مقدمه: (( کلیات ساختمان)) به درستی که قدمت استفاده بشر از سرپناه و یا بطور کلی به مفهوم امروزی قدمت استفاده بشر از مسکن معلوم نیست ولی آن را تقریبا می توان همز مان با پیدایش بشر دانست.
زیرا چنین می توان گمان کرد که بشر از همان ابتدا برای مصون ماندن از برف و باران و سرما و گرما و حمله حیوانات و همچنین حمله سایر اقوام به غارها پناه برده و این غارها را می توان اولین محل سکونت برای بشر به حساب آورد و از آن زمان تا کنون انسانها همیشه به فکر آن بوده اند تا مسکونی راحت تر و بهتر برای خود تهیه کنند.
در قرون اخیر که رشد جمعیت در دنیا و مخصوصا در غرب بطور چشمگیری رو به از دیاد نهاد و بشر از لحاظ علمی و فنی مشکلات بسیاری را حل نمود در ساختن مسکن نیز مانند سایر امور تحولات عمده بوجود آورد و دیگر ساختن واحدهای تک واحدی و یا انفرادی جوابگوی احتیاجات جوامع نبوده و به همین علت سیستم خانه سازی که بکلی دگرگون شده و استفاده از مصالح و امکانات دیگر نوع خانه سازی را از افقی به عمودی تبدیل کرد و امر آپارتمان سازی در ساختمان های چندین طبقه متداول گردید.
با وجود اینکه هر ساله به مقدار زیادی به تعداد مسکن اضافه می شود.
در بیشتر ممالک پیشرفته تخریت ساختمان های قدیمی نیز در شرایط معمولی مجاز نمی باشد.
به عبارت دیگر به جای چند واحد مسکن جدید یک واحد مسکن قدیمی را خراب نمی کنند.
هنوز در هیچ یک ممالک دنیا مشکل مسکن حل نشده، بلکه هر روزه به تعداد متقاضیان مسکن اضافه می شود و هنوز حتی در پیشرفته ترین ممالک دنیا قسمت عمده ای از در آمد خانواده صرف سکونت میگردد.
انواع ساختمان: با توجه به اینکه به معنای کلی به چیزی که ساخته می شود می توان ساختمان گفت ولی در این گزارش منظور اینجانب از ساختمان بنای ساخته شده بامصالح بنایی می باشد.
1 ساختمان بتنی: ساختمان بتنی ساختمانی است که برای اسکلت اصلی آن از بتن آرمه(سیمان، شن، ماسه و فولاد به شکل میله گرد ساده یا عاج دار) استفاده شده باشد.
در ساختمان های بتنی سقف ها بوسیله تاوه (دال) های بتنی پوشیده می شود، و یا از سقف های تیرچه و بلوک و سایر قسمت های پیش ساخته استفاده می شود.
و برای دیواره های جدا کننده و یا پارتیشن ها ممکن است از انواع آجر مانند سفال تیغه ای،آجر ماشینی سوراخ دار، آجر معمولی کوره ای و تیغه گچی و یا چوب استفاده شده و ممکن است از دیوار بتن آرمه هم استفاده شود.
ساختمان های فلزی: دراین نوع ساختمان هابرای ساختن ستون هاوپل ها از پروفیل های فولادی استفاده میشود .
درایران معمولا ستون ها از تیر آهن های I دوبلو یا بال پهن های تکی استفاده می نمایند وهمچنین برای اتصالالت از نبشی وتسمه وبرای زیر ستون ها از صفحه فولادی استفاده و معمولا دو قطعه را با جوش به همدیگر متصل می نمایند.
سقف این نوع ساختمان ها ممکن است تیرآهن وطاق ضربی باشدویا از انواع سقفهایدیگر از قبیل تیرچه بلوک وغیره استفاده گردد.
برای پارتیشن ها می توان مانند ساختمان های بتنی از انواع آجرویا قطعات گچی ویا چوب و یا سفال های تیغه ای استفاده نمود.
در هر حال جدا کننده ها می باید از مصالح سبک انتخاب گردد.
ساختمان های آجری: معمولا در ساختمان های کوچک که از 4 طبقه تجاوز نمی نمایند ازاین نوع ساختمان ها استفاده میکنند .
اسکلت اصلی این نوع ساختمان ها آجری بوده برای ساختن سقفها در ایران معمولا از تیرآهن های I وآجر به صورت طاق ضربی استفاده می گردد ویا ازسقف تیرچه بلوک استفاده می گردد که در این حالت حتما باید از شناژروی دیوار استفاده شود.
در این نوع ساختمان ها معمولا دیوار های حمال دار طبقات مختلف روی هم قرار میگیرند واغلب پارتیشن ها نیز همین دیوارهای حمال می باشند.
حد اقل عرض دیوار های حمال در این نوع ساختمان ها 35 سانتی متر می باشد.
پیاده کردن نقشه: اولین قدم در ساختمان پیاده کردن نقشه می باشد منظور از پیدا کردن نقشه یعنی انتقال نقشه ساختمان از روی کاغذ بر روی زمین با ابعاد اصلی (یک یه یک)است.
بطور یکه محل دقیق پی ها و ستون ها و دیوارها و زیر زمین ها و عرض پی ها روی زمین به خوبی مشخص باشد.
قبل از پیاده کردن نقشه باید ابتدا زمین محل ساختمان دقیقا باز دید شده و خاک های اضافی به بیرون حمل و در صورت لزوم نسبت به ریشه کنی اقدام نمود و همزمان با آن قسمت های مختلف نقشه پی کنی کاملا مورد قرارگرفته بطوریکه در هیچ قسمت نقطه ابهامی با قی نماند.باید سعی شود حتی المقدور در موقع پیاده کردن نقشه از نقشه پی کنی استفاده گردد.
برای پیاده کردن نقشه با متر و سیمان کار ابتدا باید محل کلی ساختمان را روی زمین مشخص نموده و بعد با کشیدن ریسمان در یکی از امتدادهای تعین شده و ریختن گچ یکی از خطوط اصلی ساختمان راتعیین میکنیم.
به طور کلی باید همیشه توجه داشت که پیاده کردن نقشه یکی از حساس ترین و مهمترین قسمت اجراء یک طرح بوده و کوچکترین اشتباه در آن موجب خسارت های فراوان می شود.
رپر: چون هر نقطه از ساختمان نسبت به سطح زمین دارای ارتفاع معینی میباشدباید در طول مدت اجرا در هر زمان قابل کنترل باشد.
برای جلوگیری از اشتباه قطعه بتنی به ابعاد دلخواه مثلا30در40 به ارتفاع 20سانتیمتر در نقطه دورتر از محل ساختمان می سازند؛ به طوریکه موقع گودبرداری یا پی کنی به آن آسیب نرسد ودرطول مدت ساختمان تمام ارتفاعات را به آن میسنجند.
به این قطعه بتنی اصطلاحا رپر میگویند.
گودبرداری: بعد از پیاده کردن نقشه و کنترل آن در صورت لزوم اقدام به گودبرداری می نمایند.
گودبرداری برای آن قسمت از ساختمان می باشد که در طبقات پایین تر از کف طبیعی زمین ساخته می شود:؛ مانند موتورخانه هاو انبارها وپارکینگ هاو… پی کنی: اصولا پی کنی به دو دلیل انجام میشود: 1- دسترسی به زمین بکر با توجه به اینکه کلیه بار ساختمان بوسیله دیوارها یا ستون ها به زمین منتقل می شود در نتیجه ساختمان باید روی زمینی که قابل اعتماد بوده و قابلیت تحمل بار ساختمان را داشته باشد، بناگردد برای دسترسی به چنین زمینی ناچار به ایجاد پی برای ساختمان می باشیم.
2 برای محافظت پایه ساختمان و جلوگیری از تاثیر عوامل جوی در پایه ساختمان باید پی سازی نمائیم.
در این صورت حتی در بهترین زمین ها نیز باید حداقل پی هاپی به عمق40 تا 50 ساتی متری حفر نمائیم.
عرض و طول و عمق پی کاملا بستگی به وزن ساختمان و قدرت تحمل خاک محل ساختمان دارد.
منظور از تعیین وزن ساختمان وزنی است که به وسیله پی در اثر با مرده و با زنده ساختمان به هر سانتیمتری مربع از زمین وارد می آید.
مثلا در ساختمانهای بنایی ابتدا یکی از دیوارهایی که حمال بوده واز لحاظ وزن بیشتری را تحمل می نماید در نظر می گیریم و وزن بار مرده و بار زنده وارد شده از این دیوار پی را مورد مطالعه قرار می دهیم.
برای این کار را اینکار ابتدا وزن دیوار محاسبه می نمائیم.
آنگاه این وزن را با بار مرده و زنده وارد از سقف جمع نموده برسطح پی تقسیم می کنیم تا وزن وارد بر1cm بدست آید.
ساختمان های آجری: نخستین مرحله در ساختمان های آجری مانند سایر ساختمان ها پی سازی می باشد که اینکار بعد از گود برداری و پی کنی باید صورت بگیرد.
معمولا برای ساختمان های آجری که دیواره های اصلی حمال می باشند از پی های نواری استفاده می شود.
عمق پی های نواری: می دانیم در زمین های خوب حداقل عمق پی های نواری در حدود cm 50 می باشد و اگر در این عمق به زمینی بکر دسترسی نباشد باید عمق پی را تا زمین بکر ادامه داد و یا از روش های دیگر مانند شمع کوبی استفاده کرد.
عرض پی: معمولا عرض پی قدری بزرگتر از عرض دیواری آن ساخته می شود زیرا اولا همیشه فشار وارده و سطح تحت فشار با هم نسب معکوس دارند.
ثانیا فرض بر این است که بار وارده به وسیله دیوار یا ستون به پی با زاویه 45 منتقل می شود.
بدین جهت هم عرض پی را بزرگتر از عرض دیوار می گیرند و چنانچه از مصالح گران قیمت استفاده شود از ساختن کناره های پی خوداری میکنند و آنرا به صورت پله یا شیب دار می سازند.
لایه های پی های نواری: لایه های پی سازی در پی های نوایی به ترتیب از پایین به بالا عبارتند از : 1 شفته ریزی 2 کرسی چینی 3 شناز 4 ملات ماسه سیمان برای زیرایزولاسیون رطوبتی 5 قیرگونی برای ایزولاسیون رطوبتی 6 ملات ماسه سیمان برای پوشش روی قیرگونی 7 دیوار چینی اصلی شفته ریزی: پی های نواری معمولا با شفته پر می شود.
شفته مخلوطی است از خاک مناسب و آهک شکفته و آب کرسی چینی: معمولا در طبقه هم کف ساختمان ها سطح اطاق ها را چند سا نتی متری از کف حیاط یا کو چه بلند تر می سازند.
با این اختلاف ارتفاع کرسی چینی گویند معمولا کرسی چینی به سه علت انجام می شود: 1 از قدیم الایام بشر تما یل داشت قدری بلند تر از کف زمین سکو نت کند و به این ترتیب احساس امنیت بیشتری می نمود.
2 اختلاف ارتفاع طبقه هم کف با سطح زمین مانع ورود برف و باران و برگ و خاشاک و غیره به داخل اطاق ها می گردد.
2ـ اختلاف ارتفاع طبقه هم کف با سطح زمین مانع ورود برف و باران و برگ و خاشاک و غیره به داخل اطاق ها می گردد.
3ـ چون اغلب زمینهایی که ما برای ساختمان انتخاب می کنیم کاملا مسطح نبوده و دارای شیب می باشند و از طرفی اطاق ها و سالن های ساختمان باید کاملا در یک سـطح ساخته شود.لذا برای مسطح کردن اطاق ها قسمت های پایین زمین را به وسیله کرسی چینی با قسنتهای بلند آن هم سطح می نمایند.
شناژ: شن به زبان فرانسه به معنای زنجیر و شناژ به معنی زنجیر کردن می باشد.
این قسمت از ساختمان که روی کرسی چینی و معمولا در یک تراز ساخته می شود برای متصل کردن کلیه پی ها به همدیگر ایجاد می گردد.
در اثر وجود شناژ کلیه قسمت های ساختمان بطور یک پارچه عمل نموده و کلیه نشستها یک نواخت بوده و نیروهای وارده اتفاقی مانند زلزله و باد به یک نقطه ساختمان به تمام قسمت های ساختمان منتقل گشته، در نتیجه از شدت نیروهای وارده در یک نقطه کاسته شده و مانع جدایی ساختمان می گردد.
در ساختمان های مختلف شناژ را با مصالح متفاوت از قبیل تیر آهن میله گرد و تیر چوبی می سازند ولی متداول ترین شناژ بتن است.
بعد از شناژ هم سه مرحله ملات ماسه و سیمان برای زیرایزولاسیون رطوبتی و بعد هم دوباره ملات ماسه و سیمان برای پوشش روی قیر گونی را داریم.
یک رگی کردن ساختمان: بعد از پی سازی و ایزو لاسیون در ساختمان های آجری معمولا روی پی را طبق نقشه یک رگ آجر می چینند و به اصطلاح ساختمان را یک رگی می نمایند .در موقع یک رگی کردن ساختمان باید دقت کافی به عمل آید که اندازه ها کاملا مطابق نقشه باشد.
بعد از یک رگی کردن ساختمان مجداد ابعاد اطاق ها و راهروها و سرویس ها را کنترل نموده تا مطمئن شویم در این مرحله عرض دیوارها کاملا مطابق نقشه باشد.
سپس اقدام به دیوارچینی می نمائیم.لایه های مختلف دیوار چینی در ساختمان های آجری شامل دو مورد زیر می باشد.
1ـ آجرچینی به پهنای مختلف 2ـ ملات دیوار: با توجه به اینکه ابعاد آجر 5/5*11*22 می باشد در ساختمان دیوارهای آجری را به عرض cm 22 (یک آجر)و یا cm 45 (دو آجر )و یا cm 55 (5/2 آجر) می چینید در ساختمان هـا به دو منظور ساخته می شود.
الف) برای جداسازی قسمت های مختلف ساختمان: که به این نوع دیوارها پارتیشن یا جداکننده و تیغه هم می گویند تیغه دیواری است به پهنای 5 یا 10 و یا 20 سانتی متر.
ب) دیوارهای حمال: این نـوع دیوارها که دیوارهای اصـلی ساختمان می باشند برای انتقال بار ساختمان به زمین ساخته می شود و فقط در ساختمان های آجری مورد استعمال دارد حداقل ضخامت این نوع دیوارها cm35 می باشد (5/1 آجر) این دیوارها علاوه بر حمال بودن عهده دار جداسازی بین قسمت های مختلف ساختمان نیز می باشد.
عرض دیوار: عرض دیوار معمولا بستگی به ارتفاع آن و برای که روی آن قرار میگیرد بستگی دارد و معمولا“ دیوارهای سـاختمان های 2تا 3 طبقه را 35 سانتی متر و 3 تا 4 طبقه را cm45 می سازند و می توان در یک ساختمان 4 طبقه عرض دیوار را در طبقه اول cm 45 و در سه طبقه بعد cm 35 ساخت.برای ساختمان های یک طبقه اگر از ملات ماسه سیمان و یا ماسه سیمان آهک استفاده نمایند می توانند دیوارهای حمال را cm 22 هم بچینند(یک آجر) هشته گیرو لاریز: ملات: ملات ماده چسبنده ای است که بین دو قشر از مصالح ساختمانی قرار گرفته چنانچه چیدن کلیه قسمت های یک دیوار با هم دیگر ممکن نباشد بهتر است آن را با سطح شیب داری چید تا آن با دیوار بعدی قفل و بست شده و به صورت یک پارچه دربیایید به این طریق دیوار چینی لاریزگویند.
ممکن است برای قفل وبست کردن دیوارها از هشته گیر هم استفاده کرد؛ بدین طریق که یک رگ در میان تقریبا 8/1 طول آجررا به صورت زبانه از انتهای دیوار کار می گذارند و دیوار بعدی را با آن قفل وبست می کنند در مورد دیوار با هشته گیر چون در موقع چیدن قسمت دوم دیوار ملات کاملا بین دو قسمت را پر مینمایند همیشه یک درز بین دو قسمت دیوار بوده ودر موقع نشست های طبیعی ساختمان همیشه در این قسمت ترک هایی ایجاد می گردد بدین لحاظ بهتر است که همیشه از لاریز استفاده کنیم وآن دو قشر را به هم میچسباند ملات یکی از مهمترین مصالح مصرفی در ساختمان است که در همه جای ساختمان به شکل های مختلف مصرف میشود به همین دلیل باید درانتخاب ملات وعیار مواد تشکیل دهنده آن دقت کافی نمود سقف: در ساختمان های آجری همه نوع سقفی را می توان به کار برد مانند سقف های تیرچه وبلوک وطاق ضربی وپیش ساخته و… سقف ساختمان از نوع تیرچه وبلوک می باشد همانطوریکه میدانیم سقف ساختمان های آجری که از تیرچه وبلوک است شامل اجزاء زیر است 1-تیرچه 2- بلوک 3- میله گرد ممان منفی 4-میله گرد حرارتی کلاف عرضی 6- بتون در ساختن این نوع سقف ها ابتدا تیرچه وبلوک ها را میچینند و سپس آرماتورهای تیرها بسته میشوند وسپس میله گرهای ممان منفی وحرارتی بسته میشوند وبعد اقدام به بتون ریزی می نماییم .
قبل از بتون ریزی باید یکبار دیگر کلیه آرماتورهای تیرها وآرماتورهای سقف کنترل شده ومخصوصافاصله آنها از یکدیگر واتصال آنها به همدیگر بازدید شود.بهتر است برنامه ریزی طوری باشدکه کلیه بتون سقف در یک روز زیخته شود .
اگر بنا به عللی اینکار ممکن نباشد باید قطع بتون با نظر مهندس محاسب باشد .
محل قطع بتون بهتر است روی بلوک ها باشد؛ نه روی تیرهاو شاه تیرها.در موقع بتن ریزی تیرهای اصلی وفرعی باید حتما از ویبراتور استفاده کردو باید دقت شودکه فاصله بین بلوک ها که تیرچه قرار دارد کاملاپر شود .
کلفتی بتن روی سقف باید یکنواخت بوده وباید در ضمن بتن ریزی وقبل از آنکه بتن کاملا سخت گردد روی آن بوسیله ماله کشی صاف گردد .
حداقل قطر بتون روی بلوک cm 5می باشد.
قبل از بتون ریزی روی بلوک ها را آب پاشی می نمایید تا سیراب شده(زنجاب گردد) و آب بتون مجاور خود را نمکیده وموجب فساد بتون شود.
واحد دزفول فرم خلاصه اطلاعات کارآموزی مهروامضاء استادکارآموزی : گزارش پیشرفت کارآموزی شماره (2) فعالیتهای انجام شده: کلا دانشجو باید حداقل یکی ازکاراموزی های خود را دردفاتر فنی بگذراند زیرادانشجو باید علاوه برنقشه کشیدن اطلاعات جانبی ومطالب حاشیه ای نقشه کشی راهم بداند من درموقعی که آنجا بودم اطلاعات خوبی کسب کردم مثلا درموردسازمان نظام مهندسی وارتبات آن باشهرداری وارتبات سازمان نظام مهندسی با دفاترفنی ومشکلات مراجعین به دفاتر برای حل آنان وقوانینی که شهرداری برای مالک زمین قرارمیدهد ومهندسی که دردفتر نقشه میکشد بایدباتمام اصول ومقررات شهرداری وشهرسازی آشنایی داشته باشد ومن دراین مدت علاوه برنقشه کشیدن به کمک مهندس بااین مطالبی که گفتم از نزدیک اشنا شدم فعالیت های آتی: دفتر فنی طبق معمول به کارخودادامه میدهد ومن آخرین روزی که از آنجا رفتم مهندس به مشکلات مراجعین پاسخ میداد مشکلات: مشکل خاصی وجود نداشت سرپرست کارآموزی خوشبختانه همه نوع همکاری با اینجانب داشتند و من از آنها سپاسگزارم .
پیشنهادات: پیشنهادی که اینجانب در این مورد برای نظام آموزشی دارم اینست که باید سعی شود در آینده تعداد ساعات کارآموزشی را بیشتر کنند تا ما دانشجویان فرصت این را داشته باشیم تا کلیه مطالب ومراحل ساخت یک پروژه را از نزدیک ببینیم وبا آن سروکار داشته باشیم.
تاریخ وامضاء دانشجو: نظریه سرپرست کارآموزی: تاریخ وامضاء سرپرست کارآموزی: نظریه استاد کارآموزی: تاریخ وامضاء استاد کارآموزی واحد دزفول فرم پایان دوره کارآموزی دفتر فنی ومهندسی سهرابی راه وساختمان نام ونام خوانوادگی دانشجو: احسان رفیع استاد کارآموزی: دکتر کیامنش شماره دانشجویی: 80413730 سرپرست کارآموزی: مهندس سهرابی رشته-گرایش: عمران.
ساختمان ترم: تابستان 82 مقطع تحصیلی: کاردانی تاریخ و امضاء دانشجو : نام محل کارآموزی : دفتر فنی مهندسی سهرابی آدرس: خیا بان شر یعتی سرپرست کارآموزی:آقای مهندس صارمی عنوان موضوع کارآموزی : راه وساختمان شروع وروزهای کارآموزی : هر روز از ساعت 17 الی21 شروع دوره : 17/4/1382 پایان دوره: 17/7/1382 نام ونام خوانوادگی دانشجو : احسان رفیع استاد کارآموزی : دکتر کیامنش شماره دانشجویی: 80413730 سرپرست کارآموزی: مهندس سهرابی رشته؛گرایش : عمران ترم وکد کارآموزی : تابستان 82 محل کارآموزی : دفتر فنی مهندسی سهرابی موضوع: نقشه کشی مسکونی نام ونام خوانوادگی دانشجو : احسان رفیع استاد کارآموزی : دکتر کیامنش شماره دانشجویی؛ 80413730 سرپرست کارآموزی: مهندس صارمی رشته؛گرایش : عمران ترم وکد کارآموزی : تیر 1382 محل کارآموزی : دفتر فنی مهندسی سهرابی موضوع: نقشه کشی مسکونی