پیشگفتار: منطقه آزاد کیش با سواحل مرجانی و آب و هوای دلپذیر ، به مثابه دهکده ای مدرن است که در آن افراد از لحاظ فرهنگی ، قومی و آئینی با یکدیگر متفاوتند.
این جزیره را می توان در دو بخش مورد توجه قرار داد.
اول بومیان که شرایط ، زبان و فرهنگ ویژه خود را دارند و می کوشند آن را همچنان پاس دارند و به آیندگان خود منتقل نمایند ، در اینجا عامل سنت پیونددهنده میان افراد است ، از این رو این بخش از منطقه از لحاظ فرهنگی و اجتماعی از ثبات و انسجام نسبی بیشتر برخوردار است.
اما در بخش دوم مربوط می شود به نو مهاجرانی که با پاره فرهنگ های گوناگون که از نقاط مختلف کشور و حتی کشورهای دیگر با انگیزه کار و درآمد زیاد و زندگی در یک محیط آرام و مدرن به این منطقه کشیده شده اند.
از اینرو ساختار جمیتعی ساکن و متحرک و بسیار ناهمگون ، با بازارهای مدرن و متنوع و همچنین گردشگاههای فرح بخش سبب شده است تا هر ساله شمار زیادی از اهالی کشورها و همچنین شماری از گردشگران دیگر کشورها به بهانه خرید و تفریح به این منطقه کشیده شوند و بدین ترتیب وضعیت منحصر به فردی را برای این منطقه پدید آورد.
منطقه آزاد کیش را می توان در واقع تنفس فرهنگی کشور دانست که هر فردی با هر موقعیتی و اعتقادی می تواند ایامی را بدون دغدغه بگذراند.
مجموعه این عوامل سبب شده است منطقه آزاد کیش امروزه به عنوان قطب گردشگری و تجاری در منطقه مطرح شود.
نبود جمعیت کارآمد بومی و عدم انطباق آنها با اهداف گسترش منطقه ، نیروهای انسانی ماهر را می طلبد از این رو برای سامان بخشیدن به نیازهای اجتماعی ، اقتصادی ، صنعتی و اداری و انتظامی جزیره کیش میزبان مهاجرانی در این عرصه گردیده که این امر خود موجب ناهمگونی بیشتر در زمینه های فرهنگی و اجتماعی این منطقه گردیده است که در چنین شرایطی برنامه ریزی فرهنگی و اجتماعی از جایگاه خاصی برخوردار است و باید نسبت به آن توجه ویژه ای مبذول شود.
چگونگی تعاملات و ارتباطات فرهنگی و اجتماعی در میان گروههای مختلف ساکن در جزیره و اهداف جامعه مدرن با الگوهای شناخته شده از وسایل مورد توجه برنامه ریزان فرهنگی و اجتماعی منطقه است که می باید از هر جهت مورد پی گیری قرار گیرد و راهکارهای مناسب برای بهینه سازی آن پیش بینی شود.
برای شناخت چنین جامعه پیچیده و نوپا پژوهش پیمایشی با ابزارهای قابل اعتماد را که بتواند نگرشها ، نیازها ، مسائل و مشکلات ساکنان آن را وارسی کند و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار برنامه ریزان و تصمیم گیران این منطقه قرار دهد برگزیدیم.
نتایج پژوهش حاضر می تواند در ایجاد یک جامعه مدرن که در آن جایگاه تمامی افراد با قوانین و اصول شهرنشینی شناخته شده ملحوظ شده باشد ، مفید آید.
در این بررسی از روشهای اسنادی ، پیمایشی و دلفا (Delphi) استفاده شده و در تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی بهره گرفته شده است.
2-2- این پژوهش در سه بخش تنظیم شده است: 2-2-1- بخش نخست: بررسی وضعیت فرهنگی اجتماعی منطقه آزاد کیش از دیدگاه گردشگران و شناخت مسائل و مشکلات موجود و راههای مقابله با آنهاست.
2-2-2- بخش دوم : بررسی ویژگیهای فرهنگی اجتماعی ساکنان بومی و نو مهاجران، ساختار جمعیتی ، شیوه های زیستی و تعامل های فرهنگی و هنجارهای اجتماعی و مشکلات موجود در منطقه آزاد کیش است.
2-2-3- بخش سوم: دیدگاههای مدیران درباره وضعیت فرهنگی اجتماعی منطقه کیش و برنامه های پیش روی آنها است.
فصل اول طرح مسئله طرح مسئله 1-1- بیان و شرح مسئله منطقه آزاد کیش با سواحل مرجانی و آب و هوای دلپذیر در اکثر اوقات سال به عنوان یکی از مناطق گردشگری برجسته جهان محسوب می شود.
انتخاب این سرزمین دل انگیز به عنوان منطقه آزاد از بدو پیدایی در وضعیت اقتصادی ، تجاری ، صنعتی ، فرهنگی و اجتماعی نه تنها دگرگونیهایی در حوزه پیرامونی خود ایجاد کرده است ، بلکه نقاط دیگر کشور را نیز از آن بی نصیب نساخته است.
ساختار جمعیتی ساکن و متحرک منطقه بسیار ناهمگون و متنوع و متشکل از جمعیت بومی اولیه و مهاجرین به منطقه از نقاط مختلف کشور و حتی کشورهای دیگر می باشند و در کنار آن بازدید هزاران گردشگر ایرانی و خارجی وضعیت فرهنگی منحصر به فردی را در آنجا حاکم ساخته است.
نبود جمعیت کارآمد بومی و عدم انطباق آنها با اهداف گسترش منطقه ، نیروهای انسانی ماهر را می طلبد از این رو برای سامان بخشیدن به نیازهای اجتماعی اقتصادی ، صنعتی ، اداری و انتظامی ، جزیره کیش میزبان مهاجرانی در این عرصه ها گردیده که این امر خود موجب ناهمگونی در زمینه های فرهنگی و اجتماعی این منطقه گردیده است .
در چنین شرایطی برنامه ریزی فرهنگی و اجتماعی از جایگاه خاصی برخوردار است و می باید نسبت به آن توجه خاصی مبذول شود.
چگونگی تعاملات و ارتباطات فرهنگی و اجتماعی در میان گروههای مختلف ساکن در جزیره و اهداف جامعه مدرن با الگوهای شناخته شده از مسایل مورد توجه برنامه ریزان فرهنگی و اجتماعی منطقه است که می باید از هر جهت مورد عنایت قرار گیرد و راهکارهایی مناسب برای بهینه سازی آن پیش بینی شود.
برای شناخت چنین جامعه پیچیده و نوپا پژوهش پیمایشی با ابزارهای قابل اعتماد می تواند نگرشها ، انتظارات و توقعات ، مسایل و مشکلات ساکنان آن را وارسی کرده و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار برنامه ریزان و تصمیم گیران این منطقه قرار دهد.
نتایج این پژوهش می تواند در ایجاد یک جامعه مدرن که در آن جایگاه تمامی افراد با قوانین و اصول شهرنشینی شناخته شده ملحوظ شده باشد مفید آید.
1 - 2 - اهداف پژوهش 1 - 2 - 1 - هدف اصلی - هدف اصلی این پژوهش بررسی نگرشها ، انتظارات ، توقعات و هنجارهای ساکنان ،گردشگران و بازدیدکنندگان از منطقه آزاد کیش در زمینه های فرهنگی - اجتماعی و همچنین شناخت مسائل ، مشکلات و تنگناهای موجود در زمینه های یاد شده از دیدگاه مدیران و دست اندرکاران ، برنامه ها و خط مش های آنها در مواجهه با این نوع مشکلات است .
1 - 2 - 2 - اهداف فرعی 1 - شناخت نگرشها ، انتظارات و توقعات قشرهای مختلف ساکنان منطقه (بومی و غیربومی) - شناخت از انگیزه های سفر گردشگران به کیش و انتظارات و توقعات آنها از مسئولان منطقه - شناخت نظرات مدیران و مسئولان منطقه در مورد مسائل و مشکلات و تنگناهای موجود (فرهنگی - اجتماعی ) و راههای برون رفت از آنها و همچنین برنامه ریزی کلان ، میان مدت و کوتاه مدت مدیریت منطقه در این زمینه.
1 - 3 - زمینه ها و ابعاد مورد پژوهش (سئوالات پژوهش ) - ساکنان بومی تا چه اندازه با شرایط و ویژگیهای وضعیت موجود منطقه آزاد کیش انطباق دارند؟
- ساکنان چه انتظارات و توقعاتی از مسئولان تصمیم گیر منطقه دارند؟
- گردشگران با چه انگیزه هایی به منطقه آزاد کیش سفر می کنند و چه انتظارات و توقعاتی از مسئولان تصمیم گیر دارند؟
- مدیران و مسئولان تصمیم گیر منطقه در حوزه های فرهنگی - اجتماعی با چه نوع مسائل و مشکلاتی روبرو هستند و راهکار آنها برای برون رفت از مشکلات چیست؟
- آیا در برنامه ریزی کلان جزیره به مسائل فرهنگی به عنوان یک ضرورت نگریسته شده است؟
- مهمترین شاخصها برای توسعه فرهنگی اجتماعی منطقه کدامند؟
- میزان تطابق بین توقعات و انتظارات ساکنان ، گردشگران و مدیران و دست اندرکاران منطقه با وضعیت موجود فرهنگی - اجتماعی منطقه تا چه اندازه است؟
- آیا تعامل و یکپارچگی لازم بین سطوح مختلف ساکنین جزیره کیش در زمینه های فرهنگی - اجتماعی وجود دارد؟
- آیا سطح و نوع و بافت کاری امکان مراوده های اجتماعی و فرهنگی را برای ساکنان جزیره فراهم نموده است؟
- جایگاه جوانان و نیازهای فرهنگی آنان تا چه میزان در برنامه ریزی های فرهنگی - اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است؟
- کدامیک از ویژگیهای فرهنگی - اجتماعی در منطقه آزاد کیش بیشتر رعایت می شود؟
- کدامیک از ناهنجاری های فرهنگی - اجتماعی در منطقه آزاد بیشتر مشاهده می شود؟
1 - 4 - نوع پژوهش در این بررسی از روش های اسنادی ، پیمایشی و دلفای استفاده خواهد شد.
1 - 5 - ابزار گرد آوری اطلاعات وسیله گردآوری اطلاعات در بخش پیمایشی این پژوهش پرسشنامه با سئوالات باز و بسته می باشد که با هر کدام از افراد جامعه های یاد شده با پرسشنامه مربوط به آن مصاحبه خواهد شد.
در قسمت اسنادی و کتابخانه ای ابزار گردآوری اطلاعات فیش های تحقیقاتی است.
اما از آنجا که در روش دلفی معمولاً پرسشنامه ها به معتمدان و کارشناسان ارسال می شود و آنها پرسشنامه ها را تکمیل کرده و ارسال می نمایند.
اما با توجه به محدودیت زمانی تعیین شده تصمیم گرفته شد که توسط همین پرسشنامه با افراد یاد شده حضوراً مصاحبه شود.
1 - 6 - جامعه آماری جامعه آماری این پژوهش در سه گروه زیر دسته بندی می شوند: ساکنان بالای 15 سال جزیره اعم از بومی و غیربومی (با انتساب متناسب با جنس و سن و جمعیت بومی و غیربومی ) گردشگران 15 ساله و بالاتر که به منظور تفریح و خرید به جزیره می آیند.
مدیران ، مسئولان و کارکنان بخشهای دولتی ، خصوصی و نهادهای مدنی (تجار ، مغازه داران و ) 1 - 7 - نمونه گیری حجم نمونه در سه جامعه یاد شده در بند 7 به ترتیب از این قرارند: بر اساس آخرین آمار جمعیت جزیره کیش 16501 نفر بوده است که تعداد نمونه مورد نیاز و کافی را می توان از رابطه زیر بدست آورد: 1 - 7 - 1 - n : حجم نمونه 16501=t : ضریب اطمینان 95% 05/0=d : دقت احتمالی مطلوب 5/0 =p : نسبتی از جمعیت حائز صفت معین با قراردادن این ارقام در رابطه فوق نتیجه می شود: اما از آنجا که در جریان اجرا امکان دارد برخی از پرسشنامه ها به دلایل مختلف باطل شود لذا تعداد نمونه را 400= اختیار می کنیم تا بتوان جایگزینی برای پرسشنامه های حذف شده احتمالی در اختیار داشت.
- برای محاسبه حجم نمونه از گردشگران جزیره کیش میانگین تعداد بازدیدکنندگان جزیره طی یک هفته مبنای کار قرار گرفت.
جمعیت گردشگران به ویژه در ماههای تابستان و اوایل پاییز حدود 4000 نفر برآورد شده که با استفاده از رابطه زیر خواهیم داشت: N: حجم نمونه که در آن: 4000=N : جمعیت گردشگران جزیره طی یک هفته 96/1=T : ضریب اطمینان 95% 05/0=D : دقت احتمالی مطلوب 5%= p : نسبتی از جمعیت حائز اهمیت صفت معین با اعمال مقادیر فوق خواهیم داشت: در این مورد نیز برای جبران پرسشنامه های حذف شده احتمالی تعداد نمونه مورد بررسی را 400 نفر در نظر می گیریم.
- جامعه مورد بررسی مدیران و مسئولین بخشهای دولتی و خصوصی در منطقه آزاد تجاری کیش است.
در این مرحله از پژوهش و کوشش خواهد شد در نمونه مورد بررسی صاحب نظرترین افراد در زمینه های مورد بررسی از بخشهای خصوصی و دولتی انتخاب و با آنها مصاحبه شود.
مصاحبه در این قسمت توسط پرسشنامه نیمه هدایت شده انجام می شود و افراد نمونه که عمدتاً از میان زبده ترین کارشناسان و مسئولین منطقه انتخاب خواهند شد فرصت خواهند داشت نظرات و پیشنهادات خود را به طور مبسوط ارائه نمایند.
لذا در این بخش تعداد نمونه محدود نخواهد بود و با هر تعداد که حائز شرایط باشند مصاحبه خواهد شد (البته گمان نمی رود این تعداد از 50 تا 100 مورد تجاوز کند.
1 - 8 - واحد تحلیل در بخش پیمایشی تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته است .
1 - 9 - تصریح مفاهیم جامعه مدرن در اینجا عبارت است از جامعه ای که افراد به موازین و مقررات جامعه احترام بگذارند و در تصمیم گیریهای اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی - سیاست مشارکت فعال داشته باشند.
(برای اطلاع بیشتر مراجعه شود به فصلنامه پژوهشی - تحلیلی ، آموزشی “ مدیریت شهری” سال دوم تا شماره 5 ، ص 7 (برای اطلاع بیشتر مراجعه شود به فصلنامه پژوهشی - تحلیلی ، آموزشی “ مدیریت شهری” سال دوم تا شماره 5 ، ص 7 یافته های پژوهش 2 - سیمای پاسخگویان 2 - 1 - جنس و سن در این طرح با 248 نفر از ساکنان کیش مصاحبه به عمل آمد که از میان آنها 3/57 را مردان و 9/37 را زنان تشکیل داده اند.
8/4 درصد از پاسخگویان نیز این سئوال را بی جواب گذاشته اند.
توزیع گروههای سنی در جامعه نمونه نشانگر آن است که افراد 20 تا 29 ساله با 44 درصد در جایگاه نخست قرار گرفته اند.
در مراتب بعدی گروههای سنی 30 تا 39 ساله با 6/26 درصد ، 40 تا 49 ساله با 5/10 درصد ، 15 تا 19 ساله با 7/9 درصد و بالای 50 سال با 8/4 درصد قرار داشته و 4/4 درصد نیز به این سئوال پاسخی نداده اند.
بطوریکه ملاحظه می شود بیش از نیمی از ساکنان را افراد زیر 30 سال (6/53 درصد) تشکیل می دهند.
همچنین مشاهده می شود که از میان جمعیت ساکن در کیش 8 درصد سنی کمتر از 40 سال دارند.
لذا جوان بودن جمعیت بخوبی از این ارقام مشهود است و با وجود اینکه کل کشور نیز از جمعیت جوانی برخوردار است لیکن نسبت جوانی جمعیت کیش نسبت به کل کشور بالاتر است.
جدول 2 - 1 - توزیع پاسخگویان در جامعه نمونه به تفکیک جنس و سن 2 - 2 - تحصیلات میزان تحصیلات افراد مورد بررسی در جامعه نمونه در چهار گروه تحصیلی بیسواد و کم سواد ، راهنمایی و دبیرستان ، دیپلم و عالی طبقه بندی شده اند.
بر این اساس 3/13 درصد از افراد جامعه نمونه بی سواد و کم سواد ، 21 درصد متوسطه و راهنمایی ، 9/31 درصد دیپلم و 29 درصد با تحصیلاتی در حد عالی بوده اند و در این میان 8/4 درصد پاسخگویان این سئوال را بدون پاسخ گذاشته اند.
این ارقام نشانگر آن است که ساکنان جزیره کیش از نظر تحصیلی وضعیت ویژه ای دارند به گونه ای که حدود 61 درصد آنها از تحصیلاتی در حد دیپلم و عالی برخوردارند لذا جمعیتی با این ویژگی امکان بالقوه ای برای پیشبرد برنامه های توسعه فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی مطرح می شود که برنامه ریزان و مدیران منطقه می بایستی مد نظر داشته باشند.
جدول 2- 2 - توزیع پاسخگویان در جامعه نمونه به تفکیک جنس و تحصیلات 2- 3 - وضعیت تأهل از میان افراد ساکن در جزیره کیش 9/64 درصد متاهل و 2/30 درصد مجرد بوده و 8/4 درصد پاسخی به این سئوال نداده اند.
میزان تاهل در میان زنان بیش از مردان بوده است به گونه ای که 5/74 درصد زنان در جامعه نمونه متاهل بوده اند حال آنکه این نسبت در میان مردان 4/63 بوده است.
جدول 2 - 3 - توزیع پاسخگویان در جامعه نمونه به تفکیک جنس و وضعیت تاهل 2- 4 - وضعیت اشتغال از آنجا که نزدیک به نیمی از پاسخگویان وضعیت شغلی خود را مشخص نکرده بودند لذا از تنظیم جداول شغلی خوداری شد.
نتایج تفصیلی 3 - یافته های پژوهشی از میان ساکنان جزیره 3/11 درصد از آنها را بومیان اولیه (عرب زبانها ) ، 9/8 درصد را بومیان ثانویه (غیر عرب زبانهای ساکنان بیش از 10 سال سابقه سکونت در کیش ) و ما بقی یعنی حدود 80 درصد جمعیت را مهاجران تشکیل می دهند.
از ساکنان مهاجر 3/11 درصد از آنها کمتر از یکسال ، 5/18 درصد بین یک تا سه سال ، 6/20 درصد بین سه تا پنج سال ، 3/11 درصد بین 5 تا 7 سال و بالاخره 1/14 درصد بیش از 7 سال سابقه اقامت در کیش را داشته اند.
جدول 3 - 1 - سابقه سکونت افراد در کیش بر حسب جنس در ارتباط با مهاجرت به کیش ، چنین استنباط می شود که با افزایش سن از میزان مهاجرت بویژه در مهاجرت های اخیر (تا کمتر از 5 سال) کاسته می شود.
این روند در ارتباط با مهاجران قدیمی روالی معکوس می یابد به گونه ای که در میان افرادی که بیش از 7 سال در کیش اقامت داشته اند.
بیشترین درصد به افراد بالای 30 سال تعلق داشته است .
جدول 3 - 2 - سابقه سکونت افراد در کیش بر حسب سن در میان مهاجرانی که در یکسال گذشته در کیش اقامت گزیده اند.
بالاترین درصد به گروه با تحصیلات راهنمائی و دبیرستان با حدود 3/17 درصد و عالی 3/15 درصد اختصاص داشته و گروههای دیگر از درصدهای پائین تری برخوردار بوده اند.
در مجموع می توان گفت که در میان مهاجران به کیش دارندگان تحصیلات دیپلم و بالاتر از درصد بالاتری برخوردار بوده اند.
به نظر چنین می رسد که جامعه مهاجر جزیره کیش را افرادی با تحصیلات متوسطه و بالاتر (64 درصد) تشکیل می دهند که ترکیب جمعیتی با چنین ویژگی تحصیلی جامعه متفاوت از دیگر شهرهای ایران است .
جدول 3 - 3 - سابقه سکونت افراد در کیش بر حسب میزان تحصیلات 3 - 4 - انگیزه افراد از اقامت در کیش افراد با انگیزه های متفاوتی در این جزیره ماندگار شده اند که از آن میان انگیزه 2/22 درصد از ساکنان کار در مؤسسات دولتی ، خصوصی و پروژه ای ، 3/19 درصد سرمایه گذاری و فعالیت در کار تجاری ، 8/4 درصد سرمایه گذاری و فعالیت در بخش خدماتی و تنها 1 درصد سرمایه گذاری و فعالیت در بخش صنعت بوده است و این در حالی است که 8/48 درصد از ساکنان به منظور زندگی در یک محیط مناسب و آرام در این منطقه سکونت گزیده اند جدول 3 - 4 - انگیزه افراد از اقامت در کیش انگیزه زنان و مردان در حوزه های مختلف از تفاوتهای نسبی برخوردار بوده است، به گونه ای که مردان در امر سرمایه گذاری در کیش از انگیزه بیشتری نسبت به زنان برخوردار بوده اند (مردان 4/25 درصد و زنان 9/11 درصد).
اما انگیزه زنان نسبت به مردان برای زندگی در یک محیط مناسب و آرام تر نسبت به مناطق دیگر کشور ، بیشتر بوده است.
به گونه ای که 3/64 درصد زنان مهمترین انگیزه خود را از سکونت در کیش زندگی در یک محیط مناسب تر و آرام تر ذکر کرده اند ، در حالی که این نسبت در میان مردان 5/38درصد بوده است.
گفتنی است که کار در مؤسسات دولتی ، خصوصی و پروژه ای به عنوان انگیزه اقامت در کیش در میان مردان و زنان درصدهای مشابهی داشته است (مردان از 1/22 درصد و زنان 6/22 درصد) .
جدول 3 - 4 -1 انگیزه افراد از اقامت در کیش به تفکیک جنس و سن متغیر سن نیز در انگیزه افراد برای اقامت در کیش در زمره عوامل تأثیر گذار بوده است.
اما این تأثیر در موارد مختلف متفاوت می باشد ، به گونه ای که در ارتباط با انگیزه سرمایه گذاری و فعالیت در نزد افراد با افزایش سن روندی افزایشی داشته است.
بدین ترتیب که انگیزه 6/13 درصد افراد 29-20 ساله سرمایه گذاری و فعالیت در امور تجاری بوده و این نسبت به 1/24 درصد در میان افراد 39-30 ساله ، 3/27 درصد در میان افراد 49-40 ساله و 3/33 درصد در نزد افراد 50 ساله و بیشتر رسیده است.
کار در مؤسسات دولتی ، خصوصی و پروژه ای از دیگر انگیزه های اقامت در کیش بوده است.
در این مورد گروههای سنی 29-20 سال و 39-30 سال بیش از دیگر گروههای سنی این انگیزه را در ارتباط با اقامت در کیش عنوان کرده اند (29-20 سال 2/26 درصد و 39-30 سال 9/25 درصد).
و سرانجام زندگی در یک محیط مناسب تر انگیزه قریب به نیمی از ساکنان کیش برای اقامت در این جزیره اعلام شده است که در این مورد با افزایش سن افراد ، انگیزه اقامت در کیش فزونی یافته به گونه ای که از 7/42 درصد در میان افراد 29-20 ساله به 4/53 درصد در میان افراد 39-30 ، 1/59 درصد در میان افراد 49-40 سال و سرانجام 7/66 درصد در نزد افراد 50 سال به بالا رسیده است .
جدول 3 - 4 - 1- انگیزه افراد از اقامت در کیش به تفکیک جنس و سن افراد با تحصیلات مختلف انگیزه های متفاوتی از اقامت در کیش اعلام داشته اند.
اما مطلبی که در اینجا می توان گفت این است در میان تمامی گروههای تحصیلی به استثناء افراد بی سواد و کم سواد زندگی در یک محیط مناسب تر ، بیشترین انگیزه آنها از اقامت در کیش بوده است .
جدول 3 - 4 - 2 -انگیزه افراد از اقامت در کیش به تفکیک میزان تحصیلات مهمترین تفاوت در انگیزه های افراد در ارتباط با وضعیت تأهل آنها را می توان زندگی در یک میحط مناسب تر و کار در موسسات خصوصی و دولتی و پروژه ای مشاهده کرد به گونه ای که انگیزه افراد متأهل در این دو مورد بیش از افراد مجرد بوده است.
3 -4 -3 - انگیزه افراد از اقامت در کیش به تفکیک وضعیت تاهل 3 - 5 - رضامندی از کار و فعالیت در جزیره کیش بیش از نیمی از ساکنان (5/57 درصد) از کارهائی که در کیش انجام می دهند تا حدی رضایت داشته اند.
همچنین 2/26 درصد ساکنان رضایتی در حد بالا و مطلوب (زیاد و خیلی زیاد) از فعالیت های خود در کیش داشته و در مقابل 3/16 درصد افراد نیز از اقامت در کیش رضایت چندانی نداشته اند (رضایت نامطلوب).
در این میان رضایت مطلوب از اقامت در کیش نزد زنان بیشتر بوده است به گونه ای که 31 درصد زنان رضایتی در حد مطلوب از اقامت در کیش داشته اند ، حال آنکه این نسبت در میان مردان 3/23 درصد بوده است.
اما در ارتباط با متغیر سن بیشترین میزان رضایت از اقامت در کیش در نزد افراد بالای 50 سال و کمترین میزان رضایت متعلق به افراد 49-40 سال بوده است.
تحصیلات نیز به عنوان یک متغیر تا حدی در میزان رضایت افراد از اقامت در کیش تأثیر داشته است .
جدول 3 - 5 - میزان رضایت افراد از فعالیت در کیش به تفکیک جنس و سن در این میان بالاترین رضامندی از اقامت در کیش به افراد با تحصیلات عالی (1/29 درصد رضایت مطلوب ) و کمترین رضامندی به افراد با تحصیلات دیپلم (8/21 درصد رضایت مطلوب) تعلق داشته است.
و گروههای بی سواد و کم سواد و راهنمائی و دبیرستان به ترتیب در مراتب بعدی قرار داشته اند .
جدول 3 - 5 - 1- میزان رضایت افراد از فعالیت درکیش به تفکیک وضعیت تأهل و تحصیلات همچنین وضعیت تأهل افراد تأثیر چندانی بر میزان رضامندی افراد از اقامت در کیش نداشته است.
3 -5 -2 - مهمترین دلایل رضایت از فعالیت در کیش بدین قرار است: - اشتغال در کار مورد علاقه - آرامش محیط و عدم دخالت افراد در کار یکدیگر 3 -5- 3 - مهمترین دلایل عدم رضایت از فعالیت در کیش نیز بدین قرار است - عدم تناسب بین درآمد و هزینه ها - برآورده نشدن انتظارات قبلی از کار در کیش - عدم رضایت از وضعیت شغلی - ضعف مدیریت در ارگان های دولتی و خصوصی - به علت چند جوابی بودن سئوال جمع درصدها بیش از 100 می باشد.
3 -6- میزان رضایت از اقامت در کیش افزودن بر نیمی از ساکنان (9/45 درصد) از اقامت در کیش تا حدی رضایت داشته اند ، در مقابل 7/29 درصد از آنها رضایتی در حد مطلوب ( زیاد و خیلی زیاد) و 3/15 درصد رضایتی در حد نامطلوب و پائین (کم و خیلی کم) از اقامت در کیش داشته اند.
میزان رضایت زنان از اقامت در کیش بیش از مردان بوده است به گونه ای که 7/37 درصد آنها از اقامت خود در کیش در حد بالائی رضایت داشته اند ، در حالی که این نسبت در مورد مردان 6/24 درصد بوده است.
تأثیر متغیر سن بر میزان رضامندی افراد از اقامت در کیش بدین صورت بوده که در افراد زیر 50 سال با افزایش سن میزان رضایت کاهش یافته و از 50 درصد در میان افراد 19-15 سال به 20 درصد در میان افراد 49-40 سال رسیده ، اما این نسبت در میان افراد بالای 50 سال افزایش چشمگیری یافته و به 7/41 درصد می رسد .
جدول 3 -6 - میزان رضایت افراد از اقامت در کیش به تفکیک جنس و سن 3 -6 -1 - مهمترین دلائل رضایت بالای ساکنان از سکونت درکیش عبارتند از: - محیط پاک و آرامش بخش - بومی بودن - داشتن شغل و درآمد مناسبی - نظم و ترتیب در ادارات و بانک ها 3 -6 -2 - مهمترین دلائل افرادی که از اقامت در کیش رضایت چندانی نداشته اند ، می توان به موارد زیر اشاره کرد: - بالا بودن هزینه ها - عدم درآمد کافی - ضعف سیاست ها و برنامه ریزی های سازمان منطقه آزاد کیش - عدم جذابیت زندگی در کیش ، بر خلاف تصورات قبلی و بسته بودن منطقه - دور بودن از خانواده و فامیل - مشکل رفت و آمد به کیش - هزینه بالای رفت و آمد به داخل ایران 3 - 7 - چگونگی زندگی یکجانشینان از نظر قرابت و خویشاوندی در خانواده: افزودن بر سه چهارم پاسخگویان در این بررسی با اعضای خانواده خود زندگی می کردند (4/77 درصد) این امر نشانگر آن است که اکثریت افرادی که کیش را به عنوان محل کار و فعالیت خود برگزیده اند به همراه خانواده خود ساکن این جزیره شده اند.
همچنین 7/15 درصد از پاسخگویان با دوستان و 5/6 درصد به طور تنها زندگی می کنند.
تغییر جنس تأثیر قابل ملاحظه در چگونگی زندگی افراد دارد به گونه ای که 4/91 درصد زنان با خانواده زندگی می کنند ، حال آن که این نسبت در نزد مردان 9/67 درصد بوده است ، همچنین 2/3 درصد زنان با دوستان زندگی می کنند ، در حالی که این نسبت برای مردان 1/24 درصد می باشد.
زندگی به صورت تنها نیز در میان مردان و زنان روند یکسانی نداشته و 4/3 درصد زنان در نمونه مورد بررسی به صورت تنها زندگی می کردند که این نسبت برای مردان 8 درصد بوده است.
( جدول3 - 7 - ) افراد متأهلی که خانواده خود را به کیش منتقل نکرده اند.
جدول 3 - 7 - چگونگی زندگی ساکنان به تفکیک جنس و سن 3 - 7- 1 - مهمترین دلائل این امر ، مسائل زیر عنوان کرده اند: - بالا بودن هزینه ها و اجاره منزل و غیره - پایین بودن امکانات زندگی در کیش - پایین بودن امکانات آموزشی و خدماتی مدارس - کمبود امکانات پزشکی و بهداشتی - نامناسب بودن محیط کیش برای زندگی جدول 3 -7 -2 - چگونگی زندگی ساکنان به تفکیک وضعیت تأهل و میزان تحصیلات 3 - 8- نظرات ساکنان در مورد وضعیت بهداشت و درمان در کیش: در پاسخ به این سئوال که “ وضعیت بهداشت و درمان چگونه است؟” 4/42 درصد از پاسخگویان آن را در سطح مطلوب (خیلی خوب و خوب) ، 6/28 درصد در سطح متوسط و 2/28 درصد در سطح نامطلوب (خیلی بد و بد ) ارزیابی کرده اند.
لذا حدود 71 درصد از پاسخگویان از وضعیت بهداشت و درمان کیش کم و بیش رضایت داشته اند (مطلوب و متوسط).
عالم جنس تأثیری در چگونگی نظرات افراد د این زمینه نداشته است.
در ارتباط با سن ، بالاترین میزان رضامندی از وضعیت بهداشت و درمان در کیش مربوط به افراد 19-15 سال (3/58 درصد) و پایین ترین میزان رضامندی متعلق به گروه بالای 50 سال (3/27 درصد) و میزان رضامندی افراد 20 تا 50 سال بین 4 تا 6/43 درصد در نوسان بوده است .
جدول 3 - 8 - چگونگی وضعیت بهداشت و درمان در کیش از نظر پاسخگویان به تفکیک جنس و سن 3 -8 -1 - پاسخگویان پیشنهادات در خور توجهی برای بهبود وضعیت بهداشتی و درمانی کیش ارائه داده اند که مهمترین آنها از این قرارند: - تأسیس بیمارستان تخصصی با کارکنان متخصص و مجرب - رسیدگی به وضعیت بیمارستان کیش - استفاده از متخصصان مجرب - توجه بیشتر مسئولان به وضعیت بهداشت و درمان ساکنان - افزایش تعداد مراکز درمانی - برنامه ریزی در ارتباط با بیمه درمانی ساکنان جدول 3 -8 -2 - چگونگی وضعیت بهداشت و درمان در کیش از نظر پاسخگواین به تفکیک وضعیت تأهل و تحصیلات - 9 - معاشرت ساکنان با یکدیگر و سطح این نوع معاشرات: از میان ساکنان جزیره کیش 3/81 درصد از آنها با ساکنان دیگر جزیره معاشرت داشته اند و در مقابل 3/17 درصد ، معاشرتی با دیگر افراد ساکن در کیش نداشته اند.
(جدول شماره3 -9 - ) تا از میان افرادی که با ساکنان دیگر کیش معاشرت داشته اند 9/46 درصد از آنها در سطح خانوادگی ، 1/19 درصد در سطح فردی و 5/33 درصد هر دو سطح به این امر مبادرت ورزیده اند.
جدول 3 - 9 - میزان مشارکت افراد با دیگر ساکنان کیش به تفکیک جنس و سن میزان معاشرت با دیگران در مورد مردان بیش از زنان است به گونه ای که 3/81 درصد مردان با ساکنان دیگر جزیره معاشرت در انواع مختلف داشته اند ، در حالیکه این نسبت در ارتباط با زنان 7/67 درصد بوده است.
اما در میان گروههای سنی ، بالاترین میزان معاشرت مربوط به افراد بالای 50 سال (7/91 درصد) و پایین ترین میزان معاشرت مربوط به افراد 40 تا 49 ساله (7/66 درصد ) بوده است.
میزان معاشرت در میان سایر گروههای سنی از 1/74 تا 3/83 درصد در نوسان بوده است.
در ارتباط با میزان تحصیلات افراد باید یادآور شد که بیشترین میزان معاشرت در نزد افراد با تحصیلات عالی (7/65 درصد ) بوده است جدول 3 -9 -1 - میزان مشارکت افراد با دیگر ساکنان کیش به تفکیک جنس و سن بطور کلی می توان گفت که میزان معاشرت با ساکنان دیگر جزیره با افزایش میزان تحصیلات روندی کاهشی نشان می دهد اما وضعیت تأهل افراد تأثیر قابل ملاحظه ای بر میزان معاشرت آنها نداشته جدول 3 -9 -2 - میزان مشارکت افراد با دیگر ساکنان کیش به تفکیک وضعیت تأهل و میزان تحصیلات - 10 - دفعات مسافرت ساکنان به مناطق دیگر در سال و چگونگی آن: در پاسخ به این سوال که “ چند بار در سال از کیش خارج می شوید؟
” 8/26 درصد پاسخگویان آن را یکبار در سال ، 4/25 درصد دو بار در سال و 6/24 درصد سه بار در سال و بیشتر عنوان کرده اند ، در مقابل 2/23 درصد پاسخگویان اظهار داشته اند که کم و به ندرت از کیش خارج می شوند (جدول 3 - 10- ) .
خروج یک بار یا دو بار در سال در میان زنان به نسبت بیش از مردان به چشم می خورد ، اما خروج سه بار و بیشتر در سال در میان مردان به مراتب بیش از زنان بوده است ، به نظر چنین می رسد که این نوع خروج از جزیره بیشتر جنبه شغلی و حرفه ای دارد و به این دلیل مردان مبادرت به چنین سفرهایی می کنند .