مباحث 1) کالیبراسیون Calibration (شامل 5 گزارش ) 2) اندازه گیری برای مرحله اول مهندسی معکوس و به دست آوردن تلرانس برای قطعات (شامل 4 گزارش) 3) به دست آوردن لقی ( محوری و شعاعی ) (شامل 2 آزمایش) 4) کنترل در شفت شامل 2 آزمایش 5) اندازه گیری زاویه های یک چرخدنده مخروطی فصل /1 کالیبراسیون Calibration هدف : کنترل کیفیت ابزار کنترل کیفیت ( ابزار اندازه گیری ) این گزارش شامل کالیبراسیون مجموعه ای از ابزارهای آزمایشگاه است .
ابزار مرجع برای کالیبراسیون گیج بلاک است با توجه به این نکته که دقت ابزار مرجع نسبت به ابزار اندازه گیری شونده باید 4 برابر باشد : دقت گیج بلاک است .
روش انجام کار دامنه دستگاه اندازه گیری شوند ، را به چند قسمت برابر تقسیم می کنیم هر چه این تقسیمات بیشتر باشد دقت آزمایش کالیبراسیون بیشتر است .
با مجموعه گیج بلاکهای در دسترس می توان هرکدام از اندازه های بدست آورده از تقسیم را درست کرد و با دستگاه اندازه گرفت ، اندازه های گرفته شده را باید در جدول ثبت کرد این جدول شامل اندازه های گیج ها ، اندازه ها ی گرفته شده و خوانده شده از دستگاه و تعداد اندازه گیریها و میزان انحراف دستگاه از اندازه های اصلی است .
می توان برای سهولت در خواندن اطلاعات بدست آمده از آزمایش آنها را در نمودار ثبت کرد نمودار شامل دو محور یکی اندازه های اصلی (گیج بلاکها ) و دیگری اندازه های خوانده شده توسط دستگاه است .
مجموعه گیجها دارای تنوع خوبی هستند به طوری که می توان از ترکیب آنها هر اندازه ای را درست کرد ترکیب کردن این گیجها با توجه به سطح صافی صیقلی آنها فقط با مختصر فشاری که به آنها داده می شود تا هوای بین دو سطح گیج خالی بشود، امکان پذیر است در نتیجه ما به گیجهایی به اندازه های بسیار متنوع دسترسی داریم .
اندازه های گرفته شده بهتر است دو الی سه بار خوانده شود تا از خطا تا حد امکان جلوگیری شده باشد و بعد با میانگین گرفتن از اندازه ها ، اندازه کم خطا را ثبت کرد البته تکرار خواندن اندازه ها تا حدی خطای دستگاه و شخص را کاهش می دهد و خطاهایی مثل شرایط محیطی همیشه همراه آزمایش هستند .
کلیه آزمایشها بطور گروهی انجام گرفته اند در اکثر آزمایشها خود دستگاه دارای سطح صافی بوده اند .
در بقیه نیز به تناسب نوع آزمایش از سطح صافی در حد کارگاهی و یا در موارد خاص از خود گیجها استفاده شده است .
در طول آزمایش از تماس زیاد دست با گیجها و وسایل اندازه گیری دقیق موجود در آزمایشگاه جلوگیری شده زیرا انتقال گرما از طریق دستها می تواند دقت این ابزارها را تحت شعاع قرار دهد .
اگرچه این دستگاه ها دارای جنس مقاوم در برابر حرارت هستند ( در برابر حرارت تغییر اندازه ها حداقل است ) ولی امکان ایجاد خطا بخصوص در مواردی که دقت ابزار بسیار بالا در حد میکرون است بسیار زیاد می باشد .
1.
کولیس ورینه کولیس پایه دار انحراف شماره -0.05 3.95 4 1 0 5 5 2 0 6 6 3 0.05 9.05 9 4 0.4 12.4 12.5 5 0 15 15 6 0 20 20 7 0 30 30 8 0 40 40 9 اشکالات موجود در انجام آزمایش لقی ورینه می توان با پیچ کنترل ورینه مقداری از لقی را گرفت میز کار دقت کم میز کار باعث ایجاد خطا می شود میز کار دقت کم میز کار باعث ایجاد خطا می شود 2.میکر متر عمق سنج(Depht mic) time : 5 min Rang 25 mm Accuracy 0.01 mm در این آزمایش از گیج بلاک برای پایهدردوطرف Depht mic استفاده شده است .
3.ساعت اندازه گیری ساعت اندازه گیری پایه دار Range : 10 mm Accuracy : 0.01 mm time : 5 min 4.ساعت اندازه گیری Dial Indicator ساعت اندازه گیری پایه دار time : 10 min این ساعت دقیقا کالیبره بوده است Range : 10mm Aecuracy : 0.01mm 5.ساعت اندازه گیری Dial IndiCator ساعت اندازه گیری پایه دار time : 15 min Range : 2 mm Accuracy : 0.01 mm فصل 2 اندازه گیری برای فرآیند مهندسی معکوس یا اندازه گیری و ایجاد Control goge هدف : آشنایی با مرحله فرآیند مهندسی معکوس یعنی با در دست داشتن قطعه کار و با داشتن فرآیند تهیه آن ، با توجه به قطعه ، اندازه و شکل و نرمی و سختی و … به فرآیند تهیه آن نزدیک شویم و بتوانیم طرحی عملی را برای تهیه آن بدهیم و یا درست کردن Control gage یعنی عملیاتی که در طی آن بتوان قطعات را کنترل کیفی کرد البته در اینجا ما با توجه ه قطعه برای آن تلرانس تعیین کرده و در یک بازرسی عددی انجام داده ایم با توجه به اینکه از Comprator استفاده شده است .
(variable Inspection ) قطر خارجی بلبرینگ یاتاقان ثابت میل سوپاپ پین کراس ( چهار شاخ گردان ) در انجام این سری آزمایشات از استفاده شده و از یک کولیس ، از کولیس برای برای بدست برای به دست آوردن اندازه اسمی و از برای بدست آوردن و ساختن روش انجام کار 1.
بدست آوردن اندازه اسمی با کمک از یک کولیس ورینه بهتر است اندازه 6 را 3 بار گرفته و در انتها از میانگین استفاده کرد 2.
با کمک گیج بلاک اندازه اسمی بدست آمد را در قرار داد و پیچ دستگاه را سفت می کنیم لازم به ذکر است در اینجا باید حتماً به اندازه نصف دامنه دستگاه فشرده شود و بعد بسته شود تا بتواند تغییرات را در بیشترین حالت نشان دهد ( به اندازه نصف دامنه + ونصف دامنه - ) 3.
برای کنترل پینها حال از به عنوان استفاده شده است .
با استفاده از این مطلب که قطعه اندازه گیری شونده دارای چه کاربردی است می توان یک تلرانس برای آن در نظر گرفت ( در موارد کنترل کیفیت ) البته در این گونه موارد این تلرانس در خود نقشه قطعه نیز موجود می باشد .
حال اگر قعه مورد نظر دارای نقشه نباشد و در واقع این اندازه گیریها برای تولید نقشه کاربرد داشته باشد با قراردادن نمونه ها در و ثبت متغییرها تا حدودی به تلرانس قطعه پی برده می شود .
در آزمایشها از آنجایی که قطعات دارای سطح مقطع گرد بوده و در اکثر موارد بدست آوردن قطر قطعه لازم است ، دقت زیادی در رابطه با اندازه گیری اولیه می طلبد اندازه گیری اولیه تقریبا با سه نمونه گیری و با چرخش قطعه حول محور اصلی باید انجام بگیرد .
در زمینه استفاده از باید توجه داشت که بعد از قرار گرفتن ها در بین فکین دستگاه و اعمال نیرو و برای حداقل نصف دامنه ، به وسیله ضامن دستگاه، ها را خارج کنیم این ضامن در واقع برای باز و بسته کردن فکهای دستگاه است تا در اثر فشار وارد کردن برای جاسازی قطعات و یا بیرون کشیدن قطعات اندازه به هم نخورده و از طرفی به خود دستگاه آسیبی نرسد .
دستگاه دارای دسته عایق است تا حرارت دست بدیل استفاده طولانی مدت از آن در دستها ، باعث تغییر در اندازه های دستگاه نشود .
اگرچه تما م قسمتهای حساس دستگاه از جنس مقاوم در برابر اعمال تنشهای حرارتی برخوردار هستند .
قطر time:10 min با کمک کولیس ورینه اندازه اسمی قطر خارجی را بدست می آوریم .
Caliper verneir Range : 400 mm Accuracy : 0.05 mm و در نتیجه اندازه اسمی است حال با گیج بلاک این اندازه را درست کرده و در داخل فکهای دستگاه قرار می دهیم .
Range : 5 mm Accuracy : 0.01 mm حال قطعه مورد نظر را در قرار می دهیم و برای سه قطعه دیگر نیز مقادیر بالاو پایین حد انتخابی را می خوانیم .
قطعه اصلی قطعه دوم قطعه سوم قطعه چهارم 2.
در نتیجه اندازه اسمی قطعه وقطعه شماره 4 از اندازه خارج است .
3.یاتاقان ثابت میل سوپاپ time : 15 min این میل سوپاپ دارای 3 یاتاقان ثابت است .
1) در نتیجه اندازهاسمی 2) در نتیجه اندازه اسمی 3) در نتیجه اندازه اسمی در نتیجه برای میله 1 برای میله 2 برای میله 3 4.
کنترل کیفیت پینهای هر چهار طرف باید دارای اندازه برابر باشند طبق آنچه از بدست آمده پس هر چهار طرف با هم برابر است .
در نتیجه فصل 3 بدست آوردن لقی لقی محوری لقی شعاعی 1.لقی محوری وسایل برای انجام آزمایش ساعت اندازه گیری پایه دار طریقه انجام کار بلبرینگ را به طور خوابیده روی میز کار دستگاه ساعت اندازه گیری قرار می دهیم عقربه را روی قطر خارجی می گذاریم و با دو دست ، یکی قسمت داخلی را ثابت نگهداشته و با درست دیگر مقدار حرکت دایره خارجی (لقی) در راستای عمود بر سطح خوابیده Bearing را با ساعات اندازه گیری می کنیم.
توجه شود که مقدار نیروی وارده به دایره بزرگ ( خارجی ) نباید در حدی باشد که کل بلبرینگ از سطح میز جدا شود و همچنین در حدی باشد که مسلماً بیشترین لقی ( حرکت عمودی ) را نشان دهد .
2.لقی شعاعی time : 10 min لقی در امتداد شعاع یک قطعه کار که دارای دو یا چند جزء باشد لقی شعاع خوانده می شود .
در آزمایشگاه برای بدست آوردن لقی شعاعی آزمایشی طراحی شد که شامل دستگاه های زیر است .
/1 کولیس پایه دار /2 شاعت اندازه گیری پایه دار /3 توجه شود که استفاده همزمان از دو یا چند ابزار برای انجام آزمایش به دلیل اینکه هر دستگاه دارای خطای خاص خود است بر اعتبار نتیجه آزمایش تأثیر گذاشته و در واقع بر خطای آن می افزاید ( هر دستگاه خطا دارد و در مجموع تمام خطاها باید در آزمایش محسوب شده + خطای شخص در قراردهای این دستگاه ها کنار هم و خواندن اطلاعات به دست آورده اند از دستگاه ها ) طریقه انجام کار از کولیس به عنوان پایه داخلی برای استفاده می شود و از به عنوان پایه خارجی برای .
یعنی بلبرینگ را روی بصورت عمودی قرار می دهیم و پایه کولیس را در داخل سوراخ بلبرینگ قرار داده و فک دستگاه را چنانچه در شکل مشاهده می شود با قسمت بالایی سوراخ مماس کرده که باعث استقرار صحیح بلبرینگ می شود .
حال با استفاده از ساعت اندازه گیر دار که شاخه آن را روی دایره بزرگ مماس می کنیم و با کمک دو دست با این ترتیب که یک دست دایره کوچک را ثابت نگه می دارد و دست دیگر مقدار حرکت (لقی) دارد در راستای شعاع را (در راستای موازی با سطح بلبرینگ) به ما می دهد حال این مقدار حرکت را از طریق ساعت اندازه گیری می خوانیم .
بهتر است این آزمایش حداقل در سه نقطه از دایره انجام شود تا از خطای شخص کاسته شود .
مقدار نیرویی که باید با دستها به دایره بزرگ وارد کرد باید در حدی باشد که باعث جدا شدن کل قطعه که از پایه ها نشود و همچنین ( لقی ) حرکت آزاد دایره بزرگ نسبت به دایره کوچک را به ما بدهد که این مقدار نیرو و با چند بار آزمایش و خطا و کار بدست می آید ( نقش تجربه نیروی کار ) مشکلات : 1) اگر در انجام آزمایش به جای ، از یک ساعت اندازهگیری استفاده کنیم بهتر بود .
2) لقی شاخص کولیس پایه دار در انجام آزمایش ایجاد مشکل می کرد .
فصل 4 کنترل گردی مستقیمی شفت Shaft 1.کنترل مستقیمی time : 10 min مستقیمی عبارتست از قرار گیری تمام نقاط روی یک خط در یک امتداد از نظر عمودی .
وسایل لازم : /1ساعت اندازه گیری /2 طریقه انجام کار () : شفت را در مستقر می کنیم و شاخص ساعت اندازه گیری را روی آن قرار می دهیم .
از یک سر شفت شروع به اندازه گیری می کنیم یعنی در یک سر شفت – ساعت راست می کنیم و بعد به آرامی شفت را می کشیم تا شاخص ساعت خطی را روی بپیماید در 4 نقطه که بطور تقریبی فاصله برابر از هم دارند ، اندازه ها را ثبت می کنیم .
این کار را برای 4 نقطه دیگر از شفت نیز که با یکدیگر زاویه 90 می سازند انجام می دهیم اندازه های بدست آمده مقدار مسقیمی را به ما می دهند می توان این نقاط را در یک نمودار نشان داد و به هم وصل کرد و خط واقعی و یا در واقع مستقمی صحیح را نشان داد .
0 0 0 0 مشکلات : 1)باید توجه داشت که هر بار که می خواهیم از سر شروع کنیم باید صفر دستگاه ساعت دوباره تنظیم شود .
2)ممکن است در حین انجام آزمایش خطاهایی رخ دهد چرخش به مقدار جزئی باشد که در نتیجه مقدار خطا در یک خط را به ما نمی دهد .
2.
اندازه گیری گردی time : 15 min گردی عبارت است از قرار گیری تمام نقاط یک دایره به یک فاصله از مرکز ( دایره حقیقی ) وسایل لازم /1 /2 روش انجام کار () سه نقطه از طول شفت را انتخاب می کنیم و در هر نقطه با اندازه گیری از 1 نقطه که در آن صفر ساعت تنظیم شده شروع به چرخش می کنیم تا یک دایره را دور بزند .
به تعداد دلخواه و تقریبا برابر اندازه را از ساعت می خوانیم تا بطور تقریبی دایره ای را که سطح مقطع را تشکیل داده بررسی کنیم دایره حقیقی این در واقع از متصل کردن این اعداد بهم ایجاد می شوند .
اگر این کار را در اواسط و آخر میله نیز تکرار کنیم برای یک یک مقدار تقریبی برای بدست می آید .
مشکلات : اگر حول یک دایره فرضی شاخص نچرخد .
گردی بدست آمده اشتباه است یعنی اگر حین چرخش قطعه به میزان اندکی جلو یا عقب برود .
فصل 5 اندازه گیری زوایای یک چرخنده مخروطی time : 15 min برای انجام این آزمایش از یک زاویه سنج استفاده شد .
این دستگاه شامل یک صفحه ربع دایره که اندازه گذاری روی آن از 45-0 و بعد از 0-45 انجام شده .
قسمت نشان گر این دستگاه در انتهای خود دارای سه سطح یکی سطح صاف و دو سطح با زاویه 45 است که می تواند روی قطعه بنشیند .
این دستگاه دارای میز همراه خود است (یعنی یک سطح صافی در زیر خود دارد) Surface plate طریقه انجام کار () : با توجه به اینکه سطح صافی دستگاه امکان گردش کامل حول محور دستگاه را دارد بهترین حالت را برای قرار گیری سطح شیب دار قطعه با یکی از سه سطح پایه شاخص در نظر می گیریم به طوری که سطح پایه شاخص کاملاً روی سطح شیب دار بنشیند حال اندازه را از روی صفحه مدرج دستگاه می خوانیم و با توجه به این نکته که کدام سطح ( سطح 0 یا 45 یا 45-135 ) روی قطعه کار نشسته آن مقدار را از اندازه کم می کنیم .
اندازه های گرفته شده برای 4 چرخنده به شرح زیر است اندازه های بدست آمده تا حدی با هم متفاوت است این اشکال با توجه به این که چرخنده ها همگی مستعمل هستند به میزان خوردگی این قطعات بر می گردد .
در انجام کار تنها مشکل قراگیری صحیح قطعه کار روی میز و سطوح پایه بر روی قطعه کار است و البته خواندن صحیح اندازه و بدست آوردن اندازه هم تا حدی برای کار آموز در ابتدای کار سخت می نمود که با تکرار آزمایش در این مورد اشکالات تا حدودی بر طرف می شود .
انحرافاندازه هااندازه هاشماره-0.053.95410.005.00520.006.0063+0.059.0594+0.4012.4012.550.0015.001560.0020.002070.0030.003080.0040.00409 انحرافاندازه هااندازه هاشماره+0.140.1901+0.205.2052+0.2010.20103+0.2015.20154+0.1420.19205+0.1425.19256 انحرافاندازه هااندازه هاشماره0.000.00010.02+1.0212+0.022.0223+0.024.0244+0.026.0265+0.028.0286+0.0210.0297 0.000010.001120.001.51.53.
..
.0.009.59.58 0.00 +0.02 +0.03 +0.03 +0.03 +0.03 +0.03 +0.01 +0.01 +0.01 +0.01 +0.01 +0.01 +0.01 +0.08 +0.020 0.52 7.03 1.04 1.05 1.08 1.12 1.21 1.31 1.43 1.51 7.61 7.71 7.81 7.98 2.020 0.5 1.00 1.01 1.02 1.05 1.09 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 21 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 79.80179.75279.703 19.2119.2219.23 39.64139.64239.643 44.34144.34244.343 49.10149.10249.103 0.1010.1120.113 0.810.1120.93 10.00+0.23+0.24+0.3220.00-0.53-0.54-0.3330.00-0.20-0.36-0.0240.00-0.20-0.36-0.64 آخر 0.00 +0.17 +0.21 +0.01 +0.08 +0.07 +0.05 -0.01 +0.15 +0.20 +0.16 +0.9 0.00وسط 0.00 -0.11 -0.05 +0.01 -0.005 -0.021 +0.005 0.00 -0.05 -0.001 -0.015 +0.014 0.00اول 0.00 -0.05 -0.01 -0.01 -0.005 -0.075 -0.005 0.00 -0.001 +0.005 0.00 -0.005 0.001 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 = 13