ایوان مدائن یا طاق کسری یا تیسفون واقع در شهر مدائن در کشور عراق از بناهای مهم دوره ساسانیان است.
مهمترین قسمت این کاخ ٬ مدخل اصلی آن است که به شکل ایوانی عریض و مرتفع٬ رو به خارج ساخته شده بود و تالار مستطیل شکلی در پشت آن قرار داشته است . طاق بزرگ هلالی قسمت مرکزی را میپوشاند. در طرفین بخش مرکزی که محور اصلی بنا را تشکیل میداد٬ راهروها٬ اتاقها و تالارها با پوشش گنبدی و گهوارهای قرار داشتند.
نور تالار اصلی به وسیله یکصدو پنجاه دریچه تأمین میشده است. طاق بزرگ ایوان مدائن بر روی دیوارههای سرتاسری و بدون ستون بنا شده بود . قسمت جلویی هلالی بزرگ و بخشی از نمای اصلی کاخ تا به امروز نیز پابرجاست.
نمای بدون روزنه کاخ تیسفون به چهار طبقه تقسیم شده و به وسیلۀ طاقیها و نیم ستون هایی دراطراف آنها تزیین شده بود. در ترکیب نمای خارجی کاخ ، تاثیر معماری آشور به چشم میخورد .
علت نامگذاری این اثر تاریخی به این نام ، تالار بزرگی است که از طاق قوسی آن هنوز هم آثاری باقی و مهمترین قسمت این بنای عظیم بوده است. به چنین تالارهایی ایوان گفته میشد.
در هنگام تولد حضرت رسول اکرم (ص)، خسرو اول انوشیروان در این کاخ حکومت میکرد و در شب میلاد حضرت محمد (ص) دیوار این ایوان شکاف خورد و بخشهای مهمی از آن فرو ریخت و از میان رفت.
آخرین پادشاهی که مقتدرانه در آن بر تخت نشست، خسرو پرویز بود که در همین کاخ نیز نامه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به دستش رسید و آن را پاره کرد. هنگام فتح مدائن ، مسلمانان تالار بزرگ این کاخ را محل اقامه نماز جماعت قرار دادند
این بنای آجری و خشتی از کوران حوادث 1400 ساله عبور کرده و هنوز بقایای آن عبرت آموز می باشد .
مقدار زیادی خاک و آجر و خشت در ایوان اصلی (زیر طاق ) بصورت نخاله ساختمانی وجود دارد که نشان دهنده آن است که بخشی از طاق به تازگی فرو ریخته است .
فرمانده نظامی عراق منطقه اظهار می دارد که : این بخش از طاق بر اثر برخورد گلوله خمپاره تروریست ها فرو ریخته است . او ضمن اشاره به نقطه اتصال دیواره طاق به دیوار ساختمان اصلی می گوید : بنای ایوان مدائن طی سال های اخیر، سالی 5 سانتی متر نشست کرده و شکافی که می بینید به دلیل این نشست است و هر روز بیشتر می شود. اکنون بیم آن می رود که در صورت گسترش شکاف ، طاق فرو بریزد .
معماری ایوان مدائن
ساسانیان خود را از اعقاب پارسی ها می دانستند و همواره به عظمت و اعتلای ایران و قدرت و اعتبارحکومت خود توجه داشتند. هر چند که به علت جنگهای متوالی که با رومیان همسایه غربی ایران داشتندقادر به احداث ساختمانها و کاخهای بزرگ مانند پارس ها نشدند، و لیکن سعی کردند که بناهای با ارزش را با استفاده از مصالح ساختمانی اطراف هرکاخ به وجود آورند که خوشبختانه بسیاری ازاین آثار درایران کنونی باقیمانده است، اما تعدادی از آنها در کشورهای اطراف قرار گرفته اند.