دانلود تحقیق خصوصیات گیاه گندم

گندم از مهم‌ترین غلات است.

این گیاه در دو گونه وحشی و اهلی موجود است.

گندم یک ساله و از خانواده گرامینه‌ها (گندمیان) است گندم، گل آذین سنبله‌ای دارد.

از هر گره آن یک برگ به وجودمی آید سنبلچه گندم متشکل از دو گلوم و سه گلچه بوجود می‌آید.

گاهی تعداد گلچه‌ها به ۹ هم می‌رسد.

دانه گندم بین دو پوشش قاشق مانند به نامهای پوشک بیرونی (لما) و پوشک درونی (پالئا) قرار گرفته‌است.

برگهای گندم مانند برگهای سایر غلات (به جز ذرت و ارزن)، نازک و کم عرض بوده و زبانه‌های کوچکی دارند.

میوه گندم دانه گندم از این مواد تشکیل شده‌است: ۷ تا ۱۸ درصد پروتئین (بستگی به نوع گندم دارد)، ۶۰ تا ۷۰ درصد نشاسته، ۲ تا ۲/۵ درصد سلولز (فیبر خام)، ۱/۵ تا ۲ درصد چربی و مابقی مرکب از رطوبت و مواد کانی.

ظاهر فیزیکی دانه‌های گندم بسیار متنوع است.

طول دانه‌های گندم از ۵ تا ۸ میلیمتر، پهنایشان از ۲/۵ تا ۴/۵ میلیمتر و وزنشان از ۲۰ تا ۶۰ میلی‌گرم متغیر است.

گستره رنگ گندم از بژ یا نخودی (معروف به گندم سفید) تا قرمز قهوه‌ای (معروف به گندم سرخ) است.

بسته به عوامل مختلف اجزای تشکیل دهنده اندوسپرم دانه‌ها می‌توانند بافت نرم یا سفتی داشته باشند.

ساختار دانه گندم مرکب است از اجزای زیر: گیاهک:(نامهای دیگر گیاهک عبارتند از: جوانه، جنین و رویان) تقریباً ۵/۲ درصد وزن دانه را تشکیل می‌دهد و سرشار از چربی و ویتامینها به خصوص ویتامینهای گروه بی است.

ویژگی منحصر به فرد جوانه میزان بالای چربی می‌باشد.

اما به دلیل سهم کم جوانه از کل دانه، درصد چربی کل موجود در دانه کم و بین ۱تایک و نیم درصداست.

از آنجایی که این بخش را معمولاً در تهیه آرد گندم همراه با سبوس جدا می‌کنند، سبوس را نمی‌توان مدت زیادی انبار کرد.

سبوس: همان پوسته دانه‌است و تقریباً ۱۴ درصد از وزن دانه را تشکیل می‌دهد.

سبوس را هم همچون گیاهک در مرحله آرد سازی از دانه جدا می‌کنند و معمولاً برای خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.سبوس سرشار از سلولز می‌باشد.

عملا از ۷لایه مجزا تشکیل شده‌است که مهمترین آنها لایه تستا می‌باشد.

تستا محل حضور رنگریزه‌ها به خصوص کارتنوئیدها می‌باشد، از این جهت این لایه از اهمیت فوق العاده بالایی برخوردار می‌باشد.

آندوسپرم: حاوی مواد نشاسته‌ای دانه گندم است و تقریباً ۸۳ تا ۸۷ درصد از کل دانه را شامل می‌شود.

آندوسپرم دارای دانه‌های نشاسته‌ای و مواد پروتئینی می‌باشد که دانه‌های نشاسته آن به‌وسیله گلوتن که یکی از پروتئینهای موجود در دانه‌است، بهم چسبیده‌اند به طوری که ماتریکس پروتئین-نشاسته را تشکیل می‌دهند.

میزان گلوتن موجود در دانه بر حسب نوع و نژاد گندم تفاوت می‌کند.لایه‌ای از آندوسپرم درست زیر سبوس واقع شده‌است که آلورون نام دارد.این لایه تک سلولی است که این لایه در فرآیند آرد سازی جدا می‌شود.آندسپرم بین ۱۰ تا ۱۵ درصد پروتئین دارد و بخش قابل توجهی از آن نشاسته می‌باشد.

میزان گلوتن گندم است که مرغوبیت آن را تعیین می‌نماید.

گندمهای قرمز سخت بهاره و پاییزه گلوتن بیشتری دارند و به همین دلیل، ارزش تهیه نان از آنها بیشتر است.

چون خمیر حاصل از آردی که از لحاظ گلوتن غنی است، به دلیل داشتن حالت کشدار، قادر است که گازهای ناشی از تخمیر را بیشتر در خود نگهدارد و برای همین، خمیر بهتر ورآمده و حجمش بیشتر می‌گردد.

کیفیت پخت نان به طور عمده به دو فاکتور بستگی دارد : کیفیت وکمیت گلوتن خمیرنان.

کمیت گلوتن در ری کردن وافزایش حجم نان موثر است.گندمهایی که دارای مقدار بیشتری گلوتن هستند، از لحاظ نانوایی نیز کیفیت مطلوبتری دارند.

کیفیت گلوتن نمی‌تواند جانشین کمیت آن شود، زیرا گندمهایی با کیفیت خوب گلوتن ممکن است آردی که از نظر نانوایی ناپایدار و سست باشد بوجود آورند.

میزان گلوتن گندم بستگی فراوانی به شرایط آب وهوایی دارد، ولی به کمک اصلاح بذر گندم می‌توان کمیت آنرا افزایش داد.

شرایط جوی بیش از ارقام مختلف گندم در تغییر میزان مواد سفیده‌ای موثر و حداکثر میزان گلوتن را می‌توان در نواحی گرم به دست آورد.

آب وهوا به میزان ۷۰ درصد ونوع رقم به میزان ۳۰درصد در مقدار گلوتن دانه موثر می‌باشد.

در نانوایی کیفیت گلوتن نیز مانند کمیت آن قابل اهمیت می‌باشد.

کیفیت گلوتن به استقامت آن در برابر فشار گازهای ایجاد شده از تخمیر و همچنین پایداری آن در مقابل ازدیاد حجم و شل شدن خمیر (بدون آنکه پاره شود) بستگی دارد.

به عبارت دیگر خمیر بایستی هنگام خمیرگیری مدتی پایداری کرده وبزودی شل نشود.

بدین ترتیب جدار حبابهای هوای داخل خمیرزود پاره نشده و بالنتیجه نان حجم بیشتری پیدا می‌کند.

درورآمدن خمیر بایست تخمیرزیادی صورت گیرد تا مقدارگازهای حاصله فراوانترشده وحجم نان افزایش یابد.

کیفیت گلوتن گیاه عمدتا به وسیله پیشینه ژنتیکی آن تعیین می‌شود: کیفیت گلوتن نمی‌تواند بوسیله تغییرات در شرایط محیط یا با استفاده از کودها تغییر یابد.

سطوح بالاتر پروتئین که عمدتا سبب افزایش کیفیت نانوایی می‌شود، از خوب بودن کیفیت گلوتن حکایت دارد.

سطوح بالاتر N دررقم با کیفیت پائین پروتئین، فقط سبب پیشرفت بسیار محدودی در کیفیت نانوایی می‌شود.

جهت افزایش کیفیت نانوایی آرد باید از یک طرف درصد رشد و نمو را که موجب بهبود کیفیت گلوتن می‌گردد زیاد نمود (مانند کیفیت گندم Manitoba)و از طرف دیگر کمیت گلوتن را با کمک روشهای به نژادی فزونی داد (برای نمونه در آلمان غربی میزان گلوتن از ۱۹درصد به۲۵ -۲۳ درصد افزایش یافته‌است) و بالاخره باید درصد بلغوریا سبوس را کاهش داد(۶٪).

همچنین در اثر افزودن نمک طعام(به مقدارکم) به خمیر، ثبات و استحکام گلوتن زیاد می‌شود وتحمل خمیر در هنگام زدن و مخلوط کردن افزایش می‌یابد (غلظت زیاد نمک سبب تضعیف پایداری و استحکام خمی‌رمی گردد).

گلوتن از دو جزء گلوتنین(محلول در باز ضعیف) و گلیادین(محلول در الکل نسبتاقوی) تشکیل یافته‌است که گلوتنین عامل چسبندگی خمیر و گلیادین عامل الاستیسیته(کشش) خمیر می‌باشد، برای جداسازی گلوتن از نشاسته از دستگاه گلوتن شوی گلوتامیک استفاده می‌شود و جداسازی گلوتنین و گلیادین با سانتریفیوژ گلوتن در دورهای بالا انجام می‌شود .

خمیر خوب خمیری است که دارای مقادیر متناسبی از هر دو جزء باشد.

بنابرنظر ایرانی (۱۳۸۵) درصد گلوتن مرطوب باید از۲۷ کمترنباشدو شاخص گلوتن( عددکیفیت گلوتن) باید دررنج ۹۰-۵۰ باشد.

به‌نظر می‌رسد که در شرایط تنش، بدلیل افزایش شدید انباشت پروتئین‌های گلیادین(پروتئین‌های گلیادین، پروتئین‌های شبه شوک حرارتی بوده و مقاومت گیاه را در برابر تنش‌های غیر زنده بالا می‌برند)و کاهش اندک مقادیر پروتئین‌های گلوتنین، شاخص گلوتن(نسبت گلوتنین به کل گلوتن) با کاهش مواجه شده و در نتیجه قدرت و کیفیت خمیر کاهش یابد.

آب و هوای مناسب برای رشد گندم شرایط ایده‌آل برای رشد گندم، آب و هوای خنک در دوره رشد رویشی، آب و هوای معتدل در دوران تشکیل دانه و آب و هوای گرم و خشک در زمان برداشت محصول می‌باشد.

بنابراین در مناطقی که زمستانهای سخت دارند، کشت گندم با مشکلاتی از قبیل سرمازدگی زمستانی مواجه می‌شود.

البته باید بدانیم که گندم در برابر خشکی مقاومت چندانی ندارد و نمی‌تواند به مدت طولانی، خشکی و کم آبی را تحمل نماید.

اما قادر است خود را با شرایط خشک تا حدی تطبیق داده و با تشکیل یاخته‌های کوچک‌تر که در نهایت سبب تشکیل برگهای کوچک شده و در نتیجه روزنه‌ها کوچک‌تر می‌شود، سطح تعریق را کاهش دهد و از اثرات سوء کم آبی تا حدی محفوظ بماند.

انواع گندم از لحاظ گیاه‌شناسی گندم عضوی از گونه‌های تریتیکوماست که به سه گروه متمایز تقسیم می‌شود و هر گروه تعدادی مشخص کروموزم دارد که تمام خصوصیات ژنتیکی خانواده را با خود دارند.

این سه گروه عبارتند از: الف- دیپلوئیدها که تنها در مناطق جنگلی و بیابانی هستند و گندمهای تک دانه زراعی نیز در این گروه قرار دارند.

ب- تتراپلوئیدها که به حالت وحشی هستند و گندمهای امر و دوروم زراعی در این گروه هستند.

ج- هگزاپلوئیدها که شامل گندم نان می‌شوند.

از لحاظ نوع کشت معمولاً گندمها را به دو دسته کلی گندم بهاره و گندم پاییزه تقسیم بندی می‌کنند.

این دو نوع علاوه بر آن که دانه‌هایشان از نظر رنگ، بافت، شکل و ...

باهم فرق دارد شرایط رشد و نمو آنها نیز باهم تفاوت می‌کند.

این دو نوع گندم را در دو زمان مختلف در سال کشت می‌نمایند.

دانه گندم، دارای شیاری است که در طول دانه قرار می‌گیرد.

عمق این شیار در گندم های پاییزه زیاد و در گندم های بهاره کم است.

طرفین این شیار در گندمهای بهاره گرد و در گندمهای پاییزه گوشه‌دار می‌باشد از لحاظ گیاه‌شناسی گندم عضوی از گونه‌های تریتیکوماست که به سه گروه متمایز تقسیم می‌شود و هر گروه تعدادی مشخص کروموزم دارد که تمام خصوصیات ژنتیکی خانواده را با خود دارند.

عمق این شیار در گندمهای پاییزه زیاد و در گندمهای بهاره کم است.

طرفین این شیار در گندمهای بهاره گرد و در گندمهای پاییزه گوشه‌دار می‌باشد.

گندم بهاره در اوایل بهار کاشته می‌شود.

پس از جوانه زدن، گیاه جوان در بهار و اوایل تابستان رشد نموده و محصول آن را تا اواخر تابستان برداشت می‌کنند.

گندم بهاره را معمولاً در نواحیی کشت می‌کنند که گندم پاییزه نمی‌تواند در برابر سرمای سخت زمستانی آن مناطق، مقاومت نماید.

البته میزان محصول‌دهی گندم پاییزه از بهاره بیشتر است.

معمولاً پس از تهیه بذر و زمانی که دمای خاک به یک درجه سانتیگراد بالای صفر رسید، گندم بهاره را می‌کارند.

اگر شرایط آب و هوایی اجازه دهد می‌توان گندم را زودتر هم کاشت تا دوره رشد آن طولانی‌تر شده و میزان محصول دهی آن بیشتر شود.

گندم پاییزه برای آن که به مرحله گلدهی برسد، باید به مدت طولانی در معرض هوای سرد قرار گیرد.

اگر گندم پاییزه را در بهار بکارند، چون دوره سرما را پشت سر نمی‌گذارد، نمی‌تواند گل آذین خوبی تشکیل دهد.

گندم پاییزه این نوع گندم در نیم کره شمالی، در فصل پاییز موقعی که دمای خاک از ۱۳ درجه سانتیگراد کمتر باشد کشت می‌شود.

ابتدا بذر گندم پاییزه جوانه می‌زند.

سپس در فصل زمستان، گیاه به صورت گیاه جوان کوچکی باقی می‌ماند و با آغاز فصل بهار، مجدداً رشد و نمو خود را آغاز می‌کند.

معمولاً در یکی از ماههای خرداد، تیر یا نهایتا مرداد، دانه می‌رسد و آماده برداشت می‌شود.

گندمهای پاییزه به نسبت گندمهای بهاره ریشه‌های عمیق‌تر و پرپشت‌تری دارند که تا ۲۰۰ سانتیمتر در خاک نفوذ می‌کنند.

این امر ناشی از آن است که گندمهای پاییزه فصل رشد طولانی‌تری دارند.

شرایط مناسب برای رشد گندم خاک شنی و رسی عمیق با زهکشی خوب، برای رشد گندم مناسب است.

اصولا میزان عملکرد گندم در شرایط دیم (آبیاری با باران)، در خاکهای ریز بافت بیشتر است.

چون این قبیل خاکها قادرند آب را بهتر و به مدت طولانی‌تر در خود نگهدارند.

اما در شرایط آبی (که کشاورز خود گیاه را آبیاری می‌کند)، معمولاً گندم زیاد تحت تأثیر بافت خاک خود قرار نمی‌گیرد.

گندم هم مانند سایر گیاهان نمی‌تواند در خاک خشک جوانه بزند.

گندم بهاره به دلیل ذخیره شدن رطوبت زمستانی در خاک، همواره رطوبت مورد نیاز خود را دارد.

اما رطوبت خاک گندمهای پاییزه معمولاً فرایند جوانه‌زنی را با مشکل مواجه می‌نماید.

اگر برای جوانه زنی یا رشد اولیه جوانه، خاک رطوبت کافی نداشته باشد بذرها ممکن است بپوسند یا در معرض صدمات ناشی از سرما قرار گیرند.

آفات و بیماریهای گیاه گندم سن گندم سن گندم(Eurygaster integriceps) پس از ملخ یکی از خطرناکترین آفات گندم می‌باشد و سالیانه خسارت زیادی به مزارع گندم وارد می‌سازد.

خسارت سن در دو مرحله مختلف صورت می‌گیرد : درنخستین مرحله و در فصل بهار حشرات کامل به مزارع غلات مخصوصا گندم روی می‌آورند و با مکیدن شیره سلولی گیاه باعث پژمردگی آن می‌گردند.

در مرحله دوم پوره‌ها پس ازخروج از تخم روی خوشه‌ها می‌روند و دانه‌ها را نیش زده واز محتوای دانه تغذیه می‌کنند و سبب کوچک شدن دانه می‌شوند.

این حشره با نیش زدن دانه‌ها آنزیم پروتئازرا وارد آنها نموده ودر نتیجه پروتئین گندم در محل نیش تجزیه شده وگلوتن سیال وآبکی می‌شود که این امر سبب ریختن وضایع شدن خمیر در هنگام پخت می‌شودواگر نان به صورت حجیم تهیه شود، چون گلوتن قدرت نگهداری گازکربنیک حاصل ازتجزیه گلوتن را ندارد و درمغز نان خلل وفرج تشکیل نمی‌شود، مغز اینگونه نانها اغلب نپخته‌است وحالت پوکی نان سالم را ندارد و در صورت دیدن حرارت بیشتر، سخت و استخوانی می‌شود.

بررسیها نشان می‌دهد که بیشترین مقدار تغذیه سن ازگندم در زمان ظهور سن‌های نسل جدید بوده و خسارت کیفی سن در مرحله زایشی (عمدتا در مراحل شیری وخمیری دانه وبا شدت کمتری در مرحله سخت شدن دانه) وارد می‌شود.

همچنین گفته می‌شود که زودرسی گیاه و متعاقب آن امکان برداشت زودهنگام محصول، چنانچه سبب عدم همزمانی زمان رسیدگی گیاه با ظهور نسل جدید سن گردد می‌تواند سبب کاهش خسارت کمی وکیفی سن به سنبله‌های گندم گردد .

بطورکلی درصد سن زدگی گندم از۲تا۳ درصد نباید تجاوز کند.

گندمهای با درصد سن زدگی بیش از این مقدار به تنهایی قابل مصرف نبوده و باید با نمونه‌های با کیفیت بالا مخلوط شوند و یا اینکه مواد بهبود دهنده مثل اسیداسکوربیک ویا گلوتن به آنها اضافه شود و سپس مورد استفاده قرار گیرند.

امروزه اثبات شده‌است که بین مقدارسختی دانه و درصد سن زدگی دانه‌ها ارتباط معکوس وجود دارد، یعنی هرچه سختی دانه‌ها بیشتر باشد درصد سن زدگی کمتراست، همچنین تنش سبب افزایش درصد سن زدگی می‌شود.

برای تعیین درصد سن زدگی ابتدا۱۰۰گرم دانه گندم را وزن کرده، سپس دانه‌های سن زده را جدا و با توزین آنها درصد سن زدگی نمونه را محاسبه می‌کنیم.

شایان ذکر است که محل نیش حشره به صورت یک لکه کوچک که اطراف آن به رنگ کرم روشن درآمده، قابل مشاهده و شناسایی است.

زنگ گندم زنگ گندم را، قارچی به نام Puccinia ایجاد می‌کند.

مهم‌ترین بیماری گندم به شمار می‌رود که شامل زنگ ساقه، زنگ برگ، زنگ خطی و زنگ نواری می‌شود.

شرایط محیطی مساعد برای ایجاد این نوع آفت، آب و هوای گرم تا گرم مرطوب می‌باشد.

تشکیل حفره‌های قرمز یا سیاه که حاوی اسپورهای تولید مثل در سطح ساقه، برگ، غلاف و ...

از علائم این بیماری می‌باشند.

این قارچها از کارآیی گیاه در مصرف آب می‌کاهند، بافتهای گیاه را تخریب می‌کنند و تعداد دانه‌های موجود در سنبله را مانند زمانی که گیاه به کمبود آب دچار شده، کاهش می‌دهند.

سیاهک گندم سیاهک گندم یکی از بیماریهای قارچی گندم است که می‌تواند به صورت سیاهک آشکار، سیاهک برگ، سیاهک پنهان معمولی و ...

ظاهر گردد.

سیاهک پنهان، مهم‌ترین و رایج‌ترین و در عین حال، مخرب‌ترین نوع سیاهک است که خسارت زیادی مخصوصا به گندم پاییزه وارد می‌آور.

پوسیدگی جوانه و ریشه بیماریهایی هستند که قارچها آنها را بوجود می‌آورند.

این بیماریها هم خسارات زیادی را به محصول گندم وارد می‌کنند.

در گذشته، ضدعفونی نمودن بذر با ترکیبات جیوه‌ای تا حدی از این بیماریها جلوگیری می‌نمود.

اما امروزه اغلب از کاربامات و هگزا کلرو بنزن برای نابودی این بیماریها استفاده می‌کنند.

کشت گندم در خاک های سنگین خاک های سنگین از خاک های سبک بوسیله اندازه ذرات خاک تشخیص داده می شوند.

خاک های سنگین مثل رسی یا سیلتی رطوبت را بیشتر از خاک های سبک مانند شنی نگه می دارند.خاک های سنگین چون خیلی متراکم هستند برای تنفس ریشه گیاه فضا های کمی از هوا دارند.

ریشه گندم خاک های دارای زهکشی خوب را ترجیح می دهند , که بدان معناست که گندم خاک دائما" مرطوب و متراکم را تحمل نمی کند.

با ایجاد شرایط آب ماندگی در مزارع گندم ریز موجودات بیماریزا تکثیر پیدا می کنند و موجب پوسیدگی ریشه گندم می شوند.

خاک های سنگین بیش از 50% ذرات رس دارند و ریزترین ذرات در خاک یافت می شود.خاک های سنگین در مناطق پر باران می تواند مشکلات زیادی برای زراعت گندم بوجود آورد.جنبه های خوب خاک سنگین آن است که می تواند از رطوبت و مواد غذایی را به خوبی نگهداری نماید.جنبه خوب نگهداری رطوبت در شرایط داشتن زهکشی ضعیف می تواند مشکل ساز باشد.در خاک های رسی فشردگی خاک خیلی آسان بوجود می آید و نفوذ ریشه در خاک فشرده مشکل شده و در نتیجه سیستم ریشه کوتاه و ضعیف بوجود می آید.خاک های رسی اغلب خاصیت قلیایی دارند و میتواند در جذب عناصر غذایی توسط گندم مشکلاتی بوجود آورد.خاک های رسی در هنگام شخم کلوخه های بزرگ تشکیل می دهد که خرد کردن آن با ادوات کشاورزی به علت سخت بودن مشکل می باشد.بهترین روش برای تست نفوذ پذیری خاک زراعی , کندن یک چاله به عمق حدود 60 سانتی متر و به عرض 30 سانتی متر می باشد.

ابتدا چاله را ازآب پر کنید و بگذارید آب آن به طور کامل از طریق زه تخلیه گرددو حالا دو باره چاله را از آب پر کنید .

اگر تخلیه آب چاله از طریق زه کمتر از 12 ساعت طول بکشد این خاک برای کشت گیاهانی که به زهکشی خوب خاک نیاز دارند بسیار مناسب است.

اگر تخلیه آب چاله 24-12 ساعت طول بکشد این خاک برای گیاهان مناسب است که خاک های سنگین یا رسی را تحمل می نمایند.

اگر تخلیه آب چاله بیش از 24 ساعت طول بکشد این خاک فقط برای کشت گیاهان و درختانی مناسب است که حالت غرقاب را دوست دارند.

در اثر آب ماندگی و حالت اشباع از رطوبت در مناطق پر باران , فشرده شدن خاک رسی, ریشه های گندم را در خاک های سنگین بیشتر سطحی گسترش می دهد و گندم قادر نیست به عمق بیشتر خاک ریشه های خود را گسترش دهد و درنتیحه به علت کم بودن گسترش سیستم ریشه در خاک ,بوته های گندم به خوابیدگی , سرمازدگی و گرمازدگی حساس تر می شوند.

زمان برداشت محصول زمان برداشت گندم تحت تأثیر عواملی از جمله بارندگی، رطوبت نسبی، دمای هوا و همچنین رسیدن دانه قرار می‌گیرد.

برداشت گندم در ایران از اوایل بهار (در مناطق گرمسیری) آغاز شده و تا اواخر تابستان (در مناطق سردسیری) ادامه دارد.

امروزه در سراسر جهان از وسایل مکانیکی خاصی برای برداشت گندم استفاده می‌نمایند، ولی هنوز هم گندم به طریق سنتی که کند و پر هزینه‌است، برداشت می‌شود.

در روش سنتی، بوته‌های گندم را از فاصله چند سانتی سطح خاک، درو نموده و به صورت دسته‌های کوچک درمی‌آورند.

سپس این دسته‌ها را به خرمنگاه منتقل نموده و طی مراحل خاصی می‌کوبند.

زمان صحیح برداشت گندم، وقتی است که رطوبت دانه بین ۱۴ تا ۱۶ درصد باشد.

موارد مصرف گندم مواد مغذی آن برخلاف سایر غلات، گندم را می‌توان از طرق مختلف از جمله در تهیه نان، بیسکویت، شیرینی، کیک، اسپاگتی، ماکارونی و...

مورد مصرف قرار داد.

از گندم در صنایع کاغذ سازی، چسب سازی و همچنین در تهیه پودرهای لباسشویی هم استفاده می‌گردد.

از سبوس و کاه آن نیز به عنوان خوراک دام استفاده می‌کنند.

انواع مختلف گندم برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مثلاً گندمهای نرم بهاره یا پاییزه برای مصرف در صنایع بیسکویت سازی، شیرینی‌پزی و کیک‌پزی مناسبند.

در حالی که از گندمهای سخت پاییزه و بهاره در نانوایی استفاده بیشتری دارند.

تاریخچه کشت گندم از حفاریهای باستانشناسی چنین استنباط می‌شود که منشاء کشت گندم یا در سوریه و فلسطین یا کمی دورتر به سمت شمال در امتداد بخش جنوبی آناتولی بوده‌است.

کشت گندم از فلسطین به مصر و از شمال بین‌النهرین به ایران گسترش یافت.

در ایران گندم نان برای نخستین بار تکامل یافت.

گندم نان از ایران به همه سو، به جنوب بین‌النهرین، هندوستان، ترکمنستان روسیه و از آنجا به چین و جنوب روسیه گسترش یافت.

در مصر باستان ۲۶،۰۰۰ تا ۳۰،۰۰۰ کیلومتر مربع زیر کشت گندم بوده است.

تولیدکنندگان بزرگ گندم در ایران استان فارس در شهرهای اقلید -فسا و مرودشت مهمترین تولید کنندگان گندم در ایران هستند .

تولیدکنندگان رابطه رنگ با واریته گندم رنگریزه‌های موجود در لایه تستا در واریته‌های مختلف متفاوت است.

به طور مثال؛ واریته بزوستایا قرمز رنگ و واریته روشن سفید رنگ می‌باشد.

رابطه رنگ با نوع گندم برخی دانه‌های گندم نرم و برخی سخت اند.

رنگ گندم می‌تواند ملاکی برای تعیین نرمی و سختی گندم باشد.

به طوری که عموما گندم‌های قرمز داری مقطع شیشه‌ای می‌باشند درنتیجه سخت اند و گندم‌های سفید دارای مقطع آردی می‌باشندو درنتیجه نرم اند.

رابطه رنگ با قیمت گندم عموما گندم‌های قرمز سختر و گران قیمت تر از گندم‌های سفید می‌باشند.

رابطه رنگ با کیفیت کیفیت گندم در درجه اول تابع کیفیت و کمیت پروتئین آن است.عموما گندم‌های قرمز رنگ از کیفیت بالاتری نسبت به گندم‌های سفید برخوردار می‌باشند.

منابع: جزوه غلات اقای دکتر مهدی باقی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن زراعت عمومی دکتر محمد علی رستگار جزوه غلات دکتر کدیور دانشگاه صنعتی اصفهان پایان نامه کارشناسی ارشد مهدی متقی با عنوان: بررسی تنش خشکی آخر فصل در ژنوتیپهای گندم هگزاپلویید متحمل، نسبتا متحمل و حساس بر روی عملکرد و خصوصیات جلال قارونی، فناوری نان مسطح، ترجمه عبدالحسن بصیره، تهران مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۸۲.