود .
- در زمان مندلیف هنوز ذرات زیراتمی (پروتون ، الکترون و نوترون) کشف نشده بود ، اما وی در مورد جرم اتمی عنصرها و خواص فیزیکی و شیمیایی ترکیب های آنها داده های زیادی گردآورده بود .
11-مندلیف در تنظیم جدول تناوبی عنصر ها به دو اصل توجه داشت که عبارت بودند از قرار دادن عنصرها بر حسب افزایش تدریجی آنها در .......... در کنار یکدیگر و رعایت کردن تشابه خواص شیمیایی عنصرها در هر .......... .
1)جرم اتمی - گروه ها - ردیف (تناوب) 2)جرم اتمی - ردیف ها (تناوبها) - گروه
3)عدد اتمی - ردیفب ها (تناوب ها) - گروه 4)عدد اتمی - گروه ها - ردیف (تناوب)
12-مندلیف در برخی موردها ، اصل تنظیم عنصرها را بر حسب افزایش .......... نادیده گرفت و اصل تشابه خواص عنصرها را بر آن ترجیح داد و براین اساس .......... .
1)تدریجی خصلت نافلزی - تناوب ها - برخی از عنصرهای ناشناخته را کشف کرد .
2)تدریجی خصلت نافلزی - گروه ها - برخی از خانه های جدول را خالی گذاشت .
3)جرم اتمی - تناوب ها - برخی از عنصرهای ناشناخته را کشف کرد .
4)جرم اتمی - گروه ها - برخی از خانه های جدول را خالی گذاشت .
13-اگر جدول تناوبی امروزی در زمان مندلیف وجود داشت ، کدام یک از موارد زیر به عنوان ایراد جدول مندلیف مطرح می شد؟
1)محل و 2)محل و
3)محل و 4)هر سه مورد
گزیده نکات ترازهای انرژی وآرایش الکترونی عنصرها
بر اساس مدل اوربیتالی اتم ، الکترون ها بر روی ترازهای انرژی معینی به دور هسته در حال گردش اند . هر تزار اصلی (به جز اولین تراز اصلی) شامل تعدادی تراز فرعی است و در هر تراز فرعی (به جز تراز فرعی s) تعدادی اوربیتال قرار دارد