بازی بسکتبال
بسکتبال یکی از رشته های ورزشی است که تصمیم گیری زمان سنجی، دقت، قدرت و چابکی از عوامل موثر در ان می باشد .این رشته با 5 بازیکن در هر تیم در زمینی که ابعاد ان در رقابتهای حرفه ای 28/7 در 13/7متر است انجام می گیرد. هدف هر یک از تیم ها ان است که توپ را داخل حلقه مقابل انداخته و مانع از به دست آوردن توپ و امتیاز توسط حریف خود گردد. توپ را می توان با رعایت مقررات در زمین بازی به صورت پاس دریبل و شوت مورد استفاده قرار داد.
بازی شامل 4 دوره12 دقیقه ای – در ایران شامل 4 پریود 10 دقیقه ای – می باشد.در اولین پریود بازی با جامپ بال شروع می شود در پریود های دیگر زمانی که توپ به طور قانونی پس از پرتاب به داخل توسط یکی از بازیکنان در داخل زمین لمس شود بازی شروع خواهد شد.
زمان استراحت بین پریود اول و دوم و پریود سوم و چهارم دو دقیقه و بین پریود دوم و سوم 15 دقیقه می باشد . این بازی به استثنای زمانی که تخلف صورت می گیرد یا زمان استراحت یک فعالیت مستمر است که دائما از حمله به دفاع و از دفاع به حمله انتقال می یابد . شدت بازی با توجه به سطح بازی راهکار یا فلسفه مربی و بالاخره امادگی بازیکنان فرق می کند . هر تیمی که در انتهای بازی امتیاز بیشتری را بدست اورد برنده بازی خواهد بود.
بازی بسکتبال یک جریان متناوب از فعالیت های گوناگون است که در این فعالیتها ظرافت، دقت، زمانسنجی و چابکی از عوامل اصلی هستند.
مهمترین عوامل موثر در تعیین نیازمندی های فیزیولوژیکی ورزش بسکتبال ، الگوهای حرکتی و شدت بازی است.
شدت بازی در ورزش بسکتبال با توجه به راهکار بازی، فلسفه مربی، شرایط بازی و سطح مهارت جسمانی بازیکنان متغییر است. بنابراین نیاز فیزیولوژیکی یک بازیکن بسکتبال ممکن است با توجه به شیوه بازی هر تیم ویژه باشد.
مهارت های اساسی در بسکتبال
پرتاب ها ---- انواع شوت ها
پرش ها ---- برای اجرای شوت ها
دوهای کوتاه مدت سریع ---- برای ضد حمله یا برگشت به دفاع
حرکات انفجاری ---- در اجرای شوت ها ، دفاع، ریباند
الگو های حرکتی در ورزش بسکتبال عبارتند از:
ایستادن
راه رفتن
دویدن
حرکت به عقب
حرکت به پهلو
انواع پرش
هر کدام از این حرکات می تواند آهسته یا سریع انجام شوند.
جریان ممتد بازی انتقال از حمله به دفاع و مسئولیت های مشترک بازیکنان (از جمله ریباند شوت و...) در یک بازی بسکتبال ایجاب می کند تا همه بازیکنان حرکات نسبتا یکسانی را در زمین انجام دهند. انواع حرکت های بسکتبال را میتوان در سه حیطه کلی طبقه بندی کرد که شامل دویدن ها حرکت به طرفین و عقب و انواع مختلفی از پرش ها می باشد.
در مطالعه ای مک اینس و همکارانش الگوهای حرکتی بسکتبال را در 8دسته قرار دادند (ایستادن/راه رفتن /دویدن ارام /دویدن /دوهای سریع با گام بلند/این پا و ان پا کردن های ملایم متوسط و شدید/پرش ها و حرکت قیچی).نتایج این بررسی طبیعت متناوب بسکتبال را با نمایش 183±977 تغییر حرکت در 48 دقیقه بازی بسکتبال نشان می دهد. این به معنی تغییر حرکت در هر دو ثانیه می باشد.حرکات این پا و ان پا کردن های شدید (تمامی شدت ها )در 34/6٪ الگوهای حرکتی بازی بسکتبال مشاهده شد.
در حین 48 دقیقه بازی بسکتبال 997 تغییر حرکتی گزارش شده است یعنی هر 2 ثانیه یک تغییر حرکتی اتفاق افتاده است.
در حالی که دویدن (با شدت متناوب از دوی ارام تا دوی سریع ) در13/2٪حرکات مشاهده شد. پرش ها 4/6٪از حرکات را به خود اختصاص داده اند در حالی که 29/6٪از زمان بازی صرف ایستادن و راه رفتن می شود.حرکاتی که شدت زیاد ویژگی آنها بوده هر 21 ثانیه یک بار گزارش شده اند .به نظر میرسد که اکثر فعالیت های بسکتبال در شدت های بی هوازی اجرا میشود . اگر چه باید به این نکته توجه کرد که ازمودنی ها در پژوهش مذکور بازیکنان لیگ ملی استرالیا بوده اند.
در حین 48 دقیقه بازی بسکتبال 997 تغییر حرکتی گزارش شده است یعنی هر 2 ثانیه یک تغییر حرکتی اتفاق افتاده است.
تنها 15 درصد از زمان بازی صرف فعالیتهای شدید می شود. بنا براین به نظر می رسد قسمت عمده فعالیتها در بازی بسکتبال در شدتهای هوازی انجام میشود.
به هر حال شیوه و سطح بازی عوامل اثر گذار هستند.
نیازهای فیزیولوژیکی بازیکنان بسکتبال
ضربان قلب
ضربان قلب بازیکنان بسکتبال در تحقیقات مختلف بین 160 تا 185 و به طور میانگین حدود 170 ضربه در دقیقه معادل 89 درصد حداکثر گزارش شده است.
در تحقیقی دیگر: ضربان قلب هنگام بازی بسکتبال از 169 تا 183 ضربه در دقیقه متغیر است. اختلاف های موجود در ضربان قلب می تواند ناشی از سطح بازی تغییر در زمان فعال بازی شدت بازی و وضعیت های مختلف باشد.
اکسیژن مصرفی
تقریبا 15-4 درصد از زمان بازی با شدت ضربان بیش از 95 درصد حداکثر و75-60 درصد از زمان بازی با شدت حدود 85 درصد حداکثر گزارش شده است.
محققین بیان کرده اند که حداکثر اکسیژن مصرفی بازیکنان بسکتبال با ارزشی معادل 4/1±35/5 میلی لیتر به ازای هر کیلو گرم در دقیقه در طول فصل بسکتبال تغییر نمی کند.
لاکتات
میانگین لاکتات در حین یکی از رقابتهای بسکتبال 8/2±8/6 میلی مول در لیتر و در رقابت دیگر 3/1 ±8/5 میلی مول در لیتر گزارش شده است.
نتایج تحقیقات حاکی از آن است که ارتباط معنا داری (r=0.64) بین غلظت لاکتات و درصد زمان گذراندن در فعالیت شدید وجود دارد.
نیمرخ جسمانی و فیزیولوژیکی بازیکنان بسکتبال
درصد چربی
از آنجایی که بسکتبال به جابجایی سریع نیاز دارد، چربی اضافی عامل محدود کننده ای خواهد بود. به همین دلیل اندازه گیری چربی بدن و ضخامت چین پوستی بازیکنان بسکتبال حاکی از لاغرتر بودن آنها نسبت به افراد معمولی جامعه است.
درصد چربی بازیکنان مرد 8/3 تا 13/5 درصد گزارش شده است.
بازیکنان لیگهای پایین تر و بازیکنان اروپایی دارای درصد چربی بیشتری هستند.
بازیکنان گارد معمولا درصد چربی کمتری نسبت به دیگر بازیکنان دارند.
درصد چربی بازیکنان زن از 19/5 تا 26/2 درصد گزارش شده است.