دانلود مقاله مطالعه و بررسی نگرش ها ، انتظارات و توقعات ساکنان ، گردشگران و مدیران منطقه آزاد کیش

پیشگفتار:

      منطقه آزاد کیش با سواحل مرجانی و آب و هوای دلپذیر ، به مثابه دهکده ای مدرن است که در آن افراد از لحاظ فرهنگی ، قومی و آئینی با یکدیگر متفاوتند. این جزیره را می توان در دو بخش مورد توجه قرار داد. اول بومیان که شرایط ، زبان و فرهنگ ویژه خود را دارند و می کوشند آن را همچنان پاس دارند و به آیندگان خود منتقل نمایند ، در اینجا عامل سنت پیونددهنده میان افراد است ، از این رو این بخش از منطقه از لحاظ فرهنگی و اجتماعی از ثبات و انسجام نسبی بیشتر برخوردار است. اما در بخش دوم مربوط می شود به نو مهاجرانی که با پاره فرهنگ های گوناگون که از نقاط مختلف کشور و حتی کشورهای دیگر با انگیزه کار و درآمد زیاد و زندگی در یک محیط آرام و مدرن به این منطقه کشیده شده اند. از اینرو ساختار جمیتعی ساکن و متحرک و بسیار ناهمگون ، با بازارهای مدرن و متنوع و همچنین گردشگاههای فرح بخش سبب شده است تا هر ساله شمار زیادی از اهالی کشورها و همچنین شماری از گردشگران دیگر کشورها به بهانه خرید و تفریح به این منطقه کشیده شوند و بدین ترتیب وضعیت منحصر به فردی را برای این منطقه پدید آورد. منطقه آزاد کیش را می توان در واقع تنفس فرهنگی کشور دانست که هر فردی با هر موقعیتی و اعتقادی می تواند ایامی را بدون دغدغه بگذراند. مجموعه این عوامل سبب شده است منطقه آزاد کیش امروزه به عنوان قطب گردشگری و تجاری در منطقه مطرح شود.

      نبود جمعیت کارآمد بومی و عدم انطباق آنها با اهداف گسترش منطقه ، نیروهای انسانی ماهر را می طلبد از این رو برای سامان بخشیدن به نیازهای اجتماعی ، اقتصادی ، صنعتی و اداری و انتظامی جزیره کیش میزبان مهاجرانی در این عرصه گردیده که این امر خود موجب ناهمگونی بیشتر در زمینه های فرهنگی و اجتماعی این منطقه گردیده است که در چنین شرایطی برنامه ریزی فرهنگی و اجتماعی از جایگاه خاصی برخوردار است و باید نسبت به آن توجه ویژه ای مبذول شود.

      چگونگی تعاملات و ارتباطات فرهنگی و اجتماعی در میان گروههای مختلف ساکن در جزیره و اهداف جامعه مدرن با الگوهای شناخته شده از وسایل مورد توجه برنامه ریزان فرهنگی و اجتماعی منطقه است که می باید از هر جهت مورد پی گیری قرار گیرد و راهکارهای مناسب برای بهینه سازی آن پیش بینی شود.

      برای شناخت چنین جامعه پیچیده و نوپا پژوهش پیمایشی با ابزارهای قابل اعتماد را که بتواند نگرشها ، نیازها ، مسائل و مشکلات ساکنان آن را وارسی کند و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار برنامه ریزان و تصمیم گیران این منطقه قرار دهد برگزیدیم.

      نتایج پژوهش حاضر می تواند در ایجاد یک جامعه مدرن که در آن جایگاه تمامی افراد با قوانین و اصول شهرنشینی شناخته شده ملحوظ شده باشد ، مفید آید. در این بررسی از روشهای اسنادی ، پیمایشی و دلفا (Delphi)  استفاده شده و در تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی بهره گرفته شده است.

2-2- این پژوهش در سه بخش تنظیم شده است:

2-2-1- بخش نخست: بررسی وضعیت فرهنگی اجتماعی منطقه آزاد کیش از دیدگاه گردشگران و شناخت مسائل و مشکلات موجود و راههای مقابله با آنهاست.

2-2-2- بخش دوم : بررسی ویژگیهای فرهنگی اجتماعی ساکنان بومی و نو مهاجران، ساختار جمعیتی ، شیوه های زیستی و تعامل های فرهنگی و هنجارهای اجتماعی و مشکلات موجود در منطقه آزاد کیش است.

2-2-3- بخش سوم: دیدگاههای مدیران درباره وضعیت فرهنگی اجتماعی منطقه کیش و برنامه های پیش روی آنها است.

فصل اول

طرح مسئله

طرح مسئله

1-1- بیان و شرح مسئله

      منطقه آزاد کیش با سواحل مرجانی و آب و هوای دلپذیر در اکثر اوقات سال به عنوان یکی از مناطق گردشگری برجسته جهان محسوب می شود. انتخاب این سرزمین دل انگیز به عنوان منطقه آزاد از بدو پیدایی در وضعیت اقتصادی ، تجاری ، صنعتی ، فرهنگی و اجتماعی نه تنها دگرگونیهایی در حوزه پیرامونی خود ایجاد کرده است ، بلکه نقاط دیگر کشور را نیز از آن بی نصیب نساخته است.

      ساختار جمعیتی ساکن و متحرک منطقه بسیار ناهمگون و متنوع و متشکل از جمعیت بومی اولیه و مهاجرین به منطقه از نقاط مختلف کشور و حتی کشورهای دیگر می باشند و در کنار آن بازدید هزاران گردشگر ایرانی و خارجی وضعیت فرهنگی منحصر به فردی را در آنجا حاکم ساخته است.

      نبود جمعیت کارآمد بومی و عدم انطباق آنها با اهداف گسترش منطقه ، نیروهای انسانی ماهر را می طلبد از این رو برای سامان بخشیدن به نیازهای اجتماعی اقتصادی ، صنعتی ، اداری و انتظامی ، جزیره کیش میزبان مهاجرانی در این عرصه ها گردیده که این امر خود موجب ناهمگونی در زمینه های فرهنگی و اجتماعی این منطقه گردیده است . در چنین شرایطی برنامه ریزی فرهنگی و اجتماعی از جایگاه خاصی برخوردار است و می باید نسبت به آن توجه خاصی مبذول شود.

      چگونگی تعاملات و ارتباطات فرهنگی و اجتماعی در میان گروههای مختلف ساکن در جزیره و اهداف جامعه مدرن با الگوهای شناخته شده از مسایل مورد توجه برنامه ریزان فرهنگی و اجتماعی منطقه است که می باید از هر جهت مورد عنایت قرار گیرد و راهکارهایی مناسب برای بهینه سازی آن پیش بینی شود.

      برای شناخت چنین جامعه پیچیده و نوپا پژوهش پیمایشی با ابزارهای قابل اعتماد می تواند نگرشها ، انتظارات و توقعات ، مسایل و مشکلات ساکنان آن را وارسی کرده و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار برنامه ریزان و تصمیم گیران این منطقه قرار دهد.

      نتایج این پژوهش می تواند در ایجاد یک جامعه مدرن که در آن جایگاه تمامی افراد با قوانین و اصول شهرنشینی شناخته شده ملحوظ شده باشد مفید آید.

1 - 2 - اهداف پژوهش

1 - 2 - 1 -  هدف اصلی

     - هدف اصلی این پژوهش بررسی نگرشها ، انتظارات ، توقعات و هنجارهای ساکنان ،گردشگران و بازدیدکنندگان از منطقه آزاد کیش در زمینه های فرهنگی - اجتماعی و همچنین شناخت مسائل ، مشکلات و تنگناهای موجود در زمینه های یاد شده از دیدگاه مدیران و دست اندرکاران ، برنامه ها و خط مش های آنها در مواجهه با این نوع مشکلات است .

1 - 2 - 2 -  اهداف فرعی

1 - شناخت نگرشها ، انتظارات  و توقعات قشرهای مختلف ساکنان منطقه (بومی و غیربومی)

- شناخت از انگیزه های سفر گردشگران به کیش و انتظارات و توقعات آنها از مسئولان منطقه

- شناخت نظرات مدیران و مسئولان منطقه در مورد مسائل و مشکلات و تنگناهای موجود (فرهنگی - اجتماعی ) و راههای برون رفت از آنها و همچنین برنامه ریزی کلان ، میان مدت و کوتاه مدت مدیریت منطقه در این زمینه.

1 - 3 -  زمینه ها و ابعاد مورد پژوهش (سئوالات پژوهش )

- ساکنان بومی تا چه اندازه با شرایط و ویژگیهای وضعیت موجود منطقه آزاد کیش انطباق دارند؟

- ساکنان چه انتظارات و توقعاتی از مسئولان تصمیم گیر منطقه دارند؟

- گردشگران با چه انگیزه هایی به منطقه آزاد کیش سفر می کنند و چه انتظارات و توقعاتی از مسئولان تصمیم گیر دارند؟

- مدیران و مسئولان تصمیم گیر منطقه در حوزه های فرهنگی - اجتماعی با چه نوع مسائل و مشکلاتی روبرو هستند و راهکار آنها برای برون رفت از مشکلات چیست؟

- آیا در برنامه ریزی کلان جزیره به مسائل فرهنگی به عنوان یک ضرورت نگریسته شده است؟

- مهمترین شاخصها برای توسعه فرهنگی اجتماعی منطقه کدامند؟

- میزان تطابق بین توقعات و انتظارات ساکنان ، گردشگران و مدیران و دست اندرکاران منطقه با وضعیت موجود فرهنگی - اجتماعی منطقه تا چه اندازه است؟

- آیا تعامل و یکپارچگی لازم بین سطوح مختلف ساکنین جزیره کیش در زمینه های فرهنگی - اجتماعی وجود دارد؟

- آیا سطح و نوع و بافت کاری امکان مراوده های اجتماعی و فرهنگی را برای ساکنان جزیره فراهم نموده است؟

- جایگاه جوانان و نیازهای فرهنگی آنان تا چه میزان در برنامه ریزی های فرهنگی - اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است؟

- کدامیک از ویژگیهای فرهنگی - اجتماعی در منطقه آزاد کیش بیشتر رعایت می شود؟

- کدامیک از ناهنجاری های فرهنگی - اجتماعی در منطقه آزاد بیشتر مشاهده می شود؟

1 - 4 - نوع پژوهش

در این بررسی از روش های اسنادی ، پیمایشی و دلفای استفاده خواهد شد.

1 - 5 - ابزار گرد آوری اطلاعات

وسیله گردآوری اطلاعات در بخش پیمایشی این پژوهش پرسشنامه با سئوالات باز و بسته می باشد که با هر کدام از افراد جامعه های یاد شده با پرسشنامه مربوط به آن مصاحبه خواهد شد.

در قسمت اسنادی و کتابخانه ای ابزار گردآوری اطلاعات فیش های تحقیقاتی است.

اما از آنجا که در روش دلفی معمولاً پرسشنامه ها به معتمدان و کارشناسان ارسال می شود و آنها پرسشنامه ها را تکمیل کرده و ارسال می نمایند. اما با توجه به محدودیت زمانی تعیین شده تصمیم گرفته شد که توسط همین پرسشنامه با افراد یاد شده حضوراً مصاحبه شود.     

1 - 6 - جامعه آماری

جامعه آماری این پژوهش در سه گروه زیر دسته بندی می شوند:

 ساکنان بالای 15 سال جزیره اعم از بومی و غیربومی (با انتساب متناسب با جنس و سن و جمعیت بومی و غیربومی )

 گردشگران 15 ساله و بالاتر که به منظور تفریح و خرید به جزیره می آیند.

 مدیران ، مسئولان و کارکنان بخشهای دولتی ، خصوصی و نهادهای مدنی (تجار ، مغازه داران و )

1 - 7 - نمونه گیری

حجم نمونه در سه جامعه یاد شده در بند 7 به ترتیب از این قرارند:

بر اساس آخرین آمار جمعیت جزیره کیش 16501 نفر بوده است که تعداد نمونه مورد نیاز و کافی را می توان از رابطه زیر بدست آورد:

1 - 7 - 1 - n : حجم نمونه

16501=t  : ضریب اطمینان 95%

05/0=d : دقت احتمالی مطلوب

5/0 =p  : نسبتی از جمعیت حائز صفت معین

با قراردادن این ارقام در رابطه فوق نتیجه می شود:

اما از آنجا که در جریان اجرا امکان دارد برخی از پرسشنامه ها به دلایل مختلف باطل شود لذا تعداد نمونه را 400= اختیار می کنیم تا بتوان جایگزینی برای پرسشنامه های حذف شده احتمالی در اختیار داشت.

 - برای محاسبه حجم نمونه از گردشگران جزیره کیش میانگین تعداد بازدیدکنندگان جزیره طی یک هفته مبنای کار قرار گرفت. جمعیت گردشگران به ویژه در ماههای تابستان و اوایل پاییز حدود 4000 نفر برآورد شده که با استفاده از رابطه زیر خواهیم داشت:

N: حجم نمونه                               که در آن:

4000=N : جمعیت گردشگران جزیره طی یک هفته

96/1=T : ضریب اطمینان 95%

05/0=D  : دقت احتمالی مطلوب

5%= p : نسبتی از جمعیت حائز اهمیت صفت معین

با اعمال مقادیر فوق خواهیم داشت:

در این مورد نیز برای جبران پرسشنامه های حذف شده احتمالی تعداد نمونه مورد بررسی را 400 نفر در نظر می گیریم.

 - جامعه مورد بررسی مدیران و مسئولین بخشهای دولتی و خصوصی در منطقه آزاد تجاری کیش است. در این مرحله از پژوهش و کوشش خواهد شد در نمونه مورد بررسی صاحب نظرترین افراد در زمینه های مورد بررسی از بخشهای خصوصی و دولتی انتخاب و با آنها مصاحبه شود. مصاحبه در این قسمت توسط پرسشنامه نیمه هدایت شده انجام می شود و افراد نمونه که عمدتاً از میان زبده ترین کارشناسان و مسئولین منطقه انتخاب خواهند شد فرصت خواهند داشت نظرات و پیشنهادات خود را به طور مبسوط ارائه نمایند. لذا در این بخش تعداد نمونه محدود نخواهد بود و با هر تعداد که حائز شرایط باشند مصاحبه خواهد شد (البته گمان نمی رود این تعداد از 50 تا 100 مورد تجاوز کند.

1 - 8 - واحد تحلیل

در بخش پیمایشی تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته است .

1 - 9 - تصریح مفاهیم

جامعه مدرن در اینجا عبارت است از جامعه ای  که افراد به موازین و مقررات جامعه احترام بگذارند و در تصمیم گیریهای اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی - سیاست مشارکت فعال داشته باشند.

(برای اطلاع بیشتر مراجعه شود به فصلنامه پژوهشی - تحلیلی ، آموزشی “ مدیریت شهری” سال دوم تا شماره 5 ، ص 7